1 |
 |
“...5
$ comprende paquico Enrique nunca a pensa di
biba otro samina, siendo cu su amor fraternal a au-
menta cu dos sobrinos tambe pa stima hunto.
TJnico contrariedad cu nan sa topa, ta cu bida ta
caro i tabata dificil pa ahorra algo di importancia.
Antonio a pensa semper di manda su yiunan scool
di placa, pero cos no tabata asina bon di por a sigui
manda nan sin falta cu otro cos; nan a probecha
di nan scool di por nada sinembargo, Juan a haya
un empleo na pacus i pa su bon comportacion su
patron ta consider mcho. Asina cu Matilde a queda
compafla su mama i yud den trabao di cas. E ta
orgullo di su tata cu ta pensa cu duele caba, cu
quizas muy pronto destino lo ranca e gozo cu nan
ta disfruta di ta hunto cu n. Pasobra no ta strano
si ya cualquier bista amorosa no a provoca un sor-
presa den cara di Matilde. Su mama, modelo di
birtud, a percura sin tur trabao di cas, di cushina
te laba paHa.
Semper el a corda qui ayuda e tabata pa Antonio,
ora Antonio tabata malo, cu e mester a yuda tene
cas...”
|
|
2 |
 |
“...ta me-
hor.
Caha di msica a bay for di moda caba i e ta
mucho popular.
Papa, larga esayi na mi encargo; mi tin di-
ferente amigo msico i sigur nan lo complace cu
mi i sin cobra nada.
Luisa a sinta tende e preparacion cu un atencion
especial. Loque el a dicidi ta, cuminza un confe-
rencia aparte cu Matilde, pa ten den camino df
virtud i aleh di e libertinahe cu riqueza i luho sa
hinca hende aden. El a lamta pa bay drumi i a
dirigi na Matilde asina:
Matildita, prom bo bay drumi, mi quier pa-
pia algo cu bo, bini den mama su cuarto un
rato.
Di ayi el a drenta su cuarto.
Mi quier cu mama n ta maha cabez mucho
cu e fiesta aqui; papa n ta ripara ?
Si mi yiu, ma ripara, pero ta asina mes boso...”
|
|
3 |
 |
“...'
i algun cu tarheta!
N ta mal idea, pero n ta mehor nos ba,yi
in vita nan na nan casmes? AsinanostasAowmas. 1
Si, papa tin razon. Pero Matilde tambe mest .1
bay, como e tin di combida damsnan. Papa, otrojj
cos; m'a bay coh midf na Sastreria Ba Tijera i j
ma encarga nan tres flus, n ta bon ?
Claro, mi yiu, bo tin mest di nan.
Den esayi ta drenta un cartero cu mail. Pen ei
cartanan a bini un flgurin di National' pa Matilde. |
Juan a tum pe bay sorprende Matilde cu n. PeroJ
Matilde ta straHa algo, como e no a manda busca;
ningun.
Juan, sigur ta bo a haci e gracia aqui di
pidi pa mi, e ta bisa.
Ami no; sigur ta papa, larga nos puntr.
Pero no tabata Antonio tampoco. Nan a sinta
pensa i alafin a dal na Matilde su sintir, cu luna
pasa un dia cu tabatin un bishita un hoben a
informa su direccion, despues cu nan tabata. papia
di e sorto di flgurin.
Para un poco, Juan, bo n ta corda Miguel
Bravo, cu a bini cu familia Nuflez aqui i a sera :
conoci cu nos ? Pues papiando di National el a
i...”
|
|
4 |
 |
“...yama Balentin.
Su tata a muri larg cu seis aria i su
mama a percura mand e oficio cu e ta gusta. Como
su tata tabata blequero, el a pidi esayi pe sifa i su
mama no a quita su gusto. Atardi ora scool caba,
e tabata bay sinta na winkel i cu su 14 ana ya e
tabata gana su seis florin pa seman. Despues cu a
bini trabao di Isla, i cu el a cumpli su 19 ana el
a haya un empleo na fabrica di bleki. Cu un sueldo
di diez ocho florin pa seman, e tabata tene su bida
decentement, paga cas di su mama i spaar algo
tur seman afor. Naturalmente, siendo cu bida di
su mama no tabata den su man, el a corda semper
di casa cualquier ora cu e por. Na scool, segun tin
un palabra, sa nace rdas tanto amor cu otro camina.
Asina cu Balentin a sinti un idea di amor ya cu
su 16 ana, un ana prom cu el a quita scool.
E senorita cu tabata su ideal, semper a contesta
su saludo i nan dos tabata namora otro. Alafin ora
nan a quita scool, Balentin como amigo di Juan, por
a bishita cas di Matilde, cu tabata e moza cu el a
desea...”
|
|
5 |
 |
“...40
X ?
algo di pidi
su tata e ta haci purd pa haya Pedrito. Antonio
ta ripara Balentin i ta bis:
Balentin, dispensa mi, ma drenta asina cansa,
cu mi no a ripara bo. Com ta ? Mi ta haya bo serio
awe. Biba bo f, homber! Com ta bay na Isla ?
Bo no a haya un mehor djop cu traha blequero
ainda ?
, Pues pa mi bisa Toni mi conciencia cld, mi
no a busca otro nunca; como ta mi oficio, mi tin,-
mas chns pa bay adilanti aden. I miV porgafia,
Mr. Hortly quid mi bon i ta gusta mi trabao. Como-:
yiu di Corsouw n sa haja bon puesto tantem tin
macamba o yiu di Suriname, ta pesayi mi n haya
un pull ainda. Pero mi, tin poco speranza den Mr.
Hortly, basta nan n quit manda Maracaibo.
Pa mi bisa bo cld, saca bo idea den haya*
mehor puesto. Di blequero bo n p bira chef nunca.
Pero mi yiu, pa haci quico ba scohe un oficio
fastioso asina ? Mi qui cu ta cos cu n ta na moda
mas. Caba mi cnoce hopi mucha spektakel cu ta
traha...”
|
|
6 |
 |
“...poco fastioso e
dianan aqui. Ta dos bende di confianza mi tin
fuera mi mama. Ta bo i Wiwi, Juan tabata mi
mtimo i ami su nico amigo, pero awor n t mes
mas i como mi n tin caracter di gatia hende, ma
bira indiferente p.
Mi n qui papia mucho cu Wiwi, e pober ta sinti
batimento di cabez ; i como e ta desea cu ta cu mi
su yiu lo casa, loque mi qui bis lo n sin t bon.
Bo tin razon, e pober mama no a troca nada;
t mes Luisa di costumbre, di tem di pobreza. Pero
qui cambio ba sinti den Juan i Matilde? Algo a pasa?...”
|
|
7 |
 |
“...francamente cu e ta
stima Matilde cu intencion di compromete mas pronto
posible ?
' Si, mi no por nenga, pero e dia tabataotro.
Awor ta Matilde mest sa. Ta diez siete afla s e
tin i mi n sa qui gran felicidad n tin ta sper.
-- Pa mi n tin mehor felicidad cu esun cu Ba-
lentin por dun; i si bo ta aprecia su comporta-
cion i bon caracter, yud pa haya un mehor moda
di biba.
Tur esayi ta bunita bisa, per awendia nos
mest drenta mundo un poco; loque scarsidad ta-
bata tene bo atras cun, ora bo tin algo bo mest
busca di alcansa nan. Balentin ta un hoben decente,
pero n ta laga di tin cualqui otro mes decente...”
|
|
8 |
 |
“...09
Quizas e ta sinti algo; ora mi sali pacus mi ta
pasa mir.
Capitulo XI.
Hmlstad pellgposa.
P>a e momento ta jega un bishita padilanti
i Matilde ta contr cu un braza, Ta un
amiga nobo di dj i ora cu el a drenta
saluda otro hendenan di cas el aholheden
antesala cerca Matilde.
Com ta, sport? ta dos dia mi n por a sali;
bo n mira e persona e dianan aqui?
. Quen aw, Alicia ?
Felipe no, quen mas anto ? Bo n mira e pasa
aqui banda ? Homber, Cos ta sigui forza aw; e
hende aya ta loco p.
Ahan, esun cu tin idea riba Elenita ?
Ma mir pasa aqui banda antayera.
E ta un flni hoben, bo sa, i bo ta quere cu e
cos ayi ta serio ?
Wel, pa mi idea, Elenita n ta pas pa frei
Felipe. No cu e ta mal mucha muher, pero bo-
sa, cu e pober n sa combersa aunque sea, i pa
bon cas cu Felipe sa bishita, mi n sa com e por
bay hinca su curpa den un afdak asina. Ta sfgur
cu tin un mehor pia ta sper i Dios sa qui bon
suerte, bo n ta haya ?...”
|
|
9 |
 |
“...bafta i mucho bez ta sala
curpa pa bay un festin, quizas pa falta di un bn
cos di saca cara; na curpa. Awendia pa Sa ta hn-
de, ta manera bo ta bistf, asina na'n ta trata bo.*
Claro, ta pesayi e cu n tin ta queda atras.
Otro cos, que tal di G-ilberto, e n tabata aqui awe ?
Si, el a bini un dos biahe mas despes di
afta di Juan. V
I com, nada ainda ?. i Alicia ta hari.
Di quico eri? Ta qi bo ta hari ?
Larga e maha, larga trasto, e hombr ta
yora henter dia pa bo, i mi n ta quere cu bo n'
sinti algo aihda. Mi tin masha conoci eu n i mes
dnochi di balia el a declara mi cld cu e ta sinti
un cos pa bo cu e n por splica. I bo ta quere
cu ta por nada el a bisa mi ?
Homber stop, nan tin astucia, i nan sa cu ns
lenga n sa para den nos boca i cu sigur mi ta
bay bati bo e bleki ayi. Com bo ta hay, e ri ta
sport ?
.,Wel, mi n tin nada di papia cntra dj,
Unico cos, cu e ta stim.i paranda poco aunqe
cu e ta n fini mucha homber i muy tratable.
Den di hs s, Ti, bo n ta sinti cu e ta
namora bo ? i e ta...”
|
|
10 |
 |
“...Bon dia Nita, con ta bay aqui
banda ? Ma bini tempran pa mi haya bo, Balentin, mi-
ra un cos aqui, nos tin un biahe pa Ruba, bo ta ban ?
,,Un biahe pa Ruba, ta quico esayi ?
Wel, un biahe sport, nos tur di cas ta bay, i
bo mest compafla nos. Pidi Mr. Hortly permit.
Rixi, pa bo mi n ta sconde nada. Bo sacu
mi ganamento n ta permiti mi e luho. I caba po-
diser lo mi casa un dia mi mest cuminza econo-
miza, una vez cu quizas .... ta cu un hende cu
algo lo mi casa, manera bo sa.
Homber stop, cu tur e quizasnan ayi. Bo
qui meen cu bo mest di algo pa bo casa cu Ma-
tiide i cu bo ta duda poco pa cierto cosnan cu ta
Ipasa awendia. Mi ta comprende pa bo, pero si nan
Ita exigi cu bo mest tin, prom bo casa, mi mes
ta conseha bo no haci. Pasobra bo ta rico caba
pa bo bon caracter i comportacion ; bo tin bo oflcio
cu bal un dineral, pues bo ta mehor para cucual-
6...”
|
|
11 |
 |
“...tres pa nan cold. Mi n ta conta e blanconan, cu
segun nan nan n ta nos igual. Di nos cold bo ta
hay a un parti crema di coft, uno di chocolati i otro
crema di lechi cu cofi. Pero tur ta quere nan bian-
co manera lechi den nan idea. (Figura bo nan a bati-
bati forma un Tennis-Club. Ayi den tur e crema-
nan ta bay i nan por bira miembro, basta nan
ta ., . social.
Mest di sociabilidad pa sport tambe, o ta
dos mano i dos pia na bon estado ? Alberto -ta
puntra.
, Awor,, tasina a bira. Pero a socede algo
cu, a duel mi prom, pasobra ta mal hecho di e...”
|
|
12 |
 |
“...pa un hoben pobre, sin mas
date cu su. oficio barata por pensa na sigui un a
mor cu a cambia di tono. Como e ta haci paven-
ce e obstaculonan na bista cu ta exigi den un ma-,
trimonio, quere decir traha muebles na moda, al-
quila un cas grandi i biba na e categoria cu e mo-
sa mest ta den ? Un matrimonio asina, unico mo-
do cu e por ta realiza ta si e mosa ta di acuerdo
pa baha den condicion di e hoben i nan biba sim-
ple i decente manera e por pa su ganamelito. En-
rique tabatin idea di haci algo pa su amigo, pero ya
el a sinti cu esayi lo duna mas mal resultado cu bon.
Pasobra nada iorza ta bon i un bida asirfa lo no
tin paz aden. Na ultimo ora di despedida el a con-
tra cu su hendenan na playa i nan a subi bordo.
Aya cada un a conta lo feliz cu nan a pasa i bon
moda di trata cu Arubianonan conoce. Un dos pito
mas cu a sigui cu hura foi playa, unda amigo i
conocirnan ta yama adios i cu pronto i feliz yega-
da na Corsuw i pa bolbe atrobe asina cu por pre
senta un ocasion....”
|
|
13 |
 |
“...mprovistoabu
to cu cada uii di nos mest sigme rumbocu suerte
ta hiba nos. Ta daro cu awendia nos ta ^or
para i Matilde ta tan relaciona cu e Parti c?^si^
ra di pueblo, cu e ta pidi pa un mehor ho^e,n
sa cu n, alomenos cu ta presta mas. Nos P
drecha mundo, ya ta sina, tai laga sigui.
cos lo ta lubidd den dos o tres dia, una vez cu
Balentin mes ta cuminza comprende esayi caba
Pero mama! esayi si ta un cu lo no acep a
pa forza. Asina el a sigui pensa te ora el a yega
cas. El a drenta cu idea di combersa algo cu Ma-
tilde riba e asunto, pero el a haya un bishita
cas, cu e mest a larga esayi te despues Matilde
tabata tene un combersacion anima cu Alicia,
florita sport, cu Juan sa admira tm bez cuanto...”
|
|
14 |
 |
“...mi i
bis nos ta ward na cas un dia tam be, e s no
sa yoga ay banda. Te mayan merdia lo mi bin
tende.com a para.",
-Ay Alicia, mi ta bay warda bo; pidi JDios
pa tur cos bay bon pa mi i el a compan te afor
na stupi. Un rato prom cu Alicia a yega, Buisa
a .sali pa cas di. Balen tin. El a haya Anita ta stripa
i Balen tin ta, leza.
Despues di a saluda. como costumbre el a cay
sinta banda di Balentin i a bis:
)Mi yiu, ta dos tres dia mi n. mira bo na cas.
Bo ta seriq cu nos; mi ta comprende cu lo tin
algo entre bo i Matilde, pero bo no a hala esayi
nunca na mi orea. Esayi ,ta falta di confianza,
permiti mi bisa bo.
Dios libra! Wiwi ta nico hende cu mi tin
tanto confianza den dj. Enrique tambe ta mi ami-...”
|
|
15 |
 |
“...*
101
cerca Alicia eu conoc mashd bon, i el a duna mi
tur bon recomendacion di dj, Matilda ta bisa.
I mi yiu a informa tambe di Alicia cerca
'otro? Pasobra si e ta bon, G-ilbertO por ta bon;
pero si su comportacion ta larga algo di desea, bo
ta haya su aliado mucho mas peor. Mi no conoc
drechi i awor a bira cu bo amiganan ta drenta i
ta cu bo sol nan sa conbersa i semper ma hala
bo atencion ariba. Tene cuidao, mi yiu, warda bo
amor pa bo felicidad i no malgasta e tesoro den
aventura vana. Corda cu bida di matrimonio n ta
wega di popchi; ta un camina largo cu nos mest
camna, i esayi ta depende di e amor cu a principi :
si bo n ta sigur den bo camina, bolbe atras, pa bo
n queda na mitar.
E palabranan di Luisa a forma un silencio strano,
ta manera e otronan tabata na duda di nan idea.
E mama no por a papia mucho, como e n tabatin
ningun na su fabor i Matilde a haya un forza caba
den Juan i nan tata. El a dicidi di bebe te ultimo
gota for di e caliz di amargura.
E tabatin un presentimiento...”
|
|
16 |
 |
“...1Q2
mente cerca su tercionan i otro, hende cu n conoee
su bida priva. V i' 'V
Como e ta di Otrabanda, muy poco cos e por a
sa di dj cu ta malo. E sa tuma paranda, pero
qui hoben n ta haci?
Claro, Antonio ta bisa Luisa un hoben
mest diberti T ya ora nan casa, nan conoce mundo
caba.
,,Ta facil pa quere asina/ Luisa ta contesta,
pro mescos ta un feit, cu bunco cu mala mana
n sa lag niinca. Quico lo ta di Gilbertq ora nan
ta casd, teniendo tur libertad di goza, bisti, una
vez Matilde tin algo pa gasta ?
Quico ta su oflcio ?
Oh, no, no quere mi tan soquete di larga
mi yiu casa cu hende por nada; no, anto bo n
conoc G-ilberto. N ta precies cu hende mest traha
oflcio pe biba; Gilberto ta traha cu cabez, e ta
haci negocio i mi conoce hende cu a bay mas
dilant cu nos cu negocio s, ta bibo e mest tfl.
Juan a conta mi di dj, cu tur ora e ta fia cerca
Juan, haci negocio gana doble, paga su debe i cu
interes acerca.
Enfin si e tin habilidad i e ta comport bon lo
mi yud i lo ,e prospera muy pronto...”
|
|
17 |
 |
“...< ...............1
I
IO161
SU boz si-te mes di dj. Ta com mi ta haci mira )
su cara, tia ?
>*Para un poco, pa bo n tin di bay padilanti
ainda. Mi ta cohe su retrato i bo ta conta mi algo
dj cu bo sa, i el a coh riba mesa.
Mes pra cu Luisita a mir, el a hiza su wowo
|
|
18 |
 |
“...115
ยง' 'V' ! J ;, '0 '! \ !*' ij 4 Vi 1 r..! :/; $$
Te camina mi conoc,e ta bon ; e ta< inteligen-
te, activo i cu ambition pa bay dilanti. El a hus-
ta preis di pafia i el a sali pa su cas. Atardi ora
Gilberto a yega el a haya Luisa den gadreycuMa-
tilde. Di un rato cu el a yega Luisa a Lala com-
bersacion riba Luisita, su sobrina, pe mira cu e
por saca algo, for di Gilberto.
Mati 1de, el a cuminza, mi tin masha duele
di Luisita, bo prima, 9 pober mest traha duro,
sali tur dia camna un ora mas o menos bay yuda
tene scool. Pa loque Soeurnan por pag, ta quico
e ta sirbi? Mi a propone p'e bini cerca nos. Com
bo ta haya ?
Gilberto a queda sinta queto, aunque cu es idea
di Luisa no a gust mucho. N ta combini pa Lui-
sita ta n cas ayi, una vez a pasa e malora den
nan dos,. Pro den e mes e ta pensa:
Lp mi haci tur mi sfuerzo pa stroba su bini-;
mento, apesar cu masque e bini e n p conta su
mes berguenza. E mest ten oculto porque si,
pasobra ta malo pe mes. Lo mi nenga i si e des-
menti mi...”
|
|
19 |
 |
“...a desafia e rairadanan seducto-
ra; el a sucumbi i a entrega su amor pa Alicia. Ya
e senorita cu ta anhela cos di mundo,; a cuminza
figur, cuanto 1e bisti ora e ta casa, com, luhoso su
muebles i adorn os di cas lo ta i cu cuanto to.no ,1
manda riba su cridnan. Pero te ainda e no sd sigur
quico Luisa lo papia di es amor.
Luisa ta un hende pretendida, e ta pensa,
pero ta qui exeusa e por buta encontra ? Mi nta
quere que por tin falta pa duna mi, una vez mi ta
hasta amiga di su yiu Matilde. Pero algo e mest
maha, manera casi tur mama di yiu bomber sA
haci. Mi ta percura di pura e casamento mas pronto
posible i Dips mes lo drecha sobrd. Mientrastapto
Juan ta pensa com participa su tata i mama. Su
ruman Matilde ta bai casa i awor e tambe qui casa.
Tur dos por larga nan mama i tata di golpi asina ?
Enfin, como e n por a bini cla na un decision el a
bay consulta su tio, cu cual e tin confianza. Basta
dia caba Enrique no sd entremete den nan asunto,.
una, vez cu el a declara claramente cu e no...”
|
|
20 |
 |
“...di nan ?*'
Bo ta pensa di pofte nan otro camina anto ?
Claro, un dia porfin mi nmest casa? O pa j
tio sa, mi tin idea di pone mi bida na un pard.
Enrique a queda mir poco strano, como e n pensa ]
es idea di Juan ainda.
I bo tio tin honor di sa ta cu quen ?
Pq.es cu ningun otro, sino un conoci di cas, j
Senorita Alicia Perez. Tio a topa cu ne diferente j
bez, si mi n* ta equivocd !|
Alicia Perez ? Ahan, si, mi conoc; i mama
sd caba ? Quico e ta opina ?
Mama ? Ah no, ta natural que mester tin
algo di papia contra, pero ta pasobra e pober ta j
stima nos asina tanto ||
Awor ta quica mi sobrino a bin haci, par-
ticipa mi o tuma mi conseho ?
Claro, tuma tio su conseho !
Pues, pa mi opinion, bo ta haci un mal pa-
pel. Mi no ta spera di molesti, si mi desconseha
bo casa cu ne. Pensa bo bon prom, i corda cu
tin un multitud di sehorita mas combiniente cu
esayi!
Mi n ta desprecia tio su conseho; pero tio ;
iL...”
|
|