1 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0005thm.jpg) |
“...proceder. Enrique
ta tres aria mas hoben i su manera semper jovial
i chistoso ta haci e representa menos di e 38 aa cu
el a caba di drenta. Unda cu el a pasa, e tin amigo
i si algun bez e por a hay den cualquier cuestion
improvisto ta debl na su caracter franco 1 e odio
pa adulacion. Su gremio, u ta di artesano, sem-
per el a aprecia i defende, i cuanto bez cu el por
a yuda un u otro cu su consehonan progresista el
a haci cu gusto. En cambio' e otro hero di nos
historia, Antonio, no tabata presente dia Dios a
parti e bon calidades. A
Egoista te den cabo, e ta biba semper aleja di su
i companero artesanos no, cu e ta desprecia nan, pero
ambiciona na busca tono" el ta prefera combersa
masque ta un dos minuto cu hende ans bao di
un forma servil, cu pasa, un rato divertido, cu un
franqueza cordial, hunto cu su co-artesanos den cual-
quier Beersalon o compania. Su fe grandi ta den
billete s f pasobra su sueno dorado ta bini na placa,...”
|
|
2 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0007thm.jpg) |
“...tur trabao di cas, di cushina
te laba paHa.
Semper el a corda qui ayuda e tabata pa Antonio,
ora Antonio tabata malo, cu e mester a yuda tene
cas manera e tabata por. I pesayi e quier aeduca
Matilde den trabao segun bida ta exigi.
PocĀ£ familia por a biba mas tranquilo i conforme
cu nan estado, manera di Antonio i lo el a sigui
hopi aha mas den e felicidad conyugal, cu no a
sufri pa desenganos di bida, si no a presenta un
cambio tan brusco, aunque desea, esperd pa Antonio
di tur su corazon. Dos dia prom a presenta un
pobre buscad di bida, i a pfrece Antonio un billete...”
|
|
3 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0008thm.jpg) |
“...6
di Sto. Domingo, cu a hunga e mes dia. Pacuantos
cumprad que ta, e quier a bula p, pero cordando
s cu por ta su suerte, el a dicidi di cay cune
henter. Ora e pober homber a haya lista el a ranca
un careda, bolte den pia di un cach den porta di
winkel, pa duna Antonio e nobo grandi, e nobo
anhelado
Pober Antonio no por a quere- su bista; el a
dese, el a cumpra sigur cu un fe inquebrantable,.
pero p mir den su bista, e bendito nmero igual
c e otro cu ta premia cu 20 mil dollar riba lista,
esayi ta un suceso mucho importante; pasobra su
bida ta sigurh i awor ta sigur cu su goal ta alcansa.
E no a perde pa gana, ultimo placanan cu e
tabatin el a cohe den su baul i pensando quico el
por duna e homber, el a topa cu un placa di papel.
El a sali cu cara hubilante i a gratified e pober
bended cu 10 florin di regalo.
E pober cu tabatin su mest, no a busca mas i :
no a corda di ofrece pa bay troqu pa Antonio.
Esaqui a cay sinta den su stul di sosiego i cu e
billete den su man dobla na cuater, el...”
|
|
4 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0009thm.jpg) |
“...metdlica i ta perde e ultimo razgo di
sintiminto humano, e consideracion pa cu su pro-
ximo, poniendo nan mes den un condicion ridiculo
cu nan orgullo insensato.
Capitulo II.
flpmacion pa billete.
BBjh lilia momento di e suceso nos ta contra Enrique
JBSnJI ta bini di Otrabanda. Poco fastidioso i
desapunta el a queda, ora cu un crid di
AM cas di Sr. Pimenta a bis na porta, cu e
Sr. a sali un dia prom pa Coro i cu te aqui un luna
e ta bolbe. Esaqui si ta un cataclisma, e dici: Toni
ta sara sigur, si e tende cu e meneer aqui a bay.
E homber aqui ta tranca pa paga, i si sigui asina
e ta demand sigur dia e bini. Enfin pensando
unda otro e por bay cobra, como e tambe mester
di placa, el a tende brug pita, cu ta. e serial cu
esun cu tin por bien bay complace poco cu nan stoma.
Asina el a dicidi di sigui pa Punda. Yegando
cas el a drenta winkel i a queda sorprend di mi-
ra Antonio den stul na sofio. Den su mano e ta-
batin un papel cu Enrique a ripara cu ta un bil-
lete. El a sagudi un rato i nos...”
|
|
5 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0010thm.jpg) |
“...8
5^wa0rt~Spant CU SU ni0(ueta bon duro sera:
7. tabata sona cu nan quier a ranca e billete for
E1 n Xi 61 a bn dur0 pa nan no quite!
Enrique1 ^ dl ban 1 CU Un SSpirQ el a bisa
r Bru> esaqui si ta un chasco: figura bo e
pida papel soquete aqui, parecido na esnan cu bo
mi hio q4.Ulbra tUr dia awe a troca faces di
i. nida. E ta representa nada menos cu 20.000
dollar na oro!
Ta com ta haci pa troqu sin perde ariba
r0 a drent 1 su dos wowonan ta-
bjita bnlla den nan orbita. Movimento sin stop di
su dedenan tabata indica un tension nerviosa na al-!
to grado. Alafln dos lagrima a caba di descubri es'
emocion cu a invadi su alma.
,,Enrique, e dici Dios a corda di nos porfin, mi
sono' ta realizd; awor nos por biba cu raas expan-
sion; loque Luisa, Juan i Matilde tabata carece n '
tur lo ta dund na nan. Bo no ta haya cu e pida i
papel aqui, ta sirbi pa nos entrada den sociedad
1 1Hed! pa baya tur respeto i consideracion ?
Enrique a queda mir cu un estraezai mes ora
cu e ta goza di mira su ruman...”
|
|
6 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0011thm.jpg) |
“...j come, larga nos drenta cas pa mi por participa
I Luisa i su yiunan e bon noticia.
Nan dos a sali for di winkel i drenta cas pa ocu-
f pa nan puesto na mesa cu tabata buta caba. No
: a pasa 5 minuto cu tur tabata presente. Antonio
| s no tabatin mucho apetito; ta manera un cos
! ta peg, den su campana i quier bulaafor. El ati-
ra un bista riba Enrique, cu tabata ataca su plato,
cabez abao pensando i Comiendo na mes ora.
I Di ayi el a tuma un animo i a bisa:
r Luisa, flgura bo, mai, awe ta un dia grandi,.
memorable pa nos. Un ora pasa m a mira mi l-...”
|
|
7 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0016thm.jpg) |
“...cas aya banda ?\
Segun mi, n tin lugar mehor pa nos biba
cu aqui mes. E cas aqui ta traha cu sodor di bo
frenta, ta orgullo di bo ofieio i prom regalo cu un
tata por a haci na su familia. Tur loque ta falta
ta dos cuarto mas, pa nos yiunan ; un reparacion
general i un palacio e ta resulta bao di tur hendq
su bista.
Lo costa mash A trabao prom mi por descus-
tumbr for di aqui banda. Nos ta biba fresco i
ningun hende ta molestia nos. Quico mi yiunan
ta opina?
'Manera mama ta pensa,'mi ta haya masha
bon, Matilde a con testa.
Ami tambe ta quere mescos cu mama S i
sigur tio Enrique tambe ta di acuerdo. Unico cos
cu mi ta pidi papa, haci es sala un poco mas
grandi pa algun bez mi por tene un kloppartij cu
mi amigonan! Juan ta propone.
- ,.Ami ta aproba tur loque Luisa ta propone,
pasobra semper el a huzga bon. No pasobra ta
den su cara, pero te ora mi haya un mucha muher
di su calibre lo mi casa! ta idea di Enrique.
Gracias, Enrique, gracias por la flor Antonio
ta con testa. Ami no tin nada...”
|
|
8 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0023thm.jpg) |
“...yiu ta lamta. Pe-
ro si mi no tene un poco, mi yiunan ta queda sem-
per atras. Mi ta quere cu lo bo no queda malcon-
tente si nan subi poco.
Dispensa mi, Antonio, mi como bo esposa tin
sigur mas derecho i razon di considera esayi, cu En-
ripue; pero mi ta larga bosa su dilanti, cu mi no
ta mira un adelante moral den nos bida di awor,
Menos preocupacion antes cu nos tabatin placa,
nos a traha cu mas forvor, biba mas tranquilo en-
; cuanto cos di pensa i awor cu tur e placa nos n
i ta sosega, cada dia mas exigencia nobo di sociedad.
Mi ta spera cu mi yiunan lo no bira macaco di
; moda ni esclavo di luhoi...”
|
|
9 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0025thm.jpg) |
“...quico ta stroba?
Sala ta grandi, papa su prom yiu ta cumpli su 25
aha; ta muy natural si. papa por complace cu nos,
na invita nos amigonan yuda celebra e gran dia,
n ta sina Juan ?
. __ nTa claro, Ti, mi n ta haya mehor cos cu un
baile i mi quier mira bo balia un dia; dia! .
-i. Enberdad papa, nos a lubida riba un misa
di salud, pero ta pesayi nos tin un bon mama pa
recorda nos arriba. Awor ta tio Enrique sol ta falta
pa duna su...”
|
|
10 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0029thm.jpg) |
“...27
Ai. mama, ta asina mundo ta, ta manera e
ta lora, nos tin cu lora cu n, nos n p queda atras
tampoco. Mi tin masha sofio, te mainta, bonochi
mama! i e ta siali pa su cuarto.
Luisa ta mira tur e cambio como principio di un
calvario, cu e mest bin pasa den su bida, pasobra
e simpleza cu el a lamta aden n ta permiti drenta
cu esaquinan.
Despues di a pidi Dios conserve su Matilde den
e bon costumbrenan cu el a lamta cu n i aleha
tur corrupcion cu e tono por trece den dj, e ta
pega sofio. Asina a reina porfln un silencio den e
'cas i tur sobra tabata sosega nan cabez mas tanto
cu nan curpa, pa e preocupacionnan cu sa bini den
bida.
Capitulo V.
Preparaciones pa e gran dia.
i nos menciona detalladamente tur e prepa-
racion cu tabatin nos lo cansa nos lectornan ;
pero pa un gracia lo nos menta algun. Diez
cinco dia prom Juan su cumple-anos ^ a el
a participa na su amigos i conocirnan. El a pone
un aviso den Boletin i mas abao unica participation
lEsayi tabata un idea di dj, cu a hay poco com-...”
|
|
11 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0030thm.jpg) |
“...Tijera i j
ma encarga nan tres flus, n ta bon ?
Claro, mi yiu, bo tin mest di nan.
Den esayi ta drenta un cartero cu mail. Pen ei
cartanan a bini un flgurin di National' pa Matilde. |
Juan a tum pe bay sorprende Matilde cu n. PeroJ
Matilde ta straHa algo, como e no a manda busca;
ningun.
Juan, sigur ta bo a haci e gracia aqui di
pidi pa mi, e ta bisa.
Ami no; sigur ta papa, larga nos puntr.
Pero no tabata Antonio tampoco. Nan a sinta
pensa i alafin a dal na Matilde su sintir, cu luna
pasa un dia cu tabatin un bishita un hoben a
informa su direccion, despues cu nan tabata. papia
di e sorto di flgurin.
Para un poco, Juan, bo n ta corda Miguel
Bravo, cu a bini cu familia Nuflez aqui i a sera :
conoci cu nos ? Pues papiando di National el a
i...”
|
|
12 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0031thm.jpg) |
“...29
/
puntra mi, mi direccion. Quizas ta cu n el a pi-
di e flgurin. Ta basta gracia di e tipo ayi. Mi
mester gradici cu un tarheta, qui bo di?
Mientras e ta papiando Luisa a drenta sala i a
informa e asunto. El a pensa un rato i a bisa :
Matilde, no gradici cu tarheta, larga esayi
pa nos, bo mayornan!
Masha bon, mama, larga nos lis.tr un rato
i nan ta abri i mira su modanan.
Ta net bon, larga mi gusta un moda pa mi
larga cose mi trahe di fiesta. Mi ta quere cu ya
ma haya un bon i el a indica su mama un tra-
he cu manga cortico i poco smal ria pia abao.
Esaqui ta un moda poco estravagante pa balia,
mi yiu, bo n por saca un paso den e saya smal aqui.
Pero ta moda, mama, qui mi qui haci;
abao na su stootican ta fia un elastic aden i e ta
rek cu pia ora ta balia aden.
Dios yuda e alma cu a manda busca e ma-,
lora di buki aqui pa bo. Un moda natural sin cos
di spectakel ta otro, pero bo no meste ta mara na
capricho ridiculo di moda.
Mama tin razon, pero corda cu ta den un
otro poca nos...”
|
|
13 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0032thm.jpg) |
“...gusto, pero basta Ma-
tilde no bisti mucho scota, ta importa mi muy po-
co e moda.
Antonio i Enrique ta yega acerca i ta lur den e
figurin. I
A la.fi n Matilde a yega na banda di bisti di hom- _
ber i Enrique ta dal un grit hari.
Tur ta drei mir i ta puntra ta quico.
Ta quico a pasa? Homber, mes ora^ cu ma
mira e moda aqui, ma figura mi com krepchi lo mi
sinti mi si mi dal un flus asina.
Ta manera bela di barco mi carson ta i mi pia-
nan un par di master.
Pero ta awor tio ta ripara esayi? Hopi dia ca-
ba mi tin un fluz asina, at aqui na mi curpa.
Por Dios, ta awor mi ta ripara. Mi n ta dis-
gusta bo, pero semper ma quer* cu ta uniforme
di chauffeur esayi ta, como mas parti ta us pa nan
biaha den nan auto!
Basta tio, larga mama cu mi nota loqu mes-
t pa dorna e tela cu ta cose e moda aqui i Ma-
tilde ta bira e blachinan padilanti atrobe. Ora En-
rique a mir; el a bisa poco serio:
Ta esaqui t moda, cu mi sobrina quier luci
su mes cu n aden ? E ta paree moda pa hende cu
a cumpra pafia scars...”
|
|
14 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0033thm.jpg) |
“...31
? Bam Enrique, bo mes conoce Matilde, lage cu
su tnodanan. i nan ta bay sinta padilanti. Matil-
de a haci manera e n tende i a puntra:
Mama, n ta mehor nos manda e figurin pa
Leonita cosed i larg manda un nota di loque mes-
t pa nos? Mi n conoce nomber djadornos aqui.
Masha bon, mi yiu; pero ba tende su preis ca-
ba? Informa cerca un otro prom.
Ay, mama, asina nta caba. Mehor nos cu-
minza cu tem pa nos n hoga. Pero pa mama a-
wor, quico mama ta bisti?
Ami,.nada; mi. tin hopi pafla warda cu mi
n sa bisti; mi ta scohe e mas apropia i lo mi bis-
ti ft dia ayi." (t
Dios libra; qui nan lo bisa ? Sigur ta un yiu
egoista mi ta, bisti nobo i laga mama bisti bieuw.
3 No, mama, mest cose un bonita bisti, i e ta bus-
ca un borrmoda. Alafin el a bisa : Ata mi qui i
e ta mustra su mama e.
E ta nechi, e ta bon, mama, Juantadeela-
I ra. Matilde marqu pa mama ; su pafla ta cumpra
I caba?
No, pero Leonita lo regia esayi i manda recibo.1
Ah no, esayi si cu no; mi pafla mi mes mes-
I t cumpr; ami si n...”
|
|
15 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0034thm.jpg) |
“...m
Un end ta drenU dn sala i Matilde ta bis:
Troca bo pafia i hiba e figurin aqui pa Shon
Leonor, e cosed cu ta biba den Hendrikstraat, ariba*
di e pacus El Regalo. Bo conoce ta na unda
Dun e carta aqui tambe.
Si ma hiba cos di Sra. Pancha pa Nonoclu
caba, tem mi tabata cerca dje, i e cria ta bay pa-:
tras atrobe pe sali. F
,, ~ nos ta casi eld, nos ta spera riba cosl
dushi, bolo etc, cu lo ta cld dos dia promisobra
ta encargo 'di papa cu Juan.
Asina cu e preparacionnan principaKtabata tira
tras di lom ba i fuera di bebidanan cu Antcnio na
acuerdo cu Juan a busca, e hubilarionan tabata tur
dispuesto pa celebra nan fiesta. Luisa ta e nico
persona cu no tabata mucho entusiasmd, pa su prin-
cipio simple i menos preocupado den bida i ora-
nan largo e tabata pensa riba su cama, qui mal re- j
sultado e cambio brusco den bida, por trece den
corazon hoben di su yiunan. Solo Bios por a com-1
prende i smti su afliccion i ta na El sol e por a ro- ;
ga pa bienestar moral di su yiunan.
jMara cu tur...”
|
|
16 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0035thm.jpg) |
“...Naturalmente, siendo cu bida di
su mama no tabata den su man, el a corda semper
di casa cualquier ora cu e por. Na scool, segun tin
un palabra, sa nace rdas tanto amor cu otro camina.
Asina cu Balentin a sinti un idea di amor ya cu
su 16 ana, un ana prom cu el a quita scool.
E senorita cu tabata su ideal, semper a contesta
su saludo i nan dos tabata namora otro. Alafin ora
nan a quita scool, Balentin como amigo di Juan, por
a bishita cas di Matilde, cu tabata e moza cu el a
desea di casa cun un dia.
A duna oportunidad, un ocasion cu nan tabata
, 3...”
|
|
17 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0036thm.jpg) |
“...un animo
cu e no tabatin prom, Balentin a descarga e peso,
cu tabata para riba su corazon; si, hopi dia caba
e quier a declara Matilde cu reahnente e aprecio,
e atencion particular cu e tabata paga n, ta un
sintimiento real di amor i deseo di ta unf un dia
cun dilanti altar cu matrimonio.
JE1 a cohe su mano i a bis:
Matilde, mi ta stima bo di mi alma, mira mi
pa mi mira den bo wowonan si mi amor lo eclipsa
cu di bo ; bisa mi eld loque bo ta sinti, si realmente
lo mi ta correspond pa bo.
Matilde a baha su cabez i despues di un dos mi-
nuto a sali un si emociond foi su boca.
Balentin a besa su mano, i a bis cu pareuw e
por, lo e declara esayina su mayornan i comport
pa nan deseo ta cumpli'.
Den esayi Juan a bolbe i e coloquio amoroso, cu
ta e prom piedra pa construction di un bida nobo
tabata interrumpi pa sigui despues cu un fervor
serio i sincero. Asina cu Balentin tabata tratd cu
masha confianza na cas di Matilde.
Alafin despues di algun tem, Matilde cu tabata
respeta su mama mucho, a...”
|
|
18 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0037thm.jpg) |
“...Matilde su moda a cuminza troca di lque e ta-
bata; enfin e tabata sinti bato, mei mei di eotro
bishitanan. *
Com mi ta haci, asina e tabata pensa pa mi
pasa manera costumbre ? Pa mi no ta menos, mi
mes t bisti mescos cu e tercionan cu ta bishita awor;
pero mi por ? Mi ganamento ta permiti mi ? Ma si
mi huzga bon, ta coi bobo. Quico mi tin cu ns
cu e otro tiponan. Basta. Matilde ta stima mi, ne-
ver mind; t mest qui mi; i su mama no ta sti-
ma mi ?
Pero pe ta sigur el a hala Matilde riba e asunto
un dia. ,
Matilde, mi qui cu bo no ta manera cos-
tumbre, awor cu tin tanto cara nobo aqui, mi qui
cu bo nta paga mucho atencion na mi.
Mi n ta paga atencion na bo? , .
Bo ta mash equivoc, Balcntin, nos ta mescos
cu otro ; quizas bo ta poco celoso; pero bo mest
dispensa mi tin bez, corda cu mi mest complace
tambe, masque ta pa urbanidad i cortesia na tene
compaia! Mi no por trata hendenan'serio tampoco!...”
|
|
19 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0039thm.jpg) |
“...37
I
0 mas djente di oro. E tabata masha generoso cu
poeier na su cara. Un peifta a la brosh a caba di
Icompleta e cabez di bon tipo, hinc den un curpa
1 di figurin cu sigur a con tribui na propaga bon tijera
di su sastre. Un corteabajo di verlak cu hilchi di
goma ta sostene e curpa delicado. mientras un ga-
roti parasol ta sosega ainda den s braza derecho.
[ Cu un aire femenil e hoben elegante a saca su ma-
no flni, dornd cu un renchi di brillante i a ofrec
Matilde.
__^Gilberto, mi ruman Matilde; Matilde, un amigo
S intimo di mi, G-ilberto Damon, Juan ta present.^
______ Mucho gusto, siwnpre na Srta. su orden!
Igualmente, Matilde ta contesta.
Despues nan a cay sinta i Juan a jama su mama
patras. Gilberto, un hoben encantador den su com-
' bersacion, a saca su cara cu frasenan potica te cu
[ Luisa a yega cu Juan. Luisa a queda sorprend di mira
e hoben i mas ainda ora e tipo a papia cu n
Mamachi, mi ta celebra e dia aqui di a co-
! noce mama di un amigo tan culto i di su distin*
\ guida...”
|
|
20 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/64/00001/NL-0200050000_UBL10_00071_0041thm.jpg) |
“...bo cara
lubida tur cos, i no pone mi ruman sufri.
Nan tur a lamta drenta den gadrey i di un rato
a paree cu tur cos a pasa den olvido. Pero Balentin
a queda poco desconM i awor e ta vigila nan trato
mas cu antes. Den esayi Antonio a drenta, cay sinti
cansd ; \ despues el a bisa lo sigiente :
Mi yiunan. ma caba di haci un bon negocio,
E casnan banda pabao di Sr. Pierot su workshop
a bira di nos, mas o menos un diez minuto di aqui.
Apropos Juan, quico ta di Pedrito? mi no a mir
ainda, tur luna dia 2 ya el a cobra tur placa di
alquiler di cas caba. Bay mira cu bo hay na su...”
|
|