| 1 |
 |
“...dubbel zooveel als droge.
Na den oogst worden de waterplassen der sawahs,
achtergebleven besproeiingswater, wel voor de kunstma-
tige vischteelt gebruikt. Op de volksgezondheid werken ze,
vooral wanneer het water niet nu en dan ververscht wordt,
nadeelig; de miasmen, welke er bij het opdrogen uit op-
stijgen, veroorzaken de gevreesde „sawahkoortsen.
Rijst bevat te weinig kleefstof, om er brood van te
bakken. De Maleiers gaan ze op eenen cilindervormigen
koperen ketel (dongdang) met kokend water, in bam-
boe- of rotanmandjes, stoomen; de stoom maakt namelijk
de rijst gaar.
Daar de kinderlijke fantasie der Maleiers ook de rijst
met eene ziel toerust, namelijk tot woonplaats maakt van
dewi Sri, de echtgenoote van Yishnoe, een der
drie góden van het Brahmanisme (§ 33), wordt ze in alle
opzichten als bezield wezen behandeld; vandaar de hon-
derden plechtigheden en feestelijkheden, welke bijna overal
in Indië met den rijstbouw verbonden zijn en waarin het
bijgeloof zich in allerhande vormen openbaart...”
|
|
| 2 |
 |
“...lands. Europeanen
zijn er, buiten het garnizoen, bijna niet. De scheepvaart-
beweging is niet onaanzienlijk; in 1885 zijn aange-
komen: 9 stoom-, 45 op Europeesche wijze en 19 op
Inlandsche wijze getuigde zeilschepen en vertrokken:
67 stoom-, 51 op Europeesche wijze en 10 op Inlandsche
wijze getuigde zeilschepen. Alle huizen der stad staan
op niboengstijlen van een paar meter lengte. De vloed
maakt dit noodzakelijk; bij springtij staat de geheele
stad een paar voet in ’t water; door heiningen van bam-
boe in het vloedwater houdt men zelfs een deel der
visschen gevangen. Van de industrie-artikelen moeten
vooral de reeds genoemde bandongs, waarmede men
in den regentijd de rivieren opvaart, genoemd worden.
Sedert 1877 vindt men hier een dok voor kleine repa-
raties van • Gouvernements- en particuliere vaartuigen.
Aan de deltakust ligt maar ééne nederzetting van eenige
beteekenis, n.1. de Boegineesche stichting Soengei-
kakap, ten westen van Pontianak. De geheele zuide-
lijke helft der deltakust...”
|
|
