1 |
 |
“...electriciteit of Coulomb is de hoeveelheid electriciteit,
dieper secunde door een geleider stroomt bij een stroomsterkte van 1 Ampre, dus
gelijk aan 1 Ampresecunde.
Eenheid van arbeid of Joule is het product van de eenheid van spanning en de
eenheid van electriciteitshoeveelheid of 1 Volt x 1 Coulomb.
Eenheid van activiteit, effect of Watt is het vermogen om per secunde de een-
ei y.a? arbcid of 1 Joule per secunde te geven en dus gelijk aan 1 Joule per sec.
1 Volt x 1 Coulomb, of 1 Volt x 1 Ampre per secunde.
1 Kilowatt = 1000 Watt = 1000 Volt-Ampre-sec.
1 Kilowattuur = 1000 Watt-uren = 1000 Volt-Ampre-uren.
1 Kilowattuur = 60 x 1000 Watt-minuten = 60 x 60 X 1000 Watt-secun
den, enz.
Eenheid van capaciteit of Farad is het bevattingsvermogen van een lichaam om
door de eenheid van electriciteitshoeveelheid de eenheid van spanning toe te nemen....”
|
|
2 |
 |
“...door den
Ausschusz fr Einheiten und Formelgrszen of A E F), welke 1000 maal zoo groot
is als de Watt en overeenkomt met 1010 erg. Daarmede wordt een beter verband
tusschen het electrisch en het mechanisch vermogen verkregen.
De nog gebruikelijke aanduiding in Paardekracht (PK) zijnde een vermogen
van 75 K G M (een Engelsche PK of Horsepower = 75,9 KGM) zou hiermede
kunnen vervallen.
Daar 1 K G M op de gemiddelde breedte der aarde ongeveer 981 X 10 ergs is,
is dus
1 PK = 75 X 981 X 10s ---= 735,75 X 10 ergs.
= 735,75 (rond 736) Watt
= 0,736 NP
of 1 NP = 1,36 PK = 102 KGM
en ook 1 KGM = 0,0098 N P = 0,0133 PK.
Voor den geleverden arbeid heeft men in de techniek de eenheden paardekracht-
'uur en kilowattuur ingevoerd, zijnde de arbeid, geleverd in n uur door een machine
met het vermogen van 1 PK of 1 KW (NP).
1 K W U (uur) = 1 N P uur = 1000 Watt X 3600 sec. = 36 X 10 ergs.
1 P K U (uur) = 736 Watt X 3600 sec. = 2648 X 101" ergs. ..
Bij bemalingen spreekt men van W(ater) P(aarde) K(rachten)...”
|
|
3 |
 |
“...open vat bij die temperatuur
kan hebben. Als een vloeistof kookt, is de maximum spanning van den damp gelijk
aan de drukking van de lucht in de omgeving, waarin de vloeistof kookt.
In verschillende deelen van een vat of van vaten, die met elkaar in verbinding
staan en waarin zich waterdamp bevindt, kan alleen evenwicht zijn, als de span-
ning van den damp in de geheele ruimte gelijk is aan de maximum-spanning van den
damp bij de laagste temperatuur, die eenig deel der ruimte heeft (beginsel van Watt).
Maximum spanning van waterdamp in cM kwikdruk bij verschillende temperaturen
(volgens Regnaull).
Temp. Spanning Temp. Spanning Temp. Spanning
32 0,032 0 15 1,269 9 144 304,026
30 0,038 6 20 1,739 1 152 377,734
20 0,092 7 30 3,154 8 159 453,436
10 0,209 3 50 9,198 2 165 527,454
5 0,311 3 100 76,000 0 200 1 168,896
0 0,460 0 121 153,925 230 2 092,650
+ 10 0,916 5 134 228,592
Boven de 30 is dus de toename der spanning grooter dan die der temperatuur.
De spanning van een mengsel gas en damp...”
|
|
4 |
 |
“...is:
dN = H 1 ds
/ /Ie
en E = Hl -gr- = H1 v in CGS eenheden.
6. Wet van Lenz:
Wordt door de beweging van een geleider in een magnetisch veld een stroom
opgewekt, dan oefent het veld op den geleider een kracht uit, welke aan de bewe-
gingsrichting tegengesteld is.
7. Electrische arbeid. Wet van Joule.
Gaat door een geleider van r Ohm weerstand een stroom van i Ampre, dus met
een klemspanmng van e = ir Volt aan de uiteinden, dan wordt in dien geleider een
arbeid verbruikt gelijk aan
A = ei = i2r Watt per secunde of Joule.
Wordt deze arbeid gebruikt voor verwarming van den geleider, dan is het aantal
ontvangen calorien per secunde:
lx- i*r . *
= q x427 waann 427 het mechanisch warmte-equivalent....”
|
|
5 |
 |
“...worden ge
kozen, doch moeten worden aangezet met een sterdnehoekschakelaar. Boven 3
PK moeten de motoren zijn uitgerust met sleepringanker en aangezet worden met een
WOm de1slijtage der koolborstels tijdens het gebruik te voorkomen, worden de grootere
motoren uitgevoerd met een inrichting tot het kortsluiten van de rotorwikkehn-
gen en het opheffen van de borstels.
Vermogen en nuttig effect van electromotoren.
Theoretisch komt het vermogen van 1 PK overeen met de energie van 736 Watt.
In werkelijkheid is
1 Watt
100
736
waarin v het rendement van den motor in %, , .
Het rendement der motoren neemt met het vermogen der motoren toe, van ju /0
bij 1 PK tot 92 % bij 200 PK vermogen.
Vermogen PK Nuttig effect
tot 1 ongeveer 0,680,73
110 0,770,85
10100 0,850,90
Bij wisselstroommotoren is nog rekening te houden met den cofficint cos . Vol-
gens opgave der Mach. fabriek Gebr. Fige Haarlem bedraagt deze als volgt:...”
|
|
6 |
 |
“...GENERATOREN EN ELECTROMOTOREN.
Voor 115 500 Volt (50 perioden) met kort gesloten anker:
921
Ver-
mogen
in
f3
i
I
Totaal Watt- verbruik. Riemschijven
Normaal Abnor- maal
doorsnede breedte kleinste doorsnede
200 50 50 35
290 50 50 35
470 50 50 35
700 60 60 45
900 100 60 50
1275 100 60 50
1730 130 80 60
2580 150 | 100 70
4250 150 100 70
Prijzen van den motor
zonder met
voet en voet en
schijf schijf
Gld. Gld.
45, 45, 50, 57, 65, 72, 90,- 120 150 50, 50, 55, 61, 70, 76, 100, 125, 155,
"3 g
*
-S
r o
yi *o
£
Gld.
o
o
7o
I
'O
f
tl
0,2
0,3
0,5
0. 75
1,
1,4
2,
3,
5,
950
1400
1420
1420
1420
1420
1420
1440
1440
, 29,
8.70
8.70
8.70
8.70
8.70
8.70
8.70
8.70
8.70
6,
6,
6,
9,
9,
9,
9,30
11,60
11,60
b. Voor 115500 Volt met reguleer- of aanloopsleepringanker.
Ver-
mogen
in
1,25
2
3
5
5
7.5
7.5
10
10
15
15
20
20
30
30
Aant. omwentelingen | per minuut bij een i frequentie van 50 | Totaal Wattverbruik Riemschijven q Prijs van den £ motor met voet en riemschijf
Normaal Abnor- maal
door- snede...”
|
|
7 |
 |
“...k
waarin I de stroomsterkte, t de tijdsduur der ontlading, n een constante tusschen 1,15
en 1,80 afhankelijk van het accumulatorentype en k een constante, afhankelijk van
de afmetingen van de cellen.
Typen van accumulatoren.
De accumulator van Plant is door Faure en daarna door Tudor verbeterd. De ver-
betering is in den vorm der loodplaten aangebracht. De fabriek te Hagen in West-
falen levert de volgende soorten:
stationnaire accu's leverende al naar de snelheid van ontladen 5,5 tot ruim 10 Watt-
uren per KG gewicht voor de grootste, met capaciteit van 30 000 Watturen en 3
tot 5 Watturen per KG gewicht voor de kleinste.
verplaatsbare accus leverende ruim 30 Watturen per KG gewicht voor de grootste,
met capaciteit van 800 Watturen en 28 Watturen per KG gewicht voor de kleinste
met capaciteit van 100 Watturen.
De accumulator van Edison heeft electroden van staal, die zeer dun zijn. In een
groot aantal daarin aangebrachte gaten bevinden zich doosjes, die de werkzame vul-
massa bevatten...”
|
|
8 |
 |
“...draad. De schaalver-
deeling is voor Volts ingericht.
De bovengenoemde Ampre- en Voltmeters zijn alleen voor gelijkstroom geschikt
of na speciale ijking alleen voor wisselstroom. Meters, die zoowel vOor gelijk- als wis-
selstroom, juist aanwijzen, berustend op het beginsel van verwarming en dientengevolge
uitzetting van den geleidingsdraad (hittedraadinstrumenten). Hiertoe behooren de
Cardetv-Yoltmeter en die van Hartmann en Braun.
Het meten van den door den Stroom geleverden arbeid (Volt-Ampre of Watt)
geschiedt met zoogen. tellers. Is de spanning in het net tengevolge van de nauwkeu-
rig reguleerende apparaten nagenoeg constant, dan kan men volstaan met alleen
het aantal Ampre-uren te kennen, welke kunnen worden afgelezen op z.g. Ampre-
uren tellers (Coulomb-tellers) w.o. die van Aron.
Waar men ook den invloed van de netspanning in aanmerking moet nemen, en bij
wisselstroom met motorenbelasting, maakt men gebruik van Wattmeters, welke
berusten op de dynamische werking der stroomen op elkaar...”
|
|
9 |
 |
“...dan 0,6 Lux de tegenstelling in helderheid niet grooter zijn dan 100 tot 1 d. w. z. wan-
neer een deel van het gezichtsveld een oppervlaktehelderheid van 0,01 HK/cM2 heeft
geen ander deel daarvan een grootere oppervlaktehelderheid dan 1HK/cM2 mag hebben.
Alle electrische lichtbronnen hebben hoogere dan toelaatbare oppervlaktehelderheid.
Volgens Ives (Electrical World 1911) zijn de oppervlaktehelderheden van een
booglamp 14500 HK/cM2
vlamboog 1000
gasvullingslamp 1000 ,,
gloeilamp (vacuum, ca. 1 Watt/HK) 150 ,,
,, (kooldraad 3,1 ,, ) 70 ,,
De ervaring leert, dat men noodig heeft in:
spinnerijen.........................1015 Lux
*) Ontleend aan Figes Agenda....”
|
|
10 |
 |
“...(waarbij de naar onderen uitgestraalde lichtsterkte gemeten is):
Lichtsterkte van n lamp in N.K. Verbruik van de
in Ampre 2 of 3 lampen
gelijkstroom wisselstroom samen in KW
2 80 - 0,22
3 140 0,33
4 210 90 0,44
6 370 170 0,66
8 550 280 0,88
10 770 430 1,10
12 1000 580 1,30
15 1400 820 1,70
20 2050 1200 2,20
25 2800 1600 2,80
waaruit blijkt, dat in het algemeen de gezamenlijke lichtsterkte bij gelijkstroom groo-
ter is en het verbruik ongeveer 0,5 tot 1,3 Watt per NK bedraagt. Bij vlambooglam-
pen kan het verbruik tot 0,2 Watt per NK dalen.
Het koolspitsenverbruik bedraagt naar gelang van de stroomsterkte
per uur bij gewone booglampen ongeveer */ tot % van de vlambooglampen en bij lampen
met opgesloten lichtboog ongeveer 7o tot lJu van die van gewone booglampen
Typen en prijzen van booglampen.
Gelijkstroombooglampen (van de A. E. G.):
De Shuntbooglampen voor gelijkstroom worden hoofdzakelijk gebruikt voor afzon-
derlijke schakeling en voor serieschakeling van twee stuks.
De stroomsterkte...”
|
|
11 |
 |
“...kooldraadlampen, welke het meest gebruikt worden, zijn
vaI1 16 NK. Zij vorderen bij 110 Volt spanning ca. $ Ampre, dat is ongeveer 3,4
Watt per kaars. Het verbruik stijgt in den loop van tijd met 40 % van de oorspronke-
lijke waarde. De levensduur zal 500 tot 600 branduren moeten bedragen. Het hooge
stroomverbruik is reden, dat zij langzamerhand verdrongen zijn door de nieuwere
metaaldraadlampen, niettegenstaande zij goedkooper zijn. Alleen met het oog op de
sterkte van de lamp en bij bijzondere regelweerstanden vindt de lamp nog toepassing.
De prijs van een 32 NK lamp bedraagt ongeveer f 0.50.
Metaaldraadlampen. Deze lampen vinden tegenwoordig algemeene toepassing. De
firma N.V. Philips Gloeilampenfabriek vervaardigt Wolfraamlampen, waarbij de licht-
gevende draad uit wolfraam bestaat. Werd deze lamp oorspronkelijk als vacuumlamp
uitgevoerd (de zg. 1 Watt lamp), tegenwoordig worden de zg. halfwattlampen vervaar-
digd, waarbij de draad op veel hooger temperatuur dan in de vacuumlamp gloeit...”
|
|
12 |
 |
“...1,2 tot 260 Volt in licht-
sterkten van 1 tot 1000 NK. De 10-kaarslampen verbruiken bij100139 Volt ongeveer
1213 Watt; de 16 -ca ca ------------ ~
tot 50 NK lampen voor 70-
T1? Watt; de 16 kaarslampen bij 160260 Volt ongeveer 20 Watt. De prijs voor
16 tot 50 NK lampen voor 70-130 Volt bedroeg per stuk f 0,85, die van 100 NK
. (psnrvonn). De kogelvormige f0,15 duurder. Zij hebben een gemiddelden levens-
duur van 1000 uren.
Zirkn:.f ^metaaldraadlampen zijn in den handel met een verbruik van0 7 Watt
per NK Zij zijn alleen verkrijgbaar in lichtsterkten boven da-40 NK. De levensduur
bedraagt 7001000 branduren.
, y 'J,R,~aJ'*ar?Pen yan 50 NK hebben een gemiddelden levensduur van 800
tot 1000 branduren bij een verbruik van 1,5 tot 1,7 Watt per NK uur. De prijs is
ongeveer f 0,80 per stuk peervorm, kogelvorm 0,15 meer.
O s m i u m-lampen van 32100 NK verbruiken ongeveer 1,5 Watt per NK uur
De levensduur bedraagt ongeveer 1000 uren.
Nemst-lampen hebben draden, welke eerst moeten worden voorgewarmd...”
|
|
13 |
 |
“...neemt niet met den brandduur af,
welke op 2000 uien kan worden gesteld. De prijs was ongeveer f45.
Een bijzondere soort van kwikdamplamp is de kwarts lamp, waarbij de kwikboog
omgeven is door een buis van bergkristal, in plaats van glas, waardoor de tempera-
tuur van den gloeienden damp kan worden verhoogd en het licht tevens meer in een
witte kleur verandert. De lamp brandt afzonderlijk in een stroom van 220 Volt en geeft
bij een stroomverbruik van 3,5 Amp. ongeveer 3000 NK d. i. ongeveer 0,25 Watt
per NK.
Keuze van lampsoort.
Neemt men het wattverbruik voor 1 lumen in aanmerking, dan is dit over het alge-
meen even hoog voor booglampen als voor halfwattlampen. Evenwel dreigt de boog-
lamp door de gloeilamp te worden verdrongen en dit is het gevolg van den prijs der
booglampkolen en haar korten levensduur, de hoogere onderhoudskosten, de gunstige
lichtverdeeling van de halfwattlamp, kleur van het licht en de mogelijkheid om gloei-
lampen van elke spanning aan te wenden, hetgeen bij booglampen...”
|
|
14 |
 |
“.........822
---- v. stoommachines.................875
Bedrijfsresultaten v. A.E.G--Turbines 880
---- v. Parsons Turbo generatoren . 881
Bedrijfsspanning, keuze d. electr. 909910
Bedrijfsstoringen v. stoommachines883884
---- v. verbrandingsmotoren. 894895
Bedrukt vensterglas..................1019
Beginsel van Archimedes. ..... 374
------ van arbeid................... 296
----van levende kracht................296
---- van Poncelet en St. Vnant. . 306
---- d. virtueele verplaatsingen. . 293
----v. Watt......................... 429
Behangscharnieren. . . 10101120
Behangsellinnen......................1009
---- papier..........................1009
Behangwerk.......................... 1009
Beiersch marmer ......................545...”
|
|
15 |
 |
“...hygrometer........................ 55
Haarvilt ... .................. 741
Haegogatsten (Zweedsche kunstklei) 1115
Hagel, losse, ......................... 47
Haken (schippers- of sluis-) .... 741
Hakenkettingen.........................669
Halfcylindervormig tongewelf. ... 248
---- draagbare sporen. .. .. 779780
opaal ............................. 75
open bebouwing ....... 955
---- paraboolliggers..............354
----portaalkraan, electrische. ... 815
----rond ijzer, gewichten v.......614
------ watt lam pen ..................1157
Hallerstein * . . 542
Halsey, loonsysteem v................ 134
Halton Thomson, D.. ................... 58
Hamers............................... 741
----benoodigde kracht voor. . . 953
Hamerstelen ...........................741
Hamiltonmotor..........................893
Hammer-Fennel, tachymeter v.. . 501
Hand (Austr. paardenmaat) .... 127
Handbetonmolens.......................1033
---- beugels ........... 822...”
|
|
16 |
 |
“...Waterpijpketels.............. 858859
Waterrammen..........................841
Waterstandaanwijzer................. 753
Waterstanden....................8185
Waterstof.................. 748
Waterstraalventilatoren.............1071
Watervang...........................1126
Waterverbruik o. h. platte land . 1138
---- in steden...............11371138
Waterverplaatsing....................104
---- v. schepen......................510
Watervoorziening in slachthuizen . 983
Waterwagens............*...........788
Watt........................ 137138
---- beginsel v.................... 429
---- meters............... 938939
---- minuut............... . 137138
---- uur...................137138
---- urentellers.......... 938939
Wawelliet............................449
Wawoe................................ 13
Wayss und Freytag, gewapend beton 359
Wealden.............................. 69
Wederkeerigheid v. elastische ver-
plaatsing ................... 332333
Weegarmen, Indische..................849
Weegbruggen......”
|
|