1 |
 |
“...Steen . . piedra.
Ster . strea.
Suriname Suriname.
Tuin, . koenoekoe.
Uur . . ora.
Vuur . . kandeela.
Wiirmte . kaloor.
Wtier awa.
Week. semaan.
fVéreld . moendoe,
Westpunt westpunt.
PVind. . biëentoe.
Wolk, .... noebia.
Zee . lamaar.
Zon . . .solo.
DERDE LES.
Kiko noos mesteer sabi di zelfstandige
naamwoorden ?
]Van geslacht, getal i naamval.
Kwantoe geslachten tien ?
Trees: mannelijk geslacht, vrouwelijk geslacht
i onzijdig geslacht....”
|
|
2 |
 |
“...%
Offeren . ( 35 ) . .. cfrece.
Omkeeren. . • bira.
Onderrigten „ . , sienja oen oter.
Ontkennen . . . ninga.
Ontslapen . , , moeri.
Oordeelen. . . , hoesga.
Oorlogen . v- . hasi gera.
Openen . , . habri.
Overlijden ... moeri.
Plagen . , fada.
Ploegen , . . bira lera.
' Poten . . , . , planta.
Praten , , . . papia.
Proeven . . . . poerba komieuda.
Putten . . , , hala awa.
Regeren • , . , goeberna.
Reizen . . ‘ biiiha.
Roeijen . , . ,, rema.
Roemen . . * gaba.
Rotten. . * poetr».
Rusten . . , . sosega.
Schreijen. , , . jora.
Schrijven ... skierbi.
Schrikken , . ^ spanta. *»...”
|
|
3 |
 |
“...ter?
Ja , wel twee.
trees dia kaba, ki
mi no a home nada.
Mi ta ‘.moetri 'di Kam•*
her. -
Bo no. tien... nada" pd
mi kornet
Bo kiéer almorzaT.
Sigoer, raas preestoe
mas mehoor.
No ta ora aiënda anto
di almorza ?
Podiseer pa bo ; ma
mi no poor home
asie.ua temprdn,.
Pakiko- bo tien tantoe
hamher.
Pasoba mi no a home
nada ajera,
Bo no d home nada
ajera ?
No, mi no a home
', nada , oenpida ppm
sool rtii a hdja.
Aw oor, ees di no la
jama home tampako.
Ma mi tien seed tam*
be,
Bo kieer oen glas di
.awa.
Si, mas ki fa doos'....”
|
|
4 |
 |
“...hout halen.
Dat heb ik reeds ge-
daan , en uwe k o dij
is jgereed.
Haast u , en geef mij
mijne kteedereó.
Moét gij nu reeds uit-
gaan.
Ja , men wacht mij.
Waar zijn mijne laar-
zen.
Die heb ik gisteren a,
vond bij den schoen-
maker gebragt.
Geeft mij dan mijne
schoenen maar.
Zij staan aan het voe-
Oende krianr ta 7
Mi no sabi, ma mi
la kere, ki eet la
deeti koes teint.
Has ia tui fabuor t!i
jama eel. .
Maria,. sjon la poen*
tra na bo,
/Fub/ief sjon t
Hasi kandelrt hgeer,
i larga moet-ja
boeska awa t pft-
loe.
Ees ai mi a hast
kaba, i bo k' Jfij
la trahaar.
Hasi ligecr,, * doe*
naa mi mi panja.
Ëo mesteer bai af oor
awoor kobrti ■
Si,nanta war daarin.
Oenda mi Iers la.
Ajera anoolsje mi a
hiba nan eer ka sa-
pateer.
Doênaa mi an to mi
sapaloe noetna.
IVan ta para na pia...”
|
|
5 |
 |
“...na ora..
•17
Leert gij nog teek enen
en muzijk?
Ik heb met het
regtlijnig teekcnen
begonnen , ik leg nu
schaduw, eo beoefen
de perspectieF.
■ (dooizigtkitnde)
Aanstaande ja ar hoop
ik een’ acnvarg te
maken met schilde
ren op doek en pa
nee], (houten blrden)
met olie en Wntmerf.
13o ta stenja teek’en i
muzijk aienda ?
Mi a kominsa teeken
koe regte lijn, awoor
mi ta ponesombra,
i ta sienja perspec-
■; tief.
Anja ki ta bini mi ta
spera di kominsa
schilder arieba panja
i tabla, koe veif
'di azeta i awa....”
|
|
6 |
 |
“...den koelbak.
Zie daar, ik ben er
al klaar mede.
mesteer bati heroe,
ora eel ta kajeenle.
Boela ees bout aki
oen poko deen di
schroef, i fijl oen
poenta na eel.
Mi fijl ta masjaar
stompi. “
Pega avroor, arieba bo
aanbeeld oen bun
kabees na eel.
Anto bo mesteer hala
blaasbalg oen po-
ko , i tira oen schop
di karbon arieba
kandeela.
Moer di ees schroef ta
loko.
Boela voorhamer oen
banda, i doenaa mi
ees moker aja oen
puko.
Toeina tang i saka
ees heroe foor di
kandeela.
Deen koelbak no tien
basta awa.
Ata, mi ta klaar kon
eel kaba....”
|
|
7 |
 |
“...
Er moet eene belang
rijke reparatie plaats
hébben.
Dan ,zal de metselaar
dakr óok wel aan te
pas moeten komen.
Ik zal vandaag alles
na zien, dan kun_
pen wij morgen be.
glhnen.
Zeer goed , ik zal den
metselaar en smid
Frans, korè bai eer ka
Piet Genrkens, i'pidi
eel di bini oen bees
cerka mi.
Aha baas karpenteer ,<
mi a larga jaïnaa
bo, pa bini fnira
dak di mi kas oen
poko.
Ta bon sjon, mi ta
na bo sierbieci.
Eel a lek masjaar koe
ees oeltimo a wasem,
No ta milager, ees aï
tabata lain he oen
awa seroedi berdad.
Mesteer hasi oen d'fet.
sjameentoe grandi na
eel.
Anto metselaar tambe
)o mesteer joed'a a
cerka.
Lo mi ripara to’er koos
awe, anto mangaan
noos poor koetniensa.
Masjaar bon, lo mi
larga jama metselaar...”
|
|
8 |
 |
“...gehouwen , of glad
geschaaft heeft, dan
brengt hij zijn werk
in den haak met
den winkelhaak.
e.el la kita di Pias
bt oetoe di palos.
Oen boor, la oen her-
ment koe kwal eel
la bora oen boera•
koe, pa bati oen
kloboe o pennetje
hoe martien adeen.
Zaag la sierbi pa
korta balki, lala i
nier koos mas.
Passer eel la oesa
pa pas oen koos
dreetsji.
Koejoedama di schiet
lood, eel ta mira sa
loer koos ta para
hoe sloe na tsjeem•
boe.
Koe waterpas eel ta
boeska di sabi ti
oen koos la asiena
j/tt reeuw modi oen
awa.
Ora karpenteer a kap
soe palo o a schaaf
eel glad, anto eel
ta boeta iel na
haak koe winkel-
haak.
I...”
|
|
9 |
 |
“...te worden.
Eo welk onderscheid
is er dan tus$ehen
geblnschte en on ge.
blussohte kalk ?
Gebluschte kalk is reeds
met water gelescht,
en ongebluschte niet.
fata , metselaar a
trese kalkt.
Bon mi jioe, bo sabi
kiko ta kalkt , i
kiko keende ta ha_
si koe kalki ?
Wel sigoer, piedra
o kokoliesi hmaaf,
pa metsel koe eel,
ora a broeha eel
koe sart toe o klei.
I ki difference tien
anto deen kalki, ki
ta pagaar i ki no
la pagaar o bibo.
Kalki pagaar la ees
,ki a basja arieba
.kaba, i ees ki no
a basja awa artba
aienda ta kalkt
bibo....”
|
|
10 |
 |
“...de beesten
drenkt, dan dringen
ze.
De slangen kruipen
langs den gpapd,
De zwaar bevrachte ,
snel zedemle sche-
pen steken in zee_
De wind blaast in de
zeilen en huilt door
[ de lucht.
Men rijdt te paard ,
op een’ ezel en gaat
' te voet-
lfij wandelt op zijn
geinnk, hij gaat lang
j zaatn , stapt goed
| door, hij loopt hard.,
lij rijdt zijn paard
I bekaf.
ie eenden zwemmen
Pa ha ra ta hoela na
laria.
Pieskaar ta ianda deen
aw a.
Beest ia ta kamna i ta
koine deen wei.
Ora beende ta doena
beestia awa nan ta
bebe.
Knleebra ta lastra na
tera.
N.ibioe bon kargaar,
knmnando doeroe ta
bai lamaar.
Bieentoe ta soepla deen
beta i ta borota na
laria.
Heende ta bai na ka„
bai, arieha boerie—
koe i ta kamna koe
pia_.
Eel ta kuijer na soe
sosiügoe., eel ta kam-
na pokopnko,. eel ta
bai oen bon pasoe,
eel ta koeri doeroe.
Eel ta manda soe ka.
bai , te ki eel no
poor mas.
Patoe ta landa arieba...”
|
|
11 |
 |
“...lift water; maar een
Meen zinkt,
De dt.nder weergalmt
van het gebergte.
Hel, tegen vaste licha_
men terug gekaatste,
geluid, noemt men:
echo.
De zon schijnt door het
venster op de tafel.
Het licht valt door het
dakvenster op den
zolder.
Het licht breekt aan.
Gij staat u zelven in
het licht.
Zij staan mij in hel
licht.
Ga mij uit het licht.
Er kwam een verschrik,
kelijk onweer op.
Duisteinis bedekte de
aarde.
De bergen daverden
en de zee loeide.
awaita samboeja a-
bau.
Oen tabla ta drief a-
rieba awa; ma oen
piedra ta zink.
Donder ta sona trobè
foor di seme nan.
Sonameentoe, ki ta
bolbe sona kontra
oen koos, noos ta
jama : echo.
Solo ta bini pa ben-
tana arieba meza.
Loes ta kai pa bentana
di dak arieba zolder.
Di dia ta koeminsa ki„
bra.
Bo mees ta kila bo loes.
Nan ta kieta mi loes.
Kita foor di mi loes.
Tabata lamanta een
teempoe terribel.
Skoeridad tabata lapa
tera.
Seroe nan tabata sa.
goedi, i lamaar ta-
bata borota....”
|
|
12 |
 |
“...dan vriest er ijs op
liet water.
En wanneer de koude
zoo vee) vermindert,
dat het ijs smelt,
Herfst ta teem poe
kostoemaar di kuhe
froeia nan, loer koos
ta kominsa troka ,
jeiba di paloe loer
ta kai , blommet/e
nan ta desparece ,
i eesjerba di nrondi
asiena bonita, berde
ta sekoe i geel,
Di ees kwater sesoen
di an;'a, Winter ta
di mas frioe, mundi
i kamiena ta Upaar
koe sneeuw, i awa
ta hinteerameenloe
doeroe gevrozen.
Ma Jan , bisa mi oen
poko kiko la vriezen?
Bo no a mira noenka,
ki sebu dierti la bira
doeroe, asiena kieel
fria?
Wel anto, kwando ta
sina frioe, ki awa
ta bira doeroe, anto
ijs ta vriezen arieba
awa.
I kwando frioe men„
goea asiena tantoe ,
ki ees ijs dierti, anto...”
|
|
13 |
 |
“...jatua ees ai:
dooijen.
I kiku ta hagelen i
sneeuwen?
Uagri ( hagelsleenen )
ta gojs i)i awaseroe
ki a viiezen , i ki
ta kal arieba terii
trroiii pida pida ijs
roodoor.
Luchtdainpen ki ta be_
vriezen i ki ta kar
ar.ba tera, blankoe
modi vlokki di ka=,
toena beende ta ja-
ma sneeuw.
Deen mi buckt di pren-
tje ta para;' Paloe
nan ta jerjaar koe
rijp , kiko ta ees ai
anto?
Ees kieer dicier , ki
druppel di dauw a
bevriezen arieba pa„
loe nan/ ees aï heen_
de ta jama: rijpen..
Nevel i mist, ta hoema
di awa ki frioe ta
hasi bira diki, i ki
ta hasi aire di abau
skoer. Foor di ees
ai ees onpersoonlijke...”
|
|
14 |
 |
“...dragen.
Water drinken.
Soep eten.
Ik zit op de bank.
Er sit een duif op de
kerk.
Ik ben ran daag jarig.
Eel a mala oen karneer.
Pela karneer.
Kita soe baarha.
Bofona di beende.
Koeri bai ligeer bande
di moera)/a.
Bai di bo.
Traha pam. *
Traha oen sombre.
Traha na winkel,
Traha deen koenoekoe.
Traha keffij,
Traha glas.
Traha oen kas,
Traha Jenever.
Traha serbees, bina-
ger.
Traha bien/a.
Traha azeeta.
Biesti eel mees.
Biesti soe sombre.
Biesti soe leers, rok,
karson i oter koos*
Biesti ronw,
Bebe awa.
Bebe soppi.
Mi ta -sienta arieba
banki.
Oen palcmba ta para
arieba miza.
Mi ta hasi anja awe....”
|
|
15 |
 |
“...Pasji , oen anima],
Miza priusipal, bobo,
Kamnameenloe , katjikatji.
I)i awa seroe , koos di kome.
Drlef ar ie ba awa, hasi Kamna,
Dede grandi , heroe di poorta. '
Manoor, mas proineer.
i)i pia, sool.
ifoeslisi, oen asetje koe koemienda.
Meende di kaija, grijs di koloor,
Poeraar, bieen preestoe.
Fiernoe, klaar, ki ta sona deen oreea.
Kas di rei, hoffie,
Hopi, speranza.
Bringameenioe, pieda di tera.
Barboelelte, oen miza tsjikietoe»
Korta , dretsja soe kabel.
Skohemeentoa , stempel.
Helder, dreelsjaar.
Oen letter, oen piedra trahaar.
Sonameentoe , koemienda, kapaas, ki
ta pas bon.
Karbon , kolo.
Kabees, medier, oen kopje.
Jioe nan, berde arieba awa.
Polber, berdoera, specerij.
Kussen. Zoentje, koesientje.
Kuur. Maja , Koerameentoe.
Kwast. Oen kwassie , oen mitaar loko.
Laken. Laker, bisa ki oen kods nó ta- bon.
Lam. Oen lammetje, sien foorzaV
Lomp, Pan/a bieeuw , bobo.
D--.s,
Mom,
Miat
Drop.
Drijven.
Duim.
Eer.
Enkel.
Geregt.
G raauw.
Maast.
Mei.
Mof.
Hoop.
Kamp.
Kapel.
Kappen
Keur.
Klaar...”
|
|
16 |
 |
“...Teekenen. Fierma , toeken.
Tol. Trom , Iq ki beende mesleer paga pa pasa.
Toon.\ Sonameenloe, dede di pia.
Traan, Manteeka di pie«kaar, awa di wowo.
(Jiierlijk. Afoor, di oeltimo.
U'lleggen. Hasi inas hant/oe, splika.
Uitrusten. Sosega, dretsya.
Uitvallen. Salï bon ó inaloe , kal afoor.
Uitvoeren. Uasi , hiba afoor ,
Vaak. Soonjo , moets/’oe bees.
Varken. Poorko, basora.
Vast. Doeme , loer ees teem poe.
Verdragen. Wanla, liieba di oen loegaar na oler.
Vergeven. Por dona , venena.
Vermaken. Pas» pleizier , hasi na otcr maneera.
Vei Schieten. Ft», iroka koloor, gasta koe lira.
Vei trek. Partirneentoe, kamer.
Vorderen. Avansa, piedi.
Vorst. Prins, frioe doeroe, kaliees di dak.
Waar. ttendeP hieen , berdad.
Waard. Bal, dotyo di taberna, patoe bomber.
Want. P.isnba , hardschoen.
Week. Semaan , moli.
Weer. Ui nobo , teempoe.
Weg. Kamiena , perdier.
Wijs. Maneera di kanta, sabier.
Winkel. Loegaar di traha. loegaar di beende'
Zacht. Moli, poko poko , keloe.
Zeer. Doloor , mayaar.
Zekér. Volan ...”
|
|
17 |
 |
“...Kon per. Koempradoor. l^oper. Koper.
Kweeken. Kria. Kweken. ( Kwaken. )
Nooten. ( Di kanta. ) Noten. Neutje.
Ruiven Hor'a, Hoven. (Diherieda.)
Stooten. Awa t/'kie.. S'oten Jibi nan.
toe.
Sloven. Tra ba doe- Sloven. Voorra. Wenen. Oen stad.
Weczen. W er fan o nan. Wezen. Ta.
2. Gelijkluidende 2. Palabra ki tien
woorden met ij en mees prononciayon;
**'• b. t. ma skierbier koe
y of ei. 'b. v.
i Berijden. Soehi ka* Bereiden. Dreels/a.
bai enz.
Blij. Konteentoe. Blei. Pieskaar.
j B-ij. Oen paapa diki- Brei. Brei mea.
! Fijl Oen enfermidad. Feit. Hasimeentoe.
| Gerli Soebimeentoe. Gerei.- Herment.
Hij. Ëel. Hei. Tera sekoe.
IJ. Oen rioe. Ei. Weboe.
Ijk- Marka. . Eik. Paloe.
| Lijden Snefri.. Leiden Hi ba.
Mij. Mi. Mei. Loena.
Mijt. Monton, Meid. Moets^'a moe- heer.
NiJge n. Hasi mantijnj'a. Neigen. Kologa pa....”
|
|