1 |
 |
“...het oosten trekken. Bij de Soendaneezen is het grondbezit
particulier, bij de Javanen communaal, d. w. z. de
bebouwbare grond wordt telken jare onder de sawahbe-
zitters verdeeld en na den oogst is hij weer onverdeeld
gemeenschappelijk bezit. Het belangrijkste onderscheid
tusschen de beide stammen is echter uitgedrukt in de taal.
De talen op Java hebben in hooge mate den invloed
ondervonden van de vreemde overheerschers uit het noorden
van Yoor-Indië, de Hindoes (§ 13). Deze brachten
hier hun Sanskrit, terwijl het veroverde volk, dat als
vierde kaste, die der s o e dr a ’ s, aan de drie hooge standen...”
|
|
2 |
 |
“...182
der veroveraars werd toegevoegd, eene Maleische taal sprat.
Echter deden de beide talen langzamerhand haren invloed
op elkander gelden. Het Sanskrit der drie hoogere standen
werd gewijzigd tot het Krama of Hoog-javaansch,
terwijl het Maleisch der vierde kaste door de nieuwe be-
standdeelen uit het Sanskrit eene nieuwe taal werd, n.1.
het Ngoko (van kowé of ko, overeenkomende met ons
vroegere doe) of Laag-javaansch. In het tegenwoor-
B O O
dige Krama geeft het Solo’sch-Javaansch (ziekaart
VHI) door het rijk van Mataram, den toon aan. Beide
talen zijn in buiging en woordvorming volkomen aan elkaar
gelijk, d. w. z. geheel en al Maleisch, maar de woorden
verschillen, op dezelfde wijze, als wij in hoogeren stijl
b.v. paard en arend vervangen door ros en adelaar.
De twee eerste vertegenwoordigen dan het Ngoko, de twee
o e
laatste het Krama. Het laatste is nog altijd de offlcieele
taal der aanzienlijken onder elkander en bovendien die van
den mindere tot den meerdere; Ngoko spreken geringe...”
|
|
3 |
 |
“...koes is het westen gescheiden van b. de centrale vul-
kanische groep; deze vertoont zich van de noordzijde
als een onafgebroken vulkanischen muur, meer dan 1000
M. hoog, en daarachter kegels, van welke de hoogste en
westelijkste Batoe Kaoe (± 2300 M.; batoe = steen,
berg) heet, maar op de zeekaarten piek van Tabanan
genoemd wordt, naar het rijk ten zuiden er van; het
belangrijkste der drie krateimeren van deze groep is het
Danoe Tamblingan; de centrale groep hangtdoorhet
plateau van Tjator (Sanskrit vier, naar de vier
rijken, welker grenzen hier samenkomen, n.1. Boeleleng,
Bangli, Mengwi en Tabanan) verbonden metc.de groep...”
|
|
4 |
 |
“... Van de drie eerste kasten worden de
lijken, ten einde in den hemel te komen, verbrand; de
zielen der soedra’s verhuizen uit de graven in een of
ander dier, meestal in honden, welke dan ook door de
Balineezen met ontzag worden behandeld en in grooten
getale in de dessa’s rondzwerven. Verbranding van we-
duwen heeft bijna niet anders meer plaats dan in vorste-
lijke familiën; bij den dood des vorsten biedt zich meestal
meer dan ééne vrouw aan, om zich op te offeren en te
laten verbranden. De Sanskrit- en K a w i-litteratuur,
welke met den ouden godsdienst op Bali behouden bleef
(zie p. 183), is zeer belangrijk. Dr. H. Neubronner
van der Tuuk, ambtenaar voor de beoefening der In-
dische talen, houdt zich te Boeleleng reeds jaren bezig
met het schrijven van een Balineesch-Oud-Javaansch
woordenboek.
Opium is de kanker van Bali; hanengevechten spelen
in het volksleven ook eene zeer groote rol.
Tot in het midden dezer eeuw bestond Bali uit negen
afzonderlijke staatjes, n.1.:
Boeleleng, Bangli...”
|
|
5 |
 |
“...onver-
gelijkelijk schoone uitzichten van eenen bergrug ten zuid-
oosten van den Merapi, alleen dien naar Padang Padjang
noemen. Tot den bedoelden bergrug, waarover deze weg
gaat, behoort de ijzerrijke Goenoeng Besi. Ten noor-
den van het fort herinnert de kampong Menang Kabau
aan het machtige rijk, dat hier tot voor eene halve eeuw
alle Bovenlanders verbond, terwijl ten oosten van het fort
in de kleine kampong Pagarroejoeng, de laatste re-
sidentie der vroegere vorsten, merkwaardige steenen met
sanskrit-opschriften uit de Hindoe-periode worden gevon-...”
|
|
6 |
 |
“...651
• Sandakan baai 399
[ Sandelhout 472, 477, 479
t Sangar 467, 468
j Sanga-Sanga 387
' Sanggouw 366
Sanggouw geb. 372
i sanghjang 195
- sangiang’s 404
1 Sangi eil. 7, 414,426,448
i Sangir 258
[ Sangkapoera 227
•: Sangkian 249
Sangkir 257
1 Sanskrit 181, 231
santri’s 201
sapanginang 187
sapanhout 415, 469
Saparoewa 506, 524
Saparoewa (b.v.) 506, 512
sapi’s 178
Sapi (baai v.) 464
Sapi (straat) 13, 463
l sapioetan 429
sapodille 579
Sapoedi (straat) 226
Sapoetan 444
Sara kreek 570, 585
Saramacca 586
Saramaceanen 592, 593
;Saramacca straat 596
Sasaks 463
sasi 511
sassafras 577
savannen 568-, 572, 575
Savoe eil. 4, 472, 473,
482, 485
Savoe zee 9, 472, 485
sawahgeesten 195
sawahkoortsen 56 ;
sawah’s 55
sa-wahslang 352
Sawal 98
schaduwboomen 168 ,
schapen 179
Schelle (van) 357, 371
schemering 32
Schildpadden baai 129
Schildpadden eil. (Banda
zee) 488
Schildpadden eil. (bij
Celebes) 452
Schneider 474
Schoa 167
Schomburgk 569
Schouten 525
Schouw Santvoort 239
Schottegat 606, 611
schout-bij-nacht...”
|
|