1 |
|
“...\
aan
KIENDEN
LUIM EN GEZELLIGHEID*
TOEGEWyD,
DOOR
,J. B. CHRISTEMEIJER.
WmEm
Sm
f omiu. /ar. etjti.
?/' y.
am',
mm
n
*
mmm
>_
Te AMSTERDAM, bij
J. C. VAN RESTEREN.
MD C C C XXII....”
|
|
2 |
|
“...zend, omdat ik wensch, dat zij bij de beoordee-
ling van dit werkje niet uit het oog verloren moge
worden.
Ik vind mij Verpligt hier eene aanmerking te
Voorkomen, die mogclijk door den eehen of anderen
melancholicus of fplint er kijker zou kunnen te berde
gebragt worden, oip ihet gebruik, dat ik gemaakt
heb van zekere uitdrukkingen, die ik aan eenige
perfonen in mijnen Neef van Curacao in den mond
gelegd heb, alsof ik daarmede ten oogmerk zou
gehad hebben, om onze Landgnooten Van dt Jod-
fehe belijdenis in een bltgchclijk daglicht t Jlit-
h)i. Niemand kan voorzeker meer Van dit denk-
beeld gruweni dan ik; zoo fit en zoo hevig
het affchuweUjk vooroordeel vtrfeijn, hetwelk
lieden van eene andere belijdenis, ten voor-
werp van befpotting wlaetkt; ch ik verklaar, dat
het mijl innig zoude gfieVert; indien ik Wist, dat
benig weldenkend meftsch tiiij, te goeder trouw,
in zoo ferr' zou kunhen miskennen, dett hij ffij
tot...”
|
|
3 |
|
“... jargon of hoe meti het noemer} w\lx
alleenlijk gebruik gemaakt heb x om hier en daar
een koddig tooneeltje meer in deszelfs karakteristiek
licht te doen uit komen. Tot hetzelfde einde heb ik,
nu ert dan, van den Gelderfchen tongval en fs>m~
mige fpraakw ondingen elders in omgang, partij
getrokken ; in de meent ng, dat, daaf ik mijne ta-
fereeltjes meest op den vaderlandfthen bodem doe
te huis behoor en, het mij ook zoude v rijftaan, om
zeden, fpraakgebruik, enz, welke in ons vaderland
in zwang zijn, waar ik die noodig had, te pas
te brengen.
Wat de aanleg dezer vertelling aangaat,
wel is waar, het gebouw is losjes opgetimmerd;
men zoeke daar binnen niets wat den kunstfmaak
der kenners kan ftreelen. Doch er zijn huizen en
paleizen, aan welker voltooijing jaren wordt ge-
arbeid: er zijn ook zomertentjes, welke men van
enig ligt latwerk daar te neder jlaat, waarin
men foms het felle fieken der zon ontwijkt, of
zich ,...”
|
|
4 |
|
“...ft rekke tot eene even aangename verpoozing,
als mij de vervaardiging van hetzelve menig, an-
ders verloren fnipperuurtje gezellig heeft doen
flijten.
J. B. Christemeijer.
Utrecht,
#4 November 182s.
DE UITGEVER AAN DEN LEZER.
Gaarne hadden wij, ingevolge het itizigt van den Schrij-
ver dezes werks, hetzelve mei zijne luimige en tevens ern-
ftige vertelling: Lodewijk Knop en zijne ontmoetin-
gen, te vinden in euphonia 1821, verrijkt, indien deze
zijn neef van Curasao niet zoo zeer, tot ons genoegen ,
v/as uitgeloopen, welk verhaal ons voldoende voorkwam om
onzen land gemot en afzonderlijk aan te bieden zoo als wij
doen bij dezen ; terwijl wij geenszins twijfelen dat in eenen
volgenden bundel van den Heer Christemeijer, zijn
Lodewijk Knop met graagte zal worden opgenomen en
ontvangen.
T. C van Resteren.
DE...”
|
|
5 |
|
“...* DE NEEF VAN CURASAO.
it o He! dat is nog maar een klein ftaal. Neen!
dan moest UEd. het, verleden zondag avond,
eens hebben bijgewoond: toen bleven de lieden
op ftraat voor de deur Haan.
Maar wat is dat dar. toch voor een fatans-
n geweld? Zulk vloeken heb ik nooit op een oor-
logfchip gehoord.
Het is mijn zoon jojakim, om UEd. te die-
nen, met onzen boekhouder, den Heer Osse-
poot. < V
3, Wel baas! dan beklaag ik u in mijne ziel.
,3 He!? Mag ik vragen, hoe zoo?
Dat gij zulk een jeneverlap van een zoon
hebt. Hoor mij zulk een vent eens brullen en
aangaan!
Jeneverlap ? ? .... Hoe meent UEd. dat ?
Wat hagel! baas, welk mensch die nuchter is,
houdt dus huis ? Het is, op mijne eer! of
er een hoop dronken matrozen den kreupelen
waard flaat.
Ik bemerk, ik bemerk het al. UEd. hebt mij
niet wel begrepen....
Zoo ? Is de arme duivel dan mogelijk niet
wel bij het hoofd ?
Ha! hi! ha! UEd. doet mij waarlijk lagchen.
Nu geloof ik, dat UEd. er een weinig kortswijl
onder...”
|
|
6 |
|
“...is, lief-
hebberij heeft om daar als een bezeten mensch te
tieren. Hoor, hoor mij nu toch zulk een
helsch leven eens! Wat beduidt dan dat ge-
jank en gebrul?
Dat gejank en gebrul, gelijk UEd. het gelieft
te noemen, is zoo veel aK dikkelenteren. En
mijn zoon en de Heer Ossepoot zeggen, dat
daar eigenlijk het hooge van de kunst in zit.
Kunst ?!.... Ik wil gekielhaald zijn, als ik er
een woord van begrijp.
Naar ik meen te bemerken, fchijnt UEd. met
het treurfpel niet veel op te hebben.
Treurfpel?.... Nu begin ik er achter te ko-
men. Spelen, ze daar boven dan komdie?
UEd. moet weten, onze jojakim en de Heer
Ossepoot zijn beide op een liefhebberij-tooneel.
Op dit oogenblik hebben ze een treurfpel onder-
banden, dat zij, woensdag over veertien dagen,
denken te geven. Overmbrgen moeten zij het
ftuk weder ribbetcrtn. Als UEd. plezier hebt,
om de vertooning bij te wonen, dan gelieft UEd.
maar te fpreken, en er zijn altijd lootjes te uwer
befchikking.
Neen, baas! zij moeten mij met geene...”
|
|
7 |
|
“...Pukken; die deden een mensch den le-
ver nog eens fchudden.
f Ei lieve! dat komt kostelijk. Zij zullen mor-
gen avond den Neef van Guadeloupe geven: dit
zou dan juist een kolfje naar uwe hand zijn:
want ik hoorde mijn zoon zeggen, dat het en
blijfpel was. UEd. hebt derhalve maar te be-
fchikken, er zijn lootjes tot uwen dienst.
Wel baas, dat aanbod is vriendelijk. Maar,
kom aan! daar gij zoo goed wilt zijn, zal ik er
gulweg gebruik van maken.
UEd. zult toch waarfchijnlijk, een paar vrien-
den willen medenemen? Ik vraag dit, om te we-
ten, hoe veel lootjes UEd. verlangt te heb-
ben.
Sakkerloot! baas, dat is nu al te beleefd. 4.
Eene kleinigheid!.... Ik wenschte in Paat
te zijn, UEd. meer plezier te kunnen doen.
Nu! daar gij dan toch zoo vriendelijk zijt, zal
ik er maar geene pligtplegingen langer om maken.
Ik heb een zwarten knechtdie nog nimmer
zoo iets gezien heeft: daar wilde ik wel eens
eene grap van hebben, en dien medenemen; en
dan heb ik nog een oud-opperPuurman van...”
|
|
8 |
|
“...acht-en-twintig ftuivertjes de per-
foon gerekend. Gelieft UEd. eens te zien;
hier zijn vijf lootjes. Op de eerfte bank in den
, bak komt UEd. naast malkander te zitten.
Zoo baas ?! Ik dacht, dat gij mij zoo even
, zeidet, zij fpeelden daar uit liefhebberij. Gaat
, dat ook al om de fpijkers?
Gelijk ik de eer had UEd. zoo even te zeg-
, gen: uit loutere liefhebberij. Maar UEd. gelieft
te begrijpen, de onkosten moeten er af: daar
zijn, bij voorbeeld, de muzikanten, de oppas-
fers, het licht: dit alles moet betaald worden,
n Gelukkig heeft een der leden, dat een verloopen
beunhaas in koren, maar voor het overige een
door en door knap mensch is, nog een legen
pakhuis-zolder, dien hij aan het gezelfchap in
gebruik geeft: anders kwam er de huur voor een
lokaal ook pog bij. Overigens: het. is dat
UEd. uit de West van daan, en dus zoo veel
als een buitenman zijt: anders heeft niemand
vergunning, om de vertooning bij te wonen, of
hij mot lid zijn en er voor hebben ingeteekend,
Daarom moeten...”
|
|
9 |
|
“...een
borrel drinken.
Met uw verlof! UEd. gelieft te begrijpen,
it het zijn fatfoenlijke lieden, wien men zoo iets
niet wel zou durven aanbieden....
,, Nu! mijnentwege mogen uwe knechts op den
,, winkel er eenen mondvol voor nemen!
,, Als UEd. het dan zoo verkiest, zal ik maar
i, zoo vrij zijn, om het op te ftrijkn.
,, Maar, drommels! baas, eer ik dit vergeet 3
waar moeten wij nu morgen avond zijn? op het
Leidfche plein?
Lieve Hemel! die van het Leidfche plein is
er de Oude Fier Kronen bij. Weet UEd. de
Vinkenbuurt? Als men daar naar het pakhuis
het Oude Limoentje vraagt, dan helpt een klein
jodenkind iemand op den weg.
,, Splt w zoon morgen avond ook mede?
Ik vraag wel verfchooning! Die dot aan het
blijfpel niet: het. treurfpel is eigenlijk zijn vakj
en daarin, dat durf ik zonder grootfpraak zeg-
gen, zoekt hij zijns gelijken nog. Ja'! ik beleef
plezier aan den jongen. Kijk! UEd. gevoelt,hij
beftaat mij te na om hem te prijzen: maar ik
,, verzeker UEd., onze Snoek heeft...”
|
|
10 |
|
“...ik er op j ^ hij maakt ook At*... Aithij..
dithyramben.
Seldrement! baas, die dingen heb ik in mijn
leven niet hooren noemen. Wat is dat voor
tuig?
. Om UEd. de waarheid te zeggen, hpt is mij
ook te hoog: ik verfta ze niet. Maar onze boek-
houder, de Heer Ossepoot die zelf aan het
vak doet, zegt dat het een verbazend diepzinnig
werk is; althans dat het een karei moet zijn,
die ze maakt.
Dan is dat misfehien zoo veel, als zijne eigen-
lijke kostwinning?
Och neen! bloot liefhebberij. UEd. begrijpt,
geld verdienen ze er niet mde; het gefchiedt
uit fmaak uit zucht voor de wetenfehappen,
zoo als de Heer Ossepoot dat noemt.
Als hij er dan een goed ambacht bij verftaat,
en met zijn handwerk nog al iets kan verdie-
nen, dan hebt gij een bolletje van een jongen,
baas.
Ambacht, zegt UEd.? Neen! daar bezit
onze Jojakim te veel chenie voor, om hem tot
A 4 een...”
|
|
11 |
|
“...8 DE NEEF VAN CURACAO.
i, een handwerk op te leiden. Ok heeft hij im-
s> mets al verfcheidene bedrijven bij de hand gehad,
s Maar, ja wel! het eene wilde zoo min opnemen
it als het andere; geen van zijne meesters kon met
hem uit den weg; alle verklaarden uit net
*> mond, dat zij nooit zulk een wispelturig fchep-
fel hadden aangetroffen. Dat geloof ik wel*
> men wist niet welk chenie er in den jongen fiak;
zulk alledaagsch werk was voor onzen Jojakim
s5 niet gefchikt. Daarom raadde de Heer Ossepoot
t ons: wij moesten de natuur flil haren gang la-
t> ten 5 dan zouden wij nog eens zien, welk een
,, groot man er van den jongen zou te voorfchijt*
s, komen. Niemand zou het achter hem zoeken.
, Zoudt UEd., die een oud zeeman zijt, wel
it kunnen gelooven, dat hij op een haar na weet
te zeggen, waar Engeland op de kaart ligt ?
* Maar wat voert zulk een ledigloop,er den ge-
heelen dag uit, baas?
Lediglooper?------ Beware de Hemel! UEd.
,, gevoelt toch: zoo iemand moet verpoozing heb-
ben;...”
|
|
12 |
|
“...voor
onzen Jojakim behoeven wij geene zorg te dra-
gen. Men mag zeggen wat men wil, verdienden
komen altijd, aan den man.
Och, mijn goede baas! denk niet, omdat ik
dit zoo zeg, dat ik u de wet wil dellen, hoe
gij met uwen jongen leven moet. Neen, man!
al ben ik zelf kinderloos, zie! zoo wensch ik
toch met hart en ziel dat gij nog vreugde aan
hem moogt beleven. En heb ik mij misfchien
wat kras over hem uitgelaten, houd mij dat ten
goede! wij zeelieden nemen eenwoo.rd zoonaauw
nit....
Geene zwarigheid! geene zwarigheid, Heer
kapitein! Aan UEd, en uws gelijken, die met
die zaken minder bekend zijt, is dit toe te ge-.
ven, ik zeg altijd: onbekend zondigt niet. Maar
daar hebt gij dien lapzalver, hier vlak over in
de apotheek, dat noemt zich, nota bene! nog
wel lid van Felix Mierekis zulk een pillen-t
knoeijer,. vermeet zich, onzen Jqjakim openlijk
uit te jouwen en voor het lapje te houden! Dat
noem- ik, iemand in het openbaar te- pottris-,
s, truren
Nu, baas, doe, zoo als...”
|
|
13 |
|
“... item, van. uit des Heeren Knup-
pelbusch fchrijfvertrek hooren; eri te gelijk fprong
er iemand met eenen pas de shawl voor den dag,
die onder aanhoudende buigingen en het gelispel
van ,, Messieurs / Ffessieurs den Heer En up -
pelbusch bevallig ednen inktkoker en pennen aan-
bood.
H Uwe woonplaats?.... vroeg de Heer
Knuppelbusgh, zich weder tot Van der Stap
wendende.
Is voor als nog ten huize van Barend Prou-
y, welman oud-opperffuurman, op de Gelderfehe
, Kaai, nabij den Buitenkant 4 in eenen victualie-
winkel,
Fi done! ee lourdaud!99 Dus borst Juf,
vrouw Hortense de oudft dochter des Heeren
Knuppelbusch uit, nadat kapitein Van der Stap
even de huisdeur achter zich had. Fidonc /
herhaalde zij, en trok haren neus, di eenen
verzamelaar van legpenningen, het profil van Keizer
Galba zou hebben te binnen gebragt, nog eens
zoo fchimpend op. ,, L9as-tu entendu, Juliet-
te? .... Baas! baas baas Ma foi! papa baas
te...”
|
|
14 |
|
“...VAN CURASAO. i1
,, te noemen!.... De onbefchaamde! het was, als
deed hij het er om; dat ging, oin het andere
woord, baas! Ma foil baas!!.... ik ben gen-
,, digneerd.
Niet meer 'dan ik: en sois sr, ma steur /
fprak Jufvrouw Juliette des Heeren Knuppel-
busch, jongde telg, die niet hare zuster Hor-
tense in eene aangrenzende kamer gezeten, het
gefprek, dat tusfehert haren vader en Van der
Stap in het fpreekvertrek plaats had, gedeeltelijk
had afgeluistei-d, en nu ook het geprangde hart
wilde lucht geven. Maar, vervolgde haar Ed.
is dat ook zich exprimeren, vis d vis zulk een
individu'!' Je tai dit cent fois : papa pretendeert
verftand te hebben; maar hij taleert geen grein
ducatle, de man heeft geeri manire de yivre.
4, Hebt gij die bxpressien 'gehoord?... Je le repte,
j, ma steur, waarachtig! papa heeft geene men-
,, fchenkenms; c'est un homme sans fagon, een
man, die zijne familie ridiculiseert. Het cha
t, grineert iemand, aan zulk eenen mensch gepa-
renieerd te zijn; het is toch...”
|
|
15 |
|
“...is DE NEEF VAN CURASAO.
j, r.en wereldtoon. Was dit eene conversatie met
,, dien varensknaap! Zulk eenen vent van alles ex-
plicatie te geven! zich door zulk een tre aller-
lei ionises te laten zeggenDie vlegel!
met zijn baas! 'baas
,, De karei zou een opulent fortuin bezitten,
,, a cc que Pon dit
- J'cn ai oui dire, Puissant richc en weduwe^
naaf....
Comment P Ne pas mari?
En naar men verzekert, opzettelijk gerepa-
trierd om..., raad eens, Juliette! pour
sc choisir une femme hollandaise /
Fi done hollandaise
99
Aan wie ook anders dit grotesk figuur zoude
, gevallen! Oh del! ce monstre mar in!
Eh hien, ma steur! eh bien! Je Favoue,
cs gens sant mal lchs, mais. de bons poux,
traitables....
Oh / adorables !..,, Ma foi! ils ont de la
bonhommie!.., Maar, gij gaat mij telkens in
, den weg (laan, en belet mij in den fpiegel te
zien. Recules done un peu! Mijn garnituur i$
geheel en dsordre,
Vindt gij niet', dat dit bal-kostuum mij. lgant
ftaat?
Het kleedt u wel. Doch gij betaalt...”
|
|
16 |
|
“...dubbeld van den prijs; hoewel.... Maar,...
mijn hemel!, que yois-je? is daar het brommertje
reeds? Zie eens! te pendule wijst even zeven
, ure! Het is toch heden avond geen. th dan-
,y sant?"
Het is voorzeker te vroeg befteld: men zal
op het dingsdags concert gerekend hebben. Giste-
ren avond werd het half negen ure, wij waren
de laatften in het casino.
Het brommertje! Kinderen! daar is het brom-
, mertje! riep de Heer Knuppelbusch, van uit
de zijdkamer, zijne dochters toe. Jan !...
Kees !... Paulus !'.,'. Waar zitten mij die Sa-
tanfche jongens nu weder! Er is er niet n
aan den winkel. Vervloekte fpitsboeven!------
Jakomijn fpoedig! kom eens naar voren! daar
is het brommertje! maak het portier eens open!
de jonge Jufvrouwen moeten naar het bal!.....
Hortense !.... Juliette !.... hebt gij het
,, gehoord? ....
Nous voila! mon papa! nous voilh! zei-
den de meisjs, te voorfchijn tredende; en vroegen
in...”
|
|
17 |
|
“...het portier ijlen.
Haal eerst de parapluie eens, van achter de
trapdeur van daan! gebood de Heer Knuppel-
busch aan de meid, haar terug wijzende. Ziet
,, gij dan niet, hoe hard het regent?. En de jonge
Jufvrouwen hebben hare dansklecdjes aan! zij
,, kunnen, door zulk een weder, niet over de
floep gaan, of worden druipnat.
De meid gehoorzaamde. De Heer Knuppel-
busch begaf zich voor, aan de hhisdeur, om den
voerman te beduiden, waarheen hij de Jufvrouwen
brengen moest. Zijne dochters namen dit oogenblik
waar, om nog een laatst bezoek bij den fpiegel in
de zijdkamer af te leggen..
Naar...”
|
|
18 |
|
“...Franfchen Tuin, in de
Elandftraat?... Zijt gij niet wijs?? bulderde
eene ftentorftem den Heer Knuppelbusch van uit
het brommertje tegen; en te gelijk ftak iemand,
met eene vervaarlijk groote batterij-pruik op, het
hoofd buiten het portier, en vervolgde: Wij
,, moeten wel degelijk hier, in. de Kalverftraat
,, zijn; zegge, bij den meester kleermaker en la*
,. kenwinkeljer Christophorus Knuppelbusch,
Maak ons toch, in s Hemels naam, het portier
open!
De Heer Knuppelbusch beefde van fchrik te*
rug. Wie het niet beter wist, zou gezworen heb-
ben dat de levende Medusa heid van uit het
brommertje had toegegrijnsd. Het was nogtans een
zijner oude bekenden, de notaris Baldriaan
Sperwer, door twee getuigen bijgeftaan, een
man, die maandelijks , ten minfte een paar malen,
den Heer Knuppelbusch van ambtswege bezocht.
Hij kwam, om eene akte van protest te pasferen,
wegens het van de hand wijzen eens wisfelbriefs
uit...”
|
|
19 |
|
“...rolkoetsje
flapten en, onder het ftatig gevolg der dienstmaagd,
die als een oud burger-vaandrig het regenfcherm om-
hoog hief, door den Heer des huizes werden naar
binnen geleid. De jonge Jufvrouwen' Knuppel-
busch, die zediglijk in de zijdkamer verfcholen
zaten, lieten, toen zij den Heer Sperwer za-
gen binnen treden, behendig de glasgordijn vallen,
om niet door zijn Ed. te worden opgemerkt, daar
zij den notaris kenden als een oud regtzinnig man,
die een gezworen vijand van het danfen was;
en bovendien begrepen, dat haar bal-kostuum,
hoe lgant anders vervaardigd, niets hoegenaamd
met het protest eens wisfelbriefs had te maken....”
|
|
20 |
|
“...DE NEEF VAN CURASAO.
*?
Als dat dd£r geen einde neemt: fprak de
Deer Baldriaan Sperwer te midden der plegti-
ge voorlezing van de akte van protest eensklaps
ophoudende, nadat hij bereids een- en andermaal
vrij grimmig naar boven had gekeken; dan
zal ik er moeten uitfcheiden. Ik kom hier niet,
j, om den draak met mij te laten ftekeii.
Wat ?. Hemel! Mijnheer Sperwer wie
zou, in mijn huis, zoo iets durveii doen,
Vroeg de Heef Knuppelbusch half verplet van
fchrik en bevreemding
9
9)
99
59
99
99
99
99
99
Wel! hoor maar eens dddr boven! Men
moet niet denken, dat men een kwaden jon*
gen in mij voor heeft. Meent gij dat ik hief
kom, om mij door uwe knechts te laten nabaau*
wen?
Mijne knechts ?.. Ed. nabaauwen ?!.,*
j, Ja!. nabaauwen! < Al ben ik een weinig
doof: zoo veel gehoor heb ik echter wel -
Hoor maar! nog houden zij immers niet op!
Met uw verlof! Nu vat ik, wat UEd. eigen-
lijk bedoelt. - Het is mijn zoon Jojakim,
die. die..
Dan is uw zoon Jojakim onder verbetering!
een guit...”
|
|