| 1 |
 |
“...imeniatitr. jo
Iris cur lunoni nuncia ab antiquis Poet is dicatur. 7/
GuraRquandodualrideSy veltresyveletiamtot SolesautLuna vtfan^
itY *
Halo quid.
^idfentiendum de cafufiearumfiuematerUmicantis injlarflella. 74-
AnJteUanQuaexoritntur.
Chafinatumcaufkquafit. yg
^dComtufint. yy
^^CometaquequefiipraLunaregionemsJfiendanty'c. 7S
^^fit Cometastbfiruandi ratio. jg
^^*pfil^ & polifceli quadam ad fint operi
Cumaliihacalitermterpreiemury quidhicfinfiendum fit. Si
De m^ione fgurarum catiyfiu nativitatum eert ar urn perfinarumt
qmdfentiendum fit.
AfironmiaqHocenfuhabendoy
reR,...”
|
|
| 2 |
 |
“...is locis dcpreflioribus a-
quam,0 ceanum 8c maria.
Aqua igitur fecundum elementum, vt terraprimum. Aquacum Aqua,
ictravnum globum efHcitrotundum, qui tarnen verfus vnam par- Traniab
tem ex obferuatione leccntiori dcpreflior inuentus eft j fiquidem in voa parte
noua Sembla hyemantibus Sole infra horizontem defcendente ad effcex-
certum diem, ille non prius emergeredebuit, fi rotunditas perfefta rotw;
terrx cfler, quamineadem ab.^quatore declinatione, cm contra
ferintegro menie citiusapparuerit.
Ar globum hunc circumdat, 6c extendit fe ad extimum cceli ftel- Act.
iarum fixarum.
Ignis Elementum quidem eft, at ccrtum locum fuxpermancntiae Ignif.'
non haber. Eft autcm in onrnibus cxteris Elemientis inuifibiliter,
A } ncmpc...”
|
|
| 3 |
 |
“...6 Septiman^ Philosophic^
ncmpeinterta,aqua,are: Acrquoaltior, cfubtilior dc peiietrabi-
lioi'jcelenor, irenior, aliuior.
Goeluni ae- Ccelumarium diximus, primo authoritate Sacramm literarum,
ttumqao- qu£E,Mofe, ex diuina reuelationc,tefte,co2lumexaquaconditum af-
modof to- firmant,& in Pfalmis ccelum ex aquis expanlum dicimr. ld ratio quo-
queaffitmat: Namex crafliore fubftantia,qiiamar,e(rcnonpoteft,
neceftinterftitium, quo ar,quipenetrat omnia, prohibcatur, vtnon
akendat.
CcEli otbei. Cceli orbes efTefiditios Scfaltemhypothefes aftronomicas facile
quis ex fe animaducrtet; Ergo Planetse fuos proprios motus liber
perficiunt.InterimacmmilludcoElum Z4.hons, cum conrcntismo-
tuprimo, nonviolentia aliciiiusorbis, fed diuina vimue, libcrrim
circumducitur. omniaabexperkntiaquoq; (labiliunturiNam
multi Cornet? vifr funtfupraMartis altictidinemalcendill, quicurn
ex terra fint exhalationcs eleuatae & coagulatre, a S olc au tem iliuftra-
t£Ej C vnde illis lux ) Marsqs ipfe Planeta nonnunquam obferuetur...”
|
|
| 4 |
 |
“...inquit: Q^od omne
fubtilius terra in aquam abeat, aqua in arem, a'ris in ignem, &c
contra, quod omne craftlus ignis in arem, aris in aquam, aqua
in terrain defcendat. Vt itaque in his moderatio fiat. Sol fic vide- Solquo-
tur procederein fuis operationibus; Calore fuo agens in aquas ter- raodopro-
reni globi, Oceanum, maria, lacus, flumina, riuos, &c. cxtrahit'^'*?dui
inde puriorem fubftantiam, quam refoluitin arem, qui maiorem
locum occupatjVt&altiorem, quam aqua : atque ita continue opc-
ratur. Ar ille, quo purior, e aldus afcendit. Cum ver plus a-
ris, quam continens illud mundi requirit, artiadum fit, fit in qui-
bufdamlocis (inferioribusfublunaribus, quiaibi arcrallior,quam
luperioribus) aris iterum condenlatio, nempc vel contraiftione (vt
fitin...”
|
|
| 5 |
 |
“...I. Ratio-
II.
III.
IV.
8 Septiman^ Philosophic^
fitinftlembicocalidojquivapoicsafccndentesconaaftionccogir.vc
inaqus forma guttatim dcfceiidanc) vel frigorc: atque hinc primo
nubes,deindepluuia;qu3ECxliispofteacontinganc,fubMeteorisdi-
cendaerunt. Coslum ergo arium eft,quianihileft,quo prohibeatur,
quo minus ar fublunaris contimicmr cum eo; rum quia materia va-
porofa ex rerris in ccelum afcendat propter continuitatcm & non
prohibitum tranfitum; rum quia ccclum non actium &abaerefub-
lunaridiuerfumcflet diaphanum > quod felleret noftrum vifum, vt&
aquaacriadiundta f E.g. fi quis pedibus genu tcnuscontcndacin a-
quam.pedestumidos&long maiores, quamfint, fallacia duplicis
diaphani,acris & aquxintcrcedentis inter vifum &icinvifiuam, iu-
dicabit.) Dcmonftrant Sacras licerasquoque, coelumex aqua, hoc
eft, in arem rarefafta, conditum. Ad hapccxpericntiademopftrat,
arem hunc fublunarem & nobis propinquiorem fenfim moueii ab
Orjcpte verfusOccidentem,vna cum coelo,licet nun itaraptim,pto*
pter huius...”
|
|
| 6 |
 |
“...quod enini in miindornpenus,hig
eftinfeiius,& contra.
SABA.
Quo vinculo car crai-
iiorinteiccdat,autpotjus aqua.qiicE vtrmnquccolliget, quiacx aqua
perrarefa(aionem&condeniationemvtraq;facT:afint.Aquaitaq;^efl:
viiiculum,quo Terra& Cmliun coniunguntnr, rcfertq; vicem vmbi-
lici & caulisjinio matris & nutricis.Rg^' aqiiam auccm licincelgimus
^lrem craIlrorc.m,aur terrain tenuiorein. ^
S A B A.
Qmdnam prius f uit tempore, an Ccclum,an Terra ? Enigma
S A L O M O N. 5-
Mater ex naturxordineprioreft fuo fcctu, fed mariens fna vxorc
on fempcrbinior: Angallina.an ouinniit tempore...”
|
|
| 7 |
 |
“...a refpeu ca;li inftar exigui & ferinfenfibilispunki in
maiorimundo, cuius proportio nulla eft ad illud: Si enim nullaefb
proportio inter centrum & circulura quemlibet paruum; -quid dice-
mus de circulo omnium maximo extimi coeli, & terra eius centro
Solem coeleftem terra centiesfexagies iexies maiorem ftatuunt Aftro-
nomi; quotiesipfoSole cmltim ? Forte centies millics, autaraplius:
At terram noftram funt qui milliesminorem fuo ccelo affirment,idq>
ideo,quia terra vnitatem referac,aquadenarium,ar cralor ccncena-
rium,lubtiliscoeleftismillenariumnumerum. tIaEceftcatena noftrae
rarefadbioms, antcondenlationis. Fiic eftcirculus, quiabloluitun
noftro ccelo & tctra^quo ad ortum & motitmperfedionis.
S% B A.
^t 'vtYum maius eft virtute?
SALOMON.
Terra: Secus eft in magnomtindo vbtGoelumomnes viresterraE
mmiftrat: Terrain noftroopere viua &ariaeft;nonmortua,autin-
cfiicax:Hincviuificatcoelum,ilIiq;fuggerit omne illud, qnodcide-
cfty nempe virtutesterreftres:, firmitatcm, conftanttam, & a corm-...”
|
|
| 8 |
 |
“...illi f
S A L O M O N.
Aei;intertnediuseftintercoclum &teiram, nempe crailior, in quo
nasverfamur; quocirca cum vtroque conuenic, ita&inmagiflcrio
philofophico ar ccelum connebit terrx, & a neutro difiungitur;
Duo enimcontrariaabfque medio non condnentur. Interdumitaqj
ar terrae, intcrdum cmlo adcribitur pro diuerforefpedu ; Nam ar
propri cocleftis eft jiffinitati?, & quafi cffilum ipiuin ( exccpto co,
quodhJc de crafliore loquamur) fed ,eft quoque terrae pommuiSi
quia mater cqeli>at auia terr^ y;d?3Wr,
SABA,
iEMiQMA conim^i (juidjunt, an ccelum, an terra \
SALOMON.
Terra: Qjiod fi mirumtibifucrit,decIarabo! Ignisinnoftrohoc
tnundotranlitinaerem tcnuiorem, hie in crafllorem, crafflor ar in
aquam.aquain terram; in qua cum ignis hoipitium inucniat, v t ar ia
jgnc,nondefinite{ ignis autar, fed vtrumque permanet in ftiaei^
fentia: Inde ar & ignis pro tctrahabentur, & terra quatcnus elemcn-
turn, profubicftcleudiuerforio vtriufque: Ab altera parte ignis eo-
dem terrae perficcitatem aflllit, habcns...”
|
|
| 9 |
 |
“...ti SeptimanjE Philosophic^
iddemonfti-at; quia hyeme ar fublunaris eft craflior propter con-
denfationem,qu$fit a fiigorc: Per craflliis autem diaphanum cor-
pora maiora apparent fi modotenuius illi fit continuum vel conti-
guum aliud diaphanum : Qmjd fi fupralunaris ar fiue afther efit
femper vnus idemq; in craflitie & tenuitate, tarnen fublunaris obfer-
uationes valde variaret pro craflitie & tenuitate fiia maiore vel mino-
re:Idemdemonftrantillaopticainftrumenta cum duplici vitro,pri-
mocraflbexcauato,altcrotenuiori,quKobieda vifiua in immenfiira
ingrollantautdiminuuntpro diuerlb relpedlu: Q^m meam lnten-
tiam video quoquealiisplacuifle, vtpoteHieronymoMontuo, qui
ex Alexandro Benedido; Stella minuta, inquir, melius apparenthyeme,id
t!i, craftoreare, quam oflateM cH,rariore: Indejpecilla, quo eraf tor afunt
maiora vifibilium obka reprefentant.Hxc ille.
SALOMON.
Bene diflruifti,Regina; Atego,vt brcuitati'temporis & tuatquieti
confulam, hicceflb, contentusillis, qua: ex vberrimo tuae dodrins...”
|
|
| 10 |
 |
“...a enim,.
diimpuluispyriusinccnrusintormentobellico,hcfubftainia ignca,
qua; milldics ampHus fpacium^quoxontineacur, requirit, &c hiacini
credibiii vehenicnnia & celeritate ex angufto rormenti loco crum-
peu5, iuacrem extcrioreniincidir, exmutuailla colliiADne duorutn
corporum.vidclicct acris& ignis, finlle bombus, ficquoqueraduna-
bileeH, exlirailibuscauiisaccidere ToMicrua due fonitas illos hor-
rendos in nubibus. Quod alii ftatuant de fraftione nubium, vnde
Tonitrufiat,pucriIccfl: commentum, Ar enim-,corpus per (craruraj,
nonitacompingipotell, vcicrri vel marmoris compalioneni leu fo-
liditatem habeac ira, vc ignis nubes penerrare nequeat, nili per rur
ptioneni.
Fradlio autcm nubium dicitur.quandinufitatacopiaimbresde-
cidunt, qUcxfit, quandonubes cogunturin vnum, & continens.cffc
plenum.
Ira Ventiis£t, quando conrinenseftplcnum ab vna parre, idnon
ab alia: rum enimdt aris morus ad latera, nempe a parte pleniori ad.
minus plenam.
Ciim nubesreroIuirurinpluuias,.5cSolab aliaparre mittirradio^-...”
|
|
| 11 |
 |
“...arqiiealiaspartesfdpeEius-oftenflar.- Sic perconden-
l. tionem ex igne hr acij ex acre,aqna; ex aqua,terra, quxpoteft dici
Rota Elcmeiitatis condeufationis; & vice verlaRorararefationisjfi
cxteua,aqLTa; cxaquaarj,cx.are,ighisfiat.. Hinc Rofarii.author:.
f^aud^t 'K-jMit, h.tiesaqiunh idssl, M£nuntm,exAm, ideH,Sole,&ae-
tem ex ig/ie,Jal cetjpiritkm Menur-ij,&}gnem,fcilicet Mercurium, ex terra-, fc 't^
licetLund,tuncpLnehabebUartim: VndePhilofophus; Lapisnojlertranjit
in tenamaerra tn a:]tiam,aquain arem,ar in ignem,ibieflams ,fed defcende^
tureconiierfo.Et Alliduusin Clangpre:Igniscoagidatur,eflfitar larver'h
coagul.tt!ir,&fltaqua:aquacoagulatur,&fitterra: Ecceinvnamnaturamini^
mm tonuenerunt,q!iiiCttmcoagulantur,fluntamica,cmtq^rarefcmt,fiuntm-
mca, Icicet m feparatione Eleraentorum: Vhdedicit Plato: Scitm
o!Haisturba,quod omnisjpifluudo in terra quiefcit: fpijfum namq^ ignis in artm
sMit,&fl)ifl m ignis &a'crisinaquam,&denftim, quodex ignis^aris&aqm
(':adimmur,iadttmterram Et Graaauus,quomodo corpus...”
|
|
| 12 |
 |
“...propinquiora. Abhinc idmfluxus&
refluxus repetitur, Lima oppofitum Horizontem apud Antipodas
Ratio- Tcn obtinente j Aris veio mocus (u ventusnona.Lunaprouenir,idcx
rlTonis fwg2-vacur,&:nimiacorporum plnitudineincerto quodam loco j Vt
exempligratiajabhincveriusSoIisoccafum fiat eiiaporatio firequens.
exOceanOiaucaliisaqnisparticuraiibusdtavt areius partis occiden-
talis fit valde refrtus vaporibus, qui non in eo loco fimul manere;
poflint: contra in. nofltoaie fitpaucitasvelraiiras vaporum, icavf
ar plus vaporumvelaris in l recipere poffit; & vefit, nevacuumr:
comrnittatur,aquonaturaabhotTeti Hincaroccidentabshucinci-
pitmoueri quodam fluxuinfi:araqu3E,& fit ventuSjquiabrequinotSbo
autumnalEfpirat..
Idemvcnrus quadam motus.continuatione, nifi narura recufct;,
rerfiis orientalem partem, mouetur; donee alius aliunde flare ind-
piat; veappetitusparticularis vniuerfi ceflr. Hac rationeindiuerfis
locis diuerli' venti vno eodemq; tempore fpirare pofliint^pro inam-
cioneaut repletione huius vel illius...”
|
|
| 13 |
 |
“...foretirilucemeditus. Ventus
verb cum nihilaliud iit,quam ar moms, hincin aeienatus,(apienter
natus afiirraatur; quod verum clle non dubitamus. Etfi enim ar hie
ambiensnos&fuperiorperfe, abfque tcrrte contiguitate nulli nata-
1cm locum pix'bcat, nili meteoris ante didbs & dicendis: tarnen ex
acre, inq;acrefcerum Philofophorum nafci, eorundem teftimoniis
conftat. Nam cum ad coeleftemnaturam gcnitus proxime accedere
debeat,hoceft,aeriam, fubtilem,tenuem, penetrantem,& informan-
tcm terreftria, denfa, & crafla corpora: ideb & talis ortusipfi conue-
nit: Acre indigent homines, animaha. Sc vegetabilia omnia ad fui in-
cremenmm & vitam, fine quo pcrirent fingula. Acre eget ignis qui-
cunque, quo fi careat,extinguitur. Ar cibus vniuerh continentis eft,
line quo inedia, hoc eft, vacuum,fepe con tingeret, aut natura: remm
inter ft conciderent & deftruerentur. Ar eft,qui philofophico fcEtui
datartus,vitam,&:motum. Eftautem nihil aliud hic ar, qnamfub-
ftantiamobilis,fugax,&inconftans, quae quouis ...”
|
|
| 14 |
 |
“...Vapores&halliicinatio
vifus vtrobique in caufafunt; id Halo contingit etiam Lunafapra
horizontcra multum cieuata,aurora, Sqle infra horizontcm paulu-
lumadhucconrcituto; quiaSolcIeuatus fuis radiis vapores actrahit,
velcongregatinnubcs, autdiffipatinpluuias, vnde tiimauroranon
apparet, lict rubusnonnunquain videatur. Lunanon habethanc
cfhcaciam,quippe qute lumenfuum aSole accipiar mutuum, & calo-
repropriofenfibilijVt&luminedeftituatur.
SALOMON.
Qjad exijlimas de caju Jlellarumfue materU mie antis
injl ar jl eldest
SABA.
Illam fubftantiam elTe vifcofam, claram, & glutinolam, vtmftaf
eryftalli aut humoris pupillaris radios Solis in fe recipiat, rationi con-
fentaneumeft. Qmnabipsaexperientiaconfi:at,ciufinodi matcriain
aliqtiando reperiri in campis, quam vulgus ex.ftellis decidere affir-
mfttjeftinftargelati iurisjhuefpermatisranarum.Q^omodocunque
fitjftellasipfasnon cadere,certiffimum,quarum vna toturnterrenum
orbemfua magnitudineftnonlongruperaret, tamcnrEquaret: Nee
iTiigrarcfl:ellasalocisalt...”
|
|
| 15 |
 |
“...igida&humida, foemina, vt illc mas, aquavifcola, vt illud terra
ignea, pinguis, vel butyrofa : Talis eft Serpens, qui Cadmi focios,
aqiBurum euntes,ablumpfir,&a Cadmointcrfcus eft.
SABA.
Efine Cadmia in operenecefftria ? jenicma
S A L O M O N. is-
Maxime: ineeanamque nihilefficitur, quodintelligendumcrit
cepnilolophica. Hceft chaos illud rude, liabensinfcquatuorelc-
menta confula, nee bene diftinta in ftiis qualitatibus contrarianti-
bus, ignem cum aqua, & arem cum terra, quse,nift rite traar-
til:cemadinteritumredigunt,hoccft,adfinisfruftrationem,&bono-
mmdilapidationem. Atque hoctotumcompoltum,pr?cipuumar-
lis lubiedlum eft, Draco Philolophorum, idem re cum anredi<51:is
monftris&draconibusaurci Vdleris, Helpcridum, Cerbero, Chb
)/$ra,Sphynge,Hydra,&hisfimilibus.
SABA.
Quid agendum cum hoc Dracone Cadmeo f jEmA
SALOMON. 8^.
Si villus maneatjintcrficitviuosj h occidatur, dat vitam mortuis,
K non...”
|
|
| 16 |
 |
“...SEPTiMANiE Philosophic^
uerfiliscruxefi Chymicorum,Jihquoi mHltiJuccumhunt
6" emoriuntur oh difficult at em: I{eiiciatur itaq-, extra ar-
tis jtomceria: An non vcrfic iudico ?
S A L O M O N.
Non opinor. Ononis herba cfl: aculeata,Refta bouis,vel Mora ara-
tri dila, quiainagrismukum moleftias agricoliscreet: anpropterea
totaextirpandacrit? Ncutiquam; quiainmundoornatumauget,&
liomini lalutaris eft ad pellendos lapillos ex renibiis & velica. Ita & de
Antimoniocogitandumeric. Eftmultisremora:.dainno&caufaina-
niunilaborum; fed nihilominus habetfuamvtilitatcm.&vimmani-
feftamin miiltis morbis,lapide,lcpra,aurigine,&fiinilibus: Maneat
itaque in officina Chyinicorum, vt tanquam fapo eomm manus&
facicm, ficillud, ingeniumSc mentem piiiget & clarificet, qubvi-
deantanteanon vila,&intclligant anteanonintelleda.Illotis mani-
bus licet actingere illis carbones,fed non arcana impiua anima & illo-
ta confcientia. Aatimonium,vt aurum,fic illosfcbruct. Rhodo hoe
fimileeft, lu Rofeto; neutrum abfque fpinis...”
|
|
| 17 |
 |
“...&aulamnon
intrat,tantum abeft,qud Rcgcm Regillaexotrrare valear in tempus.
Qiiis hac Regem induat,inquancc caput, nee pedes exprimuntut,
iecquicquamaliud Eft iabulumabfqueaqua,&lampaslineolco;
cuius vtilitas nullaeft. Quidplura ? Pulchrumeft vcnenum,non me-
talIorum,(d niortaIium,quod de Venere venuftisq; dicifolet-
HYRAMVS,
Qm d ref^ondmdum illiSy (puttin luram ejuajiuerun tin jgm cv. &
emnibu hijee^ metallis, ^iritibm, Mercuriis, aquis, oleis^
Jalibm,prout di-lafunt, ^ nihil inuenientes, tot am ar tem
damnayuntfVt impoj^ibilem t
SALO-...”
|
|
| 18 |
 |
“...'hicinvnguento,quodefi:anima,iguentuTti .quototumperficiturm^zgrJleriuiK.
-Et eod.lib^cap.54. Animeen'mfunt fmnenta, olea, vnguenu, amum,&ar-
^entumnojlrum. Amold.in.Rottlh.^L.ca.p.^.Arfa>^e^foUum,&tmlura,
& aurumy&an'ma Philofophorum,.& vnguentum, quv totum petficitur magi^
Jierium, Sic Riplzus port.^. bicmedius ar,quetn oleum vel aquam dici-
mus,mftrum ignem, noprum vnguentum,noftrumjpir'ttum, mftrum lapidem, in
qua re fola fundata eil emn nftra fapientia. Et addit: Nimquam folus exit-,
neeintrat per ignem-, fdaqaa qtiamprimum eumeducit, ac pbR introditcit, n
/equa,qU(t, ab aqua nunquam feparatur, &ficpotel aquafiilm nofiram aquaftt
jnouere, quimotuscaufatur mortemfimul&vitam, & aqua naturaliter aqua
adharetfine vlla...”
|
|
| 19 |
 |
“...ciaca.fepcromnesdimenlionesplantxextenditdn qua a higorearis
circumllantiscongelatur,&iuaqiiaicu fuccidcniit.itcm red/t. Qrm
modociimnaturalcccirui vcatur,hiiicplantainalcum creieit,&in
lateradilataratur,co vfquc.donecadiultumagmeuperucnciitjin qua
Vcgetabi- quicfcit. Terra & aqua fiu vegetabilium parentes, nucricesqiie,
liara paren* quemadmodutn & nutrimencai led aqua in areratrauUt, eatrter-
*'* ram fccumallumitjvtfimulalccndant, deinde reucrtitur in aquam,6c
CibusSc aqua in terra coagulatur. Ar itaquc eibus eft plantaium, 6epotus,
poeus pUa boccft, lac&puls, finequocrdccrenequcunt,taminnin(ce,quam
extrinfec.Inareplanttevcgctant,6caugmcntancur: Aiinpluuiam
refolutushumcdat terrain, & ex ca pingucdinem colligit,quam plu-
uiaiterumariarcdditaminiftrat, vt dichim, planne, doneeillafolia,
flores&frutusproducat, lingulisannis, quibus adhas viccsnatura
reuertitur.Nonautemncgandumeftjviresquafdamocculrasab aftris
cuiquefpccieiplantaium aflluere,quarum bencfcioilla variisccer-
tismedcanturmorbis...”
|
|
| 20 |
 |
“...iij;0 SePTIMANjE Ph 1 L O SO ? H 1 C At
nKgdS traBaJJe, 5" ad nos jroifttos pojleros tranfmifijfe,
proTheologia ypra veritate ^ reigeji^ hijioria : Qnid
j^itHrcenJesataHosios nojlros inteliexiljeperTnptolemi
juhignemduraHonem y eins cmrum voltuiierny draconeSy,
Cirfrugumjminatiomm ^
S AL O MON.
Rled.inrerrogas: Nam fub his efie phyfica accana ^ ranquam in ar-
ea tC(5la,noHeftciubium. Sileat, quiruftica opera, onimbus nota,luc
contineciaffirmet. Nonaudiendus,quiadmores taUa&cantadccIl-
net. Ridiculuseft,&;vaJderudis,qiuadalia,qiiilmChyinicarubiecia;
transferat, Triptolerausitaqtie materia eft plulofopbiea,qujteo mo~
doinignetradtatur; Poft h
|
|
