1 |
|
“...een
individu'!' Je tai dit cent fois : papa pretendeert
verftand te hebben; maar hij taleert geen grein
ducatle, de man heeft geeri manire de yivre.
4, Hebt gij die bxpressien 'gehoord?... Je le repte,
j, ma steur, waarachtig! papa heeft geene men-
,, fchenkenms; c'est un homme sans fagon, een
man, die zijne familie ridiculiseert. Het cha
t, grineert iemand, aan zulk eenen mensch gepa-
renieerd te zijn; het is toch al fpoedig: Ehlest
ce Monsieur vtre pre, Mademoiselle
,, Dat is het, wat ook mij dikwijls embarras-
seert. Heet dat zich maintineren / welk eene
,, contenance! Ik heb mij het hart vast gehouden,
zoo bevreesd was ik, dat er een fatfoenlijk be-
kende op inkwame. Oh- ciel!1.... verbeeld us
,, J'Upperfus un uniforme: deze nadert de floep!...
,, ik denk aan Dormeuil !..,. Je fremis, Jen rou-
,, gis!.., Vraiment! je lavouc, papa kent gee-
nen...”
|
|
2 |
|
“...Ne pas mari?
En naar men verzekert, opzettelijk gerepa-
trierd om..., raad eens, Juliette! pour
sc choisir une femme hollandaise /
Fi done hollandaise
99
Aan wie ook anders dit grotesk figuur zoude
, gevallen! Oh del! ce monstre mar in!
Eh hien, ma steur! eh bien! Je Favoue,
cs gens sant mal lchs, mais. de bons poux,
traitables....
Oh / adorables !..,, Ma foi! ils ont de la
bonhommie!.., Maar, gij gaat mij telkens in
, den weg (laan, en belet mij in den fpiegel te
zien. Recules done un peu! Mijn garnituur i$
geheel en dsordre,
Vindt gij niet', dat dit bal-kostuum mij. lgant
ftaat?
Het kleedt u wel. Doch gij betaalt uwe blon-
, des fchreeuwend duur.
Madame perroquet is anders vrij civiel. Of-
- fchoon zij uw krippen kleedje norm hoog heeft
ge-...”
|
|
3 |
|
“...de
Elandftraat?... Zijt gij niet wijs?? bulderde
eene ftentorftem den Heer Knuppelbusch van uit
het brommertje tegen; en te gelijk ftak iemand,
met eene vervaarlijk groote batterij-pruik op, het
hoofd buiten het portier, en vervolgde: Wij
,, moeten wel degelijk hier, in. de Kalverftraat
,, zijn; zegge, bij den meester kleermaker en la*
,. kenwinkeljer Christophorus Knuppelbusch,
Maak ons toch, in s Hemels naam, het portier
open!
De Heer Knuppelbusch beefde van fchrik te*
rug. Wie het niet beter wist, zou gezworen heb-
ben dat de levende Medusa heid van uit het
brommertje had toegegrijnsd. Het was nogtans een
zijner oude bekenden, de notaris Baldriaan
Sperwer, door twee getuigen bijgeftaan, een
man, die maandelijks , ten minfte een paar malen,
den Heer Knuppelbusch van ambtswege bezocht.
Hij kwam, om eene akte van protest te pasferen,
wegens het van de hand wijzen eens wisfelbriefs
uit...”
|
|
4 |
|
“...fprakJufvrouw
Gronne, ~ de weduwe eens heelmeesters, en
finds korten tijd het huishoudelijk opzigt bij den
Heer Knuppelbusch waarnemende; ,, dat ik
ook eens eene aanmerking in het midden bren*
ge! Hetgeen mijnheer Ossepoot daar voorom-
55 derftelt, is menschkundig nmogelijk. Het fpreek?-
woord zegt toch: veel hoofden veel zinnen. Nu
bevestigt de ondervinding, dat elk mensch zijne
eigene wijze van .zien heeft: wie bewijst; ons
derhalve, dat de Heer Ossepoot en de zijnen
,, uitfluitend wel zien beter, zien dan ande*
M-ren?
. * pa
M Be*...”
|
|
5 |
|
“...Maar had ik den fatan niet van zulk eene
,, vervloekte valschaardigheid! Foei dacht ik
moeten dat lieden van den befchaafden ftand
heeten! ik vond het God vergeve mij de
, zonde! tot onder domins en pastoors toe,
z gefield. Kijk! fprak ik toen bij mij zel-
, ven ik heb zoo lange jaren de zee geploegd,
en onder mijne matrozen ruig en onruig gekend;
maar ik zal 'geen eerlijke Stuurman zijn, als ik
ooit zulk eene judasachtige verkeering aan boord
heb beleefd: neen! dan handelt Janmaat beter;
zij rosfen elkander onderling af, dat het raak
zegt...”
|
|
6 |
|
“...maakt. Ik hoorde gisr
teren, 'dat UEd. hetzelve had aangelegd; en zag
,, uwen nieuwgekochten kap wagen bij den rijtuig-
fchilder liaan.
Ja, maar gij moet weten, hernam Kapitein
van der Stap, ,, ik kruis thans onder vreemde
vlag; want anders is er geene aardigheid aan,
wanneer ik bij mijne familie kom. Vat gij?
Ha! zoo. UEd. wilt dus waarfchijnlijk de
r familie eens verrasfen? Nu! dit is nog al
een$ aardig.
Verrasfen ?.,. Neen ik wilde ze eigenlijk
op den proef Hellen. Men moet niet beter weten
U pf peef komt daar aan als een arme duivel, van
99 Wien...”
|
|
7 |
|
“...t*t DE NEEF VAN CURAQAO,
* Kan men dit beter doen, dan door hetzelve, dief
teedere oplettendheid te bewijzen, waarop het
,yzoo regttnatige aanfpraak heeft? Mevrouw
hield ons voor lieden van opvoeding en een wel-
geftemd gevoel: dit blijkt, dewijl zij vertrou*
i, Wen genoeg in onze bescheidenheid delde, om
ons het verhaal hareir ongelukken mede te deelen.
n Doch de pligt der menschlievendhid wil, dat
n Wij jegens ongelukkigen niet'ilcchts befcheiden,
maarJ ook hulpvaardig zijn* Het is een fchoone
pligt het ongeluk te lenigen, den rampfpoed
zijner mcdemenfchen te verzachten. Ik bedank
Mevrouw, voor de mededeeling van hare gefchie*
denis -die ons' thans in de gelegenheid delt den
bedoelden pligt op eene kiefche wijze te vervul*
len. Ik wensch, dat zij zich niet beleedigd mo*
ge vinden, wanneer ik, op het gevoelig hart
mijner reisgenoten rekenende, hen befcheiden
vorftel, om der menschlievendheid, een offer te
brengen, Ik houd mij verzekerd, mijne Hee-
ren en Mejufvrouw!...”
|
|
8 |
|
“...tong had ge*
zweefd.
9 Zeg mij toch eens, nicht! hoe hebben hef
33 onze neef en nicht Dalman? En hoe vele kin-
deren hebben zij al ?
,, Hoe zij het hebben?* iprak Barta, eene
diepe zucht lozende. ,, Ja dat zal akelig genoeg
,, zijn! Wee! wee! er gaat mij eene koude gril
van over het lijf! ...
D.. ... s!... nicht! gij doet mijdntftellen.
> Dat goede Antje met haren man!.,. wat mag
9, hen dan overgekomen zijn?
Ziet gij, neef! dat komt er van die knappe
leeraars., De man van Anna Mijnheer Dal-
K 3 MAN.,...”
|
|
9 |
|
“...
werden zij genoodzaakt, i, glijk nien zegt, van
den hoogen booni te teren. Dit zou hen chter nog io
voelbaar niet getroffen hebben* Maar er Voegden zich
andere tdgnfpoeden bij. Jdfvrouw Dalman Werd
door eene zware ziekte aangetast, welke lang aan-
hield en niet geringe kosten veroorzaakte. Even
te voren hadden zij een belangrijk gjtfdveflies On-
dergaan. Zao hoopte zich de eene ramp op de
andere; dat hen geweldig achteruit zette en m
ichulden deed Vervallens Men wist t Bertingen
echter niet beter, of Domin DalMan en zijne
vrouw waren beide tamelijk bemiddeld en bezaten
nog een eigen fonds, dat hen jaarlijks goede ren*
ten opbragt. Ook hadden zij er Werkelijk voorheen
wl ingezeten; doch hun vermogen was ongelukkig
verloren gegaan* Naar ik wl ns meen gehoord
te hebben, zou hetzelve grootendeels hebben be-
ltaan in een kapitaal, hetwelk op hypotheek uit-
gezet doch niet behoorlijk in de registers inge-
fchreven was geweest; de fchuldenaar, een ilecht;
gewetenloos mensch, had Van dit verzuim...”
|
|
10 |
|
“...*
naar alle vermoedens, de Heer Hooobrand en an-
dere aanzienlijke bewoners van buitenplaatfen in
den omtrek van Bertingen de handen in n gefla-
gen hebben en hem in zijne om Handigheden te gemoet
gekomen zijn. Maar niet dan na zijn overlijden
ontdekte zich het geval, in de aanteekenihgen, dief
in zijnen boedel gevonden werden; Nu bleek te-
vens hoe kommerlijk de brave ouders mijner vriend
din op hunnen ouden dag hadden moeten tobben.
De toeftand, waarin zij Henrietta achterlieten ^
laat zich beter gevoelen dan befchrijven. Nadat
haars vadets boekverzameling, die verrewg het aan-
zienlijkst. gedeelte van de ouderlijke nalatenfchap
uitmaakte, verkocht en de boedel .vervolgens tot
effenheid gebragt was, hield zij naauwelijks' zoa
veel over, als genoegzaam was, om voor eenigeit
tijd in haat onderhoud te kunnen voorzien.
Het vooruitzigt was voor Henrictta' allezins
zorgelijk. Zij was. ng te jong om in eene be-
trekking als de mijne te worden geplaatst, ook was
zij, ffchoon van haren vader eene...”
|
|
11 |
|
“...Koos!
ik had haar flechts nog een paar malen te ontmoe-
ten en gade te flaan, om haar nader te leeren ken-
nen. Ik herinner mij niet, ooit iemand ontmoet
te hebben, die mij bij den eerden og-opflag een
zoo ongundig denkbeeld van zich inboezemde.
Mogelijk zegt gij, dit lezende: Vooroordeel!
gij waart tegen de vrouw vooringenomen. Doch
als ik u haar befchreef, dan zoudt gij onwillekeu-
rig ook' zoo iets gevoelen. Gij kent Gellerts
blijfpelen en hebt zijne Fijne gelezen. Ik kan haar
uiterlijk niet beter, dan met deze. teekening verge-
lijken. Als de brave Gellert zijne blijfpelen zoo-
wel later gefchreven en in ons land geleefd had,
dan zou ik bijna in de verzoeking geraken, om te
vermoeden, dat hij zijn kopijtje naar dit origineel
ontleend had.
Bij deze vrouw Griesgram zoo als ik haar,
fchertfenderwijze, gewoonlijk noem, offehoon
zij eigenlijk Barta van Punten heet, heeft
mijne lieve vriendin het nu anderhalf jaar uitgehou-
den. Indien ik u al de harde bejegingen en grie-
vende vernederingen...”
|
|
12 |
|
“...Jufvrouw van Punten in het
beleefde, maar toch emftig, onderhield over haar
gedrag omtrent hare nicht; hetgeen van die uitwer-
king was, dat zij een weinig van toon jegens haar
veranderde en aanving haar minder hard te behan-
delen ; ook droeg daartoe misfchien niet weinig bij,
dat ik Henrietta, gedurende dien winter, fchier
dagelijks bezocht. Dit te zamen genomen, maakte
dat mijne vriendin aanvankelijk eenige verademing
genoot; en wij begonnen te hopen, dat hare tan-
te zich met der tijd wel beter met haar zou. verdra-
gen. Wat nu betreft ht vinden van een fatfoeh-
lijk beftaan voor Henrietta daartoe wilde zich
hier, tot dus verre, geene aannemelijke gelegen-
heid opdoen. En wat aangaat mijne tusfchen-
komst ten haren gevalle bij Mevrouw Hoogbrand,
daaromtrent moet ik u eens gul weg iets melden.
Mevrouw' Hoogbrand is allezins eene lieve, bil-
lijke vrouw, die in een ander geval gaarne iets
voor Henrietta zou gedaan hebben; doch zij
L 3 gaat...”
|
|
13 |
|
“...iRa
DE NEEF VAN CURASAO.
ik onder eerlijk dak gekomen ben; dat het louter
barmhartigheid is, wat zij aan mij bewijst, dewijl
~er anders niet veel van mij te regt gekomen zoude
zijn.,.. O! de geringfle dienstbode, ja, de arm-,
fte daglbonfler' beeft bet beter en wordt met meer
toegevendheid bejegend, dan ik!
Ook des zondags zelfs heb ik geene rust: want
het is u bekend, dat mijne tante, hoewel zij voor
ongemeen regtzinnig en voor een fijn zusje wil
te boek liaan, niet zeer naauwgezet op dit (luk
is, en nooit te kerk gaat, uit hoofde de Predikan-
ten, die hier zijn, haar niet naar haren fmaak pre-
diken. Zij verkettert deze brave mannen dik-
wijls op eene zoo verregaande wijze, dat het mij
van beleedigd gevoel doet blozen. Ook vaart zij
hevig uit tegen de opllellers en den inhoud onzer
kerkgezangen, die zij allen Bals liederen noemt,
waarover de Hemel zieh vreesfelijk vertoornd en
nog eens land en volk zijne oordeelen zal doen
ondervinden. Ik hijg vaak van verlangen, om eens
dbrir'openbaren...”
|
|
14 |
|
“...a I DE NEEF VAN CURASAO.
ydeldf De meeste mijner bekenden, naar welke
ik overigens vroeg, bevonden zich nog in leven;
en juist hen, die mij zoo bijzonder dierbaar waren,
en aan wie ik zoo groote verpligting had, mogt
ik met meer aantreden! hoe vurig had ik ge-
wenschf:, die brave oude lieden nog eens in wel-
ftand weder te zien, en hen dankbaar te omhel-
zen!: Het berigt van hun verfcheiden trof mij ge-
voelig; de gedachte evenwel, dat zij in een beter
vaderland waren overgegaan, troostte mij en ver-
llrekte mijn hart tot opbeuring.
Ik begaf mij in eene droefgeestige Hemming te
rust. De vermoeidheid deed mij weldra influime-
ren. De zon Hond reeds hoog toen ik den
volgenden morgen ontwaakte. Na een klein ontbijt
genomen te hebben, ging ik mijne kennisfen be-
zoeken ; het eerst lag mijn gewezene patroon, de
Schout, aan de beurt. Gij moest eens gezien heb-
ben hoe verwonderd.en verheugd allen waren, mij
wder te zien! de oude Jufvrouw en de meisjes
Hortten tranen van vreugde. Ik weet niet...”
|
|
15 |
|
“...deelt. Ik bevond mij nog in het opgaan en op den
trap, toen jk eenig gerucht ontwaarde, dat mijne
opmerking wekte en duidelijker werd, naarmate ik
hooger, kwam; het was eene klagende vrouwedem ,
die mij niet geheel n bek end fcheente zijn. Dui-
delijk onderfcheidde ik, dat het gerucht bij Me-
vrouw Palonnier te huis behoorde; de nieuws-
gierigheid verdubbelde mijne aandacht; ik luisterde
met gefcherpte opmerkzaamheid, en liep zachtjes
de nog overige trappen op ; den adem inhoudende,
om des te beter, te kunnen hooren: want ik was
waarom zou ik dit verhelen? brandend nieuws-
gierig wat er gaande mogt wezen, en wel voor-
namelijk, dewijl mijne belangdelling in het lot der
jonge onbekende, ,welke, ik daar ontmoet had, er
bij in het fpel- kwam..
Op het bewuste gangportaal gekomen zijnde, kon
ik duidelijk verdaan, wat er op de voorkamer van
Palonnier gefproken werd. Ja, de klagende dein
was die van de jonge onbekende; levendig herken?
de ik den aangenamen, welluidenden toon derzelve;
hoe werd...”
|
|
16 |
|
“...25a DE NEEF VAN CURASAO.
m niet vooronderftellen, dat HenriStta Dalman
j, -zoo laag, zou gezonken zijn.
m Ziet gij, Mijnheer Renberg! dat is de reden,
waarom ook ik het voor onmogelijk hield: hoe-
wel het bedoelde meisje, gelijk ik zoo even zei-
de, in houding, gelaatstrekken, enz. het fpre-
kend afbeeldfel van de dochter van Domin Dal-
man was.
Maar, indien gij eens de perfoon verward en
u in jde andere vrouw vergist hadt?..
Neen, Mijnheer Renberg ik heb Mevrouw
,, Palonnier tot mijne fchade, te wel leercn
kennen,, om eene andere voor haar aan te zien;
,, het is die looze heks maar al te wl geweest.
In dier voege ging Jufvrouw Gronne voort,
mij, tot opheldering eenige Haaltjes van de bewuste
Mevrouw Palonnier verhalende, waaruit mij ten
overvloede bevestigd werd dat deze een fchandelijk
wijf moest zijn. En ik deel u dit gedeelte van
mijn onderhoud met Jufvrouw Gronne mede, om
dat het de inleiding behelst tot andere ontmoetin-
gen. Gij zult meer hooren!
Den naam der vermelde Mevrouw...”
|
|
17 |
|
“...flagtoffer was, bid ik u,
dat gij, eer het daartoe te laat zal zijn, met
uw eigen hart moogt leeren rigten, en uit uwe
onzalige zelfmisleiding ontwaken.
Henritta Dalman.
Ikftond als van den donder verplet. Naauwelijks
kon ik mijne oogen gelooven. Maurits de Hemel
weet het! diep treft- het mij, in Henrittas oog
een zoo gewetenloos booswicht te fchijnen en als
een ontmaskerd huichelaar daar te liaan. De fchan-
delijke Palonnier moet haar in deze dwaling ge-
Rort hebben, misfchien wel, om des te beter
ha*...”
|
|
18 |
|
“...Muiderberg deed, tot hare afreize uitgekipt, en
eenvoudig, eene der meiden met hare groetenis aan
mij belast. Hoe ik dit alles moet zamenknoopen,
weet ik niet; dp tijd zal hoop ik weldra
eene oplosfing daarftellen; ik ben nogtans voorne-
mens haar een emftig woord te fchrijven, en haar
over dit zeldzaam gedrag jegens mij, eens met ge-
pasten nadruk te onderhouden.
Wat dunkt u intusfehen waarde neef! van de
omftandigheden, waarin ik mij gewikkeld zie?
Het geval, zoo als het zich met Jufvrouw Dal-
man heeft toegedragen is zult gij bekennen
alleziris van een teederen aard voor mij; vurig
wensch ik dus, mij weldra met glans uit deze ne-
telige zaak gered te zien. Kunt gij door uwen
raad daartoe iets bijdragen, verzuim dan niet het
mij onverwijld te fchrijven, terwijl ook bovendien
uw antwoord, dat ik fpoedig hoop te ontvangen',
mij ten hoogfte aangenaam zal zijn.
Na hartlijken groet ben en blijf ik, met onge-
veinsde achting
Uw genegene Neef,
Hendrik. Burnagel;
Na...”
|
|
19 |
|
“...gij mij tot u wist te lokken!
Het is den Hemel bekend, wat ik bij u heh
uitgeftaan; ik heb, bij moeijelijken arbeid en
geftadige infpanning, honger, dorst en koude
bij u moeten lijden; zelfs de flaap werd mij door
n u misgund en dikwerf ontnomen; doch het fmar-
M telijkfte viel mij de verachtelijke wijze, waarop
ik u gedurig van mijne lieve, overledene ouders
hojorde fpreken. Waarlijk! het langer bij u uit
te houden, ware mij onmogelijk geweest. Ik
heb mij daarom verpligt gevonden, een beter
heenkomen te zoeken; en ben daarin door mensch-
M lievende vrienden, die medelijden met mijnen toe-
ftand hadden en zich mijner aantrokken, hulp-
vaardig bijgedaan. Wanneer gij dezen brief zult
ont-...”
|
|
20 |
|
“...a9$ DE NEEF VAN CURASAO,
j, het kwade, dat gij mij gedaan hebt; en ik
wepsgh, dat treffen wij elkander ooit weder
aan gij zult hebben leeren inzien, dat gij mij
ten uiterfte kwalijk hebt behandeld. liet zoude
mij, die nog een jong meisje ben, in eep ander
geval misfchien niet voegen, u, die mijne tante
n en daarenboven reeds op uwe jaren zijt, verma-
kt ningen te geven; maar juist de gedachte, dal?
r, gij reeds een zoo gevorderden leeftijd hebt be-
n reikt en uw leven ongemerkt grafwaarts fpoedt,
ti beweegt mijn hart tot innig medelijden met u ep
m tot vergevensgezindheid, ja, doet mij den op-r
*> regten wepsch koesteren, dat mijne tante nog
eenmaal tot betere inzigten moge komen, ;
niet meer hare evenmenfchen zoo hard moge be-
y, handelen, en niet langer den beminnelijkften
^ en reinften godsdienst tot een voorwerp van *
{Jrlier y/aren eentge regelen fchrifts, met het af
gefcheurd gedeelte van den brief yerloren gegaan.'}
Zoodra ik eene beftemming zal
bekomen hebben, hoop...”
|
|