Your search within this document for 'mal' resulted in twelve matching pages.
1

“...bevolking op Java en Madoera 221 X Krakatau....................................233 XI Het vulkanisme van Sumatra . . . . . 246 XTT Schetstaalkaart van Sumatra . . . . . 314 XTTT Onze tegenwoordige stelling in Groot-Atjeh 328 XIY Geologisch schetskaartje van Bangka . . 341 XY Geologisch schetskaartje van Blitong. . . 348 XYI De eilanden om de Banda zee.................. 488 XVJL1 De Sint-Anna baai op Curasao.................613 XV111 Geologisch schetskaartje van Sint-.Martin . 622 Platen: A De buffel (Mal. karbau)...................... 178 B De drie merkwaardigste zoogdieren van Celebes 429 Tusschen den tekst: Gang der temperatuur te Utrecht en te Batavia . 23 Ideaal profiel van Sumatra.........................244...”
2

“...vertoont in Insulinde niet veel verschil. Daar de magnetische elementen aan wijzigingen onder- hevig zijn, moeten ze nu en dan op nieuw worden bepaald. In het vochtig-heete klimaat van Insulinde is, bij den weelderigen overvloed van plantaardige en dierlijke orga- nismen, de rotting zeer aanzienlijk; uit allerlei poelen en plassen stijgen daardoor vele schadelijke miasm en op en allerlei bacteriën vermenigvuldigen er zich zeer snel. Yandaar dat het leven van den mensch, zoowel dat van den „baar” (Mal. baroe = nieuw) als dat van den inboorling er gedurig door hevige ziekten, b. v. ty- phus en cholera, wordt bedreigd. Vooral in moerassige streken, waar veel windstilten heerschen, zoodat de mi- asmen niet spoedig worden verdreven, heeft het leven vele gevaren te doorstaan. Bovendien kan in die wind-...”
3

“...44 I 8. Tropische wouden. stiUe vlakten de hitte zoo groot zijn, dat ze ijlhoofdigheid (Mal. mataglap) en zelfs krankzinnigheid en zelfmoord ten gevolge heeft. De vreemdeling heeft in den aanvang veel last van hitte in de handpalmen en van overdadig zweeten, later volgt licht bloedarmoede; de werking der ingewanden vermindert en de bemoeilijkte afvoer van bloed uit den buik doet leverziekten en gebreken in de spijsverte- ring ontstaan. Ook volgt er meestal eene algemeene ver- zwakking en ontstemming, door de Engelschen „tropical debility” genoemd; de huid wordt bleek; handen en voeten zwellen licht op en velen krijgen last van aambeien. Yooral voor kinderen, waterzuchtigen en in het algemeen voor vrouwen is het klimaat van Insulinde niet aan te bevelen. Longziekten genezen er wel eens; huidziek- ten zijn er echter zeer algemeen en lastig, en bovendien lijdt men er, door het felle zonnelicht, veel aan oog- ziekten. Matig leven is hier, veel meer dan bij ons, eene allereerste voorwaarde voor...”
4

“...is waarschijnlijk Zuid-Amerika en van daar heeft hij zich over bijna de ge- heele tropische luchtstreek verspreid. Hij groeit gaarne in de nabijheid der zee en vormt daar soms heele wouden. Op vele kleinere koraaleilanden heerscht hij bijna alleen. Minstens na het zesde levensjaar draagt hij het geheele jaar door bloemen en vruchten. De bladeren zijn 4 a 5 M. lang. De bloemkolf levert toe wak (palmwijn); de jonge en afgevallen vruchten worden als medicijn ge- bruikt; de bast der rijpe vruchten, Mal. kajer, elders SOU Uil. ING, TBOFÉN. 4...”
5

“...die van Nieuw-Guinea en de Papoesche eilanden zuiver Papoesch, en verder westwaarts vindt men Papoesche elementen op de Zuidooster- en Zuid- wester eilanden, Timor, Flores en Soemba. Oostwaarts wonen ze op de eilandengroepen, welke in het verlengde van Nieuw-Guinea Australië als in eenen boog omgeven, be- nevens op de Fidzji eilanden, waar ze echter reeds sterk met Polynesiërs zijn vermengd. Hun geheele gebied heet naar hunne donkerbruine huidkleur Melanesië (melan — zwart). Of de Aëtas of Itas (Mal. = zwarten), ook wel, met het verkleinwoord van neger, Negrito’s...”
6

“...drinkwater van Soetji, ten westen er van, gehaald worden. In 1865 heeft men beproefd, eenen artesischen put te boren; tot 747 M. drong men, zonder goeden uit- slag, in den bodem door. Bij kaap Pangkah (hoek vanSidajoe) vindt men het sein- en loodswezen en een lichtschip voor de vaart naar Soerabaja. Aan de zuidzijde dervlakteis Passoeroean (40) het middelpunt. Naar het riviertje, waaraan het ligt, draagt het bij de Inlanders ook den naam Gembong; Passoe- roean beteekent bet el tuin (Jav. soeroeh = Mal. sirih). Het riviertje der stad Stroomt tusschen gemetselde kaden door in zee; het tolkantoor heet ook hier „de Boom.” De woningen der breede en ruime straten getuigen van welvaart, vooral die in de wijk der ± 2500 Chineezen. De spoorweg gaat langs de groote kofflepakhuizen. Langs het strand vindt men veel tambaks en in de vlakte ruim 20 suikerfabrieken; suiker is ook het hoofdproduct op het particuliere land Kedawoeng, het oostelijkste van Java (§ 23). In het vulkanische meer van Grati, ten zuid-...”
7

“...ÏJ5 fej^j-==^SL^r=f: ■''•XïWt S3m ESSS. lp*|||i|pf HHk^s MtllliyHfSF; ItllII «SSi WÊÊSÊmÈ tëSÊÊÊÊÊMtè'MMmM WÈÊÊmËËÈÊBmmMÊmsË. 10 WÉM! ^K|a tssaB «H gcg^w |^%ww De Buffel (Mal. karbauj ËiSil& 1mmm milas* Mmm Ki SSai PI mmm Wtöi ËËSa^Êë&4 mmmm mm...”
8

“...beneden 500 M. Kleine alluviale vlakten vindt men vooral aan de zuidkust, b. v. ten westen van Sampang. Een aanzienlijk deel der bevolking woont, om de visch- vangst, aan de kust; daar liggen ook de grootere plaatsen. Het hoofdcentrum van het westen is Bangkalan, waar de regent, evenals die van Pamekasan en Soemenap, in eenen kraton woont; het heeft eene haven en drijft veel handel met Java. De postweg langs de zuidkust begint er, terwijl er tevens een postweg zuidwaarts naar de veerplaats Ka mal gaat; dit plaatsje ligt bijna een uur roeiens van Soerabaja. De resident van het geheele eiland woont te Pamekasan, iets naar binnen gelegen en zeer zindelijk en welvarend. De belangrijkste plaats van het oosten is Soemenap, in 1785 aan de zee ge- sticht, maar nu eenen paal (zie p. 219) van het strand verwijderd; de Europeesche wijk heet Maringan. Langs het strand vindt men tambaks en zoutpannen. In de laatste, welke ook gevonden worden te Boender, ten zuidoosten van de hoofdplaats, wordt door...”
9

“...versteeningen zijn ze, vol- gens Verbeek, jong-mioceen; er komen ook kolen voor, evenals op Poeloe Babi. Uit de orbitoïdenkalk van een der Batoe eilanden besluit Martin tot de aanwezigheid' van oud-miocene lagen; misschien zijn er ook plio- cene. Ongetwijfeld bestaat de geheele rij in hoofdzaak uit tertiaire vormingen, welke bij die van Sumatra aan- sluiten. Naar het hoofdgesteente spreekt Verbeek steeds van „de miocene eilandenrij". Poeloe Babi (= varkens eiland) heet bij de inboor- lingen Si mal o er. Het is tot ruim 300 M. hoog, zwaar begroeid en zeer vruchtbaar. Van de wilde dieren kennen we een varken, waarnaar het eiland benoemd is, en eene groote vledermuis. Men houdt er veel buffels. De hoofd- bevolking vormen de Maleiers, afkomstig uit Menang Kabau; ook zijn er Atjehers, ± een tiende deel der 12000 bewoners. Deze hebben in de havenplaatsen eene gemengde handelstaal doen ontstaan. Vroeger stond het onder Atjeh, thans onder ons; sedert 1880 is het bij het SCHUILING, TBOPEN, 20...”
10

“...behoort ze, met het omliggend gebied, voor goed aan Engeland; ze telt 20000 inwoners. De Portugeezen zochten er te vergeefs goud, blijkens den naam van den hoogen berg Ophir in den achtergrond der stad. Thans voert ze tin uit; de reede is echter zoodanig verzand, dat groote zeeschepen drie uren gaans van de kust moe- ten ankeren. Yerder noordwaarts hebben de Engelschen op het vastland nog het gebied van "Wellesley, met eenige suikercultuur; vóór de kust aldaar ligt het reeds vroeger genoemde Poeloe (Mal. = ’ eiland)-Pinang (naar de pinang- of betelnoten) of Prince of Wales eiland, met eene zeer goede en drukke haven, n.1. Georgetown (10); met de residentie Sumatra’s Oost- kust en met Atjeh heeft deze stad een druk verkeer. Uit Deli gaat de tabak voor een deel daarheen. Het belangrijkste punt vóór de kust van Malakka is Singapore, op de zuidkust van het gelijknamige, 5 □ m. groote eiland vóór de zuidpunt. Dit kocht de Engel- sche O.-I. Compagnie in 1819 van den sultan van Dzjo- hor, op de kust...”
11

“...kennen geene kleederen buiten de tjawat van boomschors; vergiftigde pijlen zijn hunne wapenen; de dooden worden in staande houding in holle stammen van ijzerhoutboomen begraven; ook bij hen is „stomme handel" de eenige en bestaat in het verruilen van was, touwwerk, blaaspijpen, kadjangmatten en pijlvergift tegen keukengereedschappen, lansspitsen, enz.; ze eten vooral vruchten, apen en wilde zwijnen. § 77. De De eersten zijn uit bijna geheel Insulinde afkomstig; immigranten naast den eigenlijken Mal ei er van Sumatra en Malakka omti ende en den visschenden en roovenden Badjoe dierzelfde eilanden eilanden noemen we den Hindoe-Javaan van Java, m <*• den Boeginees van Celebes, den Soeloenees van de . . Soeloe eilanden en den zeeroovenden II an on van Min- Oosterlingen. danao. Echter vormen de Maleiers zoodanig het hoofd- bestanddeel, dat de taal der kuststreken voor verreweg het grootste deel Maleisch is, evenals de geheele inrichting der kuststaten, welker regeerende familiën, zelfs al werden...”
12

“...647 ■Oost Chineesche zee 11 [Oost-Indische Compagnie 204 JOost-Java 88, 104 lOost-Java (centrale vl. van) | 132 loostmoeson 33 I Oost-Seinpost 611 JÖostenberg 623 ■Ooster districten (Cel.) 438, I 457 JOostergat 491 •Opak 104, 131 fOphir (Mal.) 334 tOphir (Sum.) 268 [opium 188, 216 [opiumkitten 188, 189 [opossum 486 I oppervlaktestroomingen 12 | Orang Alas 282 [Orang Dagang 353 [Orang Darat 353 [Orang Dongo 468 [Orang Gajoe 282 [Orang Koeboe 314, 319 [Orang Laoet 346, 452 [Orang Loeboe 314, 318 [Orang Oeloe 314, 318 | orang oetan 339, 361 [Orang Sekah 353 | Orang Serani 519, 522 [Oranje (fort) 518, 521,, . 522 | Oranje-Nassau 381 | Oranjestad 610, 621 | orbitoïdenkalk 242, 427 [orchideeën 47, 360 | Oriëntale Rijk (het) 62, 581 [Oro-Oro 109 | oryza sativa, enz. 55 | Ot Danoms 384, 406 [ Otrabanda 613 | oud-continentale eil. 432 [ Oude Wereld 3 [ Overbeck (Yon) 400 Owen Stanley 529 I» paarden 179, 458 Paardenbaai 610 Paasch eiland 66 Pabijansch 314 paca 582 padanda 231 Padang (de) 292 Padang...”