1 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0026thm.jpg) |
“...dikwijls lo lat ziet staan en
die dus, of onderscheiden kamers er van,’szomers schijnen
verhuurd te worden, doch in het najaar en des winters
leeg te slaan.
De hoofdkerk, met een hoogen stompen toren, is zeer
schoon in het midden van de hoofdslraal, de genoemde Wigh-
slreel gelegen, op eene hoogte en door een ijzeren hek van den
weg afgescheiden. Gaarne zou ik morgen (Zondag) ter kerke
gaan, begeerig als ik ben, om in Gods huis hel woord des
Evangelies te hooren, en tot den Vader der geesten van al-
len vleesch, in den naam van christüs jezüs, mijne gebe-
den en dankzeggingen op te zenden, waarvan ik en de mij-...”
|
|
2 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0036thm.jpg) |
“...30
den mensch gezet, eenmaal Ie sterven en daarna het oor-
deel. De ziel van den man, wiens lijk wij thans de laatste
eer aandoen, is reeds voor het oordeel Gods verschenen.
Zullen wij beslissen of het oordeel van vrijspraak of van
verdoemenis over hem is uitgesproken ? Neen I Christus heeft
ons geleerd: oordeelt niet, opdat gij niet geoordeeld wordt!
Maar dit willen wij doen, hem aan Gods genade aanbeve-
len. Dit willen wij doen, uit zijn sterven leeren, aldus te
leven, dat wij eenmaal zonder angst en schrik sterven kun-
nen, om met een vrij geweten, door het geloof in Christus
jezus voor Zijnen regterstoel te kunnen verschijnen. 0 God,
verleen ons die genade, dat als wij sterven, wij gemoedigd
den dood tegengaan, gesterkt door Uwe genade ons in
Christus geopenbaard! Amen.”
Nu las de tweede stuurman uit het Engelsch Prayer-book
de gebeden voor, die in de Engelsche eerediensl bij een lijk
gebruikelijk zijn, en met het, OnzeVader, besloten worden.
Nu werd het lijk door de matrozen weder...”
|
|
3 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0054thm.jpg) |
“...48
len voorzien, over welke tot bevelhebber werd aangesteld
Pierre le grand; de geheele expeditie stond onder bestuur
van jan van walbeek, die, bij de evenluëele verovering als
Gouverneur zou optreden.
Den 4den Mei 1635 stak dit smaldeel in zee, bereikte den
16den Junij Bonaire, en zou den volgenden dag de St. Annabaai
op Curasao binnen geloopen zijn, indien de stroom, waar-
mede de schepelingen in deze wateren onbekend waren (de
stroom namelijk loopt bijna het geheele jaar sterk van hel
Oosten naar het Westen; Bonaire ligt ten Oosten van Cu-
rasao), de schepen niet voorbij de haven had gevoerd, zoo-
dat men genoodzaakt was, om de noord tot St. Domingo te
zeilen en alzoo weder boven Curasao le komen. De tweede
keer meer bedachtzaam, zeilde het smaldeel den 29sten Julij
de haven binnen; manschappen werden ontscheept, en eerst
onderhandeld wegens de overgaaf met den toenmaligen Gou-
verneur don alonzo Lopez de morla , die zijne residentie had
in een dorpje aan het Schotlegat; Sanla Anna genaamd...”
|
|
4 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0062thm.jpg) |
“...heden allen in den hemel ontbijten,” en hem
toen naar de kruidkamer zien loopen; hij had slechts even
tijd om den scheepsschrijver, die zich digt bij hem bevond,
te waarschuwen, en was met dezen door een der geschuts-
poorten in het water gesprongen. De manschappen zaten
juist te schaften, waaraan men het moet toeschrijven, dat
niet één hunner werd gered; de kapitein werd gekapt om
bij den Gouverneur zijne opwachting te maken. Onderschei-
den negers en negerinnen met koopwaren en levensmidde-
len, die aan boord waren of in de nabijheid van het fregat
op pontjes, vonden ook den dood in het water. Geweldig
werden de schepen, die in de nabijheid lagen, geteisterd.
Een Engelsche kaper zonk plotseling naar den grond, an-...”
|
|
5 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0068thm.jpg) |
“...belang over te halen, doch deze zich niet latende
vinden en de geheele onderneming, zooveel hij kon, dwars-
boomende (veel echter vermogt hij niet, want Curacao was
toen ook reeds met Frankrijk verbroederd, even als het
Moederland I), maakten zij met zekeren Franschman, welke
hier woonde, en anderen, wien het eigenbelang boven het
algemeen belang ging, eene zamenzwering, niets minder ten
doel hebbende, dan om den Gouverneur gevangen te nemen,
hem zoowel als andere ingezetenen ter dood te veroordee-
len of te verbannen, alle koopwaren en bezittingen in be-
slag te nemen en den Joden onder bedreiging van hetzelfde
lot te zullen ondergaan, hun geld afhandig te maken. Ge-
lukkig werd de geheele aanleg den avond te voren ontdekt,
in den volgenden vroegen morgen devenadx en sarpostas
gevangen genomen en op een vaartuig naar St. Domingo over-
gebragt; de Fransche zamenzweerder, fierce geheeten, van
het eiland verbannen en alzoo de rust door welberaamde
en spoedig ten uitvoer gelegde maatregelen terstond...”
|
|
6 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0105thm.jpg) |
“...te eten, en te vergeefs zal men de malschheid
en vetheid zoeken, welke men in Holland zoo zeer op
prijs stelt, ’t Is anders een aangenaam, treffend gezigt,
dat ons de aartsvaderlijke lijden voor den geest brengt,
zooals ze ons in den Bijbel worden beschreven, als daar
het vee des morgens uit de omheiningen gelaten, waarin
het ’s nachts was opgesloten, door den herder of herders-
knaap naar de waterputten geleid wordt, om gedrenkt te wor-
den, en men dan schapen en geiten ziet huppelen en spe-
len, en het rund met deftigen, afgemeten tred, nadat de
eersten vertrokken zijn om weiden op te zoeken, naar de
waterput heenkomt, om op zijne beurt zich te verkwikken.
Maar dat genoegen, dat men dien dag nog eens of twee-
maal genieten kan, is ook al een van de grootste genoegens
welke men op de plantaadjes heeft. Daar de hitte namelijk,
die overdag heerscht, alle sterke beweging belet. Men mag
dan eens naar het hofje wandelen, om wat schaduw te ge-
nieten ; maar ook zelfs onder die schaduw, als de...”
|
|
7 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0112thm.jpg) |
“...einde niet onverwachts een’ val
te doen, die u misschien vrij slecht zou te slaan komen.
Op sommige plaatsen in de grot slaat in eenige holligheden
frisch water, dat of door de rotsen doorzijpelt of van boven
van den druipsteen nedervalt. Dat onder dit verwulf de
groote vergaderbak van water is gelegen, waardoor dat wel-
lend water, waarvan ik gesproken heb, wordt aangebragl,
is waarschijnlijk; doch de rotsen zijn hier zoo hóóg en uit-
gebreid, dat misschien ook door onder de rotsen gelegene kana-
len van den eenen vergaderbak het water naar den anderen
wordt gevoerd, terwijl de oorspronkelijke opening, die het wa-
ter door laat, naauw zal wezen, omdat andërs al het water1
zich in eens zou uitstorten. Geen levend dier schijnt zich
in deze spelonk óp te houden, maar alleen de vledermuis
er gedurende den dag eene toevlugt tè zoeken; zoodat als*
men haar des avonds bezoekt, ook die tijdelijke be\Vonórs
verdwenen zijn, om zich voedsel op te zamelen.
De natuur buiten de planlaadjes levert niet veel...”
|
|
8 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0128thm.jpg) |
“...een groole tamheid worden
gebragt, zoodat zij, even als de papagaai (doch die is hier niet
inlandsch) met den hond en de kat als huisdieren kunnen be-
schouwd worden. Dal laatste dier, dat hier bij uitstek ma-
ger, en daardoor zeer leelijk is (de honden zijn over het al-
gemeen ook zeer mager, maar kunnen zeer legen de warmte
en weten van geen dolheid) is even als in Holland allernut-
tigst om de vermenigvuldiging van muizen en ratten, die
tous comme chez nous zijn, te voorkomen; uitroeijen zul-
len zij ze zeker wel niet. En dat zou waarschijnlijk ook
niet heel nuttig wezen, daar die bedeesde dieren, naar wier...”
|
|
9 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0129thm.jpg) |
“...modder kruipen; doch van die visch-
soort zal men hier geen vetten mond krijgen, want men
vindt ze op Curasao, dat is in zijne wateren, niet. Op al
die vischsoorlen maken ook meeuwen (onder welke de graauw-
achlige Boebi in grootte uitmunt) en eenden jagt, die daar-
om niet verkieslijk zijn om te eten, wegens de traanachtig-
heid van hun vleesch; om welke reden hunne eijeren ook
niet van de lekkersten zijn. Schildpad-eijeren biedt men ook
soms te koop aan, waarin velen veel smaak hebben. Garna-
len zijn hier groot en zeer aangenaam van smaak, hetgeen...”
|
|
10 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0138thm.jpg) |
“...en feestdagen,
ook als er een lid van de Koninklijke familie verjaart, de
vlag van het Rif-fort en van het fort Nassau; dan kan men
rekenen begint voor Curasao de dag. Men lelt dan door, of
telt niet, tot den middag of 12 ure, als van hel fort Nas-
sau, naar tijdsberekening op een der oorlogschepen, die in
de haven liggen, en anders hij gissing, hel middagschot
valt, wanneer elk op zijn horologie ziet (die er namelijk
een heeft) of het gelijk gaat en het gelijk zet; en dan we-
der tot ’s avonds len 8 ure, als liet avond- of nachtschot
valt, dezelfde manoeuvre met de horlogiën wordt herhaald en
de taptoe slaat en blaast even als in Holland op plaatsen,
waar garnizoen ligt.
Klokke half zes is dus, de gewone tijd van opstaan. Hoe-
wel ik niet ontkennen wil dat eenigen reeds vroeger de
hangmat zijn uilgegaan, zich van den grond opgeraapt (want
het grootste gedeelte der bevolking slaapt op den grond; en
dat wel zonder eenige onaangenaamheid te gevoelen; wat
vermag de gewoonte niet!) zich van den...”
|
|
11 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0141thm.jpg) |
“...gras neemt de een of ander een stuk brood of een be-
schuitje, en gaat zoo met een niet bezwaarde maag naar
bed. Doch te veel en te krachtige spijs hier te gebruiken,
zou stellig zeer nadeelig voor de gezondheid zijn.
De vrouwelijke sekse is dan tot aan het ontbijt zoo wat
in de weer geweest. Misschien is er des morgens vroeg,
vooral als men buiten is, eene kleine wandeling gemaakt,
men heeft de altijddurende piano weder bespeeld, een klein
handwerkje welligt bij de hand genomen; of wat dribbe-
len, of wat praten, maar aan alles is een einde, want
is eens hel ontbijt achter den rug, dan is bet al lijd of
wordt het ten minste tijd, om een weinig, dat heet tot
drie ure ten minste, te rusten en het voor den oosterling,
maar ook voor den westerling zoo aangenaam middagslaapje
te houden. Weinige uitzonderingen vindt men maar van
zulke, die haren lijd liever nuttig willen besteden, hetzij
door te werken, wat hare hand vindt om te doen, hetzij
door haren geest met pennenvruchten van godsdiensligen...”
|
|
12 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0163thm.jpg) |
“... omdat de meeste kleurlingen en slaven
er toe behoorcn, heeft thans onderscheiden kerkgebouwen
en godsdienstige inriglingen, waaruit men de ernstige po-
gingen zien kan, welke in het werk worden gesteld, om
godsdienstige kennis en beschaving ook onder die leden onzer
maatschappij te bevorderen; en hetgeen bij de eventuele en
nu ook zoo gehoopte emancipatie niet kan nalaten goede
vruchten te dragen. Wat zou de vrijgemaakte slaaf toch zijn
zonder godsdienst? Kan en moet deze niet een der midde-
len, zoo niet hel hoofd- of eenig middel zijn, om hem te
leeren, zijne driften te beteugelen, naarstig te arbeiden,
zich vrijwillig naar de bestaande wellen te schikken? Heeft
de slaaf nu eerbied voor de godsdienst en het godsdienstige,
onder welken vorm dan ook hem voor oogen gehouden en
ingeplant, dan zal hij zich ook tot orde en maatschappelijke
deugd willen laten leiden, door hen, wien hij zijn vertrou-
wen als zijne zielezorgers schenkt. Dat doel ook te bevor-
deren, met den vrede voor allen,...”
|
|
13 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/04/24/00001/NL-0200050000_UBL10_00007_0168thm.jpg) |
“...nieuwe
dagteekening staan, ik meen 12 November. — Bl. 27 op
genen moet deze en niet anderen slaan. — Bl. 55 moet
bij den nieuwen regel een nieuwe dagteekening zijn; mis-
schien 4 December. — Bl. 42 moet achter de woorden:
de loodsboot — opdagen, ingevoegd worden: doch wei-
gerde om ons binnen Ie loodsen. — Bl. 48, moet 415, in
plaats van 1415 gelezen worden. — Bl. 54 leze men twee-
maal: pesos in plaats van petas. — Bl. 55 Scharlo in plaats
van Scheello. — Bl. 59 moet onze vóór kleurlingen wegval-
len. *— De naam, bl. 61 en 62 Sarposlas, moet zijn: Sas-
portas, en Leuffer, Lauffer, zoo als later goed slaat; Fierce
moet zijn: Tierce. — Bl. 64 Pelil, Pitot.
Dit heb ik, met voorbijgaan van eenige drukfouten, die
ik hoop dat de goedgunstige lezer ook zal voorbijgaan, op-
geteekend. Als ik nog andere bladen druks onder het oog
krijg vóór de uitgaaf, hoop ik daarmede voort te gaan.
Anders----- is er geen verandering mogelijk. Denk, lezer,
dat ik meer dan anderhalf duizend mijl van mijn werk af
ben...”
|
|