1 |
 |
“...1
I
Korsou ta bai desaroy
1. Poblashon prom i despues di establesementu di refinera 2. Poltika kolonial 3. Artesano i komersiantenan chiki ta bai kaba -
4. Religion un yudansa pa pueblo? 5. Skol por bira nos forsa, ma kon? -
6. Organisashonnan di karakter sosial i kultural.
Na prinsipio di siglo 20 Korsou no ta muchu kos. Un isla chiki, ku aanan di sekura a kaba di saka su manteka di wesu. Poko hende tin i den su gran mayora pober. Un pueblo pasifiko. E mes no por kere ku el a konos katibu luchado ku a bringa pa nan libertat. Kasi a lubid nan.
Yu di katibu plam rnt e isla sin mas sentro habit ku no ta e pida stat, na dos banda di un haf famoso.
Su sentido di libertat ta keda manifest solamente den kada hende, ku su kas den su kur. Spiritual, sosial i ekonmikamente e ta mes dependiente ku ntes. Su ideal ta keda manifest den su manera di dirig su mes na otro deskonos: "shon". Tur lo ke ta "shon".
Nos Korsou ta parse realmente un isla sin futuro. I tdg ta apnas un diessinku aa ta falta pa...”
|
|
2 |
 |
“...8
di Isla. E mentalidat ta kambia. No ta simplemente e hmber rudo, pero awor e bida mes ta bira diferente, sin ilushon, ku un par di sn wl, pero sin nada elev den dje kasi. E no ta su mes mas, ma parti di un mashin f un sistema. Asina por tin dos ruman, un ku a keda biba den kunuku, ku su kas, su dos kabritu i su pida tera wardando awaseru kai pa e por planta su mainshi i su bonchi ku pinda. Sin lus ni awa di pipa manera su ruman na Punda, pero e ta biba manera hende, a pesar di tur su fayonan e konos rspt i e sa ku tin un Dios. E otro ruman, a prd su
mes, bib na Punda den un kas ku apnas por karga e Kas di tabla di "obreronan".
nmber ei, sin mayor
speransa e ta kasi mas un kos ku un hende. E ta bira hasta rebld mirando duresa di bida. Esaki ta e "proletario" ku nos kier men i e ta un figura nobo den nos pueblo.
Refinera na prinsipio di funshonamentu....”
|
|
3 |
 |
“...abundansha.
Sinembargo e Iglesia di Krsou i e otro islanan tabata netamente hulandes. Un faktor, esaki masha importante, ku tabatin su parti positivo i negativo. Positivo den sentido ku por a atend ku un gobirnu kolonial hulandes mas fsilmente. Tabatin sierto rspt di parti di desendientenan di hulandes den Koloniale Raad, pero na mes tempu e tabata asentu e distansha entre e pueblo simpel katliko i su lidernan religioso ku a para bira "shon", maske ta "Bon Shon". E religion no ta bira karni i wesu di e hendenan, algu ta keda strao i den prktika ta nota esei.
Gobernador tambe ta katliko pa basta tempu kaba i e tin su asiento espesial den misa di Santa Ana te dilanti di alt i tur djadumingu Misa May kant tin predikashi na hulandes. Asina a bin krea un paternalismo religioso hopi grandi, ku dependensha kasi total di e pueblo mar na su klero katliko i religiosonan estranhero.
No tin duda ku e bon ku e hendenan ak di prom ora a hasi pa nos pueblo tabata ekstraordinario. Un hospital ku a kumins...”
|
|
4 |
 |
“...39
Ku oumento di poblashon i famianan hben mester di hopi skol. Un generashon nobo ta lantando di yu di Krsou. Den skol tur ta meskos, pero kaminda nan ta biba, tin diferensha grandi entre un grupo di mucha i otro grupo. Den stat i rnt di stat hendenan ta monton, den stat tin tur e komodi-datnan di lus elktriko i pronto pipa di awa, pero sin e trankilidat di un bida di kunuku. Outo ainda no ta dje tantu ei, pero ta oument dia pa dia, mandando nan huma den stat. Den e barionan kaminda obreronan di industria petrolero ta biba tin poko sn si, pero e kondishonnan di bida no ta optimal. Kas di tabla ku bleki klab paf pa konserv e palu, ku dak di zink, no ta e mih manera pa biba, sigur
no si bo ke soseg despues di hopi ora di trabou pis.
Tg den hopi kos e pueblo ta bai sinti su mes mas independiente. E mentalidat di sumishon ku tabata eksist den pueblo ta bai kambiando, tin algun sn, maske no ta hopi i bo por kumpra i hasi kantidat di kos ku ntes no tabata por. E rspt i reverensia pa e ' "shonnan"...”
|
|
5 |
 |
“...fasilidat material pa bida di hende, e situashon aki ta pone pueblo lubid
e tempu di miseria di apnas un binti aa prom. E pueblo ta bai sinti su mes
balor mas tantu i kria un manera di pensa mas liber, mas outnomo.
Tuma solamente e asuntu di awa. Komo awaseru no ta kai regular-mente, tin tempu di sekura teribel, hendenan tabatin nan "renbak", tambe garoshi di awa ta pasa bende awa di yobe pa hende por bebe. Gobirnu tin atenshon pa dam-nan den kunuku etc. Ora ku na fin di aanan binti nos haa "awa di pipa" ya no tin mester di garoshi di awa, ni di renbak. Konstrukshon di kas ta kambia, hendenan ta sinti nan mes mas liber. Den aanan trinta ya kos ta totalmente kambi. Asuntu di kos friu, ku mester a warda den "eis-boks" a bai for di moda, ta "frigidaire" ta manda i alimento mes ta bira hopi mas vari, no ta wors seku i mrtadl i ham hereb so ta kome, tin hopi mas kos di kome ku pan ku bo ta warda den friu. Esaki ta djis pa mustra kambionan radikal ku ta tuma lug den pueblo den apnas un par di aa pero...”
|
|
6 |
 |
“.... Pero metiendo su mes ku poltika e mishon katliko na Krsou a sali mas bien komo vktima ku su mes sistema paternalista i sin kai na kuenta di tempu ku ta kambia rpidamente.
E fayo mas grandi den e temporada ak tabata sinta den e total ousensia di un faktor edukativo sosial.
Doktrina di Evangelio no ta un programa ni di poltika, ni di ekonomia, ma s tin idea pa ilustr un kaminda sigur si e ta bon aplik i adapt na bida real.
Religion lo mester bira un idea "enkam" es desir e mester bira karni i wesu di un pueblo den tur su hasi. Pa esei mester tin un "tradukshon" di evangelio den bida real, mester konos e konteksto histriko di pueblo i mester biba ku bista habr pa loke ta turna lug. I ta presisamente aki den nos lidernan a faya. No a rekonos e kambionan ku ta na bista di tur ku kier mira. E idea di kier dirig i domin a sigui eksist. E pueblo mes no ta haa oportunidat pa hasi pa su mes, karga responsabilidat e mes.
Pa ilustr e loke ta faltando nos kier refer na un kmbersashon di dos lider...”
|
|