Your search within this document for 'unda' resulted in 32 matching pages.
 
1

“...Oiambo bieaca a bolbe na uiea. Capitulo I. Familia Salazar. i nos ripara bon e parecido grandi cu tin den es dos ruman Antonio i Enrique Salazar, iJRV nos ta queda muy strafto di sinti e diferencia grandi den nan caracter i proceder. Enrique ta tres aria mas hoben i su manera semper jovial i chistoso ta haci e representa menos di e 38 aa cu el a caba di drenta. Unda cu el a pasa, e tin amigo i si algun bez e por a hay den cualquier cuestion improvisto ta debl na su caracter franco 1 e odio pa adulacion. Su gremio, u ta di artesano, sem- per el a aprecia i defende, i cuanto bez cu el por a yuda un u otro cu su consehonan progresista el a haci cu gusto. En cambio' e otro hero di nos historia, Antonio, no tabata presente dia Dios a parti e bon calidades. A Egoista te den cabo, e ta biba semper aleja di su i companero artesanos no, cu e ta desprecia nan, pero ambiciona na busca tono" el ta prefera combersa masque ta un dos minuto cu hende ans bao di un forma servil, cu pasa, un rato divertido...”
2

“...ridiculo cu nan orgullo insensato. Capitulo II. flpmacion pa billete. BBjh lilia momento di e suceso nos ta contra Enrique JBSnJI ta bini di Otrabanda. Poco fastidioso i desapunta el a queda, ora cu un crid di AM cas di Sr. Pimenta a bis na porta, cu e Sr. a sali un dia prom pa Coro i cu te aqui un luna e ta bolbe. Esaqui si ta un cataclisma, e dici: Toni ta sara sigur, si e tende cu e meneer aqui a bay. E homber aqui ta tranca pa paga, i si sigui asina e ta demand sigur dia e bini. Enfin pensando unda otro e por bay cobra, como e tambe mester di placa, el a tende brug pita, cu ta. e serial cu esun cu tin por bien bay complace poco cu nan stoma. Asina el a dicidi di sigui pa Punda. Yegando cas el a drenta winkel i a queda sorprend di mi- ra Antonio den stul na sofio. Den su mano e ta- batin un papel cu Enrique a ripara cu ta un bil- lete. El a sagudi un rato i nos amigo a lamta...”
3

“...if- ' 17 wi no> mi yiu; mi tin un bon nesci na Mbista pa bo. Ta basta yuda otro bira rico. Bota Igrandi caba i ta ora di bo cuminza corda riba bo I porvenir. i Quico nan lo bisa di mi, si mi larga bo I, den e luga ayi, unda bo no por saca bo pia foi l lodo? Caba e luna aqui i lo nos regia tur cos na .Ipromer orden. Ya 1 \ or a bati, mi ta sinti un poco sofio, larga linos bam drumi; den un luna tur cos lo ta resolvi. IfBonochi mi yiunan, bonsoir Enrique, te maftan i Antonio a drenta su cuarto. Despues di un rato tur a bay drumi, cada un dedicando e momento cu ita prepara sono, den pensa com mehor nan lo dre- cha nan bida. Capitulo IY. Reorganization general. espues di un luna cu a bini e gran cambio Mil den bida di Antonio, hende por a mira caba, HFT mesla, carpint, peon etc. na movemento pgaar den su cura di cas. Cu un sombr grandi pa solo e ta bay bini, dirigiendo trabao, mientras su familia a muda pa un cas ayi banda pa tantem. De bez en cuando e ta drenta su winkel i ta combersa cu Enrique...”
4

“...cu ta tapa e bista mahos di e mondi nan tras. Antonio a calcula su renta mensual pa 120 florin na alquiler; pero necesidad di cas a pone cu cada bez mas hen de ta bin busca un biba, un ta ofrece 12 florin, otro 15 florin. Su regia, awe luna, aw placa, ta buta cu nan no por queda deb. Hente- ramente cambia su cas di biba a queda; mahes- tuosamente e ta alza cu orgullo riba tur otro ayi banda, indicando como si fuera su habitantenan ta domina tur otro tambe den categoria i consideracion. E winkel unda e dos ruman a pasa tur nan bi- da pa tene nan estado, no a queda na su puesto primftivo; a hib basta mas atras, pa no daa bis- ta df nan cas. Banda di e winkel ta drumi un balente reenbak cu por carga por lo menos un cin- co cien boco di awa. Mehor negocio Antonio no por a haci....”
5

“...sala i ta silencia vaivn di mecedornan di Viena. E otro mueblesnan moderno a bin ocupa puesto di esnan di caoba den sala, cu Antonio a cambia pa com- place su yiunan. Cortinas di franja cora i ama- rillo ta caba di agrada bista di transeuntenan. Di un rato un cria, cu un delantera blanco ma- nera talco bisti, a bin pasa t; luego Antonio a lamta i a abri un vidriera preciosa, rematd na un venduta unda su dono a perde hunto cu n su opulencia, propiedad antigua di luho exagerada; awe e pieza artistica ta luci den su sala, i for di e multitud di cristales el a cohe algun copita i un garafe, unda ta cologa na su garganta un plachi...”
6

“...20 gBfii I 1 V;^ f di plata marca ponche-crema ariba. Esayi taba- ta mas na gusto di e bishita, com dos tres bez nan a ripiti. Asina mas o menos n ta pasa un dos seman cu tin bishita atrobe. Segun un provrbio : unda tin cos dushi, avi tm vrominga. J Unica persona cu tabata poco preocupa cu es cambio tabata Luisa. /Su caracter recto i sensato no por ta doming nunca pa comodidades di placa! El a sinti cu den e 6 luna di cambio, difarente cara amistoso i sincera di costumbre a cuminza retira nan poco-poco; mientras otro nobo, contagio- so pa almanan hurailde, a invadi su cas i haci nan mucho familiar cu su esposo i yiunan. Ya el a ri para e diferencia entre e sencillez di antes i e luho presente. Den e opulencia innecesario su yiunan a bira menos caritativo, menos compasivo cu nan a- tnigonan di antes i a bira casi un peso pa nan tra- ta nan manera costumbre. Hasta Antonio, un hom- ber serio i huicioso antes, a cambia por completo su amigonan di awor ta hendenan cu ta quere nan mas grandi...”
7

“...m Un end ta drenU dn sala i Matilde ta bis: Troca bo pafia i hiba e figurin aqui pa Shon Leonor, e cosed cu ta biba den Hendrikstraat, ariba* di e pacus El Regalo. Bo conoce ta na unda Dun e carta aqui tambe. Si ma hiba cos di Sra. Pancha pa Nonoclu caba, tem mi tabata cerca dje, i e cria ta bay pa-: tras atrobe pe sali. F ,, ~ nos ta casi eld, nos ta spera riba cosl dushi, bolo etc, cu lo ta cld dos dia promisobra ta encargo 'di papa cu Juan. Asina cu e preparacionnan principaKtabata tira tras di lom ba i fuera di bebidanan cu Antcnio na acuerdo cu Juan a busca, e hubilarionan tabata tur dispuesto pa celebra nan fiesta. Luisa ta e nico persona cu no tabata mucho entusiasmd, pa su prin- cipio simple i menos preocupado den bida i ora- nan largo e tabata pensa riba su cama, qui mal re- j sultado e cambio brusco den bida, por trece den corazon hoben di su yiunan. Solo Bios por a com-1 prende i smti su afliccion i ta na El sol e por a ro- ; ga pa bienestar moral di su yiunan. jMara cu tur...”
8

“...33 Capitulo VI. Prom dolor di an amor sincero. fgfefjio mucho leuw di Antonio su cas, tin un Jftjl careda di casita, unda ta biba den di tres, un hoben yama Balentin. Su tata a muri larg cu seis aria i su mama a percura mand e oficio cu e ta gusta. Como su tata tabata blequero, el a pidi esayi pe sifa i su mama no a quita su gusto. Atardi ora scool caba, e tabata bay sinta na winkel i cu su 14 ana ya e tabata gana su seis florin pa seman. Despues cu a bini trabao di Isla, i cu el a cumpli su 19 ana el a haya un empleo na fabrica di bleki. Cu un sueldo di diez ocho florin pa seman, e tabata tene su bida decentement, paga cas di su mama i spaar algo tur seman afor. Naturalmente, siendo cu bida di su mama no tabata den su man, el a corda semper di casa cualquier ora cu e por. Na scool, segun tin un palabra, sa nace rdas tanto amor cu otro camina. Asina cu Balentin a sinti un idea di amor ya cu su 16 ana, un ana prom cu el a quita scool. E senorita cu tabata su ideal, semper a contesta su saludo...”
9

“...35 cos lo a sigui all right, si no a yega e fatal for tuna, e billete cu Antonio a bin gana. Ya e tabatin 3 luna ta bishita pa e comprome- te despues di 3 mas, cu el a cuminza sinti cu e cas unda e tabata bishita cu tanto franqueza, ta bi- rando mucho hightone p. Ta manera tur hende a cambia; Juan, antes su unico amigo, a haya hopi otro cu tabata bula p. Matilde su moda a cuminza troca di lque e ta- bata; enfin e tabata sinti bato, mei mei di eotro bishitanan. * Com mi ta haci, asina e tabata pensa pa mi pasa manera costumbre ? Pa mi no ta menos, mi mes t bisti mescos cu e tercionan cu ta bishita awor; pero mi por ? Mi ganamento ta permiti mi ? Ma si mi huzga bon, ta coi bobo. Quico mi tin cu ns cu e otro tiponan. Basta. Matilde ta stima mi, ne- ver mind; t mest qui mi; i su mama no ta sti- ma mi ? Pero pe ta sigur el a hala Matilde riba e asunto un dia. , Matilde, mi qui cu bo no ta manera cos- tumbre, awor cu tin tanto cara nobo aqui, mi qui cu bo nta paga mucho atencion na mi. Mi n ta...”
10

“...Despues nan a cay sinta i Juan a jama su mama patras. Gilberto, un hoben encantador den su com- ' bersacion, a saca su cara cu frasenan potica te cu [ Luisa a yega cu Juan. Luisa a queda sorprend di mira e hoben i mas ainda ora e tipo a papia cu n Mamachi, mi ta celebra e dia aqui di a co- ! noce mama di un amigo tan culto i di su distin* \ guida hermana Matilde. Luisa inclina su cabez ligeramente pa cortesia 1 a sinta hunto. Pero mes ora el a drai mira Ma- tilde, luego Juan i a puntra nan : Unda Balentin ta ? , Juan i Matilde tur dos a recorda cu nan a lubi- | da di trece Balentin tambe i present na Gilberto. \ Matilde a lamta pura bay busqu, pero el a bay caba....”
11

“...44 Pa mi bisa bo cla, Riki, mi qui cu T\oni i ta contento cu mi mas siendo blequero. Matilda tambe a duna mi di comprende esayi. Pero mi ni da bandona mi oflcio pa nada , Mi ta di acuerdo cu bo, Balentin -r nunca lo mi bandona un oftcio pa simple cu e por ta! I Ta qui nan qui bo bira awor ? Klerk di pacu 0 maestro di scool ? Mehor nan larga locura parai un banda. Awe mes mi ta papia cu Antonio, bo n duda! I sobre esayi mi ta bay mira te na unda Matilde su caracter por a cambia. Claro, cu hopi -dia caba, mi ta sinti cu Juan n ta manera antes1;: awor ta cada bez nan ta invit na kloppartij, na balia di esaqui, na picnic djesaya, efftin hopi dj cosnan ayi mas. Maan anochi lo bo mira poco cara straHo na fiesta. Percura pa bo t'ayi tempran,; ya bo sd. Pa no queda mucho reparable lo mi bini; pero lo mi n sinti mi na cas. Sst, mi ta tende un pia, sigur ta Juan ta bini! Juan a yega di afor i a pasa dilanti cuarto di En-j rique i a puntra na porta p. Enrique a abri 1 a salud. ' Tio, que tal...”
12

“...47 Capftulo VIII. Cample-anos di Juan. SfSfeSi*io ta posible describi e bista festival cu prpm IMMl bez a alegra e barrio unda Antonio tabata Tur e' casnan na vecindario tabata mas o menos di pobres, cu tabatin uno, dos luz elctrico, otronan lampi di kerosin mas tanto. Pero awe e gran dia, cu bisianan tabata spera, algun cu entusiasmo, otro cu envidia, otro cu curi- osidad pa por agtomera dilanti e tralinan cu ta aparta nan pco di e porta di gadrey padilanti; a we cas di Antonio Salazar, doHo di diferente otro casita ayi banda, tabata destacd den un mar diluz for di es scuridad apenas sorprendf pa otronan ayi banda. Dos poliz na gran tend tabata tene un pasashi, abri mei-mei di e mironesnan, pa invitadonan por pasa libremente. Pa sietor ya autonan a cuminza invadi e poco tereno enfrente e cas pa trece i bolbe busca otronan. Tabatin un mezcla di col di tur sorto di yersey, seda espejo, amor i metalique etc., no tabatin ningun dams cu bahando for di nan auto a falta un sosten, pa mano corts...”
13

“...ripara awe nochi. Corda cu ipi mest complace tur, noseatan celoso! Si mi n ta celoso, mi n ta stima bo. Pero si bo qui balia cu ne, mi n ta quita, bo gusto. Unico cos cu mi ta sinti, cu e ta birando un sombra di disgusto cu ta amenaza nos amor. Absolutamente no* bo ta quivoca, Bale^tin; e ta un caballero cumplido; mi n sa,, pero quizas su maneranan fini tratable a hacile haya mi sim- patia. Mi qui bo sera amigo cun. Ami, no mi amor; qui mishi mi amigo di |un tercio di tono manera Gilberto ? Unda mi ta saca e poeslanan, e etiqueta pa por tene un com- paftia contento. I si e sabi cu* mi ta un simple blequero, cu qui tono lo e quere di papia cu mi! Semper bo gusta haci bo poco na bista di otro; pasiquico e mest sabi cu bo ta blequero ? I si e s, qui mi tin cuns ? I mi tin ho- nor di sa qui oficio e tin? Pues, pa mi bisa bo cl, mi n sa. Dia cu i: bo a rabia bay por nada, n, pa un quibocacion di nos, ta prom bez cu el a bishita i cu awe di dos. bez cu el a bini aqui. 4...”
14

“...francamente, mi n ta cu- minza mara mi curpa ainda. Mi n tin pura di casa, mi qui biba poco afla mas cerca papa i mama. Con que sea, bo mest particip di bo biahe i ofrec pe compana boso, asina hende sa haci. Ta claro cu e pober n p dispone di e 25 florin .asina facil manera boso por haci. 1 Masha bon, mama, lo nos puntrh, Juan a bisa despachadamante, ta cuquivapor hos ta bay, papa ? Segun ma tende ( cu nan ta bay pidi pasa- shi cu Merida.. Mi tin algun conoci Arubiano, pero mi mest pensa prom unda nos l baha i lo mi scirbi i anuncia mi salida.. Ta dos tres dia mi n' yega banda di Mili-...”
15

“...ta di acuerdo pa baha den condicion di e hoben i nan biba sim- ple i decente manera e por pa su ganamelito. En- rique tabatin idea di haci algo pa su amigo, pero ya el a sinti cu esayi lo duna mas mal resultado cu bon. Pasobra nada iorza ta bon i un bida asirfa lo no tin paz aden. Na ultimo ora di despedida el a con- tra cu su hendenan na playa i nan a subi bordo. Aya cada un a conta lo feliz cu nan a pasa i bon moda di trata cu Arubianonan conoce. Un dos pito mas cu a sigui cu hura foi playa, unda amigo i conocirnan ta yama adios i cu pronto i feliz yega- da na Corsuw i pa bolbe atrobe asina cu por pre senta un ocasion....”
16

“...92 I Mayan lo mi bay tende quico Matilde a resolve 1 luego lo mi pidi pa mi bishita. Papa lo ta alta- mente contente, pa prom e ta scapa mi necion que ta nami casi cu mala gana 1 aunque cu Tia Nicolina lo sinti mi falta, 1 ta muy c0^ tento si mi larga paranda poeo 1 pone mi bida na ^Alafin el a yega na unda e tin unasuntodire- gla i nos ta perd di bista. Juan tambe tabata pensa riba declaracion di Gilberto. - Esaqui si ta un compromiso, ta com nosta haci cu Balentin awor; mi n tin nada malo di papia di dj, pero circunstancianan mprovistoabu to cu cada uii di nos mest sigme rumbocu suerte ta hiba nos. Ta daro cu awendia nos ta ^or para i Matilde ta tan relaciona cu e Parti c?^si^ ra di pueblo, cu e ta pidi pa un mehor ho^e,n sa cu n, alomenos cu ta presta mas. Nos P drecha mundo, ya ta sina, tai laga sigui. cos lo ta lubidd den dos o tres dia, una vez cu Balentin mes ta cuminza comprende esayi caba Pero mama! esayi si ta un cu lo no acep a pa forza. Asina el a sigui pensa te ora el a yega...”
17

“...prom mi por casa cu n. V traha ? mest ? Ta strafo, mi n ta mira ningun. Bo n ta Bo n* ta comporta bo bon ? Ta quico mas Wiwi su caracter ta asina sublime, cuWiWi n ta quere cu tin mest di mas cos den inundo. Ta pasobra Wiwi no a cambia di humildad na or- gullo, manera otro sa cambia di pobreza na riqueza, ta psayi Wiwi ta quere tur hende ta opina mes- coS. Matilde antes, tern nos tur dos tabata yiu di artesano, e tem e tabata mi pia pa casa, pero awor cti tant e i -Juan a drenta den un bida nbo, unda amigonan di tono a bin ranca nan di mi amistad, awor ta dificil pa ini por tene categoria huhto cu nan, una vez mi ganamento n ta permiti mi. ,/Pero mi n ta corda Cu nan a queda sin in- vita bo nunca na nan paseo i bishita; tur camina cu nan sa bay, semper mi sa tende nan combida bo hunto....”
18

“...cu n, sino mi palabra. E tem, mi n tabatin sinti, ma awor ma mira cu quizas 'tih un mehor felicidad ta warda m. E ora Enrique a corda riba Gilberto i cu escusa di bay be be poc awa el a larga nan s cu nan asunto. ' Si mi yiu, quizas cualquier di bo amigonan nobo tin, un dj gran tiponan, ta stima i bo ta sinti bo menos hunto cu Balentin. Pero asina cu tin un Dios, Balentin ta superior na tur cu bo por conoce. No confundf amor cu es emocion pasahera cu hende sa topa na un baile, unda amor ta cos di diberti cu n, unda amor ta declard gratis i lubida e naes anochi! No quere cu tur cos cu ta lombra ta oro i cu nan tin brdadero mfito....”
19

“...110 Ltiisa a queda pensativo; awor Gilberto a bira mas antipdtico pe. A yega ora di Luisita bay i el a cohe pa gadrei unda Matilde ta. Mes ora cu el a presenta, Gilberto a temorisa un poco, pero nin- guii ; otro por a ripara sino Luisa cu tabata vigil. m /,Adl0s PJiEna mi to bay> te otro bista. daf vadepl ?ai m-r 1 quier a haci un forraali- ya el a bisa prima. ta bay ca ba, Luisita ? Ya bo sa, cuminda Shon Gilberto, mi comprometido. Luisita a comprende e poco cu Matilde qui tu- m haci 1 el a cuminza hari. ra "7oab0n ^ 6 seflor si mi n ta he- ra, ta Gilberto JDamon, mashd conoci di cas ^nta pm bez cu mi conoc. Mo ta hende cu a ^quer Shon nunca. No quere tampoc, pasobra h 1 mi ta masha contentO; di ten- db bu...”
20

“...e ta sinti dolor di cabez. Pero' mes ora cu el a sali e di den dj mes: Juan mest bini cas,e compromete, anto ,1'e sa qui lih e ta casa Sino, mi n yama Alicia. Awor larga mi bay participa pober Gilberto cu su querjda ta traha contra dj i qui bruha su liffa. Matilde a queda sinta pensativo. Ta com mi ta haci cu e carta aqui? Mi mest pensa mi bon, prorn mi mustrle. Ta un hende asina Gilberto ta ? Pero no, muher sd tai malo tin bez brde. Dios sa qui clase de hende esayi n .ta! I e A.licia ayi, ta unda el a sali cu tanto amor pa Juan? Enfin n ta miasunto. Mimestinhopi di haei awor cu carta aqui! I el a drenta cuarto pa bay drumi, una vez cu Gilberto su ora a pasa caba. E n papia nada cu su mama riba e carta como el a comprende cu palabranan di sumama ta cuminza bini na cla. Pensando te laat riba su cama resultado fatal cu tur e cosnan ayi por trece, soflo a vence por fin i el a bay drumi....”