| 1 |
 |
“...gratiose in civitate et extra civitatem.
Emitque Parisius domum episcopalem de qua usus fuit
et utuntur sui successores1.
Anno m° cc0 nonagesimo secundo, domino Mikaele
episcopo viam universe carnis ingresso et ante majus
altare sepulto, decanus et capitulum diem ad cele-
brandam electionem assignaverunt, mittentes [ad] om-
nes citramontanos. Eratque tune temporis canonicus
Tornacensis homo gratiosus et legis peritus, expers et
excellens, magister Johannes de Vassonnia; fuitque
advocatus in Parlamento et de consilio civitatis Tor-
nacensis contra dominum Mikaelem, episcopum supra-
dictum; et post fuit effectus cancellarius Francie et
erat tunc, tempore electionis faciende. Hic, acceptis
litteris a domino rege Philippo Grasso supplicatoriis
ad capitulum in generali et canonicis in speciali, ad
diem electionis comparuit; fovebantque partem ejus
1. Cet hótel était situé dans le voisinage de la porte Saint-
Marcel; il était adossé aux remparts de la ville. M. A. d’Her-
bomez a publié, dans Philippe...”
|
|
| 2 |
 |
“...lippo, regi Francie, lanquam vero et legitimo domino
suo1. Prius tarnen habuit deliberationem diligentem et
consilium cum suis baronibus et prelatis in regno
Anglie, quia juvenis erat; et voluit dictus rex Fran-
chie quod per eorum consilium fieret; et de eorum
consilio et voluntate fecit sibi homagium, ut supra
dictum est2.
Anno m° ccc° tricesimo, quinta decima die julii, circa
horam completorii fuit eclypsis solis3.
Anno m° ccc° tricesimo secundo, altercatio fuit et
controversia grandis in parlamento Parisius inter
gubernatores civitatis Tornacensis et decanum et capi-
tulum ecclesie Beate Marie Tornacensis, pro venditione
carbonum et quorumdam aliorum; junxeruntque se
dictis canonicis quidam vinitores et alii quamplures,
1. Le Continuateur de Nangis donne pour date le 25 juin. En
fait, Édouard III s’embarqua le 26 mai a Douvres, fit 1’hom-
mage le 6 juin et repartit le 11 juin. (Moranvillé, Chronogra-
phia, t. II, p. ii, n. 4.)
2. Pour les années 1329 h 1332, le Cartulaire 89 des Archives...”
|
|
| 3 |
 |
“...autem et capi-
tulum convocaverunt collegia et communiam, et dictas
literas legere fecerunt et publicare; ob quam causam
multi super canonicos qui erant Insulis dicebant multa
opprobria; et crescebat cotidie rumor contra eos.
Excellentissimus autem princeps, dominus Johan-
nes, rex Francie, et ejus consilium, audita dicta dis-
sensione, mandavit partes ad certam diem in suo com-
parere Parlamento. Gomparuerunt personaliter dicti
decanus et archidyaconus, [fol. 43] fratres, cum domino
Roberto, et de sedecim canonicis quatuor, fundati pro-
curatores pro aliis; comparuitque dictus rex persona-
liter in Parlamento et audivit cum suo consilio illa que
partes proponere voluerunt; habitoque consilio, com-
missarios eis dedit qui audirent rationes partium, ut
examinerent factum, et, quod justum esset, ordinarent
et sibi reportarent. Diciturque regem dixisse quod
non vellet perdere Tornacum pro dimidio regni sui.
Factaque fuit, lata et publicata super propositis sen-
tentia per dominum regem in modum...”
|
|
| 4 |
 |
“...GILLES LE MUISIT.
290
[1350]
quam causam per appellationes et aliter predicte partes
in Curia Romana, Remis et alibi diversis in processi-
bus involvuntur. Pensantes siquidem quod multa discri-
mina possent emergi de turbatione talium personarum,
plenis desideriis affectamus inter predictos pacem et
concordiam reformari, cum ex predicte turbatione dis-
cordie afficerentur angustiis quamplurirai et multiplici
molestia vexarentur. Idcirco nos, ut, sopita litte coram
nobis in Parlamento nostro Parisius agitata sedatisque
scandalis que ex odii fomite predictorum possuntoriri,
ad pacem et concordiam reducerentur partes prenotate,
tractatores ad tractandum via pacis et concordie inter
predictos [fol. 43 v°] nomine et loco nostri duximus depu-
tandos, videlicet dilectos et fideles consiliarios nostros,
episcopum Redonensem, magistrum Jacobum de Aude-
laincuria, decanum Lingonensem, Philippum de Tribus
Montibus, militem, et Petrum de Orgemonte. Qui, dictis
partibus suis auditis rationibus et motivis...”
|
|
| 5 |
 |
“...suprascripti
eorum, nemine discrepante, firmaverunt et promise-
runt illesa et incorrupta perpetuis temporibus obser-
vare et observari pro posse procurare. Nos autem,
omnia et singula suprascripta rata habentes et grata,
ea auctorizando, sic fieri voluimus et volumus et, auc-
toritate nostre regie majestatis approbantes, ex certa
sciencia et de nostra speciali gratia confirmamus. Quod
ut firmum sit et stabile perpetuo perseveret, sigillum
nostrum presentibus jussimus apponi. Datum Parisius
in Parlamento nostro, die xxviija mensis martii, anno
Domini millesimo trecentesimo quinquagesimo1. »
Dum predicta agerentur, canonici qui eranl Insulis
miserunt ad Romanam Curiam Avinione; et quid fece-
runt innotescit et apparet, quia ipsi unam citationem
bullatam reportaverunt, virtute cujus fecerunt per
executorem citari decanum et archydiaconum, fratres,
1. 28 mars 1351(n.st.). L’expédition qui se trouve auxarchives
de Tournai porte sur le repli: « Per regem ad relationem domi-
norum episcopi Redonensis...”
|
|
