1 |
|
“...elegerunt; et fuit rex
electus Johannes dictus Lidans.
Anno m° ducentesimo octogesimo tercio, gubernato-
res civitatis Tornacensis, communia, ut moris est,
convocata, dixerunt et ostenderunt quomodo alie civi-
tates, et ville, et castra habebant festum solempne
annuale, et habentes franchisiam; et indecens erat
quod tam nobilis civitas erat sine festo annuali; super
quo concordarunt quod regia majestas requireretur.
Sicque fuit festum annuale impetratum et francisia
secundum morem aliarum; et debet proclamari festum
in nocte Nativitatis Virginis gloriose1, et tres dies
monstrandi, vendendi etemendi venalia, sunt pridie et
1. 7 septembre....”
|
|
2 |
|
“...prelatis et
consiliariisregni, tam clericis quam secularibus, osten-
dit sibi regnum deberi tanquam propinquiori; nullo
autem contradicente, sed quolibet in hoe consentiente,
assumpsit sibi regnum. Et, omnibus necessariis pre-
paratis, venit Remis et ibidem, ut moris est, fuit
sacratus et inunctus solus cum maxima solempnitate
et maxima copia principum, baronum, prelatorum et
populi infiniti sexus utriusque. Audivi autem a per-
sonis autenticis quod consuetudo est in Franchia ab
antiquo quod non debet esse in dicto regno nisi una
regina inuncta, et quia regina Johanna, conjunx dicti
Karoli, regis defuncti, adhuc erat vivens, regina,
uxor Philippi regis supradicti, inuncta non fuit cum
eodem2.
P. Paris, t. V, p. 293; Chronique parisienne anonyme (Mémoires
de la Société de l'Histoire de Paris et de VIle-de-France, t. XI),
p. 104 a.106.) Selon le Continuateur de Nangis (éd. Géraud,
t. II, p. 67-68), Charles IV, ayant appris qu’Édouardll avait fait
massacrer les Francais habitant en Angleterre...”
|
|
3 |
|
“...156 GILLES LE MUISIT. [1346]
sit villam Sancti Germani; et provisiones regis come-
deffol. 11l]runt et biberunt, et etiam locum amenum
de novo edificatum a le Monghoie1, quem rex Fran-
chie debet proclamare in bellis et conflictibus2, totaliter
combusserunt. Rex autem Franchie recessit a Rotho-
mago, sequens regem Anglie cum ingenti suo exercitu;
et venit Parisius3 antequam rex Anglie venisset apud
Poissi; et erat fluvius Sechane inter duas aties. Et rex
Francie presens personaliter fixit tentoria sua inter
Sanctum Dionisium et Parisius tercia decima die
augustii.
lila die missi fuerunt de Ambianensibus qui vene-
rant quingenti viri pedites et quinquaginta equites ad
custodiendum pontem de Meulem5, et fuit ibi conflic-
1. « Quinimo etiam turrem que dicitur Monjoye cremave-
runt, quamquidem turrem fecerat rex Francorum, non erat
diu, solemniter reparari. » [Continuateur de Nangis, éd. Géraud,
t. II, p. 198.)
2. Gilles le Muisit fait allusion, dans cette incidente, au cri
de « Montjoie S...”
|
|
4 |
|
“...michi debetur jure paterno.
Et nunquam vobis aut alicui vestrum in aliquo fore-
feci, et paratus sum promittere et jurare omnes con-
suetudines bonas et antiquas et consuetas observare,
que temporibus domini Roberti comitis, proavi mei,
et omnium predecessorum meorum fuerunt observate,
et uti de consilio illorum de patria et omnia forefacta
condonare et indulgere, et totum facere quod pax
requirit et, si necesse sit, super predictis dare debita
hostagia et facere totum illud quod bonus dominus
debet et potest exercere ad pacem, concordiam et
unitatem reformandam. Et solummodo [fol. 130 v°]
1. 14 septembre 1348....”
|
|
5 |
|
“...212
GILLES LE MUISIT.
[1348]
Postquam Ludovicus comes juvenis intravit in Flan-
driam, et illi de Brugis et illi de Franco duxerunt
ipsum per Aldenardum et per Curtracum in villam
Brugensem, multa tune et postea in Flandria evene-
runt, que sine dubio non fuerunt opus hominis, sed
per divinam ordinationem evenerunt; et certe a
Domino factum est istud; et est ac esse debet mira-
bile in oculis nostris tam modernis quam futuris.
Gaudeo plane ego Egidius, humilis abbas supra
memoratus, hujus operis et tractatus conditor et
ordinator, quod videre merui dicti comitis introitum
et accidentia patrata in Flandria; quia testificor quod
in adolescentia mea, [fol. 134] dum eram monachus
juvenis, familiaris fui magistro Johanni de Harlebieke,
qui fuit de Flandria oriundus, qui erat clericus sem-
per studens, et astrologus peritus atque expers et
famosus. Qui pluries michi dixit in principio guerre
mote inter illustrissimum dominum Philippum, regem
Franchie et Navarre, dictum Crassum, et dominum
Guidonem...”
|
|
6 |
|
“...[1348] CHRONIQUE. 215
debet attribui? Non homini, non, sed omnipotenti
Deo, qui gratiam saam tribuit affluenter et no vit
mature corda et intelligentias et inspirare, ubi vult,
quando vult et quomodo vult, qui pluit super bonos
et malos et est lapsorum sublevator inenarabilis, qui
solus per omnipotentiam suam potest facere mundum
de immundo, conceptum semine, de indignis dig-
[fol. 135]nos, et de peccatoribus sanctos et justos
facit. Iste solus est colendus, tremendus et adorandus,
et de presenti operatione omnimodo regratiandus,
qui in principio mundi creatione dixit : et facta sunt,
qui de Saulo persecutore fecit Paulum, vas electionis
et predicatorem egregium. Idcirco omnes et singuli
debent et tenentur Deum devote deprecari et attente
exorare, ut ipse perficiat quod incepit, et mentes sic
revocatas et in bonum renovatas in pace custodiat, et
tribuat omnibus in obediencia et tranquillitate perse-
verantem famulatum, et comitem prospere gubernare,
ut per Dei gratiam et sui ipsius industriam...”
|
|
7 |
|
“...GILLES LE MUISIT.
228
[1349]
ciam1. » Redeant ergo ad cor peccatores, et qui ceci-
derit, adjiciat ut resurgat; et cesset, qui peccavit,
quia vera contricio est, et ejus diffinitio preterita plan-
gere et plangenda non committere. Tempus enim
instat penitendi et de tempore non habemus nisi
nunc. Currant ergo peccatores ad penitenciam dum
tempus habent. Penitencia autem debet esse discreta,
rationabilis, ac ordinata et incepta de superioris volun-
tate et habentis injungendi potestatem, quia, quod sine
superioris fit auctoritate vel voluntate, presumpcioni
deputabitur et vane glorie, non mercedi.
Anno igitur m° ccc° xlix0, audierunt et viderunt
mirabilia tune viventes; et visum est michi expediens
quod posteris et futuris omnibus aliquid innotescat,
quia omnes, qui sane mentis erant tunc temporis,
super diversis accidentibus et super mutationem tem-
poris et personarum quamplurimum mirabantur. Cer-
tum est enim quod in principio dicti anni, transacto
quadragesimali tempore, statim post festum...”
|
|
8 |
|
“...pro-
hibebant, factum non erat approbandum; populus
autem, viri et mulieres, scripturas ignorantes, nobiles
et ignobiles factum ultra modum approbabant, maxime
in regionibus antedictis; et sic erat dissencio mirabilis
et inanis. Et maxime populus universus super ordines
Mendicantes precipue imponebat, quod per eos impe-
dimentum totum erat. Et quis dubitet istud esse ritum
novum, quia penitentiam suam in ecclesiis, in monas-
teriis et locis ecclesiasticis, faciebant, ubi de jure appro-
bate non debet fieri quoquomodo sanguinis effusio
violenta? et etiam quando fiebat divinum officium et
private misse dicebantur in ecclesiis, de hoc non cura-
bant nec ritum suum facere omittebant. Et magna
pars vulgi factum talium plus quam divinum officium
approbabant, reputantes approbabile, quia per eorum
adventum fuit tanta mutatio mali in bonum, sicut
superius est expressum, quod propter hoc homines
ecclesiasticos, qui opinionem suam tenebant, sepissime
deridebant. Fuitque tanta opinio vulgi quod in plu-...”
|
|
9 |
|
“...eonfesso-
rum. Item tu non portabis armaturas nee ibis in bellis
pro quocumque, excepto tuo vero domino. Item nul-
lus deponat crucem eundo, sedendo vel jacendo, qui
non habeat colobium vel capellum. Item nemo debet
exire de societate, nee sanus, nee eger, sine licentia,
nee sedere ad mensam sine licentia. Item nullus se
disciplinet in tantum quod possit languere vel mori.
Item tu debes dare eleemosynas pauperibus secundum
tuum posse. Item nemo, tantum sit dives vel magnus,
debet elemosinas refutare pro amore Dei. Item tu
debes cum intellectu habere cor cum ore in laude et
penitentia perseveranter et orare pro tota sancta
Ghrislianitate, quod Deus cessare faciat hanc mortali-
tatem et nobis indulgeat nostra peccata. Item si aliquis
est transgrediens vel contradicens, ipse emendare
debet per discretionem superiorum, confessorum, et
qui perseverans reperietur usque in finem privilegia-
tus est per Dei gratiam regnandi in gloria. Item si
aliquis fratrum decederet infra terminum, disciplina
durante...”
|
|