| 1 |
 |
“...prinsipalmente bankonan ku a bin lanta a keda den man di e gremio ak.
Orguyo di e grupo hudiu i pa henter Krsou lo keda semper e snoa Mikve Israel, komo e snoa mas bieu di hemisferio oksidental. Na Otrobanda tambe mester tabatin un tempu un snoa, pero parse no muchu kos ta konos di esei, meskos ku tampoko di e misa protestant ku tambe mester tabata eksist.
Ku e polakonan (partisher) a bini Krsou tambe otro grupo di hudiu esta "Azkenazi". E hendenan ak, di desendensha mas simpel ku e hudiunan tradishonal, no tabatin e konsiderashon di pueblo manera esnan anterior. Nan ta keda biba riba nan mes, kontakto ku pueblo ta mas bien superfisial, di kliente f trahad ku e doo di negoshi. Interesante tabata den aanan binti mira kon mucha muh trahad di pakus ta yama e doo na su nmber, ni sikiera "shon" bo no ta tende i si akaso, ta apnas.
5. Skol ta nos forsa, ma kn?
Un kaptulo masha importante sin duda pa pueblo di Krsou ta e desaroyo di skolnan, e parti di edukashon. Sistema eskolar ta bas kompletamente...”
|
|
| 2 |
 |
“...turna lug ku bapor di K.N.S.M., prinsipalmente "El Libertador" i "Baralt", i tur ta pasa Krsou prom ku yega La Guayra. Puerto Cabello komo haf sigur ta bon pero poko aleh di Caracas i sin karetera drechi ainda.
Influensha poltiko s e grupo di rikunan nobo no tin mes, ni ta interes den dje. Kompetensha nan ta duna na e negoshinan den Punda ta sigur i polako huntu ku algun hind (indionan di India) hasta ta pone ku, despues di tempu ku nan establesnan mes ta turna lokal di algun di e empresanan tradishonal ku tin di bai sera. E grupo di polako i hind tin pakus i e arabirnan tin prinsipalmente tienda di komestibel, meskos tambe algun chines.
Ta te den delaster tempunan ak nos ta mira yu di arabir i polako bai studia i bini komo ekonomista, abogado i dkter. Den poltika si nos ta bai haa poko mas lat desendiente di arabirnan manera Isa, Morkos i algun mas.
No por papia di muchu influensha den bida pbliko di parti di e gruponan di ¡migrante, a no ser ku nos turna famianan di Lbano i Siria ku tin...”
|
|
| 3 |
 |
“...klave".
E situashon kre pa "Statuut" ta venga su mes awor, e divishon di islanan ku nan par di voto den e konstelashon general ta kousa e gran problema pa gobernashon.
E pueblo ku ta par un banda, ta weta e wega ak turna lug, pero e no por hasi nada. Sistema di poltika tradishonal ta keda manten su mes. Pero e situashon ak mes ta bai kreando un ambiente di gran disgustu i impotensha ku por bira eksplosivo. Intrankilidat ta reina.
Den partidonan mes, ta bai kumins un malkontentu ku e situashon i un ta bai para kontra otro den e mes partido. No tin e koheshon mas di ntes. Segn nos ta kere ta e falta di ideologa ta kumins kousa e disgustunan ak. No ta tur tin e mes pensamentu, ni ta dispuesto di sigui na e manera tradishonal di hasi poltika. Te awor ak e tabata muchu personalista, bas riba un persona i no riba un idea.
Algn ehmpel por ilustr e loke nos ta ekspon aki. Partido Nashonal tabatin kustumber di laga tur esnan ku sali eleh firma un "karta di retiro" sin fecha i entregele na presidente...”
|
|
| 4 |
 |
“...gruponan den partido mes, ku ta poko fad ku e sistema i tradishon di semper i lo kier mira un kambio. Nan tambe ke tin algu di bisa den maneho di nan partido i no ta haa chns.
Den un ambiente asina ta fsil pa hbennan trahad i hbennan, ku a studia algu, haa otro i huntu ku esnan desilushon den nan partido bai buska otro direkshon. Lokual ta sosed tambe i sr. Juan(cho) Evertsz, Edsel ("Papi") Jesurun, ta bira lomba pa partido i ku e gruponan menshon ta forma un Partido pa reform e sistemanan tradishonal i buska union den forsanan konstruktivo (Union Reformista). No ta e idea di un partido revolushonario, den sentido violento, ma nan ke kambio normal. Asina tambe por komprend e nmber di e grupo i nan revista "Kambio" ku a sali den e tempu ak.
Tog for di prinsipio tabatin algn difikultat ku a pone ku J. Evertsz a retir di partido URA i bai bk den seno di Nashonal. Otronan a keda. Hasta tabatin miembro ku a bishit e Instituto di Formashon Poltiko di demokrasia kristian na Caracas IFEDEC.
Na Krsou...”
|
|
| 5 |
 |
“...121
tradishonal ta pasando den un krisis formal, maske den nan manera di aktua no por nota muchu kos. Pa desgrasia di e pueblo esaki tabata berdat. No tin guia, no tin vishon, no tin konosementu ni kompendementu di loke ta bibando den pueblo.
Huntu ku un situashon ekonmiko ku kada dia ta birando mas difsil, algu mester bai pasa.
3. Ekonomia, problema insuperabel
Isla di Krsou, ku su pobresa normal, sin nada den supsuela, sin mineral, sin mas ku poko fosfato, sin awaseru, ku poko tera frtil, na
kantidat limit, ku un solo ku ta kima tur loke ke purba nase den sekura, ku su bientu karg di kalor den dia i su aire fresku anochi, konstante, ku nunka kier laga di purba duna nos un tiki alivio, e isla ak no tabatin nada di of res na ekonomia mundial sino un haf natural famoso, su solo i tiki playa pa esnan di tera mas friu por disfrut. Su hendenan, di bon natur, humilde i simpel a mira ku ta e haf, ku solo, ku bientu so a ked.
Algn ta probech di e haf tur ku tin. Hulandesnan a haa e chns di nan...”
|
|
| 6 |
 |
“...ku ta den oposishon (tur ta den oposishon pasobra ta
D.P. so ta manda durante aanan kaba). Ta tee varios reunion i dirig pa e mes saserdote "komunista" ta bini ku algn proposishon. Tur mksimo dirigentenan ta presente, mnos Juancho Evertsz. Porfin ora ta bai parse ku tin un salida, e ta manda un persona, probablemente ku mandato estrikto pa stroba un kambio, ku kasi ta asept kaba pa esnan presente. Einan e esfuerso ak atrobe ta keda sin ksito, despues di un par di dia di reunion.
Partidonan tradishonal ta bai urna pa vota huntu ku e partido nobo
F.O.L..
Dirigentenan di F.O.L. Nita, Godett i Brown ser ka gobernador mr. N. Debrot.
Resultado di elekshon ta un enorme kantidat di voto pa F.O.L....”
|
|
| 7 |
 |
“...148
Euforia den sierto gruponan. Hasta na Hulanda hbennan ta kere ku pueblo a lanta pa skohe un rumbo nobo i esei lo tabata ku e partido nobo. Nada mas difsil ku konvens e hendenan ku esaki ta un voto negativo, es desir kontra di e partidonan tradishonal ma no tantu na fabor di F.O.L.
Pa formashon di gobirnu tin hopi difikultat, pero porfin ta yega na un koalishon den kua F.O.L. ta partisip i ta haa puesto di un minister den persona di Amador Nita. Ken por a kere nunka. Meskos ku ora Godett i Brown (ku ainda ta den prizn) a sali eleg ta saka un ptrt den korant kaminda nan dos ta par den palasio huntu ku gobernador Debrot. Pueblo ta pone un prom paso den e kas di gobernashon mas haltu ku tin. Ora ku Nita fayes ant ta Godett mes ta asum puesto di minister.
Kosnan ta sigui un tras di otro mustrando ku tin kambio ta biniendo. Gobernador nobo ta yu di pueblo, di famia simpel i di kolo no di kustumber: drs. Ben Leito, hende hopi kapasit, ku a demostr esei den situashon difsil komo gezaghebber...”
|
|