| 1 |
 |
“...359
gesteente, n.1. gabbro, goud en diamanten, soms
ook platina; in den Zuidoosthoek vindt men zoowel
het goudrijke Pa sir als het diamantrijke Koesan.
Het alluvium beslaat ± % van het geheele eiland;
een groot deel er van staat in.den regentijd onderwater,
een deel zelfs bij iederen vloed. Waar het moerasland
ophoudt, rekent men, evenals op Sumatra, het diluvium
te beginnen. Bij B and j er ma sin ligt de humusachtige
klei van het alluvium tot 30 M. diep.
§ 66. De bouw van het eiland maakt den invloed der zee tot
Klimaat, binnenste deelen van Borneo zeer aanzienlijk. Yan
pra en J
fauna, den bijna ronden omtrek gaat de zeewind met tamelijke
kracht naar binnen tot in het centrale hoogland, waar de
luchtstroomen elkaar onder allerlei hoeken ontmoeten;
vooral de strekking der bergketens bepaalt hunne richting.
Nevel- en dauwvorming zijn ook in het binnenland zeer
gewoon; de hooge bergen hullen zich na zonsondergang
in wolken en zijn tegen den middag vaak geheel onzicht-
baar, om eerst tegen...”
|
|
| 2 |
 |
“...diluvium, r worden gedolven,
heeft men hier, evenals te Pontianak, nog steeds vele
diamantslijperijen. — Vooral in het brongebied der
naar het westen stroomende Tabanio, welke direct naar
zee vloeit, en bij den berg Sakoembang worden veel
goud en diamanten gevonden. Daar ligt Pleihari, het
centrum der Chineesche mijnwerkers, die er tevens veel
peper kweeken. Ze leveren de diamanten en het goud tegen
vergoeding aan de Regeering; ook verzamelen ze thans,
voorgelicht vooral door Homer (zie p. 356) het platina,
dat ze vroeger als mas kodok (kikvorschen-goud) weg-
wierpen. In het noordwesten van Tanah Laoet, in de
groote alang-alangvelden, vindt men ook steenkolen.
Bij den mond der Kajoe Tangi, waar de antassan
Kween aan den noordoever het riviereiland Tatas vormt,
ligt Bandjermasin (40), de eerste stad van geheel
Borneo; de naam, van de Hindoe-Javanen, die het stichtten,
beteekent zouttuin. Vóór 1860 was het genoemde moe-
rassige, door vele antassans doorsnedene, slechts 6 □ m.
groote eiland het eenige...”
|
|
