| 1 |
 |
“...INDEX
TSRTI^ DIEL
DeTerroe fofTilibus, cuius arnigmata funt
numero/y.
Cudmmexquogemreferfenumoccidmt. S4
CidmiAMtn operentccjJkrtA. Ss
agendum cum hoc dracoMeCadruteo. 86
^utd draconi interfetle faciendum, 8?
Cadmia an in fe principe a fhilofophicahaheat. 88
c^id dictndum fit ad hoc, epuodaliitria huitafuhie&i, vt r rerum 0
'dnntum,princtpiaftatuerunt: vtjaljulfur,^ Mercurium.
Vulgata chymtcorum opinto an impugnandi.
de nOHA mtdicin ajlat utndum,
K^utoritate inflatorumarrogantiumnequumeutatur.
^odnam horumprinctpiorum temporeprm.
^odfiitnohtlim.
K_^rgentum viuum vnde.
jMer curias 'vulgaris, cur non fit materia.
^ lisigiturfi Adcrcurtus.
Sulphur q'ialeJit.
t^ninmontileui gemretur.
Ex quogeneretar hocjnlphur.
Sifulph *r ph lofophtumcum vine quid ccnmunt habttjhocprebandum.
erit feundum quinquefenfus extertores. sot
Clarius exfonitur quid fitfiulphur apudphilofephos^r 'vnde extrahatur^
an'e(ptrtiibus.anv(reecorporibm. 102
An e Luna Suleedu cant ur. ^ lO}
fiulphur ho: intorpoi tbits fulphureis...”
|
|
| 2 |
 |
“...yilitatemJubkSiieiuii vnde eorumjulphur educitur, nut UpU conjcitur
curphilefophiadeoinculcem nnitajit, vtdicunt,
,^id de Mirte louiifliojiatuendum. ^
St vdius. adhuc Mar te id fit, an nonfiulphur philofophicum latent in fiU-
ce^autlapilliialbit,qnih(ts ipfium ferrttm in chalybemfigitur^vnde
Martefixiu^eorumfulphurvidetur.
FiUomijfo, an nonfulphurphilofophicum fit inpatrcy nempeloue. loS
^iddeDeorumauo,Saturnofentiendum,anne hicpenesfehabeat ful.
phurpbtlofophicum.quodab eo, velutiviriUa, amputandum 4 fe-
gregandumfit. ^
Snturmmemiocurtotiesinfcholafiatfinn ejlrequifitumphilofophl
\^nnon cum Snturno nperiantur porta fcieminrurn, ficundum Rha
<^dFenerem,fitnuitntis Deam^ digitus anmutqueintenditur. 1x2
Ventuanprofulphureyanveroproargenio^viuoaccipiatur. jx
^id Venus cum Martehabentcommercii. jj.
IDeHarmonin^CndmivxoreyVener'ufilia.
> x^urum quomodo f plumbo generetur per nnturam, perconfequeL
pflfitbtltfit^ vtper ariemplumbuminaurumpremoueatur. xi
x^n Apollo ex Diana, ^hac ex Saturnooriatur. jjj...”
|
|
| 3 |
 |
“...ceanum 8c maria.
Aqua igitur fecundum elementum, vt terraprimum. Aquacum Aqua,
ictravnum globum efHcitrotundum, qui tarnen verfus vnam par- Traniab
tem ex obferuatione leccntiori dcpreflior inuentus eft j fiquidem in voa parte
noua Sembla hyemantibus Sole infra horizontem defcendente ad effcex-
certum diem, ille non prius emergeredebuit, fi rotunditas perfefta rotw;
terrx cfler, quamineadem ab.^quatore declinatione, cm contra
ferintegro menie citiusapparuerit.
Ar globum hunc circumdat, 6c extendit fe ad extimum cceli ftel- Act.
iarum fixarum.
Ignis Elementum quidem eft, at ccrtum locum fuxpermancntiae Ignif.'
non haber. Eft autcm in onrnibus cxteris Elemientis inuifibiliter,
A } ncmpc...”
|
|
| 4 |
 |
“...cfubtilior dc peiietrabi-
lioi'jcelenor, irenior, aliuior.
Goeluni ae- Ccelumarium diximus, primo authoritate Sacramm literarum,
ttumqao- qu£E,Mofe, ex diuina reuelationc,tefte,co2lumexaquaconditum af-
modof to- firmant,& in Pfalmis ccelum ex aquis expanlum dicimr. ld ratio quo-
queaffitmat: Namex crafliore fubftantia,qiiamar,e(rcnonpoteft,
neceftinterftitium, quo ar,quipenetrat omnia, prohibcatur, vtnon
akendat.
CcEli otbei. Cceli orbes efTefiditios Scfaltemhypothefes aftronomicas facile
quis ex fe animaducrtet; Ergo Planetse fuos proprios motus liber
perficiunt.InterimacmmilludcoElum Z4.hons, cum conrcntismo-
tuprimo, nonviolentia aliciiiusorbis, fed diuina vimue, libcrrim
circumducitur. omniaabexperkntiaquoq; (labiliunturiNam
multi Cornet? vifr funtfupraMartis altictidinemalcendill, quicurn
ex terra fint exhalationcs eleuatae & coagulatre, a S olc au tem iliuftra-
t£Ej C vnde illis lux ) Marsqs ipfe Planeta nonnunquam obferuetur
Sole inferior: bine patet,ncc elTc orbes,npc cpelum diueifum...”
|
|
| 5 |
 |
“....;..^= v/L ' ' ' ' :''
r-
W-'.'' <>* -
''' jtH.
*V ^
' " ^V' i
' A. tyi (4 WW^
i^.-rV->'Sfe*|;
' V '
:-ai
n,,;
fi-yf' ' ;'>^-
:-?i>-fr,r.^', ,s''r ';'/> >
-
;jv |i$:^V;fe&S
f
- ;- '., 1
:
J '-4t ,...”
|
|
| 6 |
 |
“...iEMiQMA conim^i (juidjunt, an ccelum, an terra \
SALOMON.
Terra: Qjiod fi mirumtibifucrit,decIarabo! Ignisinnoftrohoc
tnundotranlitinaerem tcnuiorem, hie in crafllorem, crafflor ar in
aquam.aquain terram; in qua cum ignis hoipitium inucniat, v t ar ia
jgnc,nondefinite{ ignis autar, fed vtrumque permanet in ftiaei^
fentia: Inde ar & ignis pro tctrahabentur, & terra quatcnus elemcn-
turn, profubicftcleudiuerforio vtriufque: Ab altera parte ignis eo-
dem terrae perficcitatem aflllit, habcns arem poft fe, nec vnquam
quiefcit, nif mucniat terram ariam, vt font fomites, ligna, & omnia
eremabilia>feuinflammabilia; Terra autem omnis ariaaliquidpin-
guedinis,DleQiaefubftantiaevelfuiphureae continet, qua inflammamr
&comburitur; ita noftra terra ^abet arem &oleoiitatcm, qua: ra-
men non incenditur.nec igne abiiimitur j quiain igne condenlata eft,
& didieit ignem pad,eaq; nihil aliud eft.quam ar & ignis,
SABA,
iNi6MA ohfecro'.JgnU ^ terra, ejuidfunt ex iUii duohus,
n. 0^ mox definam pro hac vice f
SALO-...”
|
|
| 7 |
 |
“...Prima Dies; De Coelo et Elem.' ij'
S A L O M O N.
Terra: Diftinguendumaiueminterterram,Elementum,&terramTerradu.
cleinentaram: Terra elemcntata cum cojIo conferrur. Terra elemen- plcx.
turn, fimpiex, per fe confidcratur: Terra & ignis, coh^renda & affi-
nia flint ckmenta, vt am inniiinuis, nee vtraqne cum coelo quid
commune habent: Vnde neccflari Terra; clcmencatte conueniunr,
quscumfir calida, ignis non eftexpers; eumfolida & fixa, propri
terra eft. ^ ^
SABA.
Ego.nenimis tsdiofa videar>hicnuncfublfto,aIteriq; Principi Io
cumlubensconcedo: Gratias autemimmenfasprohumaniffimare-
lponfioneacdol:rinaoccultiflmsfapienti£,quamedignatuses, ti-
bi,quasdebe,eximamenteago.
Salomon itaque ad Hyramum conucrfus,Magne,inquit,Prin-
ceps, proeaconfuctudine,quafolidfumusinhisnaturarcanisinui-
cemprocederednprxfendaReginte prudendflimae quxftiones quo-
que tuasdeiifdem fubieiaisproponas,ad quas,quoadpotero,reipon-
fa a veritatc non aliena reddimrus fum ; Hiec enim feptimana huic
noftrae S c h o l dicatacft...”
|
|
| 8 |
 |
“...craciufdera trianguli cum fuisangu-
rl!n CeftaxiomaGcometricum J diftantiaqua-
nim' aneftro vifu,fiucin coelo, fea terra ficorurri, ea-
rumqs magjiuudmem indagare licet: E. g, Solis diftantiam inuene-
lunt ex tnangido, qin fitita, vt fcmidiameter terr^fit vnum latus. li-
WraT" ad Soils mediumpiin6lumdirefe habeant-
ftranadm^c^^ lineam f.. feu femidiametrum terra:, quod demoit-
S AL o MON.
eBSoln magnitudo rel^eitt tma,^qH Enigma
modo'incUgatur} 28,
SXB a:
Terrs corpuseft ccnties fcxagies fexies mimiscorporefolari, Jioo/
centum & fexaginta eiufmodi terrcniglobi eflntcompali, ad. '
aequarent dimenfionibusiuis-liltcm vmim corpus Solis, quod non
latdligendura de talipropprtionc diametfi, aut circumferentis ter-...”
|
|
| 9 |
 |
“...pater in quadrantc obferuarorio inftrumcnto
aliisque; quamuispneciscloquendo terriE imidiameter amittatiir,
veladiiciatur,hoceft/patium 859.milLGerm, quointenialla, Sol,
Iuna,&fteIiae,quoquelunt a nobisremotiores, circaortum &oeca-
fum, quam circameridianum aut Zenit: Vndepatct,quantum coecu-
tiamus&oculis &intelled:uin cceleftibusillisinquirendis. Atterra.
Philofophicafliicoelieftferradixnumeri perfeAi, refpeilucubifui
duplicati: funt autem hi numeri (T. 3^. 7776^ Exquibiisprirar
&vltimi inter fe concordant. c
SALOMON.
Enigma Q^d dcSole ccekfU iwUcoSy art 'ver diBttsft ah
35* naxagora Lapis Kr bEVS, ignitus ^ an verd it a no*
minant ^hilofo^hicnm Solem
QspjPK- HYRAMVS.
'di k Anaxagoras ptedixir, ad ccmimdiem lapfuriint excoclofeuSole
faAjm eii lapidem magniponderis; quod&cuenit. Hincforteincoelolapides
ad Hgos flu- effe exifttmauit > queinadmoduinrevera lapides exnitbibcts decidunt
men Thra- £ilminei. Apud Athenienfes verSoI Deusmundi maxitmis cultus
** fuir. HiscontradixrthicPhilofophus...”
|
|
| 10 |
 |
“...Prima Dies: De Coelo et Elem.
/iibflannanobiliflliTia,abaerio cceIolongdiiicria,inquam De vs
liicem,calorem,& virtuteminfudit. Veram crcdibile eftdpfiim Ana-
xagoam ea verba allegoric prorulifl, nerape de Sole philofophico
quiefl lapis rubeus aidens, poft fi perfedHoncm. Qimdrubeus ftt,
pater ex vifii, quodardens, exefFciftu; Ignea emm ftia quaicatema-
turatomniaimmatura cradametalla, qua;ciinque Merciu quid
in fe continent.
SALOMON.
Qmd de Luna cceleJU exijiimas, an ver idem Philos
fo^dus de ea dixerit, quod Leo Citharonaus ab Hercule
pofi trueidatm, inde deciderit, an ver o Leonem ^ Lua^
nam Philofophorum intcllexerit l
HTRAMYS.
Sunt,quimagnasciuitates,nmltasque, inLuna ccceftifirneil,
imag^'nentur eamqjvelutalteriim terrenumorbcmiiruminatumvi-
derf, ac Selenitfdas mulieres parexeoua exquibushomine&nafcan-
lurqiiindeciesmarorcsnoftratibus. Herodotus, ait Selenetidas mii-
lieres parere oua, indeque nafcentes quinquennies decfes eftnobis
ampiiores.ArbasluntinfuIfefabuIte,nihiiveritatis...”
|
|
| 11 |
 |
“...JO SePTIMAN^ PhILOSO PHICiE
luerit.arguunt: quorum vtrumque dc Deo affirmare, non minima ef-
fetimpietas&fairitas.Maculaeigiturnonreverain Lunaexiftunt, ied
faltem funt accidentarijc, hoc eft, repercuflio imaginis partium tene-
ni globi,ita vtin Europa Europa: idaea, in Afia Afiae, in Africa Africx,
& in America America videatur. Qjra an ita fe habeanr,ab expericn-
tiadifcendum. Nam in Indiis turn longe alia facies feumaculaLuna
appareret.nempepotiflimum Afia,quamhicapud nos: Etficinaiiis
locis variaretur pro diftantia differente. Hinc quafi probabilis cen-
feripoflcteiusAthenienfisopinio,quidixit, Lunam Athcnis melio-
rem&nitidiorcmefTe, quam Corinthi lucebat: Effe veto & macu-
lasinLunaPhilofophica, manifeftumeft, qua aparcium
diffimilitudine proueniunt, & immaturi-
taci eius aflcribuntur.
Vtdf a^pejttum Schema.
SALO-...”
|
|
| 12 |
 |
“...nullo vn-
^uamrempoi-e exhauricnda, qudm diuina. &ramo Creatore di^na
qiiamhumanis vfibus& fanitati vtilia & proficua. Sit autem gloria
""L. nihilofecit,faftaconferuac,& pro-
uidentia fua gubernat, done-ceademiteruminvnum globum reda-
fe compo->
.fuerunt.
SE P TC...”
|
|
| 13 |
 |
“...congrcgan-
tur in fubftantiam dcnfiorem; fic ex muria feu aqua falsa marina fit
(al,exvino fapa:Scd hxc coagulario fit quidema calore hocmodo,
attamcn non abfquc rarcfadione; Dum cnim ignis in acrcm.a'rin
aquam,aquain terram coagulatur: eodem temporis momento, terra
in aquam,aqua in adem,aer in ignem rarefcit.reciproco motu haruia
eperationum.
SABA.
Edinenuhcsin hex calo ?
SALOMON.
Eft nubcs,atdiffertdSole&ccElo; Sol cftperfefe-
paratur,velabaerepuriorfvtheterogcneisobnoxia,coagulationedi-
mittitur per pluuiam: Vt enim ex terra vel mari afcendit, ficiterumia
terram defcendit; Interim arem, neille vacuum velnimiamficciur
tern patiatur/ua fubftantia & humiditate reftaurans.
SABA.
Vhi jita efi huec nuhes i
S A L O M O N.
Crelo contiguaeft,& nter coelum&noftrumalpcduminterponi-
tur.Hinc contingit, vt & Solem ccelo contentum obuelcc, ne & is vi-
dsripoflit. At mhilincomraodiSoIiautcoeio liincaccidit, cum eo-
tum...”
|
|
| 14 |
 |
“...Secvnda Dies: De Meteoris. 45
epifllm; Nulla cnim e/tcontinuatia pororum terra, vt aris.vt vna
parsalteri cedar, Hincfairuntur^uiexflatventi ex Oceanovenicn-
tisdiuinare fe pof]fe putarunt, elle vltra Occanum terrain habitabi-
cnijtanijiiam vcntiextcrracporiscnimperenr^vtde .<£oliainfiiladi-
cicur.. Ex omnibus enim pavtibus circumfrentias Terrac, vtdidiun,.
ventiprcue liimt, fiuefintinOceanoinrulae.fiuc non. Ventuscnira vcntu*
cftaiismotLisalocoarisplcnioriadiocuin noniita pknum. Pleni- quid,
tudo fit vel a ventis aliunde du continuatis in vnum locum j vel a va- Vcntotnm
poribuseleuatis, quiab aqua eleuantur,&ex aqua gjgnuntur. Hinc^^'jl'^'*
ill Africa &^Egypto, vbiraritas aquarran eypraelcrtimjn mediterra-^
neislocisa mari proculremotis, eltquoqueraricas.euaporationum',
arfcrenus,abfquenubibus,&abfquepluuiis. At nibilominus vend
ibi fpirant aliunde, vel ex maritiinis locis, Stati quoqucventirnma- StatiTemS
gno Oceanoflaredicuntur, quiaaequalisibifit euaporatio ex latifli- in Occano.
...”
|
|
| 15 |
 |
“...horizontcm paulu-
lumadhucconrcituto; quiaSolcIeuatus fuis radiis vapores actrahit,
velcongregatinnubcs, autdiffipatinpluuias, vnde tiimauroranon
apparet, lict rubusnonnunquain videatur. Lunanon habethanc
cfhcaciam,quippe qute lumenfuum aSole accipiar mutuum, & calo-
repropriofenfibilijVt&luminedeftituatur.
SALOMON.
Qjad exijlimas de caju Jlellarumfue materU mie antis
injl ar jl eldest
SABA.
Illam fubftantiam elTe vifcofam, claram, & glutinolam, vtmftaf
eryftalli aut humoris pupillaris radios Solis in fe recipiat, rationi con-
fentaneumeft. Qmnabipsaexperientiaconfi:at,ciufinodi matcriain
aliqtiando reperiri in campis, quam vulgus ex.ftellis decidere affir-
mfttjeftinftargelati iurisjhuefpermatisranarum.Q^omodocunque
fitjftellasipfasnon cadere,certiffimum,quarum vna toturnterrenum
orbemfua magnitudineftnonlongruperaret, tamcnrEquaret: Nee
iTiigrarcfl:ellasalocisaltioribusaddecliuiora,pater. Vnde, cm ni-
hilominusacertaftellaillemotusincipiat, & termineturplerumque
in horizonte, euidens eft, qud...”
|
|
| 16 |
 |
“...ftellie, qu o ad formam,motum, aiit duratio nem; cjuara-
uis,vtilellacilinTienSolisinferecipiant; Quj. eniin putant,efle Co--
metasigiieos vaporesinareincenfosj&ardentescovlqixe.donecab-
fiimanturjfallnntur.' Soleft 5 quiPlaneds>ftcIlis fixis, & Conietis lu-
men communicatVnde patct, quod materia Cometariiin litaeque
teceptiua Solaris iuminis, hoc eft, viicafai & inftar cryftalli ciara,
quara ftcllarnm. Ex vaporibus quoqnc afcendentibusin fuperiorem
aerisregionem.eosfieri,credibile eft, qui toties in fe: 3.dtx\ixta, tcnxte~-
nuiflimsportione,redL:(fti,eleuati,&depreffiEierint,ytvircoritateni
claram acceperint i Non aiuem prins-,iUiiminantur, quam ad eami
fublimitatciT) afcenderint, vt etiam in occafu Solis infrahorizontemj,
radiis Solaribus peti & perftringi poflliifc.
SALOMON:.
(iAnCometitcjuoquefHpmLunaregionemafcendunt;,
78- anruero^mper ma'rejtl^lunarihiirent antiquiexijU^^
marmt Y.
S A B A-
S$pe in fubliinari vifunturacre, idnecrar Tupra Lunam prope;
Solis altitiidinem, aliqiiandb Martis;...”
|
|
| 17 |
 |
“...uocandafunt, qiixdeigncinquolibetalioclemento
T(ftrin- latente antca a nobisrelata funt. Terrainprimis ignis eftparticeps,illi
ptimif'gnii holpitmmperpetuum,licet occulteprxbens. Non hicautem ^qui-
particcp*. naurflumdepartibiisterrx.vt rilidbus&aliisteiTcftribusfubiedis,
ex quibus ignis fcintillxexcutividentur, quxtamen non abfque du-
riori corpore, vt eft chaly bs, aut lapides, adamas, fmii is, & his limili-
bus,necabfquearisintermedio,extunduntnr, feddeorbeterteno,
tanquam toto, continte in fe centrum omnium corporum grauinm,
Vndehic Vnde hic ignis feu ignus calor in terrx vifccribus feu intcriotibus
ignii. adytisproueniat, anaSole, eiusq; perpetuo circa terne fuperficiem
rotundam agitato motu, an a Planctis reliquis, an ex fph.xra ignis,
Platotiii quamaliiftatuunt,analiomodo?nontmmerirbquxrifoler. Plato in
ffncencia. compobcioiie cotporum ex clcmctis, dicit, a Crcatotc fummo ignem
edetcrrxcopulatum pro bafi lu fundamcnro, atque hispofteaaiia
vicinaelementafuisvicinis,vtaremigni,aqiiamterrx...”
|
|
| 18 |
 |
“...erhacccceliluminatcrramnon
ita meen dant in fnperficie circnm circa, vt calor per tantum intemal-
lumpenctretadinterioraterrae vifcera: tarnen virtualiter lu poten-
tialitcrin earn operantur non minus efficaciter, cum potentialis calor
fortis facile vel per Ie, vel ab adtuali adiutus in ad:um erumpat, vt ap-
paretinlpirituvinimox Hammam corripicnte, in abictibus vel aeftu
Solis, velmotufunisincenfis, ne calcem viuam, foenumhumidum
angnfto loco conclufum, & eiufmodi alia commemorem, qua: vel ex
fe, vel aduerfarii interuentu inflammantur. Q^odfiquisdeSolis&:
Planetarum potential! calefadtione per tantum corporis obieiSti,
denfi & duri, fpatium penetrante dubiter: confideret Luna: vires,
qute, dumcftinfraterramapud Antipodas, hicapudnos Occani& .
Huuiorum,illipropinquorum,ebullitionem, &fluxus acrefluxus,&
c conuerfo in noftro mciidiano exiftens, eandem opcrationem apud
1 5 illos...”
|
|
| 19 |
 |
“...Atquehic eft Vulcanus fubtcrraneus, qui fabctcft mukoniin opc-
um,dequibuspbftdicemus. Qipxcauia eft,qudin Lcmno inluU
Vulcanum podffimum habitare an tiqui Pocte hnxeiin r, qma ilJa tei-
xa valde calida, fulphurea 8c fumofae^iftat, quod lignum eft euiden-
.tilTimum, intenuscaloremclTeabditum, aquo li^qualitatcspioiic-
niant.VndenonimmeritIafonlefidaaMedKiperleclijadvcllus
^m-eumaufercndinn in Colchqs profebliuus., hoe eft, adaadmara
philofophicam elaboiandam vel obtinendam, omnium pnmd inLc-
mnum fe contivlic, vt Viilcano, ibihabitantUitaiet. Hic Vulcanus
fmeignisOibterraneus calefaciromnia vicma loca,&ofticinam fuam
w ^^perfieiemterrs. Eftautem cerraabfque
iratior dubiopropc ccnci'um cknflor&coi'npatioi*, poroliotvcvp&nuior
prope fuperhciem Ju cnim ad vriim inhabirannum cxrunfcciis &: ae-
Xierationem lacentium imunfccus eft accommodauor.Nam irdmiTli-
na & continua faxa abfque pons vbique rota teiTahabaGMiil vnilq;
iam didis vnlicacis pia;ftaret,dum lmper maneiec liixca&: folida, nee
noni...”
|
|
| 20 |
 |
“...Jouis jiito jlatuam, Marte, an non ievilis
efly SrJulphurfixumjubeum in f habet ?
S A L O M O N.
Aries hicMartialis permultos cornu ferire non intermiiit, at ca-
nendus. EftqiiidemMarsphilofophiciercenaeparticeps, idnonfine
perfona quam induit, dum fratr^mrepraeintat. Mercurium Mars
apudBafiliuminclufitcarecri, &Solem iterum poft longas tribula-
tionesemifit. ViIitateminreiefe, fed quod llquefierincqueat, ni advitrum
igneintenliflImo,ideoqj inutile fit Philofopho.
SABA,
Sivilius adhuc Adarteidfit,annonJulphurphiloJophi- ,iEnigma
cum latetmjtlice,autlapillisalbis, ejuibusipfumferrumin
chalybemf^iturj vnde Mar te jixius eorum fulphur vi^
deturf
SALOMON,
Dehacopinione quorundamphantafmataextant, qua?adeoiiinC
averitate aliena,vt nihil cum ea cmune habeant. Vilitas eft quidem
inhocfubiedlo, id quia nil Mcrcuriiinlhabeat, quoiblototates
perficitur, ab arte reieiftumeft. ...”
|
|
