| 1 |
 |
“...tegenover het Bestuur
gehoorzaamheid hem het verste brengt, en zoo zijn de bijna
5000 volkscholen in geheel Indië tot stand gekomen. Als onver-
mijdelijk gevolg van de in Indië bestaande toestanden, en zonder
dat men openlijk van een veranderden koers sprak, heeft de
wensch van het Bestuur gewerkt als „hooge druk”.
Om deze reden zou ik er de voorkeur aan geven, indien op
groote schaal vereenigingen werden gesticht om, op de wijze
zooals dit geschied is op zendingsterreinen, dus zonder dwang,
propaganda te maken voor het onderwijs. Het doet pijnlijk aan
te zien dat zij, die met zooveel pathos voor het onderwijs pleiten,
zelf geen hand uitsteken om de Inlandsche bevolking daarmede
te begiftigen, en altijd maar weder den Staat te hulp roepen,
ook al is die ongetwijfeld minder geschikt om de school te doen
inburgeren dan het particulier initiatief. In zendingskringen
acht men het onderwijs een uiterst gewichtig middel om het
waarachtig heil der Inlandsche bevolking te dienen, maar niet
het eenige...”
|
|
| 2 |
 |
“...maken, dat mij op mijn laatste reis ter oore kwam. Een con-
troleur klaagde over geringe actie van het personeel eener
Gouvernementsschool in zake de opkomst der leerlingen. Toen
zijn vermaningen niet baatten, nam hij tot intimidatie zijn toe-
vlucht. De betrokkene beklaagde zich bij den inspecteur, die
toen den controleur ter verantwoording riep. In de over de zaak
gevoerde correspondentie wordt den controleur verweten, dat
hij vergeet niet te doen te hebben met een volksschooigoeroe,
dien hij propaganda voor het onderwijs kan opdragen. In hoe-
verre nu bedoelde controleur te ver ging met zijn intimidatie,
of zijn beoordeelaars te veel met wat is en te weinig met wat
wezen moet rekening hielden, kan onbesproken blijven. Maar
een feit is, dat de oprichting van Gouvernementsscholen niet kan
plaats hebben dan volgens besluit van den Directeur van O. en E.;
dat deze zelfs in het meest afgelegen oord het personeel be-
noemt, verplaatst en ontslaat. De in de nabijheid gevestigde,
met de plaatselijke...”
|
|
| 3 |
 |
“...118
3. Dwang van hooger hand is niet de meest gewenschte
methode om de school te doen inburgeren.
4. Het particulier initiatief alleen is in staat de beginselen van
den Leidraad voor het oprichten van volksscholen op Java en
Madoera, die dwang verwerpt en overreding voorschrijft, ten volle
toe te passen. Daarom moet de oprichting van particuliere
scholen zooveel mogelijk door de Regeering worden bevorderd,
en moeten vereenigingen worden gesticht, die op de wijze der
Zending, dus zonder dwang, propaganda maken voor het onder-
wijs onder de Inlandsche bevolking.
5. Het is wenschelijk dat de bevoegdheden der ambtenaren
B. B. tegenover het openbaar volksonderwijs gehandhaafd blijven.
6. Ten einde de onvermijdelijk door de ambtenaren B. B.
geoefende pressie zoo onschadelijk mogelijk te maken, eische de
Regeering van de betrokken bevolking voortaan alleen de leve-
ring van een schoolgebouw met het meubilair en het onderhoud
daarvan. De jaarlijksche uitgaven voor de volksscholen neme de
Regeering...”
|
|
| 4 |
 |
“...te bezwijken.
Op Java was, gelijk hierboven werd opgemerkt, vóór de
revolutie de band met China uiterst zwak. Door de opleving
van het nationaal gevoel en het wakker roepen van het besef
van saamhoorigheid met het moederland, is echter de toestand
veranderd. De zending van verschillende Chineezen met diverse
opdrachten uit China naar Java, het oprichten van handels-
vereenigingen, het stichten van scholen en leeszalen, dit alles
kan men beschouwen als schakels in de keten eener systematische
propaganda. De Chineezen op Java zijn weer mee gaan leven
met de lotgevallen van het Chineesche rijk.
De opnieuw aangeknoopte relaties met het moederland, dat,
naar men in den eersten roes geloofde, in het voetspoor van
Japan zou treden en zich even snel ontwikkelen zou tot eene
mogendheid van geweldige kracht en beteekenis, moesten tevens
dienen tot uitoefenen van een zekere pressie op onze Regeering
ter verkrijging van sommige, wel wat al te lang onthouden,
rechten.
Voor den financiëelen steun, welken...”
|
|
