| 1 |
 |
“...auk dedtt.
Hot tAntum miror,fueris quad dtgnm Hfdenty
Scilicet hdui quemuk muneratA>}tAmantnt.
Hoe miror ytibiprouentu muUiplict rcrum
^ptodnaturaparens omnu noff dedft.-
^uod aaturafuofacies conuexaque mnndi
K^/tibit complexu, credo patere tibi.
Sicrafssfintes docuit teprima iuuenffff,
EloqummqmBEIpaSiaqueftnlia BEI.
Legferique petesfpatiofa volumina turs
Enodare, apices iuris vtrinqffegraues.
Te tamfublimifolio CMedicina locauit^
Audeat vtpalmam fumere nemo tibi.
Siqtm Galenilibros laudauerity idem es^
luuerit a/laliquem Chemia,primm erU.
,^uid muit is ? capitis circumfersvertice della
Stelhgerumque poluWf multifdumqueflurn,
** j...”
|
|
| 2 |
 |
“...&iIlc//i#, Mercunodatur
quo regnum in omne conditum, quod
infra hominem rationerummumefti
accedit &: nunc (9) dcSia itidem Hebdomas,
nigmata edens, de Phyfica, aurea,
rerumque naturalium ortuS
colloquii ipecie refoluens.
Scriptura vero litera mortua
appeihtari cum foleat, nifi,
& maxime in libris Mathefts,
pida figura diem rci addat:
non cerno,cui autorfaiptafua iequius
committere vfquam iitpotis, ac tibi,
oLvca I e n Nis, vtpote&qui
non modo in his, fed & in qUibufdam, %
hos prater autores, aiiis idem
hoc prarftitifti, nec modoligneis,
fed & hgiiris xneis, qua
hoc hen p 0teratjdccorem
Synsr^.
Apoftropbe
ad dominit
L VC Am
Ienn I s.
gauifus...”
|
|
| 3 |
 |
“...^^idcum ofiridispudendabfumtufaCiumfit. 25S
^uo fenfu ifia dicantur., an hifiortco, an allegorico, 259
^idautores quidam tradant mgenerCy de differentia yfinJu,generatio-
nedrpropnetateptfcium. 261
CurAEiyptii Crocodilum 'venerentur. 262
Draconu drfirpentunaturaexponitur, atquead Chymiam attemmoda-
tiir. 26}
Sint ne plares ptfces mira natura, qui atiquid myfierii Chymicieccul-
tent. 260
Cur Mercuriuty Beorum nunciuiyVtfingituryintaduceoftogeminesge-
fietferpentes alternatim fibi impticiios. 264
Cur idem Mercurm AEfculapio, cuiferpem quoquepro infignitfiy ohfit-
tricu officium prafiiterity quemadmodum dr Bionyfi. 2 65
Cur Dionyjo quoqueferpens occifta affcribatur. 2 66...”
|
|
| 4 |
 |
“...vEnigma
14.
iS SePTIMAN^E PILOSOPHICjE
ficdtatem,terr2E& igni communem; ficaraqu3E,&hxciIliviciflim
coniungicur. Im coelum ex aqua & acre t'adiumeft.vr teiracxhis
contrariis lcmentis.
H YR A M VS.
^qua ^ terra quid f
S A L O M O N.
Idem coelum; Habet cnim ccelum punilmam partem terra ele-
jntQ mentiinfej cm vnumclememumnonfit adcofimplex.autpurum,
quira'fim- vtnontantillumalterius proximiin feabfcondar. Cumitaqueaqua
picxautpu- fit terra proxima, aqua craffior pars interram tranfit & fubfidet, vc
lum. terrafubtiliorportio in aquam rarelcit: qua tarnen rarefalio&in-
craffatjoinhiselementisinfc inuicem longioriegct tempore y quam
aqua in aerem, & aeris in ignem, & vice versa del'cendcndo.
HYRAMVS.
Quomodoft mutatio cceli in terram ?
i;. SALOMON.
Coagulando igncm inaerem, aerem in aquam, aquam in terram,
Coa ul- 8^ coharet. Coagulatio autem fit condenfationc fub-
tio efcmen- ftantiararioris Sc magis extenla in denfiorem & magis contradam,
totum. qualitatumqj permutatione. Humiditas enim aeris...”
|
|
| 5 |
 |
“...Q^arta ex motusdiurni tarditate; quiaSol minusfpatmotupro-
prioin i4.horisconficiat£Eftate,quamliyerae; Atqtre ha:c ede vera,
nullipracfumiturdubium.
Sedego contrareceptasillas Hypothcfes Ecccntricorum&Con-c<,nti5.
centricorum Solis &fuperiorum Planeurum, ftatuo, T errani immo-
bile centrum fteJlarum fixarum, Primi mobilis & totius mundi; S olis
feu folaris ocbis,eentrumin terraconuenienti diftantiaremotum; So-
lemipfum feu folaris corporis centrum fiiperiorum Planetarum or-
bium vd epicydorum idem ede, ita vthi quatuor terrain inrra fijos
ambitus indudanr,Venerem&Mercurium centrum quoquehaberc
Solcm, cuiusanteambulones&pedifiquifiint, id ita vt fuis gyris
terram non ambiant: Lunamver terramfuocircuiturelpiccre.Qus
Cl vera fimt,velutiindubitatahabentur, epratcedenti figura delinea- Quanani)
taflierunt, hinc pater eaufa omnium anteditorum, remotionis c ap-
propinquationis Solis ad nodxum verticemA: hoiizontem, item dif-
ferentia temporam imeftrium & diumomm curfuum. Verum cur
Sol maior.appareat...”
|
|
| 6 |
 |
“...Prima Dies: De Coelo et Elem.
/iibflannanobiliflliTia,abaerio cceIolongdiiicria,inquam De vs
liicem,calorem,& virtuteminfudit. Veram crcdibile eftdpfiim Ana-
xagoam ea verba allegoric prorulifl, nerape de Sole philofophico
quiefl lapis rubeus aidens, poft fi perfedHoncm. Qimdrubeus ftt,
pater ex vifii, quodardens, exefFciftu; Ignea emm ftia quaicatema-
turatomniaimmatura cradametalla, qua;ciinque Merciu quid
in fe continent.
SALOMON.
Qmd de Luna cceleJU exijiimas, an ver idem Philos
fo^dus de ea dixerit, quod Leo Citharonaus ab Hercule
pofi trueidatm, inde deciderit, an ver o Leonem ^ Lua^
nam Philofophorum intcllexerit l
HTRAMYS.
Sunt,quimagnasciuitates,nmltasque, inLuna ccceftifirneil,
imag^'nentur eamqjvelutalteriim terrenumorbcmiiruminatumvi-
derf, ac Selenitfdas mulieres parexeoua exquibushomine&nafcan-
lurqiiindeciesmarorcsnoftratibus. Herodotus, ait Selenetidas mii-
lieres parere oua, indeque nafcentes quinquennies decfes eftnobis
ampiiores.ArbasluntinfuIfefabuIte,nihiiveritatis...”
|
|
| 7 |
 |
“...18
^Enigma
41.
Cogu-
Utio.
jEntgma
4J-
^MISMA
44.
SEPTiMAN^iE Philosophic^
SABA.
Qune efl caufk efjiciensJeumouens condenjktionem ^
rarefaHonem f
S A L O M O N.
Calor extcrnus,quipcnetrat ad mateiixintcriora: Alias caloratte-
nuatjfrigus ineraflar, vt in mineris terrx apparer, qua: calore in vapo-
res afcendentcs rarefalae poftea a fuperueniente fiigoie in maflam
folidam condenfatae fucrunt. Idem in aqua & glade manifeftius vi-
detui'j Calor aquaminvapores Scacrcmattenuac, fiigusBrumaleiii
glaciem, corpus durum, coagulac: Eft quoque coagulatio,quand
tenuiores particulae calore exlialant,& reliquas craffiores congrcgan-
tur in fubftantiam dcnfiorem; fic ex muria feu aqua falsa marina fit
(al,exvino fapa:Scd hxc coagulario fit quidema calore hocmodo,
attamcn non abfquc rarcfadione; Dum cnim ignis in acrcm.a'rin
aquam,aquain terram coagulatur: eodem temporis momento, terra
in aquam,aqua in adem,aer in ignem rarefcit.reciproco motu haruia
eperationum.
SABA.
Edinenuhcsin hex calo ?
SALOMON....”
|
|
| 8 |
 |
“...rtranfeunte. e Oryge animali perpem ftiencc in Africa tradimr,
qubdfubSolisintenfilfimoiftu.quafilaclirymis cffufis,oeulisinSo-
Icm dirediscum deprecerur; ita & lapis intolerabilem fibi calorem
fcnrirct,nifipluuiahiimcdarctur. SicenimEximenusinTurba: Ipfit
aqua, inquir, cum rebus [nis in vafefuo pojita,prohibet, neresmnburantur, ,&
quanto magis ipfaresfiamma occtipantur, tanto magis in aqua intivm ahfnn-
duntur,nei^iis taIonhdantur: Aquaautaneasinfue vafereciptt,&ignisfiam~
tnaniabeisrepelltL Idem Obfemeganus ibidemdicit: Sed aqua appefttay
quanto plusfiamma eos inuadit,tanto plus in vifceribmaqua penetraty^ prohi-
bet flamma comburatur. Socrates vcro>vt & alii quamplurimi, iubcc
vtifipidem teramus rore de falcsde aqua.tiiaris,& pluuiae.
SABA.
jB KI SM* Erve & ros eH in opere ^
4S- SALO-
Anigma
48....”
|
|
| 9 |
 |
“...Secvnda Dies: De jMeteoris. <^3
dam ? Hic vcr Anes ob id beneficium deportari Plirixi aut potius
vellcris tam pretiofi m coeliim translatus perhibetur,Ybi primum Zo-
lacf ignum tenet; Idem dicendum de Taiuo; hic enim Europam Fautus.
l^admiioioiemgeftauitjciiiiisfoimamliipiterafrumpferar. Eftau-
tem v.adnnisidemopifex,cjuiIaron, quod patetex eiufdem generis
ierpente, eiusq; dentibus lemmans, vnde terrigente armati profilie-
nnt. SiveiproAchcloo, inTaurnm mntato, cuius cornu copiam
omnmm terumclFudit,hicTaiuusfumatur,eodcmresredit; Taurus
emm Chymicuseft,quodexaJlegoria iJli affidaomni ex parte patet.
citnmca;lefteligniimfimtGeraini,Caftor&Pollux,quicumfo-Gcicini.
rote Helena & toto bello Troiano, vt alibi {nempe Glib.Hieroglyh.
Agyno-Grscor.) demonftratum,ad Chymiam fpelant: Ita Cancer Cancer.
Heiculi m-tifici labonofo Chymico fubmilTus, Chymicus eft. Leo Lco
quoque Cythteroneus feu NemetEus ; atque ita de cteteris fignis &
pleniquefydenous ftatuendumerit; qudfcilicetabailegoriisCliy-
m...”
|
|
| 10 |
 |
“...vifibile, & aiium tiadum ad terrs fupeincicm vfqiic: nunc reftat
tertia, qus a fupcfficic ad .centrum tens cxtcnditur, &: foflilia fibiin-
natafeu infculptahabet, inftar literarum hieroglyphiSrum feurea-
lium. Hs nobis hodiefi non cxadpcrIcgcnds,tamencomponcndaer'
&diuidendserunt, tanquam Abe.ccdarlis,&elementaprimalitcra-*
tursphyficsdifccntibus, aut difcendi cupidis. Cadmus dicitur pri-
mus apud Phosnices literas legcndi &fcribendi modum, ab /Egyptiis
mutuatus,tradidifle,&adGiscostranl]^i0. Idem metallorum tra-
drandorum Sc fundendorumrationem, exq;minerisfuiseducendo-
tum&fegregandorumjibidemdocuitjvndcadhuc Cadmisnomen
temaiu....”
|
|
| 11 |
 |
“...Cadmointcrfcus eft.
SABA.
Efine Cadmia in operenecefftria ? jenicma
S A L O M O N. is-
Maxime: ineeanamque nihilefficitur, quodintelligendumcrit
cepnilolophica. Hceft chaos illud rude, liabensinfcquatuorelc-
menta confula, nee bene diftinta in ftiis qualitatibus contrarianti-
bus, ignem cum aqua, & arem cum terra, quse,nift rite traidem re cum anredi<51:is
monftris&draconibusaurci Vdleris, Helpcridum, Cerbero, Chb
)/$ra,Sphynge,Hydra,&hisfimilibus.
SABA.
Quid agendum cum hoc Dracone Cadmeo f jEmA
SALOMON. 8^.
Si villus maneatjintcrficitviuosj h occidatur, dat vitam mortuis,
K non...”
|
|
| 12 |
 |
“...jgN:I6MAi
87-
Enigma.
88.
JEmicma
83.
74 Septiman^ Phhosophic-
nonhominihus, fed elemencis reliquis j Hoe eft, elementum aqua
cxiccandumcac&ignismaiorcrafulgoremhabebit, aucterra fupcr-
fluademeada,, & arapparebitinfuaipharaapertior. Inaquisenim
&c humidis.locis bic Draco ftabulatur,.vndc pcrinfidiasincautos pla-
rimos adottijr&iruerimit.
SABA.
. Qt^faciendum interfefoDraconi?
SALOMON.
Idem quod Cadmus Philofophus ei fecit; Extrabendi cnim itinr
illidcnres, inq; agmmphorophicum prodrainio (paigendi, vnde
Terrigcna niox nafcentur^qui ramen aftii arma^quib u s Cadmtim pe-
nint.in feie dirigereaddaciintur,{q; ipfos ciuib quailbeRo ad vnum
omnescadere; K.ocelf5quoddiciintPhiIofophi, ilvKum occideris,.
omnes. eruar mortuL Vnum enim elemenrum atua.hit alrerum fibi
Yiciniim, tanquam frater fratrem viacn) o cordanguinitatis, vsl ad vi-
tam, vel ad mortem, nempe ad bancaqna rerram, terra ignem ignis
arem, vel adillara araquamugnis arem,igncm.terra,, in qua quie-
fcunt omnia.,
SA B A.
Hahetne Qadmiam...”
|
|
| 13 |
 |
“...albin&nvremis in argentum: fiat:-
temfuerttfulphurnih'umoptimum naturanonvrentis, erkresoptima,vtfiatex
to Elixtradaurum. Tale fulphur esl fulphur noftrum,&-faptentum, & r.on repe-
ziturfiperterram,mJiquodexilUscorponbusextrahitur: Ecpaul pft: Aui-
cenna: Tak filpkur non repmturfuper terram, r.ifi tilud, qtiod esl in corponbus:
ideocerporailLtfektsltterproparentur.vtfulphur habeamus fiperterram: Kam
iorpm perfectum per Koftrum nsagiferimn uiuat & perfiat iniperfehm, fint
mixt tone alicutusretextranea. Idem cx aacftarulo probato: SubhurThilo-
fphorum,inquit, eslfimplex ignis rimis, vtiiifica-is alia carpora imrtua, ma-
turansea, itaqtwdnatura defectum fuppkt.cum tpfisajitfuperflita maturitatis,
fecundum quodiiinatura fuaftperfectum.acperarujiaim niagis as magis dt-
furatum: Vnde Auiccnna; Tale fulphur non rcperitiir fuper terram, mfi in
quantum exiftit in if is carporibus, Sole&Luna,&jjqalioqiiulemcfliud,quad
milt dicitur,nifiex parte Deifibt reueleturtlnSoleperfelius-, qtiia magis efl di-
gtfium...”
|
|
| 14 |
 |
“...quhd
Elixir marts fit depurattim, &digeftum, quam aurum & argentum, eo quod
ipfum babet conuertere omnino a perfelione dminuta inaurum Philofophorunty
velargeritum,quod ipfaminimperficerepojfunt: Quia fide perfelionefuaalteri
darent,ipfaimperfelamanerent,e'oqubdnon pofihnt ttngere, mftinquantumfe
extenditnt; quoniam nulla res dealbat,nififecundum fuam rubedinem. Et ideoad
hoe fiiint opera in lapide noflro,vt melioretur eins tinclura eo plas, quant in fut
Deanro natura. De Aaro vci Philo!ophico idem aiid:ur hrec addii cic; lohaii'
iicsdeAquino: Qui auri deflrulionemignorat, confirulionemeimexcurftt
monia.' naturanecejfaribabetignorare-, Facilms tta.q^efi, aurumeonfiriiere, qu'am de~
jlruere. Etmox : Philoiophiis; Qmaurumfcitdefiruere.quodamplm non
eritaurum, illeadmaximum arcanumpernenit. Alius dicit Philofophus;
Difficileefiaurumdefirui,dtjjictbmconJirui: Sed addit: Eaciiis efl deflruere
accidentaleiqudmefentiale: Per accidentale amem pbilofophicum intelligit.
Qjaibusditis valdeambigiiis...”
|
|
| 15 |
 |
“...; funtq; qui dicant, eo fiilphure cachkarargen-
teum immifliim colorari& tingi exteriusin aurcum, ft d coloieni per
igiiemabigi. Sedquamuis magna.arcanain hocopcrelarerepoflunt,
hominiincognita j idcoq-, id non parui faciendum fit; tarnen cum ad
hanc intencionem flon inferuiat, fugiendmn crit. Siquisverillud
fidphurindeiparare& figerc norit; fiioque argentoviuo indebitis
ponderibus coniungerc.venenofitate omniabfiimpta; abfquedubio
habebitrem in medicina, cui vix^quiequam compai.ari queax. An
idem in aurificio pr$fter,ab experientia difcendtun crit-
HYRAMVS.
^nne aqu^e gradatiua 6" flxatiu
|
|
| 16 |
 |
“...Tertia Dies: De Terb.^ Fossilib. 109
SALOMON.
JupitermultQYHmjiliorum^aterefl: at tufbrteDio ^enigma
nyCmmimelligis?
SABA.
Eum ipfum,& quemuis alium.Sunt cnim re vnum & idem, nee niil
pominibus Sc attribiuis allegoricis difFerunt. Propriiffirne vocacur
MercuriuSjVel Mars, vel ApoJlo, vel Pollux, & fic de aliis intelligdo.
S A L O M O N.
Tibi, Hyrame, nuncobftrepammeis qulliunculis,cum Regina
mihifatiscolloquijintcrceffithacvice: E,X tC CjU^YO y iSluWplttS
jidendum mineYis,c^HAm metalliSy peYfeiSy quam impeYfefi
liSyCorpoYihfy quam f^iYitibia, aut contra}
HYRAMVS.
Triafunthicptimb propofita enodatudifficilima.Enitar tarnen vt
pofl'um fingiilis iatisfacere. Si mctalla in fuis venis quandam vim
aftralem, formatiuam, ac fpirituolam habcnt, qua proueniunt, &
quali vegctantur, augmcntatione(uicordis, (ugraniperfedi j rum
minerjeluntprsferendaEmetallisfufisj&inignccmaciatiSjCoq', (piri-
tupriuatis. Sin (ecus; Sihaecillis antefrcntur. Vcrumenimvero ni-
hil in haclublunariregione aris eo (piritu...”
|
|
| 17 |
 |
“...diuUlaJam conferuet?
SALOMON.
PulchracfthxcquaEftioj&explicatudigniflIma. Diximiis rubcdi-
nem rofeeil in fragili fubiedo feu rara iubftantiaterreaigni mixta,
idj verum efle & hoe icftatur, qud fpirituafttingentc cum apertio-
ncjiu aperiente cumaftii(aionedcnfior&corpulentiorreddatur,&
cumigneoelcmcntoaicliusconnedlatur, ne vnum relinquat aliud ;
vnde neceflum eft condcnfata hibftantia & accidenscondenfari, &
ficcolotem rubeumaugeri. Q^odautem vitriolatus fpiritus prxftat
inrubco rofa: colore, idem in aliis fiibftantiis coloratis & coloribus
cfficit. Hmcatin(5toribusinprimisexpetitur,&eoloribuseorumpcr-
mifcetur.
SABA.
Enigma acfHa forth Capita rojarfim ruhearum recentium
muriaconditarum.pacntium ettam tn hjieme, optimo
ruljore tingit &imluit, -vt coronarih mutierculh notum
efl'i
S A L O M O N.
Eademcftcaufa, quam mod dixi; quia pallor rofa: acciditetiam
muria conditse ex raritate clementorum diloium, quas roborantiir
& confirmantur ab aqua duplici ratione-, turn quia ex vitriolo eft
compofita;...”
|
|
| 18 |
 |
“...pertormcntaex-
torquerinonpoterant. Wmiashh.iS.czp.^.ty£tlmpide,mqvikyherbi$
Atnnes ejrftagnaJiccari (enieitH, taStu dauja om niaaperiri. Aihmtene conidia
in4(kmkofltum,treptdareagtnina,actergavert.re: Latacen daifohtam aPtr-
farum Sege, Legatis, vt, ijuocuni^ venijfent, cmnium rerIdem ientiendum de aliis eiulinodi mediis & ceremoniis, qui-
bus vtuntnr magi & veneficaei Q^od corporibus locamutentaipi-
ritibus portati per aeia, innnmeris exemplis conftat eorum, qui initi-
nereaDaemoneexpofitijVelabaltodeieftiflnt; Qmod quoqueima-
ginatione & fomnodetcnti corporibus maneant in certo loco, &^pi-
Iit^sa^piituinlocareInotioraintcrimducat^r, &hocvideturabcx-
perientiaprobail
S A L O M O N.
Sedhis reliftiSjVt Sc Pratis, ad Arboretum me confcro,in quode-J)#
ambulatiofub vmbraiucundior...”
|
|
| 19 |
 |
“...fpcrmate Galli, tanquam propiio fubiedo,
continctur, ouisq;includitur. Vnde Auicenna admonetartificesin
libro de Anima, vt accipiant oua Gallinarum nigrarum, quibusad-
fueritGallus: fine eo cnim nihil valere. Et in Epiftola Solis adLu-
nanijdicit Soli Luna: O Sol,tumei ndges,ficut Galliu indiget Gallina, &
egoLuna indigeo operatisne tua, De ouo gallinaceo Plato Philofophus
apudRofanum, Habemus,m(imt,exemplutninouo,quodputrefcitprim}i,&
tuncgignitur puUus,qui poBtotum corruptum eanimalviuens-.lta, vt idem
ha.het,abfq^corruptionegeneratiofierinonpoteU-, vndefiudeasinputrefalione-,
quiacorrupttovnmgeneratioeiialterm. Et Bafilius in S.claue: Hoe ex-
cmplisdemonftrandumnouitvxoragricolx optime: Namgallinam
nullam ad rem familiarem educate poteft, nili id fiat putrefa£tione
oui.ex quo pullus generator.
SABA.
jekigma ComnSyinaufhicata auu, quid in Philofphiaprajlat f
Mi- S A L O M O N.
Ucrmes,Etfcitote,mc[uk,
|
|
| 20 |
 |
“...Qvinta Dies; De Animalibvs. 169
Coruum efle opcrisinitium, ac nifiilleprscelTerit, nccPhoenicisad-
uentiim (pcrandum elT: Et Riplteus in 5.porta;Elementamifietua,co£~
qua^fapienter, &temperato in caloreferua,ante omnia cauens, ne nimiocalort
in cineres vedigantut ,pulueyemJiccutn,yubicundum,inutilem ,jid in puluetetn ni-
grum, Corui roflrofmnlm: Et in Rccapirulatione dicit, appareieintcr
colores varios Coimroftriiinnigtum, vtplunibuni; Idem in i.porta;
TumgratiasageDeo,qubdopus tuumJitinceptum; nam in hoe hahesftgnumve-
nim,quod in nigredtne tibiapparebit; Corui caput hoefignum vocamm, ^ aliqui
hocnominantCoruiroftrum:Vn-decon(izt,mhacancConun-neSeboni
aufpicij, contraquamantiquitiis habitus cft: Nihil autem aliiidper
Coruum hic fignificatur, qudmnigredoomnium priminoperere-
dleinccptoappaientc; De qua Arnoldus: Quicunq^colorpoHnigredinem
apparebit, laudabilis eR in turba Philofophorum: Et cum vtder mater tam tuam
ienigrari,gaude, inquitRofarius, qutaprinctpium eRoperU. Hinc Coruus
Apo...”
|
|
