| 1 |
 |
“...Compagnie eene groote werf en haar voornaamste tuighuis.
Baldadig door de Engelschen in 1810 in eenen puinhoop
verkeerd, is later het maritiem etablissement hersteld en
werd er zelfs een droog dok geplaatst; maar de hoofd-
werf is thans te Soerabaja, waar beter en goedkooper
arbeiders te verkrijgen zijn en waar men het djatihout
bij de hand heeft. Op Onrust zijn de werklieden Chi-
neezen, benevens eenige honderden dwangarbeiders; de
Soendaneezen zijn voor zwaar werk niet te gebruiken.
Malaria en beri-beri vragen hier vele offers. In de buurt
dezer eilanden wordt tripang gevischt.
de 3 Boompjes eilanden, voor de kust van Tje-
ribon; ze zijn door koraalriffen omgeven.
de Karimon Djawa eilanden, voor de kust van
Japara; hier is een posthouder gevestigd.
Bawean, aan den scheepvaartweg van Soerabaja naar
Bandjermasin. Het is vulkanisch en heeft warme bronnen.
Twee bergtoppen stijgen tot 6 a 700 M. In den bodem
heeft men o. a. phonoliethen gevonden, elders in Indië
onbekend. Ook vindt men er kolenlagen...”
|
|
| 2 |
 |
“...Kota Radja, de
verbouwde kraton, is het hoofdfort; de officieren en hunne
gezinnen hebben er een goed verblijf en de stoomtram
voert in 12 minuten naar Oleh-leh. Rondom de stelling
vindt men posten en wachthuizen en een net van stoom-
tramlijnen verbindt ze onderling en met het centrum. De
vijandelijkheden hebben thans niet veel meer te beteekenen,
ofschoon waakzaamheid dubbel noodig is. Lastiger vijand
dan de Atjeher is echter de beri-beri, de zenuwziekte,
welke in den laatsten tijd het onderwerp van wetenschap-
pelijk onderzoek is geworden; wegens beri-beri werden
van 1882—’86 niet minder dan 3533 soldaten afgekeurd,
terwijl er 1843 aan overleden; vooral onder de Inlandsche
soldaten maakt ze hare slachtoffers.
Sedert den dood van Demmeni in 1886 is kolonel Yan...”
|
|
| 3 |
 |
“... dus aanzienlijk meer dan die op Bangka;
bovendien wordt den arbeiders hier f 10 per maand gega-
randeerd. De Maatschappij onderhoudt voor hare rekening
in de buurt der mijnen pakhuizen, waaruit de Chineezen
op afrekening rijst, olie, zout, kleeren, werktuigen, enz.
kunnen halen, terwijl er te Tandjoeng Pandang en te Man-
gar hospitalen voor zieke werklui zijn opgericht, waar-
door het sterftecijfer aanzienlijk is gedaald; sedert 1856
heeft hier, sedert 1853 op Bangka jaren lang de bekende
beri-beri onder de mijnwerkers geheerscht. Behalve de
mijnkongsi’s heeft men afzonderlijke kolenbranders-
kongsi’s, welke aan de eerste de noodige houtskolen...”
|
|
| 4 |
 |
“...Bean (dano) 365
Beccari 65, 393, 527., 530
bedoeg 200
Behouden Passage 90
Bekoe Negers 593
Bekompai 380, 385
Belalau 250
Belang 443
belastingen 628
Belatong 375
Beloeneezen 482
Benedengedeelte (van Cur.)
610
Benedenlanden van Dj ambi
20
Benedenlanden van Palem-
bang 291
Bengaalsch opium 188
Bengaleezen 73
Bengawan 108
Bengkajang 372
Bengkaiis 298, 301, 330
Benkoelen 283, 329
Benkoelen (riv. v.) 283
Benteng 440, 441
benzoë 310
Berbice 599
Bergendaal 585
Bergje 618, 621
Bergsma 32
bergzanger 159
beri-beri 328
Bering straat 3
Bernstein 65, 516
Berouwsche ianden 357,
364, 391
Besagi 250
Besoeki 138
betelkauwen 186
Betelnotenkust 304
' Bevredigde Bosohnegers
592
bevolking 95, 223, 590
bewolking 3.0
Beyrich 474
j Bibiluto 475
Bickmore 65...”
|
|
