1 |
|
New Page
“...liedjes,
de leden-martelende lichaamsverwringingen, die op Java den
naam van dansen dragen; reizende kermistroepen vermaken de
aanschouwers door onbegrijpelijke goocheltoeren; de opiumkitten
en speelhuizen spreiden overal hunne verderfelijke verlokkingen
ten toon en ooggetuigen verklaren, dat het gezicht van een troep
half naakte, in een kring op den grond gezeten en door een
schel lamp- of fakkellicht beschenen Chineezen, die in de magere
vingers een paar smerige kaarsen klemmen en, met eenen hoop
koper- of zilvermunt vóór zich, den loop van het spel met gloei-
ende blikken bespieden, eene soort van bekoring op hen uitoe-
fende, die het hun onmogelijk maakte, den blik af te wenden
van een schouwspel, dat hen met afgrijzen vervulde.” (veth, Java).
De straten van Nieuw-Batavia zijn breede lanen, door
villa’s omzoomd; ze verschillen alzoo zeer van wat we in
het moederland met dien naam bestempelen. De villa’s
liggen, door schaduwrijk geboomte en bloemperken om-
geven, op ruime erven en hebben, wegens...”
|
|
2 |
|
“...241
de diabazen en de verwanten dezer groensteenen.
Ze zijn in al de drie oudere vormingen ombooggedrongen.
De kolenkalk hebben ze vaak zeer gemetamorphoseerd,
door het in een granaatgesteente om te zetten, dat met
kopererts geimpregneerd is; op Sumatra is overal het
koper aan het diabaas en zijne verwanten gebonden.
Vooral in het zuiden der Padangsche Bovenlanden komen
veel diabaasstreken voor; eveneens bij Natal in het noor-
den, terwijl in geheel Zuid-Sumatra — Benkoelen, de
Lampongs en Palembang — alle groensteenen volkomen
onbekend zijn. Den juisten ouderdom der diabazen en
hunne verwanten, vooral gabbro’s, kan men niet bepa-
len, daar vóór het tertiaire tijdvak geen nieuw gesteente
•uit water bezonk; wijl echter overal elders de diabazen
weinig jonger zijn dan de kolenkalk, mag men ze ook
op Sumatra dien ouderdom geven.
b. Het jonge Sumatra.
1. De erupties van diabazen gingen waarschijnlijk met
verheffing van den bodem gepaard; althans was de kern
van Sumatra in het laatste deel van...”
|
|
3 |
|
“...koraalkalk en jonge zeevor-
mingen. Hier en daar kent men enkele vulkanen en
koraalriffen; de eerste liggen, volgens den Spaanschen
geoloog Centeno in twee rijen. Het grondgebergte
is geen tafelland, maar bestaat uit een aantal ketens,
welke grootendeels door de zee bedekt zijn, terwijl een
ander deel onder vulkanische asch en tuf is bedolven.
Aardbevingen zijn zeer menigvuldig; men onderscheidt de
gevreesde verticale (terremetos) van de horizontale
(t e mb 1 o r e s). Op vele plaatsen bevat de bodem koper,
kolen en goud; de exploitatie is echter tot dusverre gering.
Luzon is na Java het dichtstbevolkte eiland van Insu-
iZrriinde'. Het noorden bestaat twee meridiaangebergten,
de Sierra Madre moeder gebergte) en de Noor-
delijke Cordillleras, met het dal der Cagayan er
tusschen. Verder zuidwaarts heeft de Lagune de Ca-
naren afvloeiing naar de beide baaien ten noordwesten
en ten zuiden er van, zoodat het gebergte, dat daar de
westkust vormt— de Sierra de Zambales —vroeger
waarschijnlijk een zelfstandig...”
|
|
4 |
|
“...aan de oostzijde,
welke daar het geheel in een aantal deelen oploste en de
vlakten overstroomde.
De vorm van het eiland sluit de aanwezigheid van
groote rivieren uit; alleen enkele, welke een eindweegs
de lengteas van een der schiereilanden volgen, verdienen
de aandacht, b. v. de Sadang en de Walannaë op
het zuidelijk en de Bahoe Solo op het zuidoostelijk
schiereiland.
Vooral in het noorden en midden van Celebes wordt
goud gevonden, wat op granietgesteenten schijnt te
wijzen; ook ijzer, tin en koper komen er voor. In het
noordwesten heeft Von Rosenberg goudhoudende kwart-
sieten aangewezen, terwijl in de buurt van Makasser
prachtige oude schiefers voorkomen. De jongere
eruptieve gesteenten in het zuiden en m de Mina-
hassa werden reeds genoemd; in laatstgenoemd gewest
vindt men ook graniet en syeniet; op Tagoelanda,
een der zuidelijke Sangi eilanden, komen glimmer schie-...”
|
|
5 |
|
“...verbanningsoord voor de Por-
tugeesche koloniën op de westkust van Yoor-Indië en
Zuid-China. Moubara, eene kleine haven ten zuidwesten
van de hoofdplaats, was vroeger in het bezit der Neder-
landers.
De vorsten van alle rijkjes in het Portugeesche gebied
moeten eene jaarlijksche schatting — jinta — opbrengen
en in oorlogstijd hulptroepen leveren. Een deel der be-
volking is, althans in naam, Koomsch-Katholiek.
Tot Portugeesch Timor behoort ook het eilandje Kam-
bing, de „sleutel van Dilli”, dat veel koper heet te be-
vatten.
De bewoners van Timor zijn, volgens "Wallace, woest
en onbeschaafd en hebben niets gemeen met deMaleiers,
des te meer met de Papoea’s. De bergbewoners zijn
vrij slank, dragen kroes haar en hebben eene zwartaehtig-
bruine huidkleur; ook de lange neus met neerhangende
spits der Papoea’s ontbreekt niet. De huizen der berg-
bewoners staan op palen, die der strandbewoners op den
SCHUILrNG, TROPEN. 31...”
|
|
6 |
|
“... schiereiland van Halmaheira
gescheiden zijn; in deze straat loopt eene, voor kleine
schepen zeer gevaarlijke strooming. Het hoofdeiland
is 50 □ mijlen groot en bestaat uit twee bergachtige
schiereilanden, welke tusschen de baaien Laboeha
(aan de westzijde) en Lap an (aan de oostzijde) door
eene landengte verbonden zijn. Het zuidelijk schiereiland
schijnt gedeeltelijk vulkanisch te zijn; in de noordelijke
helft vindt men o.a. zandsteen en dioriet, en als
nuttige mineralen goud, steenkolen en koper. De
noordwestmoeson is. de regenwind; vooral in December valt
er, bij noordenwind, veel water. Laboeha of Bat jan,
de zetel van den sultan van Bat jan, bevat eenen
Christenkampong en eenen Mohamedaanschen kampong;
in de eerste wonen meest O rang Serani (Arab. Nats-...”
|
|
7 |
|
“...556
jenever f 706 839 ƒ 600 738
glas en glaswerk .... tt 461163 tt 350 172
hout , 426 305 19 291
ijzer en staal en dito werk tt 2 876 013 „ 1 722 935
kleederen tt 996 612 „ 437 526
koffie tt 756 298 tl 158
steenkolen tt 2 994 552 tl 286 638
koper en koperwerk . . tt 662 659 tt 333 392
kramerij . tt 5 206 765 „ 2 437 513
leder en lederwerk . . . tt 599 849 „ 290 347
katoenen manufacturen . . tt 36 184 199 18 820 367
wollen en halfwollen dito . tt 1 827 645 tt 1 171 949
zijden en halfzijden dito tt 1 829 064 tl 424 674
andere dito . . . . . . 1106 178 336 095
meel tt 1 84S830 tl 193 503
mest . tt 335 545 tl 226 109
meubelen tt 792 569 tl 522 961
modewaren tf 1 004 158 II 687 248
muntbiljetten tt 928 665 tt 928 665
petroleum 7 149 297 tt 27 350
klapperolie opium tt tt 398 438 3 920 680 400
papier . 987 456 391 325
rijst sigaren tt 5 768 425 2 306 058 231 216
tabak en snuif „ 1 145 822 224 114
thee levend vee 1 338 814 1 149 787 tt 1 015
verfwaren ........”
|
|
8 |
|
“...373 Komodo 463, 467
Mezelscliiefer, 611 Koembang geb. 98 kongsi’s 72, 343, 350, 407,
(kifoenga 594 . Koen (J. P.) 204, 521 468
iKilwaroe 513 Koendoer 336 kongsihuizen 408
tKimanis 364 Koeningan 98 Koningspunt 282
fldna 57, 95,153,175, 216, Koepang 458, 474, 478, koninklijke besluiten 541
1 558 482 Kon. Mus v. Nat. Hist. 64
kina Baloe 355, 358, 393, Koepang (baai v.) 478 Kon. West-Ind. maildienst
[ 398 Koepangers 482 614
kina Batangan 399 Koeran 391 Koor 498
Brina-etablissementen 177 Koerauw 342 koper 241
Ikinazone 176 koeria’s 316 kopie’s 577
SCHUILING, TROPEN. 41...”
|
|