1 |
|
“...potica te cu
[ Luisa a yega cu Juan. Luisa a queda sorprend di mira
e hoben i mas ainda ora e tipo a papia cu n
Mamachi, mi ta celebra e dia aqui di a co-
! noce mama di un amigo tan culto i di su distin*
\ guida hermana Matilde.
Luisa inclina su cabez ligeramente pa cortesia 1
a sinta hunto. Pero mes ora el a drai mira Ma-
tilde, luego Juan i a puntra nan :
Unda Balentin ta ? ,
Juan i Matilde tur dos a recorda cu nan a lubi-
| da di trece Balentin tambe i present na Gilberto.
\ Matilde a lamta pura bay busqu, pero el a bay caba....”
|
|
2 |
|
“...m
co ? No, rios ta mes hende cu nan i nos mest
trata di ta cmpletamente independiente di nan
opinion.
Esayi lo mi percura pa n socede; camina ta
combini mi, ayi tin negociono quere cn mi ta
ningun macaco. Otro cos, ayera nochi mi a sinti
Balentin masM serio, qui falt, bo n sa?
Wel, e dianan aqui e ta poco preocupa cu
un asunto serio. E tin idea di propone boi Luisa
pa sera compromiso pronto ; asina e ta mas sigur di
su amor cu Matilde.
Segun mi, e cos n tin tanto pura, una vez
ma consder cs di mucha te ainda; i Balentin
no por casa ainda, una vez cu e no tin un bon
trabao, pe cria ni su mama na un drecho.
Per e no a deelara boso francamente cu e ta
stima Matilde cu intencion di compromete mas pronto
posible ?
' Si, mi no por nenga, pero e dia tabataotro.
Awor ta Matilde mest sa. Ta diez siete afla s e
tin i mi n sa qui gran felicidad n tin ta sper.
-- Pa mi n tin mehor felicidad cu esun cu Ba-
lentin por dun; i si bo ta aprecia su comporta-
cion i bon caracter, yud pa haya un mehor...”
|
|
3 |
|
“...strana mi, Matilde, si bo ta stima
Balentin, n ta importa bo e hendenan na bo curpa.
Alomenos si e ta haci jalurs, ta pasobra e tasinti
cualquier indiferencia di bo parti. Enrique ta bisa.
I ami no ta quere cu lo dura mucho ainda pa
boso compromete. Luisa ta buta acerca.
Ami n sa, ta Maltilde su asunto. Mi n' ta
obliga mi yiu haci nada,\pa manan ta mi ta causa di
cualquier disgusto. Larga e pens bon prom.
Antonio dici.
Pues pa mi bisa francamente, mi n ta cu-
minza mara mi curpa ainda. Mi n tin pura di
casa, mi qui biba poco afla mas cerca papa i mama.
Con que sea, bo mest particip di bo biahe
i ofrec pe compana boso, asina hende sa haci.
Ta claro cu e pober n p dispone di e 25 florin
.asina facil manera boso por haci.
1 Masha bon, mama, lo nos puntrh, Juan a bisa
despachadamante, ta cuquivapor hos ta bay, papa ?
Segun ma tende ( cu nan ta bay pidi pasa-
shi cu Merida.. Mi tin algun conoci Arubiano,
pero mi mest pensa prom unda nos l baha i lo
mi scirbi i anuncia mi salida..
Ta dos tres...”
|
|
4 |
|
“...35
Quico cu bo tin mest, cu mi por yuda bo, ocupa
mi.
E pober muher no por a quere su bista i na ro-
dia el a besa mano di su bienhechora; pero emo-
cron di Luisa tabata asina grandi cu el a ran ca su
mano for di Virginia i a sali pura pa su cas. Ayd
el a hinca su rodia dilanti un Sagrado Corazon cu
ta entrona den su cuarto i a pidiE pa cambia ca-
racter duro di su esposo, tene su yiunan den ca-
mina di virtud i haci cu nan placa sirbi mas bien
pa alivio di menesterosonan cu pa ch.upa nan san-
ger. El a priminti su Dios di haci tur su esfuerzo
pa stroba Antonio di alza e casnan di mas, como ya
a bira insoportable, imposible pa un pober biba ; nan,
cu ta stima nan deeencia i bon nomber i cu mester
traha cu sodor di nan frenta. Mientras e ta pidiendo
Dios, su esposo i yiunan ta gozando na Playa di
Aruba i no a queda un parti desconoci pa nan.
Gilberto a hunga un papel importante den e grupo,
como tur hende tabata tum pa enamorado di Ma-
tilde. Tur camina e tabata galantea cu ne, como
den...”
|
|
5 |
|
“...i posicion lo por a drenta mi
:cas ni den cabez di mi yiunan. Mi ta bay Anita;
Balentin, corda semper cu bo ta queda mi yiu cu
oni ta stima, i tur mi esfuerzo lo ta haci pa mi
mira bo unf un dia cu Matilde. Adios, te maHan
i e ta sali pa su cas. Pero Balentin a compan te
|na porta i el a bira atrobe sin nan sa paden cu
lel a yega te ayi. Ora el a bolbe cas su mama a
|bis asina:
Mi yiu, mi ta comprende pa bo i ta duel
pi, pero hopi dia caba como bo mama, mi quier
Ia munstra bo cu lo bo haya bo pura den asunto di
Icasamento cu Matilde, pa via cu tanto , su tata
i ruman a cria polet awor i cu sigur nan n ta
|quere bo nan igual; i si mayan bo casa cu n-
: bashf manera bo ta, semper e ta queda cu un po-
lder riba bo. Sorto di matrimonio asina ta peligroso".
I Si mama, tur razon mama tin, pero lo peor
|ta, cu ma tende sigur, cu G-ilberto, e hobencumi
ftabata papia di dj ayra cu mama, e Gilberto ayi
ftin idea riba Matilde i e ta bay puntra pa bishit
Ie. dianan aqui. Ta claro cu mi ta strob i...”
|
|
6 |
|
“...manera mama por. Comq esayi tabata'im-
porta Luisa muy poco e momento, e n responde
Matilde; loque quier a haci trece G-ilberto su ea-
so na cl l.
I Gilberto, quico bo ta papia ? ba bay su cas
hopi bez, com bo ta hay? E nta un bon mucha
muher ?
Aqui Gilberto a dicidi di hunga su papel mehor
posible.
Senora, e dl cu cara seco, pa e poco bez cu
mi sa pasa aya, mi n tin nada di papia contra dj.
Bo sobrina ta un bon mucha sigur, aunque muy
poco mi a trat. Mi negocio cu su tata tabata
semper pura pura, cu mi no sa sinta mes tin bez.
Luisa a queda mir den su cara cu un straneza
i el a puntra su mes tai com astucia i maldad por
a mata Grilberto su conciencia asina tanto, cu el por
sconde su crimen asina cara seco.
Ta strana mi, Gilberto, cu bo no a trat tanto,
una vez cu e mes Gilberto Damon^cu ta sinta mi
dilanti aqui, tabata bishita na cas di mi ruman pa
Luisita, su yiu. Bo por desconoce cu bo tabata
stim ?
Gilberto a bira friu, pero el a repone unbez, i a
contesta :
Pues, seflora, ta un...”
|
|
7 |
|
“...apuntrai
Ta senorita ta comprometieu G-ilberto Damon?
I __ si, quico ta na bo servicio ?
Qui ora e ta yega aqui? H
Aqui un rato; i quico bo qui cune?
Ami, nada. Pa mi bay prom e bini. Pa ,
mi desgracia mi conoc i pa evita bo tambe di bira |
mescos cu mi, mi qui spierta bo i sina bo conoc. ,
Tuma e carta aqui, les i lo bo sd. Mi n qui
pe haya mi aqui P* El a duna Matilde e carta, pero
Matilde a drai mira Alicia, como si fuera e quier
puntr si e tum. Pero e muher a larg cay 1 a j
sali bay pura. Matilde a grit puntr su nomber, ;j
pro ya el a disparce tras di e otro casnan. El a
hiza e carta foi suela i spantd el a abrie i lez. 1
E tabata scirbi asina :
Senorita.
Gilberto, como tata di mi dos yiunan, no ta ^
puntra pa mi foi dia el a conoc bo. Di bez en
cuando e ta bini mi cas i e qui calumnia mi, p |...”
|
|
8 |
|
“... Ya
e senorita cu ta anhela cos di mundo,; a cuminza
figur, cuanto 1e bisti ora e ta casa, com, luhoso su
muebles i adorn os di cas lo ta i cu cuanto to.no ,1
manda riba su cridnan. Pero te ainda e no sd sigur
quico Luisa lo papia di es amor.
Luisa ta un hende pretendida, e ta pensa,
pero ta qui exeusa e por buta encontra ? Mi nta
quere que por tin falta pa duna mi, una vez mi ta
hasta amiga di su yiu Matilde. Pero algo e mest
maha, manera casi tur mama di yiu bomber sA
haci. Mi ta percura di pura e casamento mas pronto
posible i Dips mes lo drecha sobrd. Mientrastapto
Juan ta pensa com participa su tata i mama. Su
ruman Matilde ta bai casa i awor e tambe qui casa.
Tur dos por larga nan mama i tata di golpi asina ?
Enfin, como e n por a bini cla na un decision el a
bay consulta su tio, cu cual e tin confianza. Basta
dia caba Enrique no sd entremete den nan asunto,.
una, vez cu el a declara claramente cu e no ta apro-
ba casamento di Matilde cu Gilberto; ,i pa no trece
desunion den Antonio...”
|
|
9 |
|
“...bon cu tur e cosnan ayi ta brde,
pero e quier a sa ta di unda Matilde a haya sa e
asunto.
Quere mi, Matilde, si bo bay pa quere tur
cos cu esaqui o esaya quier bisa, bo ta bira lo-
co ! Pero Matilde a comprende e galein. E quier
a sa tur cos pe bay conta Gilberto pa esaqui pre-
para cualquier mentira pa desminti. Pesayi el a
dicidi di warda e carta pa cohe Gilberto di man
cu ne.
Bon, si n ta brde, n ta brde. Ba mira
Juan awe? .
Claro, si mi n mir, quen mir ? Pero ta
un cos ma curi bin haci pura cerca bo; bo n p
fia mi bo cataiogo di National Mi tin un bisti
sport ta bay cos pa un picnic cu mi cu Juan a
forma pa tene na cunucu Jonchi, banda riba.
Lo e papia cu bo i Gilberto; ta den nos diez seflo-
rita i hoben solamente. Ya bo sa, nos cu nos, ni
un mantuana aden, sprie s. Matilde a drai cohe
e buki riba mesa i dunle.
Arm no ta sigur di bay e dianan aqui, mi
n ta sinti mi bon pe babelnan cu ta pasa....”
|
|
10 |
|
“...cla, cu mi tin enemigo i
cu ta natural cu nan ta envidi. Sino mi ta curi
mal pul, qui bo di?
Claro, i quico bo ta papia di mi awor? Si
bo ta mal para, di mes mi tambe ta cay afor.
Bios larga Juan no a haya sa cu nos tabata frei
otro un tem, sino ora cu mi defende bo e ta quere
cu mi ta stima bo ainda. I si mi perd, te mescos
cu ta barco mi tabatin cu a naufraga.
Ta natural, cu nan por drecha situacion pa
nos, pero com nos ta haci tapa tur nos macanany
prom mi casa? Unico cos ta queda mi, ta pura
casamento pa otro luna mes. Di ayi tur loque cu
quter biiii, ,laga bini, Gilberto ta contesta.
Mara nos tur dos por casa mes dia! Alicia ta
bisa cu un Suspiro....”
|
|
11 |
|
“...144
Hei, compre, paree ba lamta di mal draad
aw, ta com ba bini pura asina riba mi ?
Bo paree hende mand,!
No bini cu chanza, Gilberto; nos ta solucio-
nando un asunto serioaqui. Como joven soltero mi
a figura mi cu bo por tabata basta libre, pero yega
na puntra pa casa, teniendo un querida den cas cu
dos yiu, si, mi ta haya arriesga di bo parti.
Conque bo sabi anto, cu mi tin un querida 1
Perc siendo e tabatayi hopi prom cu mi a puntra,
ta claro cu ta un cambio mi quier haci den mi bida
cu mi ta larg pa mi trata di casa.
Bo n larg, ningun ora; ainda bo ta cu
n i alafn lo bo mest queda cu ne, pasobra bo
tin yiu cu ne, i bo deb casamento.
Bo mest puntra prom si ta conbini mi
queda cu ne; si mi tabata por, anto n tabatin
mest di mi puntra pa casa cu otro.
Mi idea ta, tuma mi yiunan i larga nan mama,
una vez ta imposible sigui cu es bida.
Si bo ta quere cu mi ruman lo sirbi pa
pone un mama sufri, na cual bo deb su honor,
bo ta mash quivoed. Si bo ta autor di su desgracia,
mi ruman no lo...”
|
|
12 |
|
“...159
por completo. Sigui boaliadoden maldad. pasobraaqui
bo n* tin amigo ni amiga i Juan a munstr porta.
Berguenzd el a lamta sali pura pasucas. Asina
porfln Luisa a gana su dos yiunan for di tengla di
es sangruiwelanan.
i Antonio a bin comprende cu qui poco conside-
ration el a trata Balentin.
,,N ta posible pa munstra nos psame na Ba-
lentin, reconbce nos falta i regla es asunto di nobo ?
Bo ta quere cu e ta stim ainda, Luisa ? I Matilde,
bo ta stim ?
. -:..Si mi ta stim, papa? Ay mi tata, mi ta
stim sigur i awor mas cu nunca; na rodia lo mi
pidi pordon i su alma noble sol lo por lubida es
indiferente cu nos a itrat. Lo mi quibra mi orgul-
lo na su pia, cu mi a despreeia, aunque no na
mi sano huicio, pero den embriaguez di un afn
na tono, na un categoria falso. Awor mi ta com-
bence cu idea di ta mas cu otro ta corrumpi cora-
zon, di bende,, ta haci bo ciego i haci bo mira co-
per- quere ta oro. Pero un alma generosa manera
cti Balen tin, lo ta despuesto pa pordona mi. N ta
brde, mama...”
|
|