1 |
 |
“...10
GILLES LE MUISIT.
f1268]
totam Cycilliam, ettotam patriam, et circuit superpopu-
lum timor magnus. Tandem successu temporis, auxi-
liante Domino, fecit opus susceptum et totam patriam
Sancte Romane Ecclesie reconciliavit et ditioni sue
subjugavit, remanens perpetuo regnaturus. Et opus
istud complevit anno m° ducentesimo sexagesimo
octavo.
Quoddam notabile hic ponatur, de quo recolo avun-
culum meum1 in mea infantia enarrasse, qui fuit in
acie Roberti de Flandria cum nobilibus dominis et aliis.
Quodam enim tempore fuit commissum domino de
Rave et de Bourgella, militi in armis strennuo et
experto, quod, assumptis secum de gentibus Roberti
de Flandria, quoddam castrum forte nimis, in quo erant
persone patrie, viri et mulieres, congregate, expugna-
ret et obsideret, habens preceptum ex parte principis
Karoli quod, si vellent ei obedire et reddere se et
sua, ipsos reciperet in hunc modum, sin alias, ipsos
per vim captos, omnes poneret in ore gladii. Assump-
toque secum necessario comitatu...”
|
|
2 |
 |
“...34
GILLES LE MUISIT.
[1267-1274]
IV
Ea que sequuntur sunt de multis accidentibus que
EVENERUNT ET QUE FACTA SUNT IN CFVITATE TORNA-
CENSI A TEMPORIRUS RETROACTIS, DE QUIBUS PROPO-
SUI AD NOTICIAM FUTURORUM ALIQUA REGISTRARE.
Anno m° ducentesimo sexagesimo septimo, fuit
impetrata littera ab illustrissimo principe rege Ludo-
vico per fratrem Wibertum de Morielporte, doctorem
in theologia, de ordine Minorum, de franchisia ville
quod quicumque occidit hominem in Tornaco perdit
villam perpetuo*.
Anno m° ducentesimo septuagesimo quarto, quidam
miles, vocatus Walterus de Le Plagne, movit guerram
contra civitatem Tornacensem et gubernatores, et per
longum tempus intulit et fecit civibus multas injurias
et multa dampna, cesis multis, et aliis membris detrun-
catis. De quo domino regi Francie sunt conquesti, et
habentes de eo certum mandatum, prepositi et com-
munia tota cum pulsatione duarum campanarum jus-
titie iverunt ad domum de Pontoit, prope Maurita-
niam, ubi habebat suum refugium cum duobus...”
|
|
3 |
 |
“...36 GILLES LE MUISIT. [1283-1288]
in nocte et die beati Mathei1, et est finis francisie et
solutionis in die beati Remigii2.
Anno m° ducentesimo octogesimo octavo, castrum
de Bruleo, et inter duos pontes usque in medio fluvii
Scalde, vel citra usque ad locum qui vocabatur Petra
Fameleuse, erat totum de dominio domini de Mauritania
et castellani Tornacensis; et habebat ubique omnimo-
dam justiciam. Et ibi proclamati et banniti de Tor-
naco, perpetuo, sive ad annos, sive ad pecunias,
habebant ibi refugium et ibi se tenebant, venientes
sepissime usque ad dictum terminum ; et occisores et
forefactores in Tornaco, quando poterant evadere,
ibidem fugiebant. Et per longum tempus hoc dura-
vit. Tandem quidam civis, dictus Willelmus Castagne,
cum aliis sapientibus, de consilio traclaverunt erga
dominum castellanum, et etiam cum domino comite
Blesensi, de villa dicta de Callidis Furnis, in qua habe-
bat dictus [fol. 57] comes omnimodam justiciam in
dicta villa sicut castellanus in Bruleo, et refugium...”
|
|
4 |
 |
“...castellanus de Ath
levavit furcas citra pontem de Folais versus Tornacum
et ibi pependit unum hominem in prejudicium ville1.
Eodem anno, vicesima die novembris, venit dictus
castellanus cum gentibus armorum in villa de Rume-
gnies ad capiendum unum hominem. Qui renitens et
fortiter repugnans, castellanus, timens ne veniret
communia Tornacensis, fecit ignem poni in domo; in
qua ille est combustus. Ob quam causam dictus castel-
lanus, vocatus Matheus Likeus 2, et omnes illi qui cum
eo fuerunt, villam perpetuo perdiderunt, nee unquam
postea eamdem rehabere potuerunt, quia, quod factum
extitit, de facto fuit et non de jure.
Anno m° trecentesimo septimo, feria secunda,
decima die aprilis, tenente synodo domino Guidone,
Tornacensi episcopo, in qua convenerant multi prelati
et grandis multitudo curatorum de dyocesi Torna-
censi, gubernatores civitatis fecerunt ascensum (sic) et
concordaverunt fieri unam talliam, que fuit incepta in
ilia die colligere. Communitas autem, scilicet texentes,
pauperes, fullones...”
|
|
5 |
 |
“...CHRONIQUE.
[1307]
43
voluntatem nuntiantes. Statim omnes alie parrochie
se ad parrochiam Beate Marie et eorum voluntatem
tenuerunt. Et mane facto convenerunt pene tota civi-
tas, de magnis, mediocribus et de parvis, deficere non
audentes. Et sic ilia die acceperunt triginta electores,
et illi in nocte et die sequenti fecerunt prepositos et
juratos et alios, sicut fiebat quolibet anno in die
beate Lucie.
Facta autem lege predicta, multi banniti et proela-
mati perpetuo, ad annos et ad pecunias, quos recepe-
rat communia venientes et applaudens eis, timentes
recesserunt. Et gubernatores de voluntate omnium
acceperunt inquisitores super veteres rectores; qui,
redigentes in scriptis omnium dicta et ob quam
causam fecerant talliam, retulerunt et in publico
coram omni communia fuerunt lecta et publicata;
et ibi dicebant omnes de communia super eos mira-
bilia.
Sciendum est etiam quod ballivus Viromandensis,
missus a rege, venit privatim in [fol. 59 v°] nostro
monasterio cum quatuor equis solum...”
|
|
6 |
 |
“...Flandrie, qui portabat arma a kievirons,
consilio habito, cepit portare arma Flandrie, et se
presentavit cum suis ut eum videret Robertus in tali-
bus armis; et ab illo die et deinceps portavit dicta
arma toto cursu vite sue2.
Fuitque concordia facta tabs quod illi de villa Insu-
lensi, de Duaco, de Retunia, de Orchies et Castella-
nie3, se regi reddiderunt, tali conditione quod homagia
facta sint ei et quod totum erit in sua juredictione;
et dominabatur eis donee comes; et Flandrenses
acquisierint perpetuo decem millia librarum annuatim4
in regno Franchie.
1. Lille ouvrit ses portes le ler septembre 1297; le même
jour, Robert de Béthune rentra en Flandre.
2. Jean d’Avesnes, ne se résignant pas & accepter la sen-
tence de saint Louis, qui avait adjugé le Hainaut aux enfants
du premier lit de Marguerite, comtesse de Flandre et de Hai-
naut, et la Flandre aux enfants du second mariage, s’était allié
au roi de France pour combattre Gui de Dampierre, qui, par
suite de cette sentence, avait hérité du...”
|
|
7 |
 |
“...partibus suis auditis rationibus et motivis, ut temporis
et rei exigebat qualitas, quo supra nomine super litte et
discordia premissis pronuntiaverunt in hunc modum :
Primo quod inter partes predictas caritas et unionis
funiculus sic alimento vere pacis et inviolabilis con-
cordie de cetero foveatur, omni fermento rancoris et
malitie propulsato, quod nullam sui partem cujusvis
debilitet adversitatis seu commotionis impulsus, quin
pocius illesus et stabilis, nullius coruptionis maculam
habiturus, perpetuo conservetur, ut, tempestuoso pro-
cellarum turbine quiescente, jam dicte partes ad tran-
quilla tempora sub felicis aure serenitate perseverent.
Rem quod, divine laudis in villa et diocesi Tornacensi
resumptis organis, protinusque predicto cessu prorsus
amoto, predictum capitulum seu singulares canonici,...”
|
|
8 |
 |
“...emologarunt, ratificarunt, ac fidei et juramentorum
suorum fulcimento omnes et singuli suprascripti
eorum, nemine discrepante, firmaverunt et promise-
runt illesa et incorrupta perpetuis temporibus obser-
vare et observari pro posse procurare. Nos autem,
omnia et singula suprascripta rata habentes et grata,
ea auctorizando, sic fieri voluimus et volumus et, auc-
toritate nostre regie majestatis approbantes, ex certa
sciencia et de nostra speciali gratia confirmamus. Quod
ut firmum sit et stabile perpetuo perseveret, sigillum
nostrum presentibus jussimus apponi. Datum Parisius
in Parlamento nostro, die xxviija mensis martii, anno
Domini millesimo trecentesimo quinquagesimo1. »
Dum predicta agerentur, canonici qui eranl Insulis
miserunt ad Romanam Curiam Avinione; et quid fece-
runt innotescit et apparet, quia ipsi unam citationem
bullatam reportaverunt, virtute cujus fecerunt per
executorem citari decanum et archydiaconum, fratres,
1. 28 mars 1351(n.st.). L’expédition qui se trouve auxarchives...”
|
|