1 |
 |
“...17. DE UNIE VAN ZUID-AFRIKA
§ i. Historisch Overzicht tot 1901
Den 20sten September 1909 nam het Britsche Parlement een wet aan (South
Africa Act 1909), krachtens welke de Koning mocht verklaren1) dat de Trans-
vaal en Oranje Rivier-kolonie, Natal en de Kolonie Kaap de Goede Hoop zich
aan een sloten tot een „legislative Union” onder één gouvernement, en waarin
een statuut voor deze Unie werd vastgesteld. Aldus werd 31 Mei 1910 het aanzijn
gegeven aan een nieuwe half souvereine rechtsgemeenschap in het Britsche Rijk,
dc Unie van Zuid-Afrika. Aan een lange periode van altercatie’s eerst, feilen strijd
tenslotte was een einde gekomen. Tusschenkomst van het Westminster
Parlement was noodzakelijk geweest, daar een kolonie door het aangaan van een
federatie of unie niet tevens het recht kreeg eigen constitutie in dien zin te
wijzigen.
Het gebied van de Zuid-Afrikaansche Unie strekt zich uit van Tafelberg in het
Zuiden tot Bechuanaland in het Noorden, en raakt in Oost en West den Oceaan.
In het...”
|
|
2 |
 |
“...de naturellen,
dié de Engelscheri zonder wapengeweld aan zich trachtten te binden.
ZH besloten uit te trekken (1836 Groote Trek) over de Oranje Rivier - die nu
als grens gold — naar het Noorden (Vaalnvier), en Oostwaarts naar Natal m de
meaning fich aan het Engelsche gezag te kunnen onttrekken. Zij misrekenden
zich- e?n Engelsche wet verbood het wegtrekken van Bntsche onderdanen uit het
Rijk; daarbij is het Vereenigd Koninkrijk gebouwd op het Konmgschap hetwelk
berust od een directe verhouding van trouw van den onderdaan aan zijn Vors
eenerziids en bescherming van den Vorst anderzijds. Er volgde dan ook prompt
een^roclamatie Syan den Engelschen Gouverneur, waarin werd verklaard dat de
„Trekkers” onder Britsche jurisdictie bleven en als rebellen zouden worde
Natal°Umedt tijn^zeehaveiTburban werd geannexeerd door de Kaap. De Boeren
reageerden door steeds verder weg te trekken, nu de Vaal over, in de richting
Einddijk,imomTat de Engelsche fiscus op bezuiniging aandrong en men m
uitbreiding...”
|
|
3 |
 |
“... tot stand gekomen, maar met de Zuid-Afr.
*) Uit het Comm. Verslag (1872) .. . some, whose opinions are entitled to great respect are of opinion
that, until the Free State, the Transvaal-Republic and Natal show a disposition to federate with the
Cape... no change of the kind proposed (division of the Cape and Colony-federation) will be either
necessary or expedient. .. The time may come when the advantages of a union amongst S.A.
communities for the creation of a strong Government, powerful to protect and to a certain extent,
to control its several members will become apparent to all. At present it appears . . . that the prospect
of such a union is remote. ..
Pari. pap. C. 732, p. 43. Zie Newton, Select Documents etc., pag. 15.
s) Hierbij valt te denken eerstens aan de Kaapkolonie en Natal, aan N - en Z.-Rhodesia, het naturellen-
land Bechuanaland en Basutoland.
*) Gedoeld wordt op de Boeren-Republieken.
4) 1872. Hiermee wordt bedoeld een verantwoordelijk bestuur naar Britsch parlementair...”
|
|
4 |
 |
“...breidde zich steeds uit, het omvatte tenslotte
Zuid-Afrika — met uitzondering van de Kaap — Natal en N. en Z. Rhodesia.
Het was gewoonte dit ambt aan den Gouverneur van de Kaap op te dragen totdat
de politieke ontwikkeling in 1900 meebracht deze functies te scheiden.
Natal
Natal had als Nederlandsche nederzetting (1838) een Volksraad van 24 leden
gekend, alle gekozen; de president werd uit hun midden aangewezen. De ontwer-
pen van wet werden informeel aan de bevolking ter goedkeuring voorgelegd. De
V.K.. was appelhof in crimineele zaken, welke in eerste instantie door een gerecht
van landdrost en heemraden waren berecht.
Jj1 1843 annexeerde de Kaap de Republiek, die nimmer door het Vereenigd
Koninkrijk was erkend. In 1856 werd Natal, na een apart beheer onder een
Luit.-Gouverneur in Rade, als afzonderlijke kolonie met vertegenwoordigend
lichaam ingericht. Van de 16 leden werden 4 benoemd. Natal mocht de gegeven
constitutie binnen het kader van de Engelsche wetgeving wijzigen en algemeen...”
|
|
5 |
 |
“...behelsde o.a.
de bepaling dat aan het volk initiatief niet mocht worden onthouden. Anderzijds
zijn de verschillen met het Amerikaansche staatsbestel duidelijk. Hier in den
Vrijstaat geen federaal stelsel, geen oppermachtige president, die zelf zijn staf van
uitvoering kiest, en slechts één Kamer.
De rechter toetst niet de grondwet, slechts de rechtmatigheid van de wijzigings-
procedure. , . ,
De naturellen hadden geen politieke rechten, maar leefden onder een regime dat
minder autoritair was dan in Natal; men had voor hen een eigen politieke sfeer
geschapen. ...
Als Europeesch hoofd der naturellen trad op de Commandant, die op zijn beurt
onderworpen was aan de aanwijzingen van den President in Rade.
Voor civiele zaken hadden de naturellen een eigen rechtbank; van de uitspraak
kon men zich wenden tot den commandant.
De Zuid-Afrikaansche Republiek
Sinds 1858 leefde ook de Transvaal onder een grondwet, een merkwaardig stuk,
gebouwd op de ervaringen in de Kaap. Zonder rekening te houden met oud of...”
|
|
6 |
 |
“...men dat economische samenwerking alleen ontoereikend zou zijn en stelde terstond
de politieke samenwerking aan de orde en een nieuwe conferentie. Op de te
Durban (1908—9) gehouden constitueerende vergadering ging het van den
aanvang af over de vraag federatie of unie'); omtrent politiek economische
samenwerking als zoodanig was men het in principe eens. Een ter conferentie
voorgestelde resolutie, die unificatie inhield, vond alleen Natal tegenover zich.
De Unie-gedachte, i.e. de unificeeringsgedachte, won het, zij het niet zonder
compromis op eenige punten. Terecht had Lord Selborne, de Gouverneur, er op
gewezen in zijn bekend memorandum (1907), hetwelk de oorzaken der Disunion
in het licht stelde, dat geen natuurlijke barrière deze gebieden gescheiden houdt, en,
men ook te veel op het verschil in nationaliteit den nadruk zou kunnen leggen.x)
Zonder amendement nam het Britsche Parlement de constitutie over (South
Africa Act 1909). De nieuwe staat, in de S.A.Act opgezet, was niet souverein;...”
|
|
7 |
 |
“...deze
zou hebben herroepen.
De hoogste rechtbanken (supreme courts) der koloniën zouden blijven als provin-
ciale afdeelingen van het Supreme Court der Unie.
De constitutie van de Unie draagt sterk het stempel der practische ervaring; men
heeft zijn voordeel gedaan met al wat in de constitutie der koloniën en elders goed
werkte. De bestuursinrichting der provinciën is b.v. aan het Zwitsersche bonds-
systeem ontleend. De autocratische macht van het Europeesche naturellen-hoofd
nam men over van Natal.
Daar het recht van amendement van den Kaapschen Senaat op budgetaire- en
belasting-ontwerpen slecht had voldaan, schafte men dit voor de Unie af. Waar
• voor- of nadeel van eenig systeem niet duidelijk was gebleken, was men tot
compromis geneigd. De deels gekozen, deels benoemde Senaat der Unie is hiervan
een voorbeeld.
Om alle misverstanden te voorkomen — gedachtig aan het vroegere incident') in
de Z.-A. Republiek — werd bepaald dat de rechter behalve de wetten der Unie
ook de provinciale v...”
|
|
8 |
 |
“...zonder nader vereischte van census. Een
uitzondering maakten hierop die Kaapsche (mannel.) kleurlingen en naturellen,
die aan de in de Kaap voorheen gestelde vereischten van kiezer voldeden. Sinds
deze laatsten (de naturellen of „negers”), op een aparte kiezerslijst worden
geregistreerd2), mogen zij ook naar den Prov. Raad van de Kaap 3 (Europ.)
afgevaardigden zenden.
Afgezien van deze bijzondere vertegenwoordiging in de Kaap — binnenkort zal
hetzelfde het geval zijn voor de Britsch-Indiërs in Natal — is het aantal leden
van een Provincialen Raad gelijk aan het aantal afgevaardigden tot den Volksraad
met een minimum van 25 (sinds 1935). Zij worden voor 5 jaar3) verkozen.
Lidmaatschap van een Prov. Raad en van het Parlement is incompatibel.
Krachtens de Constitutie kan de Prov. Raad algemeen verbindende verordeningen
maken, te handhaven door straffen door de magistratuur zelf op te leggen.
Het terrein van wetgevende bemoeienis is door enumeratie afgebakend (12 + 1;) 4)
onder de opgesomde ...”
|
|
9 |
 |
“...bij de
Federal Coundl of Australia Act een Bondsraad ingesteld. In 1900 bracht de Commonwealth of Austra-
lia Constitution Act een grondwet voor het daarbij ingestelde Australische Gemeenebest. Andersom
dan in Canada zijn hier in beginsel de „staten” bevoegd tot regeling van elk onderwerp, tenzij de con-
stitutie het gemeenebest bevoegd verklaart. Nieuw Zeeland heeft zich niet bij het Gemeenebest aan-
gesloten; het vormde een afzonderlijk Dominion.
In Zuid-Afrika hadden reeds de Kaap-kolonie en Natal verantwoordelijk bewind, toen in 1902 de
Boeren-republieken onder Britsch gezag kwamen. Daarna verkreeg Transvaal in 1906, Oranje Rivier-
kolonie in 1907 verantwoordelijk bewind. In 1909 werden krachtens de South Africa Act van dit jaar
de 4 koloniën vereenigd tot de Unie van Zuid-Afrika. In wezen is de Unie een eenheidsstaat, waarvan
de vroegere 4 koloniën de provincies zijn.
§ 3. Ontwikkeling van de zelfstandigheid in rijksverband (86—87)
Als gevolg van de geleidelijke ontwikkeling tot zelf...”
|
|
10 |
 |
“...mets waren uitgeloopen, aan de eene zijde fas ienbJLte
eigen nationale zelfstandigheid en anderzijds (de Kaap en Natal, Britsche koloniën met responsible
"rdC,men OTerheersch“g uit Londen bij het éangaan ^an ^ feSTSÏÏt
Britsrbe "^ V T T gCWeld d£ Boeren-republieken - enclaves in haar gebied -“de
h jTOcn de geesten met meer bezet waren door de vrees voor hetverlies dlr onaf
f khbld’ kregen deBoerenJmeet oog voor de voordeelen die een politiek en economisch samen-
(1902-1908) droeg (§ j (161-163)) daartoe practisch
„ °^,fn voorzlchtige politiek, coördinatie en vertrouwen van Britsche zijde kon de belofte van
*!£££££ bestuut), in 1902, bij de vrede vin Vereeniging, in uit-
11 i9°^/7 worden ingelost; tevens werd een vrijwillig samengaan van de vier Britsche
ST r? de °rde geSfld' Ter conferentie besloot men tot een zei nauw^TgZZ ^lett
EenT rSr °ndankS aafvf*nkebike bezwaren van Natal, dat een losseren bT Uever zag
p , ‘ itU^r*nd4 Vergader!ng (Durban) ontworpen constitutie werd na goedkeuring door...”
|
|