1 |
 |
“...18
di inspector i hunto cu su yiunan i esposa nan
bin mira euanto e reforma a adelanta. Ya Matilde
i Juan ta cuminza figura nan, com alegre nan cas
lo bira i cu anochi den sala cu un vitrola, nan lo
pone bisinanan bato goza tambe, cu nan foxtrot,
two-steps, danzn etc. Cuanto bishita lo participa
de bez en cuando, den nan trit di helados i choco-
late sin conta e consideracion cu nan lo ta trata cu
n pa esnan cu ayera no a pensa mes siquiera cu
nan tabata existi. I vice-vers nan tambe por bi-
shita e parti di sociedad cu ta consider^, drentando
di mes den un otro categoria. Prom cu tres luna
un dozijn di cas tabata lamtd formando un hilera
cu ta tapa e bista mahos di e mondi nan tras.
Antonio a calcula su renta mensual pa 120 florin
na alquiler; pero necesidad di cas a pone cu cada
bez mas hen de ta bin busca un biba, un ta ofrece
12 florin, otro 15 florin. Su regia, awe luna, aw
placa, ta buta cu nan no por queda deb. Hente-
ramente cambia su cas di biba a queda; mahes-
tuosamente e ta...”
|
|
2 |
 |
“...sala aqui por carga?
Mi, ta calcula cu diez pareha por balia i un
diez mas xu no quier o no sa, mas o menos un
trinta mvitados, sin nan tin di balia riba otro manera
sardmchi! Juqn ta contesta.
. ~ Bueno, traha bo lista di invitados i Matilde
lo traha di dj i despues nos lo mira cual ta bini
acerca i cual ta queda af.
Mi yiunan, esayita un cos serio; nos a drenta
un epoca den bida cu nos mester saca nos cara ma-
nera sociedad ta exigf. Ta claro cu ta diflcil invita
tur nos amigo conocirnan di ayera. Pasobraawen-
aia nan ta trata bo segun amistad cu bo tin. Re-...”
|
|
3 |
 |
“...39
f /
m
ff
'ga poco e ta responde i tanto pensamento triste
a pasa den su mente cu el a dicidi baha papunda
pe keire poco. Su manece bon 'tempran Luisa a
manda yam. Balentin a bay caba na su trabao
di Isla, asina cu te anochi su mama abis. Como
e ta aprecia Luisa tanto, el a dicidi di bay tende.
Na porta di cas Luisa a contr caba i a drenta
cu n te den sala cerca Matilde. Pero Matilde ta-
bata den cuarto. Balentin, ta- quico a pasa
ayera noch! ? e. ta puntr i Balentin a conta tur
tos francamente cu a disguste i haci e bay. Luisa
a yama Matilde i a scual dilanti Balentin. Ma-
tilde a munstra cu e cos a duel . Juan a yega
acerca i a bin drecha e cosamistosamente bisando:
Bueno, Balentin, nos a falta, manera tur
hende por falta; bo sa mucho bon cu nos no por
a haci pa expres, siendo cu ta di aqui bo ta.
Larga nos bam hunga un domino i abri bo cara
lubida tur cos, i no pone mi ruman sufri.
Nan tur a lamta drenta den gadrey i di un rato
a paree cu tur cos a pasa den olvido. Pero Balentin...”
|
|
4 |
 |
“...haja bon puesto tantem tin
macamba o yiu di Suriname, ta pesayi mi n haya
un pull ainda. Pero mi, tin poco speranza den Mr.
Hortly, basta nan n quit manda Maracaibo.
Pa mi bisa bo cld, saca bo idea den haya*
mehor puesto. Di blequero bo n p bira chef nunca.
Pero mi yiu, pa haci quico ba scohe un oficio
fastioso asina ? Mi qui cu ta cos cu n ta na moda
mas. Caba mi cnoce hopi mucha spektakel cu ta
traha blequi. Mara bo por haya un otro cos di
haci!
E cos no a sinta Balentin bon, como e choque
di ayera den e cu Juan i Matilde a pon quere
mas tanto cu nan ta consider bato i for di tono
pa su oficio. Net e tabata bay respcnde algo, Juan
a drenta cu Pedrito.
Homber, ta com b'a tarda asina, ya ta dia...”
|
|
5 |
 |
“...dun 2 dia caba, awe mapi-
di cas. Te ainda Luisa no a abri su boca, pero
mes ora cu el a tende asina, el a lamta bisando:
~ Toni, Dios libra bo saca e pober muher cu
tin un seman s riba luna, sigur el a hay stroba,
warda un dos seman alomenos p.
Luisa, si bo entremete bo den asunto di cas,
mi ta quibra pronto. Asina si negocio n p sigui.
Bo ta quere bo negocio por atraza cu e po-,
co cos ayi ? Ay no, muy poca consideracion bo ta
tene cu e pobre muher, cu awe ta recorda nos lo-
que ba drispidi ayera anochi, na trit hopi hende
cu antes no tabata nos amigo. Claro cu nos'yiunan
a goza cu nan fiesta, pero Dios lo no prolonga su
afianan si bo trata bo prhimo cu mal corazon.
7" At, ya ba cuminza cu bo predicashi; si
mi/ warda pesaqui un seman, otro biahe turta po-
ne mi warda tamb. Bo n conoce negocio di cas,
ta sina mest haci cu nan, si bo quid bay adilan-
ti manera tur otro cu tin.
Dispensa mi, Toni; loque Luisa ta pidi bo
ta muy husto, aunque n ta toca mi; ta un obra
di misericordia bo ta haci...”
|
|
6 |
 |
“...bo larga otro
su capricho goberna bo, bo ta haci bo mes poco, bao
di nan bista. Loque ta ridfculo i malo, no ta cam-
bia di aspecto, si b'o mir cu wowo di nobleza o di
campesino. Esun cu ta gusta ta su cuenta, ami no
ta mira nada di aprecio den un cos asina.
Antonio n gusta e giro di combersacion, como
e conoce caracter franco di Em ique, El a cambia
e cos bruscamente ofreciendo don Vicente un salud
di Juan su ana.
Dispensa mi, cu mi a lubida di participa don Vi-
cente aniversario di mi Juan; ayera el a cumpli 25
ana i don Vicente lo compaHa nos cu un salud, si
mi tin e honor.'*
Muehas gracias, Antonio, como mi n sa gasta
nada di licor. Pero mi ta felicita bo di tin un yiu
manera Juan, cu sigur lo comport digno di suta-
ta i mama. Dios conserv hopi ana na boso com
pania. Como Enrique no a gusta queda mas el a
pidi permiso i bay den su cuarto. Don Vicente a
queda mir cu atencion tras di su lomba. Antonio
a ripara esayi i el a drecha e cos asina:
Ta nico ruman cu mi tin; e tin un opi-
nion...”
|
|
7 |
 |
“...m
co ? No, rios ta mes hende cu nan i nos mest
trata di ta cmpletamente independiente di nan
opinion.
Esayi lo mi percura pa n socede; camina ta
combini mi, ayi tin negociono quere cn mi ta
ningun macaco. Otro cos, ayera nochi mi a sinti
Balentin masM serio, qui falt, bo n sa?
Wel, e dianan aqui e ta poco preocupa cu
un asunto serio. E tin idea di propone boi Luisa
pa sera compromiso pronto ; asina e ta mas sigur di
su amor cu Matilde.
Segun mi, e cos n tin tanto pura, una vez
ma consder cs di mucha te ainda; i Balentin
no por casa ainda, una vez cu e no tin un bon
trabao, pe cria ni su mama na un drecho.
Per e no a deelara boso francamente cu e ta
stima Matilde cu intencion di compromete mas pronto
posible ?
' Si, mi no por nenga, pero e dia tabataotro.
Awor ta Matilde mest sa. Ta diez siete afla s e
tin i mi n sa qui gran felicidad n tin ta sper.
-- Pa mi n tin mehor felicidad cu esun cu Ba-
lentin por dun; i si bo ta aprecia su comporta-
cion i bon caracter, yud pa haya un mehor...”
|
|
8 |
 |
“...di lcha na fabor di su amigo. ]
Cuanto vez senoritanan sa corrumpi nan felicidad, ;
despreciando hobennan laborioso, di oftcio, cu por |
saca nan cara na ora di peligro, pa scucha prome- ;]
sanan falso di bistidornan, cu ta stima tantem nan ,
ta mira negocio, sin ocupa nan cu esayinan su ca- 1
racter.
----t ----
Capitulo X.
d paranda despaes di bano,
bo bini cu e auto den diez minuto, lo mi '
ta eist, pa nos por pasa busca Felix i SeJ J
GlJI bastian na Club, segun cu nos a queda "cu
mmt0 otro ayera tarcli, asina un hoben cu nos a
topa na cas di Juan tabata bisle, despues di a ;
consulta su oloshi di pulsera.
El a ca ba di drenta Botica i a pidi nan poco
soda, como su stoma n tabata mucho bon pa efecto ?
di un paranda cu el a corre un anochi prom. Di 1
un rato Juan a pasa i el a tuma su amigo Gilberto
den auto i nan a sigui pa Club. Un dos pito conoci '
a pone e dos amigonan otro stop nan wega i nan
a baha den auto. Nan a bay conoce e bano delici- ,
oso di Vista Alegre" i pa nan probecha...”
|
|
9 |
 |
“...65
N momento aqui cu nos ta na bisti' di
bano, mi ta corda riba e funcion di ayera nochi.
Felix ta bisa, i com boso ta haya e balia ayi ? Ba
bay, Juan ?*
No, mi n bay, porque mi n sa gusta un
bailarina, mas lih mi ta mira un pelicula di serie.,
Mi n ta di acuerdo cu bo, Juan, su ami-
go Gilberto ta opina, bo n dsgaba un cos cu bo
n conoce, mi ta sigura bo, si oa mira Surca Vert-
caya, awa la basha foi bo boca; homber, arte a
yega na su colmo!
Ami si n goza nada di arte; pa' mi bida
mi n mira cos mas obseno te ainda, i bochfnche-
ronan s por a goza un cos asina. Arte di bora-
* cheria i e di Surca ta den mes lina. Sebastian ta
cay adem
, Hei, ata un piedra grandi ayi, Pastor subi
< bo preekstoel i bo predica poco, Felix ta contesta.
No, no haci chanza, realmente ta vies bo
mira sorto di balia asina; anto p pober sefiori-
tanan den palco cu mest a baha cabez ora diffe-
rente di boso den luneta tabata busca nan pa mira.
Ta pesayi boso ta queda semfper atras; Cor-
souw no ta basta ilustra...”
|
|
10 |
 |
“...a debolb Alicia. Prom e no tabata sa quico contesta,
pero Alicia a saqu for di su embarazo i a bis:
Mi n tin mester di sa ta quico, pero com ba
hay ?"
Pues pa mi bisa bo cla, mi qui cu n por
ta berde cu un hende por stima otro, manera ta
scirbf ayi den. Mi qui cu e ta exagera.
Mi ri ta quere; si bo weita qui preocupa G-il-
berto ta e dianan aquf, bo n ta duda den su pala-
branan. Antes cu e eonoce bo e tabata parandia; cu
nta pa Juan cu quier a conoce bail Vista Ale-
gre' lo e no a sali mes ayera.
Com a bay, mama a rabia mucho cu_Juan? Par-
ee el a dal dos bitter, el a cafla. Cualquier dia nos
mest bay dal un bano n luga delicioso aya, tin
dia especial pa muh.
Mama a scual Juan basta, i el a haya muy
mal impresion di G-ilberto ora el a trec.
Ta coi loco, pasobra esayi ta haci di bon...”
|
|
11 |
 |
“...Matilde tabata pensa com e ta haci pa declara
su mama loque Gilberto a bis, una vez cu e
asunto di Balentin ta na juego. Pero, siendo e
combersacion ta riba casamento caba, el a dicidi
di hunga un todo por todo. Su tata i ruman lo ta
na su partida. Ya Juan a comprende bao di su.
palabra cu Balentin a cay chiquito i cu e ta.stima
Gilberto sigur.
Mama, mi mest participa mama i papa
tambe cu mi a sinti Gilberto su atencion i carino-
pa mi basta dia caba. El a declara mi cu e ta
stima mi, aunque cu te ayera nochi mi no a
contest. El a pidi mi, cu aw mi por dun mi
si di amor pa e por participa esayi na papa i
mama i pidi p bishita.
E palabranan a cay como un piedra riba corazon
di Luisa i e n por a contesta nada otro sino :
^ I quico ba conteste ?
,.Pues__ mi n sa pero mi ta quere cu
mi ta stim i e ta baha su cabez.
- I quico bo ta opina, Antonio ? Luisa a
puntra.
Pues, mi n por bisa ainda; lo mi informa
prom di dj i despues e por haya mi aprobacion.
Pasobra te camina mi conoc, e ta tur na mi gusto...”
|
|
12 |
 |
“...ta sconde pa mi. Ba munstra bo
semper amiga di conflanza di G-ilberto i despuesdi
a cera amistad cu nos i cu nos a quere bo sincera,
bo a larga Matilde inocente di mal conducta di
Gilberto.
Bo sa cu Gilberto su mama ta na bida i cu e
ta pena na Puerto Cabello i cu te ora el a scirbi
Gilbeto pidi un limosna, Gilberto a contest cu
e n ta( conoc pa mama i cu e n ta manda nada
pe. Ba trata falso cu mi, gaba mi cu bo ta stima
mi, mientras bo ta defende mal hecho di Gilberto.
Nos. a, ricibi un carta ayera di Gilberto su mama,
den cual e ta sina nos conoce qui yiu ingrato e
tin. Ta com ta posible una vez cu el a muri?
i Bo ta culpa mi inocente, i si bo tabata
stima mi lo bo a comprende cla, cu Gilberto pr
a gafta mi. Ta husto pa bota papia asinacumi? i
Alicia ta yora lgrimas di cocodrillo.
,Bo ta yora ? Oh, si, yora bo picanan pasa-
do, yora bo cumplicidad den astucia cu Gilberto.
Mi ta retira mi i nos compromiso ta queda qui-
bra, tantem cu bo no por munstra mi, cu bo no
tabata na altura di su...”
|
|
13 |
 |
“...152
abuso, pa mi obstinacion el a paga mi cu algun
chapara. Pesayi ma ofrec Dios un ocasion pa mi
pasa mi castigo di desobediencia; awe mi ta haci.
Acept no como un mimino acto di celo, cu por
sirbi pa venganza. Pasobra pa mi no ta existfotro
amor sino pa mi yiunan s i mi mayornan. Acep-
t como un retribucion di mi falta na bienestar di
nii prhimo. Pasobra desde awor mi a bandona Gll-
berto i lo mi yora na rodia di esnan > cu ayera ma
menosprecia nan conseho. Ohala cu mi palabranan
yega na sigura boso lo concreto di mi accion i ha-
ci e seHorita bandona e via, cu lo conduci na des-
gracia i desesperacion!
Mi yiu, mi ta compadece bo i si realmente
bo qui salba Matilde di un peligro, nos tayi pa
yuda bo den cualquier necesidad cu bo por haya bo
aden i na e moda cu nos por.
Gracias, SeHora, aunque cu mi ta apreeia bo
pa bo compacion, mi tin di bisa bo, cu mi tat£ i
mama ta na posicion di educa mi yiunan i cu Gil-
berto tabata un obstaculo pa nan haci. Awe mesr
na rodia lo mi pidi nan pordon...”
|
|
14 |
 |
“...164
exprimenta den un prueba basta duro. Si ayera nos
a quere nos grandi, awe nos ta pidi bo haci nos
grandi. Na cas nan ta warda bo cu Nita! Impo-
sible describi' e legria cu lo tin na bo yegada. Nita,.
acepta nos aprecio pa es lazo den familia cu lo no
ta trastornd pa obstaculo ninguno!
Antonio, Enrique i Luisa tabata ansia, sperando
resultado di es entrevista. Pareuw Enrique a ten-
pito di un auto cu direccion pa ayi el a hinca man
den su saco para banda di porta di entrada. Juan
a baha padilanti pa anuncid e nobo alegre.
Mama, Papa, ata nos atrobe, tur cos a dre-
eha, nos bon amigo Balentin c Nita ta hunto!
Den esayi nan a drenta. Enrique a prepara un
sorpresa como e tabata s& di antemano cu Balen-
tin lo no berguenzd nan cara.
Pareuw e, dos namoradonan a drenta el a saca
su man for ~ di su saco yen di stroister i a benta
nan cu ne.
Asina mi a spera semper di mira boso, mi
yiunan, Luisa a bisa, i Enrique ta haciendo ensayo
di loque Dios lo uni pa semper aqui poco dia. Anitar
por fin...”
|
|
15 |
 |
“...Adios, senor, te otro bista!
Adios! i e senor a bay contento.
Pero n pasa un ora cu a bini un otro seior cu
un carta pa Juan. El a abri ia lesa: Juan, dis-
pensa mi, pero sea asina bon di entrega e portador
e dos renchinan pa mi. E ta entrega bo 100 florin
den un sobre.
Gracias.
Gilberto.
Juan a mira e homber bon i a puntra pe placa.
Juan a abri e envelop cu esaqui a dun iela mira
un papel di 100 florin aden. El a corda riba e stul-
nan atrobe.
Bueno, e_ di unda Gilberto ta ?
E ta na cas; for di ayera el a pidi mi trece
e dos carta aqui pe!
Sea asina bon, di bisa e mes bini! E homber
a spanta como e sfl cu Gilberto a bay di sto w-away.
El a pensa: Ta com mi ta haci cu e renchinan
awor? Enfin ta cuenta di Alicia.
- Qui bo ta pensa ? Bay no! Pero mehor bo
mes bis lo siguiente, cu nan dofio a bin tuma nan
cos, i cu mi ta tuma esaqui na cuenta di e 500
florin. Adios.
E homber a sali queto i a bay conta Alicia loque
'a pasa. Esaqui tam be a cera su boca i a scirbi Gil-
g,...”
|
|