Your search within this document for 'pro' resulted in 126 matching pages.
 
1

“...1, p. 8. 2. II mourut en effet avant sa femme, puisque Gilles dut sortir du cquvent en 1290 pour régler la succession de ses parents. 3. Gf. Chronique de Gilles le Muisit, traité sur le monastère de Saint-Martin de Tournai, que nous n’avons pas réédité, éd. De Smet, dans le Corpus Chronicorum Flandrie, t. II, p. 134. Les parents de Gilles figurent tous deux dans le nécrologe de Saint-Martin a la date du 28 mai : « Johannes li Muisis, Margarita, ejus uxor, pater et mater domni Egidii li Muisis, pro quibus habemus refec- tionem. » Nous ne pouvons indiquer la cote sous laquelle ce nécrologe se trouve aux archives de Mons; quand nous 1’avons consulté, il venait d’arriver de Bruxelles, oü il était auparavant; 1’ancienne cote avait été soigneusement grattée et aucune autre n’avait été inscrite a la place. 4. II ne figure pas en effet dans le testament que sa smur Marie fit rédiger a cette date (cf. Du Chastel de la Howarderie, Notes b...”
2

“...autem Veneris in Parasceve rex in capella sua secundum morem psalterium legebat. Venerunt autem propinqui et amici illius qui in Castelleto erat, cum filio [fol. 47] et fratribus regis, ut dicebatur, ad regem. Rex autem, videns eos, posuit digitum suum super versiculum quem legere debebat, volens ibidem reincipere. Unus autem de nobilibus, cui commissum erat, dixit : « Illusfrissime domine, hodie est dies gratie et in hac die Salvator noster nos redemit, et in cruce pendens latroni indulsit et pro se crucifigenti- bus exoravit. Et, illustrissime domine, nos omnes hic genibus flexis humiliter supplicamus, quatenus, 1. Cette anecdote ne se trouve que dans la Chronique de Gilles le Muisit. Si Lecoy de la Marche 1’a insérée dans la France sous saint Louis et sous Philippe le Hardi (Paris, Quantin [s. d.]. In-8°, p. 96-97), c’est qu’il 1’a traduite d’après le ms. lat. 6271 (fol. 16) de la Bibliothèque nationale, ms. qui est la copie du ms. de Courtrai de la Chronique de Gilles le Muisit....”
3

“...Ecclesie Romane clementiam. Philippus autem, tanquam filius obediën- tie, collecto ingenti exercitu Francorum et aliarum nationum, sine dilatione obedivit et, provisis necessa- riis, iter arripuit et secutus est eum populus innume- rus, propter indulgentias maximas quas dominus papa concesserat. Veniens autem rex et acies sua in Arra- goniam, propter intemperiem aeris quia estas erat calidissima et tempestas muscarum [fol. 50] et alio- rum plurimorum incommodorum, infecto negotio, vastata tarnen pro magna parte patria, et propter famem validam redierunt, maxime quia rex Philippus ibidem migravit ab hac vita; et fuit in Franciam repor- tatus et sepultus in ecclesia Sancti Dyonisii. Anno m° cc0 octogesimo sexto, mortuus est Petrus de Arragonia, postquam rex Francie et sue acies sunt reverse1. Anno m° cc0 octogesimo nono, dux Brabantie con- gregavit magnum exercitum contra archiepiscopum Coloniensem, et erant cum archiepiscopo comes de Lussembourc et ejus frater, comes de Gelris, comes de Barro...”
4

“...fuit in quodam4a Bar-le-Duc; et ibidem 1. Ce nom de lieu, que Gilles le Muisit appelle Oron, doit être identifié avec Woeringen. Cette graphie bizarre tendrait 4 prouver que 1’auteur n’a eu ici que des sources orales. 2. II n’est pas parlé de surprise ailleurs qu’ici. Cf. Kohier, .D/e Entwie.kelung des Kriegsführung in der Ritterzeit. Breslau, t. II (1886), p. 144. 3. La bataille de Woeringen eut lieu le 5 juin 1288 et non le 31 mai 1289. 4. Une lacune rend ici le texte incompréhensible. Nous pro- posons de suppléer le mot« torneamento » après « quodam ». « A Bar-le-Duc » n’en reste pas moins inexplicable, car Jean fut blessé 4 Anvers et non 4 Bar-le-Duc. II est intéressant de rappeler que c’est aux noces d’Henri de Bar qu’eut lieu 1’acci- dent; ce qui permettrait de conclure 4 une confusion de la part du chroniqueur....”
5

“... visitans et predicans in ecclesiis, pauperes recreans, et qui omnibus bonis operibus insudabat; cujus anima in pace requiescat. Deditque prebendas et beneficia personis iitteratis et bene moriginatis, prefuitque circiter annis triginta duobus. Anno m°cc° quinquagesimo primo, postquam domi- nus episcopus de Marvis viam universe carnis ingres- sus est, decanus et capitulum concorditer elegerunt dominum Walterum de Cruce, concanonicum suum et de gremio ecclesie, qui fuit litteratus et de nobili pro- genie, sequens in omnibus bonis operibus predeces- soris sui vestigia; et tempore suo multos litteratos et valentes personas in ecclesia de canonicatu preben- davit, et inter ceteros quatuor nepotes suos: Walterum de Manso, cantorem, Egidium de Cruce, cancellarium, Walterum Hunghier et Johannes de Markries. Istos quatuor vidi viventes per longum tempus. Acquisivit- que dictus dominus episcopus redditus perpetuos de quibus fit suum anniversarium; et alia multa in ecclesia ordinavit et fecit digna...”
6

“...doctores in phisica, in ecclesia Tornacensi prebendati, quos vidi et cognovi. — Vidique dictum dominum episcopum pluries per civitatem cum equitaturis sex- decim vel viginti et non amplius equitare1. Anno m° cc0 octogesimo secundo, mortuo et sepulto domino Philippo, Tornacensi episcopo, decanus et capitulum, vocatis, ut moris est, concanonicis suis, ad eligendum diem certam assignantes, omnes qui vocati erant convenerunt; eratque capitulum tune temporis forte nimis, quia erant multi de nobili pro- genie, alii pollentes in scientiis, alii cauti et subtiles in temporalibus negotiis; et coadunati dimiserunt viam scrutinii et viam Sancti Spiritus, viamque compro- missi elegerunt. Factoque compromisso et fïrmato, scrutatores, secundum jura et canones, vota singulo- rum sunt scrutati; nobiles vero partem fecerunt, litte- rati aliam partem et alii terciam partem; et sic non poterant concordare quia tres personas eligebant; propter quod primus compromissus exspiravit; et sic iterato plures com...”
7

“...convenerunt. Quibusque simul in capitulo ad sonum campane congregatis, procedere per viam scrutinii elegerunt; fueruntque scrutatores concorditer electi, qui vota audirent singulorum. Tandem omnibus auditis et scrutatis, major et sanior pars tocius capi- tuli venerabilem virum magistrum Johannem de Muro, de Tornaco oriundum, jurisperitum et pollentem pre ceteris scientia naturali, nominaverunt*. Apertoque scrutinio, magister [fol. 54] Stephanus de Susiaco, obtinens semi canonicatum, habens aliquos pro sua parte, contra personam electam ad Romanam Curiam appellavit. Dictusque magister Johannes, auditis arti- culis quos contra se proponere intendebat, attendens suam [senectutem], et quod crassus erat, et quod bene non posset in resistendo laborare, contradicentibus omnibus qui eum nominarant, venit in pleno capitulo, 1. On peut juger ici de la véracité de Gilles le Muisit, entiè- rement d’accord avec le procès-verbal de 1’élection, publié par A. d’Herbomez dans Elections d’évéques a Tournai....”
8

“...temporibus concorditer degerant, deliberatione habita diligenti, vocatis secum sapientibus et jurisperitis, postulationem faciendam de persona ydonea summo pontiflci concordaverunt et eandem formaverunt. Et miserunt apud Leodium pro magistro Godefrido de Fontanis, doctore in theolo- gia peritissimus *, et concorditer suam intentionem eidem narraverunt. Qui regratians toto capitulo et singularibus personis, assumpsit in se onus negotium prosequendi; acceptisque litteris et munimentis et ea que necessaria erant, ivit ad Romanam Curiam, tem- pore domini Bonifacii. Tempore illo comes Boloniensis et Alvernensis, qui satis familiaris erat domino pape, acceptis litteris a domino rege et suis propriis amicis, misit velocius ad Curiam, supplicans domino summo pontiflci pro Guidone, germano fratre suo. Domi- nus autem papa precibus domini regis, dicti comitis et suorum, condescendit, et appellationem factam per magistrum Stephanum cassavit cum postulatione capituli, et in pleno consistorio Guidonem...”
9

“...bestias, suum officium spirituale gratiose exsequendo. Prefuit au- tem annis circiter [viginti quinque]1 2 *; postmodum autem per dominum papam ad episcopatum Camera- censem est translatus. Anno Domini m° [ccc° viges. sexto]8, postquam dominus Guido de Bolonia episcopus fuit de Tornaco translatus ad episcopatum Cameracensem, dominus papa contulit episcopatum Tornacensem domino Elye, filio vicecomitis de Ventadour. Qui Elyas pro certa causa remisit ad dominum papam omne jus quod habebat. Dominus autem de Salli, avunculus ejus, pro- curavit per dominum regem Francie pro domino Wil- helmo, fratre dicti Elie, qui erat. monachus Cluniacen- sis, ut dictum episcopatum obtineret; et dominus 1. Mots ajoutés au xvie siècle. Cette date est fausse; corr. : « Viginti et tribus ». 2. Mots ajoutés au xvii9 siècle. Cette date est également fausse; corr. : « ccc° vicesimo quarto »....”
10

“...comes Flandrensis, episcopus Mo- rinensis, et dominus Wallerans de Ligni, et alii nobiles cum multa milicia. Prefuit autem circiter annis octo, sagaciter gubernans in spiritualibus et temporalibus, fuitque omni populo gratiosus. Tandem sanctis- simus pater papa Clemens sextus ordinavit eum car- dinalem in festo beati Mathei * anno m° ccc° quadrage- simo secundo. Vixit dictus dominus Andreas pauco tempore postquam fuit effectus cardinalis. Domum autem episcopalem pro magna parte restauravit. Anno m° trecentesimo quadragesimo secundo, pro- moto domino Andrea, episcopo Tornacensi, ad hono- rem et statum cardinalitatis, dominus papa Cle- mens vj, de sua voluntate et auctoritate, dominum Johannem de Pratis, jurisperitum egregium, qui erat episcopus Lingonensis, reservato dicto episcopatu, transtulit eum, conferendo sibi episcopatum Torna- censem. Anno igitur m° ccc° quadragesimo quarto venit dictus dominus Johannes episcopus in Tornacum in suo jocundo adventu, dominica ante Exaltationem sancte Crucis1...”
11

“...civitas et totus populus mirabatur et erat timor, tumultus et murmur multum. Et quodam tempore venerunt nova quod rex Ale- mannie venire versus Tornacum proponebat; et tune vidi facere fossata ultra Scaldam in Folais. Anno m° ducentesimo nonagesimo, cives et filii civium concordaverunt rotundam tabulam videlicet festum trium dierum; et Johannem Pagani in suum regem elegerunt. Anno m° ducentesimo nonagesimo quarto, fuit for- tificatum berefridum Tornacense, et extra civitatem nova turris edificata pro justiciis faciendis. Anno m° ducentesimo nonagesimo quinto, fuerunt incepti muri, turres et fossata; et erat diversa opinio...”
12

“...habitatoribus civitatis Tor- nacensis2. Anno m° ducentesimo nonagesimo sexto, fuit fluvius Secane Parisius in tanta habundantia quod Magnus Pons cecidit3. Anno m° ccc° iij°, feria quinta post Quasimodo4, fuit captus prepositus Insulensis cum sua comitiva et adductus in Tornacum et positus in berefrigido. [Fol. 58] Annom0 trecentesimo quinto, Johannes de Gourcielles erat tunc temporis prepositus in Bruleo et major scabinorum. Post emptionem factam fuit dominus de Potis arrestatus pro quodam debito in Bruleo, pro quo erat fidejussor; et post multas altercationes opor- tuit finaliter quod debitum solveret, quia in Bruleo possunt milites arrestari. 1. Jeudi 27 décembre 1295. 2. Nous croyons que Gilles le Muisit fait ici allusion a 1’acte du 5 juillet 1295, publié par M. A. d’Herbomez dans Philippe le Bel et les Tournaisiens, p. 92. 3. L’écroulement du Grand-Pont ou Pont-au-Change est connu par ailleurs. Cf. Jaillot, Recherches... sur la ville de Paris, t. I, p. 172; Sauval, Histoire et antiquités...”
13

“...domibus cones- tabulariorum, et acceperunt signa ville, et venerunt in foro quia nullus eis resistebat; et fuerunt maxima copia; et iverunt ad domos gubernatorum, et cepe- runt eos et omnes qui de lege erant, et posuerunt eos in portis et in prisionibus ville separatim. Et dicebant divitibus, et potentibus, et propinquis gubernatorum : « Ite, armate vos et venite nobiscum; alias, de vobis vindictam capiemus. » Qui, sicut oves, obedientes tali- bus miserabilibuspersonis, faciebant quod imperabant, et pro certo, si aliquis collegisset copiam armatorum secum, sicut bestias eos occidissent. Sed credo quod, ultio Dei fuit aliqualis; tarnen nulla persona fuit interempta. Gongregata autem in foro maxima multi- tudine cum signis ville, gladiis et fustibus, venit subito et non apparens tempestas repentina, et tanta inunda- ti° pluvie, et tanlum tonitruum, quod nullus remansit in foro, et in domibus ubique acceperunt pre timore...”
14

“...MXJIS1T. [1307] refugium; et cecidit fulgur et tonitruum super paro- chiali ecclesia Sancti Piati; et vise sunt forme demo- num a multis, ut dicebant, in templo, hac et iliac decurrentes; et visa sunt signa in ymaginibus et parietibus. Et per istam tempestatem tam subitam et immensam fuit pro magna parte furor communie mitigatus. Vespere autem facto, per noctem traxerunt se in parochiis ad habendum invicem consilium. Illi autem de parochiis Beate Marie et Sancti Nichasii adverterunt quod Matheus de Haudion, armiger, erat homo sapiens et fidelis; et miserunt pro eo in nostro monasterio, ubi [fol. 59] morabatur. Qui veniens cum eis, statim una voce dicunt ei : « Mathee, sic vos scitis et videtis statum civitatis; pro Virgine Maria detis nobis consilium. » Ipse autem, renitens aliquantulum et se excusans, tarnen eleganter et sapienter dixit eis : « O dilecti domini, vos scitis quod nobilis civitas est Tornacus et quomodo pre ceteris est in ea justitia observata contra omnes, nemini parcens; insuper...”
15

“...44 GILLES LE MUISIT. [1307-4309] Anno predicto, tercia die septerabris, fullones fece- runt routam et voluerunt occidere prepositum. Et sta- tim unus eorum qui se faciebat capitaneum, fuit per equos tractus et suspensus; et in crastina fuit Petrus de Moussein tractus et suspensus pro eodem facto. Et in crastino fuit Alardus de Bourgella, qui fuerat de consilio et auxilio fulionum et texentiura in dicto facto, in foro, ante doraum de Porco, capite detruncatus; et fuerunt plures proclamati et banniti. Anno ra0 trecentesimo octavo, mense septembri, fuit tempus pluviale in tantum quod fluvius Scalde pre magnitudine exivit metas; et in processione in plu- ribus locis peregrinos per naves transire oportebat. Anno m° trecentesimo nono, ex diversis partibus mundi moverunt viri et mulieres catervatim, transfre- tare proponentes ultra mare, et transierunt multi per Tornacum; et etiam de Tornaco multi cum eis se junxerunt. Et dominus papa qui erat Avinioni, videns quod nullum habebant capitaneum aut...”
16

“...fuit eclipsis solis, ultima die januarii. Et eodem anno fuit karistia bladi et vini. Anno m° trecentesimo decimo, cepit ballivus Viro- mandensis unum hominem bannitum de regno in jus- ticia Tornacensi; et fuit sibi mortuus deliberatus ultra fluvium de Ries; et levavit furcas, et ibi eum suspendi fecit; et postea restituit unum hominem vivum et resaisivit pro villa prepositos et juratos. Anno m° ccc° xj°, duo homines invicem rixantes, unus occidit alium; et occisor fugit in templo de Orka, et ibi fuit diu; et prepositi et jurati faciebant eum custodire et coercere quod nullus daret sibi bibere aut manducare, invitis decano et capitulo. Et pro tali coercione famine ductus et coactus, exivit de sua voluntate, captusque fuit a custodibus extra atrium et ductus in prisionem ville. Super hoe decanus et capitulum contra prepositos et juratos moverunt questionem. Finaliter ipse fuit restitutus, et in templo, beati Remigii in nocte, positus; et ibi fuit usque ad 1. Vendredi 24 octobre 1309....”
17

“...46 GILLES LE MUISIT. [1311-1314] vicesimam sextamdiem octobris, habeus unde vivere. Tandem se desperavit et sui ipsius occisor fuit; pro qua causa ballivus capituli extra ecclesiam ponens, et ducens extra justitiam Tornacensem, fecit de eo jus- titiam et per equos trahi et suspendi in nocte Symo- nis et Jude Anno eodem fuit concilium apud Vianam. Anno m° trecentesimo decimo secando, fuit eclypsis lune decima nona die junii in vespere, et post fuit eclipsis solis quinta die julii, hora tercie1 2 3 4. Anno m° trecentesimo decimo tercio, vicesima prima die martii, venit dominus de Gallardo tanquam castel- lanus in Tornaco, loco regis, [fol. 60 v°] post emptio- nem faclam de Mauritania et de Castellania8. Anno m° trecentesimo decimo quarto, decima nona die aprilis, in feria sexta, fuit facta justicia in villa de Pontoise de duobus fratribus militibus, filiis domini de Aunay *. 1. 28 octobre 1311. 2. Ces deux éclipses sont mentionnées, comme celle de la page 45, dans la chronologie des éclipses...”
18

“...quarto, fuit factus pons, ubi itur ad Sanctum Brictium, de lapidibus super areas lapideas, qui ante erat de lignis super trabes. y De guerris motis inter illustrissimum regem Fran- CIE QUONDAM PHILIPPUM CrASSUM ET COMITEM FlAN- DRIE GüIDONEM AG EJUS LIBEROS ET PATRIAM FlAN- DRENSEM ET ETIAM DE MULTIS ACGIDENTIBUS, QUE AUDIVI A FIDE DIGNIS PERSONIS ET VIDI PROPRIIS OGULIS, ET DE SUMMIS PONTIFICIBUS DE QU1BUS RECOLO, PROPOSUI AD DELECTATIONEM AUOIENTIUM ET UTILI- TATEM TAM PRESENTIUM QUAM SUGCESSORUM PRO POSSE MEO ALIQUA REGISTRARE. SUPPLICO IGITUR FUTURIS LECTORIBUS UT SI QUA VIDERINT AUT REPE- RIERINT EMENDANDA PER EORUM INDUSTRIAM CORRI- GANTUR1. [Fol. 75.] Anno millesimo ducentesimo nonagesimo quarto, Curia Bomana existente in Bomana civitate, vacante sede, domini cardinales elegerunt pastorem et summum pontificem virum religiosissimum et Continuateur de Nangis (éd. Géraud, t. I, p. 405). Mais les Grandes Chroniques (éd. P. Paris, t. V, p. 205) la fixent au 12 avril 1314, soit huit jours plus...”
19

“...GILLES LE MUISIT. 50 [1296] Dominus autem Philippus, rex Francie, hoe cognito, totum suum consilium convocavit, et, deliberatione habita diligenti, mandavit dicto Guidoni comiti quod supersederet de dicto matrimonio cum rege Anglie pro filia sua contrahendo, et quod hoc facere non debebat sine sua voluntate et permissu; de qua re dictus comes et sui quamplurimum sunt turbati. Ex causa igitur supradicta orta est grandis altercatio inter dictos principes, dominum regem Franchie scilicet et comitem, et consiliarios eorumdem. De paribus autem Franchie et de baronibus aliqui erant pro parte dicti comitis. Tandem dictus dominus rex, post multos processus factos et post multas comminationes, man- davit pro dicta Philippa, filiola sua, ut sibi mitteretur; que missa fuit bona fide ad regem; rex autem in pri- sione sua per longum tempus earn detinuit1. Comes autem, de consilio filiorum et amicorum suorum et nobilium sui comitatus misit ad dominum papam Boni- facium et dominos cardinales, de dicto...”
20

“...[fol. 77 v°] villas de Ypris et de Brugis; que ville cum patria circumquaque se reddiderunt regi; et sic per villam d’Englemoustier et de Curtraco cum sua acie est reversus et venit versus Tornacum, licenciato suo exercitu. Et intravit in Tornacum in die sancti Dyonisii1, et dominam reginam visitavit et sic versus Parisius est reversus. — Et in illo anno stella comata apparuit. — Et domina regina regem est secuta. — Guido autem comes Flandrie cum libe- ris suis erat in villa Gandensi, que tunc pro parte ejus erat2. — Post recessum domini regis, Flandria quievit aliquo tempore super guerris inceptis. Quo tempore dominus papa Bonifacius motus est contra dominum regem Franchie, tam propter factum comitis Flandrie quam ex diversis causis aliis, et quia utebatur de consilio comitis Attrebatensis et fratrum ejus, et de consilio Petri dicti Flote et quorumdam aliorum, et non de consilio parium et baronum. (Tailleurs. La Flandre frangaise ne fut cédée au roi de France qu’en 1312 par ie traité de...”