| 1 |
 |
“...omnishuman2initiumjVC&
Ditnn^fapientixindiciumexdtit,cuiusdierumoperamiraculofa,
vt cum fumma admiratione contcmpetur, Sc grata rnenre agno-
-fcat,quemcunque rationalem, qui brutali hupiditate aut fupina i-
gnorantianonprohibeatur,inhisterrisdecebit. HuiusSeptima-
nemyfteriatantarunc,tamqueoccultaSeabdita,vt apud Juda:os
vlu ac traditione receptum fuerir ne quis minor qo.anniseain
Geneii legeret aut dimdicanda fibi pr^efumeret, vtpote captum
iuniorislonge fuperantia. Huius Septimana optimus arbiter fuit
Adamus.,qui Creation Cceli Sc Terr^,Elementorumq; omnium
peifed:iirimeca]luit;Itemaerismeteora,terrafoffiJja,vegerabilia,
animalia,& denique feipfum,hoceftjhoiiiinis mcmbrorum & vi-
icerum, nomina Sc proprietates optime nouit. Poft Adamum,
** eiufqj...”
|
|
| 2 |
 |
“...LECrO
hue fpeiJlantia, fi non ex toto, tarnen in partc. Salomsn fapienti/ll-
mus quidem, at homo, fuit, qui falli & feduci potuit, vt Deum vc-
rum telinqueret & libidini ie manciparetj Nos nc his vitiis, qu^e
animam & corpus perdunt, irretiamur; & iapientiam veram st
Deo impetremus: eum, qui laigitor eft pcrfiorum munetum,
orabimus, cui nos omnes commendatos velim
I
I
I
§
EPIGR.AMMA AVTORIS.
DSVS exmbtlepulchrum f
|
|
| 3 |
 |
“...faibitjillam coniierfacam fuiffe cum He'
bra£is,quunraPaIxftinamhabitabanr, ex quorum librismultadidi*
cetat.&fuilTcvocacamSabam. IdeoHebrxam,Iuda:am,Chalda:am
& /Ethiopicam vnain candemq; fuiHepuranr. Paufanias de eaitalo-
quitur: Pcfif Demo in fatidicarimi foemiriarum numerum confcripferunt He-
hrai,qui fupra Pakfitnam funt,gentikm fuam Sabam mmine, quum Berofo pa-
tre,matre Erymanthegenitam tradunt: De hac Saba Annalium parte
z.itafcribit: Cateruin Sab&i natto funt z^thiopica: Eorum Regtna fuit illa
admiranda Sibylla: Quippe qu£ cum legem ignoraret,nec ratesaudiuijfet,per Sa^
lanwnemfapientUfubminiflratorem Deum pradicauit: Qelebretur, ait, Domi-
uusDemilletuus ,quitibificfauerit,vt te ifralitarum folio Begem imponeret.
Eiushiftoriatecitaturprimo Rcgum,cap.lo. item z.Chronicorum,
cap.9. vbi diftinft tralatur, quomodo illa cum fummo apparatu
hominum&carnelomm poitantiumdona,aurum ,gemmas,&aro-
mara pretipliffima, vcncrit Hierofolymas ad Salomonem ifralitanim
Begem, vtprxfensdilccret&...”
|
|
| 4 |
 |
“...S^c vNDA Dies: De Mete oris. jj
eff,visommgotcny^hcEckabetiiipromptu,abfq; vIlius Vulcani ope-
ra^velit..
HYRAMV^S.
rmmodiciisin quErendo ha6l:enustibi,Rcxhumani(!uTie fort*
Vifiisfimi: quaproprerhic fiibfifl;o,ac vreaadem.autmaiorem inma
bectacemdbi-vendrceSjlubenspcrmitto.-
SALOMON.
Non plus oneris niihi,qit? ;n diiiina afliftentiaferre potucrim,a vo-
Bisimpofitum fuit: Acitc- vero, Regina j.meaxnigmataprimumdiri-
genturjdeeodemmatei'isger.eie.
Cum j]ontes et vapDrlhptS'y rore
contingant veftnejom- in o^ere ^hilojo^hico ?
S A B A..
EftV at nonTolitariiis; quia vel Diana in eo balheaturcum fuis-
Nymphis-, aut Narciflus, formofifliinus ilIepuer,fuamineofaciein '
videns&aclmirans,coriiquefcit&tabefeit:aurR£Xille,adqucmlpe-
fat, in CO le latiac. aur. fenex iuuene(cit^ Mirabilistenim virtutishic
fbnseftjqurcantuvirginisCvtfol^t fieri Jinuentusdidturyyndeavifc-
ginibusatnatur,&iuuenTUtemdatfenibus..
SALOMON.
Qu£ efi di^erenmijelcontiememiafontk
halneatHineoi
SAFA..
Rex ille, Apollo efl, fiuc...”
|
|
| 5 |
 |
“...dtx\ixta, tcnxte~-
nuiflimsportione,redL:(fti,eleuati,&depreffiEierint,ytvircoritateni
claram acceperint i Non aiuem prins-,iUiiminantur, quam ad eami
fublimitatciT) afcenderint, vt etiam in occafu Solis infrahorizontemj,
radiis Solaribus peti & perftringi poflliifc.
SALOMON:.
(iAnCometitcjuoquefHpmLunaregionemafcendunt;,
78- anruero^mper ma'rejtl^lunarihiirent antiquiexijU^^
marmt Y.
S A B A-
S$pe in fubliinari vifunturacre, idnecrar Tupra Lunam prope;
Solis altitiidinem, aliqiiandb Martis; qualis fuit, qui ante 40. an- -
nos,autcirGiterinCaffic)peia apparuit, quern proptereamiraculolam
ftellam quidam putarunt. Hiftorise vero.oomplurcs eiufiflodiin co:-
lo fi tos Cometas recenfent^ nc vnus hiavifufhumano impofuifle ere- -
datur: Efl:autemratiofimplex,planaj&infallibilis,quaob(eruantu£-
Gometae,inquarem otione ftnt a terris, an infra Lunam,aut fupra.
SALOMON.
jE5tiGMA QuaefiiaobJemandLratiof Etpilacquiefcam tuisre-^-
79- Iponfionibus.-
SAB A..
Per notationemparallaxeos Planctae-velftelli certas...”
|
|
| 6 |
 |
“...ciefiimi, admixtum, primum agens adgenerandum fcerum philofo-
phicum.Hocdumfcgregaturfeuamputatur, ceflatquidemaugmen-
tatio natiiralis grani perfedi, & omnis generatio ; at ex eo fulphur
philofophicum editur, quod in argen ti viui peramplo mari coalefcir,
& dicitur noftra Venus, feu Cbryfocerallum.
Saba.
Qmd V'cnus cum Adartehabet commercii f jenioma
SALOMON. 4-
Q^od Beia cum Gabritio lilaenim fcemina; hic vireft. Vtriufque
proles Harmonia,Cadmi vxor.
SABA.
In Qtdmo mees qnajlionis initium 'vt fuit -, ficnunc /^Enigma
*vxore eiu/dem, V^eneris fiUa, fHhfflo.
HYRAMVS.
Magnum rlifquifitionis philofophic campum ingrefli fumss,
cum deTerrsfoftilibusfcrmo fit. Ha:c enim in filentii tenebris cum
generetur, ante mille annos forte concepta, ab aftrorumq; inft uentia
informata,varias de fef opiniones admittunt.Nec ver omnsfumus
Lyncei, vtfedentesin montium iugis penetremiis acie oculorumad
intima metallorum cubilia, &c contemplemur eoriim matrimonia,
concubitus,ortus,agmen,&decremcnta: Etvtoculi&...”
|
|
| 7 |
 |
“... idq; in earn formam, li-
cet imperfedam quam habet, redcgit, idq-, fit periblutioneminar-
gentum vinum perargcntnm viuum.multas ob cau(as; Pximb, vrfiat
deftrudio prioris forma:, atque (Icdigniorcmiormam acquirere pp(^
fit; quam diu enim ea forma, quam habetillud (ubiedum, pra:ditum
cft, alterius nobilioris noneftcapax, aut appetcns: Exempli gratia,
Accedo ex vna via Regia in triuium, feu tics vias, ex quibus vnam
viam eligo ad Ixuam tendentem, quamprolquor. Eodem modo
fubiedum philofophicum fuit prins quali in via Rcgia, feu materia
prima,ex qua progrelTum cft ad formai|l certain verliislxuam. In hoe
ftatuinuenimus hoe fubiedum; fed illud iterum rccib ad viam Re-
giamrcdigendumcritadfuammateriamprimam, in qua cum fuerit,
ali^ via forms eligendaeft,ncmpe ad dcxtram, vtTindwra indefiar,
quod...”
|
|
| 8 |
 |
“...Hoceftmuolucrumfabuls, fub quo veritasreiablconditur,.tan,-
fliiam.liibpallio.
SABA.
Q^mdintelligiturper Hyacinthum ?
SALOMON.
Sane formolus aliquisiuuenis, cum quo nofter.ApolIo fefepfexr
crcet, at tandem ab eo iqterimituidn(lin(5lii.venti. Si quis hunc n
agnofcat, nqc Apollincm agnofcet. Ignis enim Naturx perignem.
contra naturam in aftum ducirur, & ad momm incitatur, ac deinde,.
quodcontranaturameft,occiditur,&in nihilum, velinfumosverr-
tofos redigitur. Dum viueret autem Hyacintluis, candidus fuit; at
mortuus, inflorcbQchabitucxruleoabamadodonatuseli, quodeft
feciieintelle5tu.
SABA.
dslarcifffis qyid habet n^fieriiChymicil
17 0>
SAL-...”
|
|
| 9 |
 |
“...Q^arta Dies: De Vegetabilibvs. 14^
bile &anLmalceiiremus,quaniuisnfum&motumnonhal)eat, d
iialtcra cxterioremanimalis formam & partes j
SALOMON.
^ur Vo^\xlas arhor HerculiJacMtael?
H Y R A M V S.
QixialiancnuenitapudinferoSjdumCerberumeduceref, ncmpe
habentem folia dupliciscolons,abviiaparrealbi, ab alteranigric
ftimofi: a fiimo enim lulpbureobanc nigredinemtraxijdabinferiori
pane aeduntur.autpotkis carboiiario. Hiirc coronapopuleaHercu-
ii folennis fuit,& in certaminibus viAoribus, tanquam brabcion,da-
ta. InPopulosmurarjcdicunturSolis &Clymenesfili£e,Phaconris
ibroresjcum luinam fratris impatientiffimc ferrcnt.
SALOMON.
Q^idde^poUmea amafia fDz^hnc ,Jiatuis,
Lmrummutataeli^
HYR AMVS.
Apollo Temper iuucnis fingitur, quia Apollo pbilobpbicus jf-
nium autcorruptionemnon lntit: Sic &Laums foliaimnquamde-
ponit j fed icmper-comata & viridis apparet, quali mper iuuenis:
ijuaequoque ccElofeufulminenontangitur.-Sie ApoUopbilofophi-
cus afulmincignis feu combulhoneimmunis cft.
SALOMON.
Cr Myrtus...”
|
|
| 10 |
 |
“...JEnisma
218,
*Qtarta Dies: De YegetAB'ixE'irs. 147
Ikiynha vcr arbiifeula fuit filia Cynarae Cypriorum 'Regk, quae
:patriiuoconcubuic, exeoq; coicufuiepit Adonidcm; (dequoalias
lacis diium. ) Ha:c Deorm-n-cemmiferacioiie in liane plantam aro
maticam conueifa eft, laclnymas m llicco deftillantemprqpterince-
.ftunijvt Ouid.habetlibao.Metam. Sedhancallegoriam cdeChymi-
cam/atisdemonftiatiim eftmulnsinlocis,cumexfilia&patrc,velfi-
lio&matte philofophicusfixtus (iuuenis curn.pulchrabarba,mbe9
ccapitCjoeulis nigris,&veft;imento aiireo J ncccHati nalci dcbeat.
S A L O M O N.
Lotos 0* Paia qualesfunt aroresS
HYRAMVS.
Loti ligno coloreftnigcr: Baccasprofert: Catiem non lntit: Flo-
!rem amittit, cuis fnauitate homines return omnium obliuifcidicim-
imt. Hinc focij Vlyllis apud Lotophagos populos morantes obliti
duntreditus in patriam,, ibiq; eotumpermulti manferunt. Aquas a-
mat.ad tibiarum cantus vald expetita. Veteres earn -Apollini kcram
sfecerunt, qud ante Solis ottum f'oiiaimplicet-., profurgente...”
|
|
| 11 |
 |
“...philofophic.vtalibi copiofiffim demftrat eft j & per
toium fiiii-quo beG finisimpofitus.TrGia occupata,incenfa,^cdeftru-
num &al- ^^gfl.^nifjfnbic(3:umartisj quod patet quoque apud alios authores
egoncum. SicenimRhafisinEpiftola: CofcrfdwE^tti;'**/-
Hum nofirum album, & equus noJerleofortUfitb paUio coopertus. Diomedis
quoque Thracum RcgisEquiinnotucrunt,.quihorpitum^quosillc
interfeccrat, carne Sc fanguine pafcehantur: fed iple poftea legem
Talionis expertus,ab Herculeiifdem equis in pabulum datus fuit. Hi
Equi re vera funt allegorici, & fignificapt earn rem, qux multosigna-
rosperdit, quid pro quo aecipientes, ncmpematcriamphilofophi-
cam....”
|
|
| 12 |
 |
“...operandimodi,ardipli
proprij,allcgoricproponanturIafoni,antequam Vellusaureumadi-
pifcipofletjfelicircrabfoluendi. PerDraconis enim peruigilis truci-
dadoncm,dentiumq; ciusextraftionem &feminadonem interram,
percaurorum igniuoinoriimfub iugummiffionem, &terraefubuer-
honem, perq;virosterrigenasinfelcaima conuertentes, quidaliud
intelligitur,quain ipla ards operado, quae diucrfis &iam didis modis
perficicur.
SABA.
Nmc^mm igitur per Arietis aut Ouis pellem liherjLmanA
Chryfopaiam continens inteHeIfn fuit f
SALOMON.
Hoc non dixcro, led de lafonis aurco vellerein fpecie locutus llitn.
Notus enim efl: Pelopis Agnus, qucm Atrcus a Pclope patre, (Pelops
aTantalopatre)acccperat,proeiufinodilibroliabitus. HuncThyc-
ftes, Atrei frater, ab vxore Atrci ftupro cognitaadeptus cft, vnde Pe-
Ibpidarum & rcgnum & calamitas originem duxit.
SABA.
non aliquando Pantheras:fit mentio verficoloris ? jEnismA
S A L O M O N. H4-
Edam: Nam ficRiplsus in Rccapitulatione portarum: Coloresdn-
quityfulchriores unquam funt...”
|
|
| 13 |
 |
“...ciem.Paritquoq-,ex Hyenscoitu Lesna-, vndeadhucaliudgenus ex-
oritur. Hyeualexumalternatimmutat,dcnatu£ani,nuncraas,nunc
fceminaj & fic Rebisprsfigurat.
SABA.
Q^uid de Lynce hahes'i
SALOMON.
Q^odlapidificandivimin vrinaemifsademonftret.cxquaLyncu-
riu4,lapis pretiofus,& ad miilta vtilis gcneratur.Q^od 11 liquor excre-
mentitiusanimaliumcoagulationcm induram fiibftatiam lapideam
a.dmittit, multb magis aqua mineralis& mctallica,quslapidigenerc
proxima eft: Lynx Baccho lacra efl:,cuius currui iunAa fuit. v
SABA.
Quidcaufe eSlyOtr ./£gyptii Felem adeo honor
'ift capitale fuerit Romano aliquando occidiffe Felem ?
SALOMON.
f elis inter hieroglyphica animalia vilk eft, quia Luns quanda vim
lnriat in incrcmcnto &c decremento, vt aiunt, oculorum, lcundum
Lunsviciffitudines j &qudnoAuacut videat radiaatibus oculis ;
inc ignariun vulgus earn pro facra & Dus accepta coluit, & honore
fingu*...”
|
|
| 14 |
 |
“...toncsrcpecito,diuidat
&difeernat, primushorarumacquin.odialiij.m monftrator & inuen-
tor. Imperataab homineludietamnltapraEftatjlcdivon niilplagarum
formidine coadus; Sic quoque Mcrcurius philofoplviciis, vc cera, o-
nmes imagines & colores in fc rccipit; fed Vulcanum pra.ceptorein
(quem^yptij illicribuuiitj duriufculum defidcrat, quiblandicus
addat minas,& verbis verbcra,quofuit,Ceiberi Epyrorici frater,qni Gei vonisrricor-
porisferuabatarmenca. Hunc Hercules vnacnai dominointcrfccir,
Duorumcapitum fuidfingitur, vr Cerberus quinquaginta, quorunv
riacanina, rcliquavnacnrn cauda,draconis,exriterunt; Nilautem
monftrofisillis Canibus.quam Mercuriolis natura,indicaoafiic,qu;a
m varios viiltus & formas fe vertic-Habuit & Atalanta Arcadica vena-
rix caoem Aurs ito mine quam aper Calydonius iaterlfccit: qui aprii
Calydonij & Herculeorum laborum ktenrionem nouit, nee Aurt*
ign...”
|
|
| 15 |
 |
“...Qvinta Dies: De Avimalibvs. 175
ibiqi in aradeponit: Hscefle allegorica, & timauraeiam diStx paral-
lekjfatis apparet.Cumq; naturs ipfi non conueniant.nec rationi,nec
experientiac coirefpondeant, aucm nouam cx oflTibus altenuscom-
bu(1:soiiiipofl'c,auteam, vticomburat, nidum deportareincerta:
alicuiusvrbisaram; mulei iagacioics, etiam antiquorum, ca in du-
bium vocarunt, autaliterinterpretatifunt: Si vnica faltemeftinor-
be, quomodo ca Romam allata fuit Claudij tempore; &nihilomi-
nusfcpropagauit? Anin eoextindaeft gencratio; an veto is dimif-
fusin Arabiam ad fpeciem fuam confruandam, fi mod ipccies in
vno indiuiduo conftarc dicendaeft: Tacitus mille quadringentos&
fcxa'gintavnumannosinteriiciaitinrer patrera&filium alices, &re-
gnante in ^gy pto Sefoftride primm, pft Amafide, dein Ptolemaeo
tertio, demum Tiberio Romano Caclarc apparuifle; cum vei tem-
poris inter hos fingulosinterftitium non conueniat; F
|
|
| 16 |
 |
“...Philosophic^
qusftione,Ayjf,declaranda: Nos in prima qua'ftion perfiftemus:
jEKiGMA Qmt fmt ptfies m mariphilojophko, cjuod cr rukum
appellaturf
SALOMON.
Duoeelebrati(rimi,qiiorumvnus e&AuraU nomine,alteiH^^ro-
phanix.
Autata, Aurata,p\kis eft omnium timidi(Imus,qui in maris reflexu (ub
pifcis. littoraliumarborumradicibusfcoccultat,ibiq;frondiumagicatione
exterritusfacilcapitur.quadamvelutdeditione: Huius viuaria pii-
musRomsiiiftituit Sergius, qui inde vtpifcis ab auricolore,
quem habet,didiis fuit. Coit in fuo gencre attritu ven tris,& oua con-
cipit. ....
. HWopfctrm-in mari mbro degit, orefcmperhianti,&oculisviri-
phaatx. dancibiiszonisdiftindiis binis, alteia a brancliiis ad candam aurea,
^ altera argentea medium corpus intercidcnte, maculi.s deindeinter-
cruftantibus cxruleis. Ex bis vnus deuoratalterum,fi Sol in aquas ef-
ficacioresimmittatradios, quod, quando Cancrum ingredituf, cui
fubieaumilludmareeft,contingit. C^o tempore (lAuraracapiatur,
nonnihilauriin ventre ipfiiis,quod deglutiuit...”
|
|
| 17 |
 |
“...Injehsjit euidem?
H Y R A M V S.
Fcrrmica cikii continuo labore fe diu macerarit, tandem ex nature
beneficio accipit alas,nec opus habetamplius ire, redireviamjfefcqj
curisconficere,cum vclutimufcafacilperarem volet, quocunque
velit, YtTcfe obleftetinfenedutemjautpotiusfeniodepolito iuuen-
tutcm nouam mufcariim acquirat, quo 8c acregaudeat, qureterratn
laborisexperta fit- Itaferrum,quod diu hojninum vfuiaccommoda-
tum fuit, durosq-, laborespertulit,ex Deiper naturam dono, migrate
poteftinaliamfpeciem, in quaquiefcat, Sc fruatur otio, nempeau-
rum >vt quod fiibpedibus roties cculcatum fuit, ad coronas Regum
exal-...”
|
|
| 18 |
 |
“...re,velabinuicetnfubtrahete, multiplicare, diuiderearithmetic, &
proportiones numcrorum compararc icundum RegulaiUj ac inde
iunitnam veramdeducere,aftesinuentas difcete inptimisfubtiliores,
mechanicas,& libetales,nouas inuenite,automata cxcogitate.Exem-
plumeftin Archimede confpicuum, qui fedens inbaineis voluitex-
plorare,quantum atgenti eflet admixtum cotonaeaurete, hari^l'nvf-
nam aquaplenaniimmerilr,dcaquameffluentcmponderaiiit, ficau-
rumpurunieiitrdemponderis ineandem vrnamaqua plenamimpo-
fuit,& aquam effluentem ponderans inuenitpauciotcm inde ratio-
cinatusell,quanmmargeHti,quodfetdupIomaiuseftauroeiufdeni
pondetis.cotomEdt ab aurifabroadmixtum.
SABA.
Scit e^juidem, nee iniucund Septem Viros humani
capitis, tancjuam Europa parua Principes deferipfiJU:
nunc Imperatoremfeu Regemfummum his omnibus impea
rantem delineabis.
SALOMON.
Vcrameft,quod Seneca inquitt Qmbet hakt Regis animum intrafe-
ip/m;Intelledtusenim voluntaniunt:us,coginonpoteft, non fupc-
rati, n fupptimi-, ld velutiinuidtus...”
|
|
| 19 |
 |
“...INDEX,
hahet fmfimm partem dementi ter- Coeli in terram muwio,qatmoiofiat, i .
rainji, i6.mains terra, ii.^.&feqq- i6.&feqq,
impertit terra virtutesfeminaUs.&for- Quid de CU figurarum ereaionefentien-
tnasrerufff ejfentiales,io,if.S6.o}tines duttifit, 65.1.5.4.
viref.ii.zi.ii.mnftrthruta,6j^.p. Coelioibesnonejfereipfa, .j.fedficlttios,
<>y£gyptits antiquituf vifum fuit infiar ead.^
tabula rafa. ant codicisexplicati, in quo Colliquefadio, ejl ingreffus vnius in alte-
fteUafintletera, 6i.ij.&feqq. rum, 171^
(fioelum non effe diuerfum ah aerio tradu folloquierum tfie^um vfus, 55 7
fublunari, 6.17.18 (fiolocafia quid com cbjmicU tradatieni-
Ccdum mains, ii-}o jbus commune habeat, ii6
Ccelum mam & philofophicum dinerfa, perfobcafiamintelltgimfubiedumplnlo-
jj fophicum: .126
. (fidum&terra maxime fik contrarian- Clorinterextremosmedm,\j^i.albtts,eli
tur ,& longtfime d fe inuicem abfunt, multalucis&pe)lp!cmtans,i6
f(£mtHkpeculiaris,ihid.nmts<:fi)ergit
Codumaeriimquomodoprobetur, .q. vifum,ac...”
|
|
