Your search within this document for 'item' resulted in 25 matching pages.
 
1

“...nostro, videlicet prima pars, secunda, tertia et quarta, et est intitula- tio : Prima pars Speculi historialis fratris Vincentii de ordine Predicatorum, et sic secunda pars, tertia atque quarta intitulatur. Item sunt aut esse debent in liberaria nostra quatuor partes de naturis rerum, quarum due sunt intitulate in majori volumine, et alie due in minori1. 1. Lorsque'Sanderus dressa dans sa Bibliotheca belgica manuscripta (1641) le catalogue des manuscrits de Saint- Martin de Tournai, les mss. de Vincent de Beauvais s’y trou- vaient encore. Sanderus les décrit comme suit (t. I, p. 104) : « In quarta assere. 1. Prima pars Speculi historialis f. Vin- centii Ordinis Predicatorum. Pars secunda desideratur. — 2. Tetria (stc) pars Speculi historialis. — 3. Quarta pars Speculi historialis. Item ad calcem sunt quaedam notabilia. — 4. Prima pars Speculi naturalis majoris f. Vincentii, continens primos 16 libros. — 5. Secunda pars Speculi naturalis, conti- nens ultimos 16 libros. — 6. Prima pars Speculi...”
2

“...m, dixit secundum vulgare proverbium de capite canonico- rum : « ista cauda non est de isto vitulo ». Nichil tarnen 1. II s’agit du chceur gothique de la cathédrale de Tournai et non de 1’église romane elle-même, qui fut consacrée en 1166. 2. La Bibliotheca belgica manuscripta de Sanderus (t. I, p. 188), dans le dépouillement du ms. 42 du 4e rayon de la bibliothèque de Saint-Martin, indique les traités suivants : « Item vita b. Eleutherii Tornacensis episcopi scripta per Hen- ricum, canonicum Tornacensem. Sic incipit : Temporibus imperatorum Diocletiani et Maximiani. — Item, elevatio cor- poris beati Eleutherii, cujus est initium : Praesulatum Torna- censis ecclesiae. » Ce ms. se trouve maintenant 4 la Biblio- thèque communale de Tournai sous le n° 169....”
3

“...Sanderus (Bibliotheca belgica manuscripta, t. I), la bibliothèque de Saint-Martin contenait deux exemplaires du traité d’Herman de Tournai, d’abord au 3e rayon, vers ie cloitre, n° 34 : « Liber de Antiquitate urbis Tornacensis. Item Historia restaurationis coenobii S. Martini Tornacensis scripta per Herimannum ejusdem coenobii abbatem... » Ensuite sur le 6» rayon, n° 57 : « Liber Herimanni abbatis 3 hujus monaste- rii, de Restauratione prefati hujus monasterii S. Martini Tor- nacensiis (sic). » (Ce ms. se trouve maintenant k la Bibliothèque royale de Bruxelles sous le n° II 1020, après avoir été a Chel- tenham [n° 11603].) Enfin, parmi les nombreux traités conte- nus dans le ms. 42 du 4® rayon (aujourd’hui ms. 169 de la Bibliothèque communale de Tournai) : « Item de Antiquitate urbis Tornacensis; cujus initium : Tornacum Galliae Belgicae civitatem. »...”
4

“...habebat monasterium nos- trum duo molendina, unum vocatum de Plouviers et aliud de Fossato; ceperuntque gubernatores illa duo molendina, propter que tenentur ecclesie nostre per- petuo solvere annuatim triginta libras Turonentium in duobus terminis. Per predicta apparet quantum nobilis est civitas Tornacensis, quia citra fluvium Scalde est situata dicta Civitas in pendulo; ultra dictum fluvium videlicet parrochia Sancti Brictii « Bourcg » nominatur; item parrochia Sancti Nicholai in Bruleo cum castro et ap- pendentiis predictis vocatur Castrum; item parrochia Sancti Johannis ad Callidos Furnes cum appendentiis usque ad fluvium Villa nominatur. 1. M. A. d Herbomez a publié dans son mémoire intitulé : Comment le quartier du Chateau fut réuni a la Cité de Tournai en 1289, p. 38 (extrait du Bulletin de la Société historique et littéraire de Tournai, t. XXIV) deux lettres de Philippe Ie Bel relatives k cette vente; 1’une datée du 30 mars 1289 ratifie la vente, 1’autre de juillet 1291 confirme 1’acte...”
5

“...GILLES LE MUISIT. 130 [1340] magno dampno monasterii combuste, totaliter des- tructe et bona devastata, videlicet curtis de Warnavia, de Dulciopetra, de Longasalice cum molendino, de Taingtegnies, des Esplechin, quatuor molendina super rivum de Ries, molendinum ad ventum prope Torna- cum; et antea in ebdoraada ante Pascha1 combuste fuerunt domus de Froiiania et domus de Maira cum molendino super rivum de Maire. Fuit etiam monasterium Sancti Nicholai de Pratis pro parte combustum. Item Dominica ante festum Assumpsionis Virginis gloriose2, comes Hannonie, assumpto secum exercitu copioso, ivit versus villam de Marchenis, eamque com- bussit, [tol. 102] et monasterium pro majori parte3; et, redeundo, plures villas combusserunt multaque loca destruxerunt. In civitate igitur Tornacensi erat a gubernatoribus ville ordinatum quod, quando inimici pretendebant insultus vel civitati appropinquabant, ad mandatum gubernatoris due campane pulsabantur, quarum una vocatur Bancloke, altera Wingerons; ad...”
6

“...[1341] CHRONIQUE. 137 Item eodem anno in die beati Laurentii1 tenuerunt parlamentum ibidem pro rege Franchie comes de Savoiie, dux Atheniensis, archiepiscopus Remensis, episcopus Morinensis et Tornacensis, et aliqui milites, et pro altera parte dux Brabantie, comes Hannonie dux de Gelres, comes de Julers, dominus de Byaumont, dominus de Faukemont, et quidam de militibus regis Anglie et aliqui de consilio Flandrie; et fuerunt treuge prolongate xv dies. Anno m° trecentesimo quadragesimo secundo, con- venerunt omnes alligati contra regem Franchie in villa Machliniensi; et tunc fuit dicta villa combusta casu for- tuito in nocte festi Sancti Sacramenti2. Eodem anno, Ludovicus comes Flandrie intravit in Flandriam et receperunt eum Gandenses, Brugenses, Yprenses, tanquam dominum, de assensu tocius patrie; et indulsit eis omnia preterita forefacta. Sed diu ibi non remansit, nam recessit propter metum vite sue. Eodem anno ad festum beati Bartholomei3, venerunt cot, éd. Lemoine, p. 57.) Cette clause...”
7

“...concordiam inter dictos reges, quod super omnes con- troversies et dissentiones sint missi ad Curiam Roma- nam aliqui de sanguine dictorum regum et aliqui alii qui habeant potentiam accordandi, firmandi et fortifi- candi super dictis rebus secundum tractatum Sanctis- simi Patris et de iis qui una cum ipso sunt tractaturi. Et poterunt dicte partes dicere et proponere suas rationes coram Sanctissimo Patre et non ad finem dandi [fol. 106 v°] sententiam sed ad faciendum melio- rem tractatum pacis. Item quod antedicti missi erunt ad dictam Curiam infra festum sancti Johannis2 proximo venturum; 1. Cette trêve n’est pas publiée dans le recueil de Rymer. On trouve : le texte latin dans Adam de Murimuth, éd. Thomp- son, p. 129-135; le texte francais, a partir de « est accordé » [concordatum est...), dans Robert d’Avesbury, éd. Thompson, p. 344. Le texte francais, reproduit par les Grandes Chro- niques, éd. P. Paris, t. V, p. 421, a du être traduit sur 1’ori- ginal latin (le protocole y est écourté)...”
8

“...causam ita quod non possit intendere ad predicta vel quod non possit poni concordia inter dictos reges, propter hoc non manebit quin treuge modo date durent et durabunt usque ad tempus et terminum qui sequitur. Item ex nunc, ad finem quod rex posset melius et pulcrius habere effectum, treuge sint concordate usque ad festum sancti Michaelis mense septembri proximo venturum1, et de dicto festo usque ad finem trium annorum proximo sequentium, per dictos reges Franchie et Anglie, Scotie, comitem Hannonie et alli- gatos dictorum regum, videlicet ducem Brabantie, ducem de Gerles, marcisium de Julers, dominum Johannem de Haynau et gentes Flandrie et in omnibus terris regum, comitum et ducum predictorum ad cus- todiendum de tempore data presentium litterarum usque per totum tempus antedictum. Item quod rex Scotie, comes Hannonie et alligati dictorum regum, mittant nuntios ad Curiam Romanam cum potentia consentiendi et confirmandi secundum tractatum qui fiet coram Sanctissimo Patre quantum ad eos spectat...”
9

“...CHRONIQUE. 141 [1343] Item quod dicte treuge custodiantur in Britannia inter dictos reges et adherentes, licet dicant se habere jus in ducatu. Item quod civitas de Vanes retineatur in manu dominorum cardinalium ad tenendum in manu eorum, nomine Sanctissimi Patris, per eos vel alterum eorum si unus deficeret, toto durante tempore dictarum treugarum, et in fine ipsarum cardinales facient suam voluntatem. Item propter absolutionem Flamingorum et propter sententias quas incurrerunt, cardinales laborabunt sol- licite quod absolutionem habeant et quod [fol. 107] bona et opportuna sint inventa. Item quod comes Flandrie tanquam dominus sine medio non tanquam superior remaneat in Flandria, durantibus treugis, et in hoc consensiat populus Flandrensis. Item ad comitem de Monfort sint deliberate et observate ea que sibi promissa fuerunt coram civi- tate de Nantes vel intus per ducem Normannie, de quibus apparebit sufficienter. Item quod, si aliqui(s) in Gasconiavel alibi, duranti- bus treugis, moverent...”
10

“...142 GILLES LE MUISIT. [1343] Item quod nullus qui sit in obedientia unius partis, pendentibus treugis, non possit venire ad obediendum alteri parti et quod non sit obediens tempore dicta- rum treugarum. Item quod nichil sit datum aut promissum a dictis partibus aliquibus propter guerram movendam directe aut indirecte. Item quod dicte treuge sint affirmate per juramen- tum utriusque partis. Item quod dicte treuge publicentur ab utraque parte in sua atie, in Britannia modo, et in Gasconia infra quindecim dies, et in Flandria infra xv1"” dies, et in Anglia et in Scotia infra quadraginta dies. Item quod omnes in prisione detenti et capti ab utraque parte et omnia eorum bona, durante sufferen- tia facta per cardinales, videlicet [a] Dominica ante festum sancti Vincentii proximo venturum1 usque ad diem presentem, ponantur extra prisionem franchi et redditi, sicut pertinebit de ratione. Item, durantibus dictis treugis, nulla novitas nee forefactum fiat ab utraque parte in prejudicium dic- tarum...”
11

“... et poterunt ire de una patria ad aliam, durantibus dictis treugis. Item quod die crastina dicte treuge proclamentur et publicentur in duabus atiebus. Item quod, si per aliquos dictorum regum vel eorum gentium vel coadjutorum et alligatorum aliqua sedes sit posita in Gasconia vel in ducatu Aquitanie vel in aliis super mare de Grenesia vel Genesia vel alibi, ubi tales sedes erunt, levabuntur citius quod dicte treuge venient ad eorum noticiam; et quatuor- decim persone erunt, septem ex una parte et septem ex alia dictorum regum et intrabunt in villis, castellis et forticiis que sunt obcesse, et videbunt garnitiones tam gentium quam victualium qui intus erunt, ad finem quod in die quo treuge finientur dicte ville, castelli et forticie obcesse, remanebunt et erunt posite in tali numero et quantitate de victu, de personis quod inveniuntur per dictas quatuordecim personas, excepta dicta civitate de Yane que custodietur. Item quod exules et fugitivi de patria Flandrie qui fuerunt pro parte regis...”
12

“...144 GILLES LE MUISIT. [1342] si contingeret aliquos eorum venire contra dictas treu- gas, infra regnum Franchie, secundum posse suum, flat de eo justitia; et erunt forefacta omnia bona que habebunt in Flandria. Item quod omnia debita que debuntur Attrebati as Crespinois vel alibi non petentur nee fiet executio, durantibus dictis treugis. Item quod dictis treugis comprehen[fol. 108 v°]dan- tur Hyspani, Catellani, Provinciales, episcopus et capi- tulum Cameracense, et villa Cameracensis, et Castellum de Cambrezis, omnes Gameracenses, et similiter domini Lusbref, vicecomes de Foukart1, dominus de Meulen, dominus Johannes de Vrevin, dominus de Roie. Quas etiam res antedictas et quamlibet earum suprascriptarum ad tenendum sine corruptione, et proveniendo contra eas quoquomodo, dominus dux Burgondie, dominus Petrus, dux de Bourbon, in ani- mam domini Philippi regis Francie, et Henricus de Lanchastre, Willermus de Varwic2, et Willelmus de Monte-Acuto, comités, in animam domini Eduardi regis Anglie...”
13

“...eorum comité de Albi. Misitque rex Franchie filium suum Johannem primogenitum, ducem Normannie, et cum eo ducem Burgondie, avunculum ejus, comitem de Eu, conestabularium Franchie et Jacobum de Bour- bon1 cum [fol. 109 v°] magno exercitu armatorum, et ceperunt undecim castra ubi erant octo bone vitte; de quibus undecim castris quatuor reservavit et sep- tem posuit in ore gtadii; et cepit unum militem qui patriam reddiderat Anglicis, quem misit apud Genne- ves ubi fuit a quatuor equis detractus. Item dictus dominus Johannes, dux Normannie, obsedit villam de Aguillon2 et accepit ptura castra atque villas. 1. On sait que Pierre de Bourbon, comte de Clermont et de la Marche, lieutenant du due de Normandie, prit part k cette campagne (Froissart, éd. Luce, t. III, p. xxvm, note 5). Peut- être Gilles le Muisit 1’a-t-il confondu avec son frère Jacques. 2. II s’agit, selon nous, d’Angoulême et non d’Aiguillon. Gilles a confondu les deux noms de ville, et, par suite, lors- qu’il parle du siège d’Aiguillon...”
14

“...CHRONIQUE. 151 [1346] Item vicesima octava die maii, conestabularius, dux Atheniensis cum aliis comitibus et gentibus armorum, venit coram villa que dicitur Villafrancha, bene val- lata muris et fossatis, que semper fuerat pro parte regis Franchie sed se Anglicis reddiderat; sed post multas fraudes et post multos insultus capta fuit et totaliter destructa, cesis pluribus et in ore gladii positis. Item erant cum duce Normannie quinque milia equitum et viginti milia peditum, ut dicebatur. Item comes de Albi erat Burdegalis, habens secum mille armaturas cum totidem archistis solum et decem milibus peditum. Item secundo dux Normannie obsedit villam et cas- trum d’Aguillon et stetit ibi per longum tempus. Eodem anno in festo sancti Johannis Baptiste1, con- cordaverunt Flandrenses unanimiter esse cum rege Anglie in villa Gandensi et quod ad nutum ejus vel alicujus de sanguine suo irent quocumque vellet eos ducere. Item circa festum beate Marie Magdalene2, venit rex Istore et Chroniques de Flandre...”
15

“... Et tunc venit ex adverso pro rege Franchie comes de Ghines, conestabularius, ad resistendum regi Anglie iniitque cum ipso bellum. Et habuerunt Anglici victoriam et ceperunt dictum comitem et dominum de Dancarville. Et erat pro parte regis Anglie Gode- fridus de Harcour, exul de regno Franchie. Eo tempore duo supradicti cardinales iverunt ad regem Franchie et ad regem Anglie pro concordia impetranda. Qui, suas voluntates facere non volentes, reversi sunt apud Sanctum Dyonisium prope Parisius. Item in die beate Marie Magdalene3, rex Franchie, accepto vexillo sive signo Sancti Dyonisii vocato 1’oli- flamble, venit Rothomagum, expectans ibi gentes suas. Eodem anno, secunda die mensis augusti, exierunt Gandenses, Brugenses, Yprenses cum Flandrensibus; et fuit capitaneus et dux eorum dominus Henricus de Flandria, invitus tarnen, ut dicebatur; et convenerunt patriote et gentes circumquaque contra eos ad pon- tem d’Estaires et sic transire nequiverunt; et fuit ibi bellum, cesis et submersis pluribus...”
16

“...158 GILLES LE MUISIT. [1346] Item in die crastina Assumptionis, sperabat rex Francie et sui quod rex Anglie reverteretur ad Gasco- niam per civitatem Carnotensem; et rex Anglie ficte et cautelose fecit fieri incendia versus Garnotum et, dimissa ilia via, iter assumpsit ad contrarium. Item rex Anglie et sui, videntes regem Franchie esse ultra Sechanam, refecerunt pontes apud Poissi1 et recesserunt tota nocte; et venerunt in crastino a Ghambli le Haubregiet et ibi remanserunt; et in cras- tino combusserunt villam et recesserunt decima sep- tima die augusti et transierunt Byaumont supra Oyse2. Eadem die, rex Franchie, rex Boemie et alii baro- nes, et exercitus, sequebantur cum festinatione regem Anglie. Item decima octava die augusti fuit exercitus cum rege in [fol. 111 v°] villa de Claromonte super Oyse, sequens regem Anglie; et Anglici habentes unus quis- que equos quos ceperant in Normannia, alios currus non habentes per quos gestabant victualia sua et omnia alia que habebant, et sic ibant...”
17

“...leucas, ad preveniendum et obviandum regi Anglie fugienti ut veniret cum Flam ingis sedentibus ante Betuniam. Item vicesima secunda die augusti, fuit rex Anglie ad Pontem Remi in Pontiu1 versus Abbeville et vole- bant transire Anglici per pontem; sed gentes regis Boemie et ejus filii, et dominus Johannes de Byaumont, restiterunt; et fuit ibi conflictus magnus unde ex utra- que parte plures ceciderunt. Eodem die2, Godefridus d'Anekins, capitaneus ville Betuniensis, sciens Flandrenses perdidisse plus quam centum currus et quingentos viros versus Lilers et dissensionem inter Brugenses et Francos, exivit de Betunia et combussit partem de tentoriis Flamingo- rum, et sine aliquo dampno suorum est reversus, plu- ribus occissis. Item vicesima quarta die augusti, Flandrenses et Anglici suum sedem ante Betuniam levaverunt, com- burentes ingenium quod fecerant, et venerunt apud Menreville. Item vicesima quarta die augusti, in die beati Bar- tholomei, rege Francie existente apud Abeville, in qua die ...”
18

“...MUISIT. [1346] mane; et rex Franchie cum suo exercitu venit in ves- pere in dicta villa de Araines. Et Anglici transierunt Summenam fluvium per locum vocatum a le Blanke Take ad duas leucas prope Abeville, ubi [fol. 112] Godemarus dou Fayt erat capitaneus ex parte regis Franchie; qui dicitur fugisse1, et sui et pedites de patria, qui venerant sibi ferfe auxilium, dimisisse, de quibus peditibus ceciderunt plus quam mille, ut dice- batur; pro quo facto suspicio vehemens fuit super dic- tum Godemarum. Item vicesima quinta die augusti, transivit rex Fran- chie et suus exercitus Somenam fluvium per pontem apud Abeville, sequens regem Anglie; et venit sine mora quinque leucas ad villam de a la Broie. De conflictu et de pugna que fuit inter duos REGES, REGEM FRANCHIE ET REGEM AnGLIE, ET SUOS EXERCITUS, VICESIMA SEXTA DIE MENSIS AUGUSTI, PER DIEM SARBATHI, AB HORA NONA USQUE AD NOC- TEM, IN CAMPO INTER VILLAM DE LA BrOYE ET VILLAM DE CRECY EN PONTIU, UBI ERANT NEMORA. Quoniam eventus belli est dubius...”
19

“...ut dicebatur, ducentorum. De parte autem regis Anglie ceciderunt quamplures prin- cipes et nobiles quorum nomina ignoro, et de aliis Anglicis et sagittariis maxima multitudo. Multi autem de predicto bello multa dicunt super quibus fidem non adhibeo, et idcirco narrationi mee pono finem. Bex autem Franchie qui fuit Ambianis licentiavit gentes suas usque ad diem sancti Remigii2. Et misit gentes armorum ad Sanctum Odomarum, ad villam Bolonie, ad Betuniam, Insulis, Douaci, Attrebati et in Tornaco. Item fecit Karolus de Boemia ducere patrem suum in patriam suam ad sepeliendum3. 1. Tournicle, tunique, broigne. 2. ler octobre. 3. Les entrailles de Jean 1’Aveugle furent déposées 41’abbaye de Valloires, au diocèse d’Amiens, et le corps fut emporté en Bohème. Cf. Froissart, éd. Luce, t. Ill, p. mi, note 3; Luce, Revue des Questions historiques, 1892, ler octobre, p. 448-451; Chronographia, éd. Moranvillé, t. II, p. 234, note 2....”
20

“...LEGEBANTUR. Primo promittebant intrantes et dicebant : « Nos obligamus nosmet ipsos ad dimittendum totum et occasionem malefaciendi juxta posse nostrum; et de omnibus peccatis de quibus recordabimur faciendi contritionem et confessionem generalem. Item faciendi de bene acquisitis testamentum sive ordinationem; debita solvere vel assignare, et facere restitutionem de alieno. Item ponemus nos in statu pacis, et emen- dabimus et indulgebimus. Item pro juribus sancte Ecclesie, honore et libertate, fide, doctrina et lege defendere, tenere et servare, corpus et possessiones exponemus. Item recognoscendo quod omnes sumus ex una materia creati, redempti uno pretio, dotati uno dono, debemus unus alterum fratrem appellare et quod nullus suum socium nominabit. Item intrantes debent a suo curato petere licentiam et ab ipso crucem recipere, et ab uxore sua legitima petere licentiam, et in obedientia alterius se ordinare et se ipsum discipli- nare triginta tribus diebus cum dimidio, sedere non super plumas...”