Your search within this document for 'mas' resulted in eight matching pages.
1

“...19 kenningstochten hebben we verder beschrijvingen van ge- heel het ovenge Java en Madoera, Zuid-Sumatra en het noorden van Sumatra’s "Westkust, een deel van Mas, de Lingga eilanden en enkele deelen van Borneo’s Wester- en van de Zuider- en Ooster Afdeeling; over het zuiden van Sumatra’s Westkust, het grootste deel van Neder- landsch-Bomeo, het westen van Nederlandsch-Timor en eenige kleinere Molukken hebben we slechts enkele losse geologische gegevens, terwijl het overige nog op geolo- gische onderzoekingen wacht. Daardoor is het geologisch overzicht van Insulinde als geheel nog zeer onvolledig. Zoowel neptunische — d. i. uit zout, brak of zoet water bezonkene — als eruptieve — d.i. als gloeiend vloeibare massa’s uit het binnenste der aarde omhoogge- drongene gesteenten nemen deel aan de vorming van Insulinde. We zullen de thans bekende vormingen uit de vier gesloten tijdvakken, waarin de geschiedenis der aard- korst wordt verdeeld, n.1. het primaire, het secundaire, het tertiaire en het...”
2 New Page

“...haren mond niet ver van de bronnen der rivier (zie p. 109). De noordelijkste is de kali Mas of rivier vanSoerabaja, welker laatste deel zuiver noord- waarts door de stad Soerabaja stroomt. Deze arm voert, evenals de Solo, veel vaste stoffen aan, die het Nauw en de Trechter, de deelen der smalle straat, welke hier Madoera van Java scheidt, steeds smaller maken en den scheepvaartweg naar Soerabaja, het zoogenaamde Westgat, reeds lang ernstig bedreigen. Daarom heeft men reeds de Solo door een kanaal, dat bij Sidajoe in zee komt, naar de Java zee geleid. Aan het begin der Brantasdelta, bij Melirip, heeft men sedert 1846 ver- schillende waterwerken uitgevoerd, met het doel in den natten moeson meer water op de Porong te brengen, ten einde zoo Soerabaja voor overstroomingen te vrijwaren en tevens voor de betere verdeeling van het irrigatiewater naar de sawahs. In den drogen moeson gaat de hoofd- stroom door de Mas, ten behoeve der scheepvaart van Soerabaja, ook naar het binnenland; tusschen deze stad...”
3

“...136 hoewel jonger dan het noordwestelijk gelegen Gresik. In 1743 stond de soesoehoenan van Mataram het met zijne onderhoorigheden aan de O. L Compagnie af. De reede en de haven — de mond der kali Mas — worden zeer druk bezocht; de rivier is tusschen kaaimuren tot ver in zee verlengd; ook hier heet het tolhuis de Boom, naar den slagboom, waarmee men vroeger de rivier kon afsluiten. Behalve de 112000 Inlanders wonen hier 7000 Chineezen, 6000 Europeanen, 1400 Arabieren (van de 11000 van ge- heel Java) en eenige honderden andere Yreemde Ooster- lingen. De Europeanen wonen bij voorkeur in de heldere en lommerrijke nieuwe stad ten zuiden der oude, met de hoofdwijk Simpang. Sedert den grooten brand van 1865 hebben de Inlandsche kampongs pannen daken. De Inlandsche industrie is er zeer ontwikkeld. Ook is er veel moderne scheepsbouw en machineindustrie; vooral de twee gouvernementsinrichtingen, de Constructiewinkel en de Fabriek voor de marine en het stoomwezen, benevens het Etablissement der N...”
4

“...rijen gevonden worden, komen geene regenten voor (§23). Afhankelijk van den adsistent-resident of resident, hebben dus de regenten in de Gouvemementslanden — met uitzon- dering der particuliere landerijen — het bestuur over de bevolking in handen; zij zijn belast met de politie en de cultures en verder met alles, waartoe de Javanen onderling en jegens het Gouvernement verplicht zijn. Ze zijn meestal van vorstelijke afkomst en van hunnen adellijken rang hangt hun titel — raden (of mas) toemenggoeng; raden (of mas) ngabehi, of raden adipati — af; de twee eerstgenoemde zijn gelijk gesteld met den rang van majoor, de laatste met dien van luitenant-kolonel; enkeleheeten zelfs pangeran( — prins). Hun half-witte, half-groene pajoeng draagt drie vergulde randen en eenen vergulden knop. Zij worden eveneens door den Gouver- neur-generaal verkozen, zooveel mogelijk steeds uit het- zelfde geslacht (§32). De eerste dienaar van eenen regent heet patih....”
5

“...heeft men hier, evenals te Pontianak, nog steeds vele diamantslijperijen. — Vooral in het brongebied der naar het westen stroomende Tabanio, welke direct naar zee vloeit, en bij den berg Sakoembang worden veel goud en diamanten gevonden. Daar ligt Pleihari, het centrum der Chineesche mijnwerkers, die er tevens veel peper kweeken. Ze leveren de diamanten en het goud tegen vergoeding aan de Regeering; ook verzamelen ze thans, voorgelicht vooral door Homer (zie p. 356) het platina, dat ze vroeger als mas kodok (kikvorschen-goud) weg- wierpen. In het noordwesten van Tanah Laoet, in de groote alang-alangvelden, vindt men ook steenkolen. Bij den mond der Kajoe Tangi, waar de antassan Kween aan den noordoever het riviereiland Tatas vormt, ligt Bandjermasin (40), de eerste stad van geheel Borneo; de naam, van de Hindoe-Javanen, die het stichtten, beteekent zouttuin. Vóór 1860 was het genoemde moe- rassige, door vele antassans doorsnedene, slechts 6 □ m. groote eiland het eenige onmiddellijke gouver...”
6

“...Alas (± 3800 M.), dicht bij de oostkust in het Portugeesche gedeelte gelegen; als de hoogste berg op Nederlandsch Timor geldt de Lakaitn, ook berg van Eialarang en berg van Atapoepoe geheeten (2000 M.); de laatste naam is ontleend aan de opene reede van Atapoepoe, aan de 'westkust. Bijna overal rijst het eiland steil uit zee op en is omringd door eenen gordel riffen, waarop vaak eene hevige branding staat. Nuttige mineralen kent men er enkele; sommige ri- vieren voeren goud mee, vooral de Soengi Mas, bij de Timoreezen Noi Noni (beide = goudrivier) geheeten, waar het gewasschen wordt; op vele plaatsen komt ko- per voor, dat zelfs hier en daar wordt uitgevoerd; ook vindt men er gyps en zwavel. De flora staat in hooge mate onder den invloed van het Australische vastland, dat op ± 100 uren gaans af- stand ervanligt. De zuidoostmoeson, deheerschende wind van ons zomerhalfjaar, is nagenoeg geheel regen- loos; hij splijt den bodem, welks overvloedig puin nu en dan in groote stofwolken wordt omhooggevoerd...”
7

“...Manoewoko 513 Mansalar 288 Mantar 466 mantri’s 388 mapoeloe’s 445 Marabahan 381, 384, 385 Maras geb. 335, 340 Maratakka 587 Mardika 509 Mareh 519 Margasari 380 Marianne’s oord 368 Marigot 627 marine fauna 365 Maringan 224 Maringin 257 Mario riyawa 439 Mario riwawo 439 maripapalmen 574, 576 Maritja (str.) 472 Marlborough (fort) 283 Mame (Meme) 496 Maroni 566, 585 Maros 435, 457 Marowijne 566, 585 Mars 337 Martapoera 381, 385 Martin' 20, 84. 242, 474, 506, 570 Martin (St.) 603, 622 Martinique 616 Mas (kali) 134 Masang 261,265,268,287 Masbate 415 Masinrimpoeloe 436, 457 Masoedji 291 Massarete 502 massooi 530 mataglap 44 Matan 371 Mataram (Java) 199 Mataram (Lombok) 461 Mata Setan 464 Matelief (C.) 521 Matoeari Negers 593 Matthes (dr.) 434 Maurissa (str.) 472 mauritia flexuosa 574, ■' 576 Mauritius 493 Maury 30 mawas 277; 312 Medan 298, 299 Meester -Comelis 121, 54 Meeuwen, baai 90 Meeuwen eil. 90 Megamendoeng 91 Melaboe 358, 372 Melaboéh '304 Melaboeh (baai v.) 289 i Melanesië 69 melasse 586...”
8

“...290, 363, 370 Soekoe’s 108, 272, 316 Soela Bessi 484, 514 S(o)elamoe 480 Soela eil. 7, 451, 484,485, 487, 514, 524 Soeligie 268 Soeloe eil. 77, 414, 419 Soeloe zee 7 Soemba 4, 9, 458, 470, 472, 482 Soembawa 458, 403, 466, 468 Soembawa (baai v.) 464 Soembing 86, 87, 99, ÏOI Soemedang (vallei van) 93, 96 Soemenap 224, 226 Soemenapsche eil. 226 soempitan 184 Soempoer 241, 263, 264, 269 Soenda straat 10, 13, 84, 232, 233 Soendaneesch 182 Soendaneezen 180 Soenge(i)’s 293, 536 Soengei-kakap 368 Soengi Mas 476 Soengei Tenang 257 Soengiragi 125 Soengsang 292 Soerabaja 135, 544 Soerakarta 132, 133 Soerakarta (vlakte van) 132 soerili 158 Soeroeaki 513 soerou 316, 318 soesoehoenan 133, 206 Soesoehoenan Goenoeng Djati 125 Soetji 137, 544 Soetrana 481 Soewangi’s 491, 510 Sokan (Tji) 92 solfataren 622 Solo (riv. v.) 104,106,108 Solok 247, 259, 263, 414 Solor eil. 470, 471 Solor (str.) 471 Sombrero 626 Sondong 373 Songsong 187 Soppeng 436, 439, 457 soppo’s 320 Sorg (fort) 374 Sorieq Berapi 246, 274 Soromandi...”