| 1 |
 |
“...durven ze alles, overtuigd, dat ze niet vóór hunnen tijd
zullen sterven. Deze vogelnestklippen zijn, als overal
elders op Java, behalve in de Vorstenlanden en op de
particuliere landerijen, het eigendom van den Staat, en
worden óf in eigen beheer door ons geëxploiteerd, óf aan
de bevolking verhuurd of verpacht, zooals Karang Bolong,
dat in 1871 voor 25 jaren tegen ƒ37100 ’s jaars werd gegund.
Door den verbindingsrug van Karang Bolong naar het
Zuid-Serajoe gebergte gaat de nieuwe spoorweg Djokjo-
karta-Tjilatjap in eenen tunnel van bijna 600 M. lengte.
Het Diëng plateau, waarop de grenzen van vijf
residentiën elkander ontmoeten, wordt aan de noordoost-
zijde afgesloten door den hoogen rug van den Pr ah o e
(zie kaart IV), een deel van den ringmuur, welke een-
maal den krater omgaf. Boven op den Prahoe (— prauw)
vindt men de hoogste Siwa-tempelruïnen (§33) van Java
en aan de noordaf helling in het heuvelland zeer zwakke
jodiumbronnen, welke hier op eene hoogte van 700 M.
het sanatorium Pelantoengan...”
|
|
| 2 |
 |
“...van den
Sultan benevens dien van den prins Pakoe Alam
(§ 35), verder Europeesche en Chineesche buurten met
een aanzienlijk getal Inlandsche dorpen. De kratons hebben
een vervallen voorkomen; opgetrokken en gestoffeerd met
Oosterschen glans en pracht, laat men ze echter, althans
uitwendig, aan hun lot over, daar de Mataramsche vorsten,
als wier erfgenaam zich de sultan beschouwt, toch na 1
a 2 eeuwen Weer verhuizen. Daardoor volgden elkaar als
residenties op: Demak (§ 24 p. 127), Pasar geda of
Karta (ten zuidoosten van Djokjokarta), Kartasoera
(ten westen van Soerakarta) en Soerakarta. Het fort
Rustenburg bestrijkt den kraton van Djokjokarta. Hoe
het gezag van den sultan zoowel als dat van den soesoe-
hoenan van Soerakarta weinig meer dan schijn is, zullen
we later zien (§ 36).. Het Pakoe-Alamsche gebied ligt in
het zuidwesten van Djokjokarta; eenige welvarende dorpen
winnen er zoogenaamd „zuider-zeestrandzout", waarvan
de prins eene kleine belasting int.
Van deze behandelen we in de eerste...”
|
|
| 3 |
 |
“...maken van deze gelegenheid gebruik.
c. op gronden der dessa’s in de Gouvemements-
landen, welke door niet-Inlanders van de bevolking worden
gehuurd volgens bepalingen, door onze Regeering vastge-
steld. Deze onderzoekt de contracten en registreert ze,
waardoor ze rechtsgeldig worden. Ook de nog bestaande
contracten gebruiken dessagronden, overeenkomstig dé
bepalingen van het cultuurstelsel, en dat dezen de beste
worden toegewezen, ligt voor de hand.
d. gronden in de Vorstenlanden, n.1. Djokjo-
karta en Soerakarta (§ 24 en § 25), door de eigenaren of
houders in huur uitgegeven aan Chineezen of Europeanen,
die dan den naam landhuurders (zie p. 133) dragen.
Sinds 1872 moet de Directeur van Binnenlandsch Bestuur
toestemming geven, terwijl de betrokken resident het
contract moet registreeren.
In 1879 was de beteekenis dezer vier vormen van vrije
suikercultuur als volgt:
a. 30 ondernemingen met 7 m. KG. opbrengst,
De Inlanders kweeken bovendien suiker op hunne erven;
overal verspreid vindt men...”
|
|
| 4 |
 |
“...kapoer Baros 288
kapoetren 212
Kappler (Aug.) 565
kapthai 408
Karaëng Lowe 454
Karakao 614
Karang 89, 233
Karang anjer 131
Karang Asem (Bali) 231
Karang Asem(Lombok) 461
Karang Bolong 99, 196 j
Karang Pandan 133
Karang Sambong 96, 116
karbau 177, 312
Karboeger-Indianen 591
Karbouwengat 249, 265
Karbouwen piek 495
karet 515’
Kariijahgoeng (meer) 436
Karimata-eil. 370
Karimata straat 9,13, 347
Karimon eil. 336
Karimon (Groot-) 336
Karimon (Klein-) 336
Karimon Djawa eil. 85, 227r
Kar Nikobar 423
Karta 132
Kartasoera 132
kassia 271
Katang-Katang 243
Kate (ten) 591
Katingan (riv. v.) 383
Katimbang 330
katjang 95
katoen 57, 193, 463, 581
Katoengouw 365...”
|
|
