1 |
 |
“...on ku esunnan konsider grandi (ku plaka, kol i kabei) i importante ta inkreiblemente fuerte.
Diferenshanan ku tabata eksisti no a kambia muchu ku e imigrashon di estranheronan. Prinsipalmente e elemento hulandes, ku ta biba riba Isla (Emmastad) i despues ta estables na Julianadorp leu for di e pueblo di den Suffisant, na Kwartier i den barionan rnt stat, ta asentu e enorme distansha ku ta eksisti. E hulandesnan ak, bib riba nan mes tras di waya, ku nan mes skol, kancha di deporte, nan mes supermerkado i tur sorto di fasilidat ta keda pa nos hendenan un ideal di bida inalkansabel. E grupo ak no tin direktamente un...”
|
|
2 |
 |
“...1954 tin un bulul grandi den partidonan i den pueblo, un situashon katiko sin trabou efektivo sino ta e par di leinan sosial ku ta pasa.
3. Un ekonomia sin futuro?
Despues di outonomia e situashon ekonmiko di Krsou ta parse di ta sigui eksaktamente manera e tabata djis despues di e di dos guera mundial. Tg rpidamente lo mester bini un kambio pasobra e situashon ta bai bira peligroso.
Supermerkado:
Tuma un ehmpel numa di loke guera ta trese, un seal di kambio i adelanto: henter e situashon di bendementu na tienda, ku hende tras di tonbank pa kohe kos pa bo den rki, ta para bira un kos opsoleto. Awor ta supermerkado tin, bo mes ta drenta kohe loke bo ke i pasa na kaha paga. Hopi mnos hende tin mester asina pa traha, muchu mas bo por bende i efisiensia...”
|
|
3 |
 |
“...balor pa ekonomia di nos pueblo. E mes falta di interes pa planta di semper ta sigui reina. Mientrastantu chines i portuguesnan s ta saka tur sorto di kos for di nos tera i ta bende ku nos hendenan, nan s por biba di algu di hortikultura.
Komrsio:
Komrsio den man di mes hendenan, esta "polakonan" ku nan pakus i arabir ku tienda, ta mira ku algun portugus tambe ta drenta asuntu di bendementu. Den nan frutera, kaminda ta bende e loke nan produs nan ta bai dilanti i poko poko frutera ta bai bira supermerkado.
E pueblo mes ta para un banda i ta laga otro hasi. Nos ta traha gana sn i gast'e mesora, sigui traha i sigui gasta mintras otronan ta produs i ta bai dilanti. Apnas tin dos tres yu di Krsou outktono ku ta sigui ku nan empresa: Prince, Jaime Sprock, Capello i de Windtnan ku nan famoso Moda di Paris. Den Punda negoshinan di nmber manera El Globo, La Fortuna, El Pan...”
|
|
4 |
 |
“...pakusnan, ta mira ku le di nan pais ta strobanan hiba muchu kos kas i asina benta tin di redus.
Mintras retironan na "Shell" ta kai, pueblo mes no ta sinti ainda dje tantu ei, pasobra ta kumins ku manda estranheronan kas. Inglesnan di Islariba ta retir, pero hopi di nan a spar i na nan isla por kumins algu pa nan mes, f bai biba trankil di nan penshun.
Den pueblo mes e grupo di portugus ta kobra basta forsa ekonmikamente den tur nan simplesa. Nan ta trahad di brd i di frutera ta pasa pa tienda i supermerkado eliminando hopi bes tienda di arabirnan.
E haf nobo grandi por ofres un apertura, pero ta keda sin e ekipo nesesario moderno.
Hende por pensa seriamente riba kiko ta pasando ku Krsou, ta parse ku e no tin bida na drechi. Poblashon ta oument i ku esei tambe e kantidat di hende ku ta sin trabou.
Emigrashon ta kumins
Ta parse ku tin un chns den eksterior. Di Hulanda ta bini doonan di empresa grandi ku ta buska trahad pa bai traha na Hulanda. Bronswerk ta
un di e promnan, pero despues ta sigui...”
|
|
5 |
 |
“...sindikaktonan liber) i naturalmente nan ta afili na e organisashon internashonal I.C.F.T.U. (International Confederation of Free Trade Unions).
P.W.F.C. ta un bnt hopi fuerte, ta kalkul miembresia pa aa 1959 na riba 3000 afiliado. Ku kontribushon ku ta keda kit na trabou mes, e sindikato ak no tin dol di kabes manera otronan. Ku asuntu di "strimlining" riba Shell, e bnt kier turna over un supermerkado, pero un par di trahad ta opon fuertemente i ku un par di pamflt ta logra para e idea ak ku sigur lo tabata prdida di hopi plaka di trahadnan. Ora e grupo pidi Shell pa nan mes kumpra i lanta un supermerkado a base di kooperativa Shell ta nenga rotundamente, pasobra si no ta bende ku PWFC no ta bende ku ningn trahad tampoko. E aktitut ak ta pone lidernan en general di diferente bnt duda den e libertat, ku sindikatonan mester tin.
Na aa 1964 ta lanta C.F.W. (Curacaosche Federatie van Werknemers) dirig pa e sindikalista Ewald Ong a Kwie. E bnt ak ke afili tur trahad, maske kon chikitu e empresa...”
|
|
6 |
 |
“...prktiko p.e. den kontratashon kolektivo. Mintras ku C.C.V. ta konsult previamente ku miembronan i ta pone atenshon na detaye, hopi empresa ta prefer di trata ku sindikatonan di A.V.V.C., (di komprend).
Maske tin diferensha grandi denter di e federashonnan tg debesen-kuando tin un sorto di aserkamentu. No tin selebrashon komun ni dia 1 di mei, dia di obrero. E gruponan ta para fuerte kontra otro i tin manera un kompetensha ta turna lug. Na diferente okashon ora ku un grupo di trahad p.e. di supermerkado kier afilia na p.e BONECO, tin semper otro ku ta prefer
C.F.W.. E or'ei ta tee "referendum" pa mira ken ta represent e totalidat di empleadonan i ta un sindikato so ta hasi kontratashon. Naturalmente esaki ta generalmente mas ventahoso pa e empresa, pero e bntnan kristian semper a trata di yega na un akshon huntu, kaminda dos bnt ta represent nan afiliadonan i huntu ta yega na un kontrato vlido pa tur hende. Nunka esaki no por a logra i semper tabatin problema.
Tabatin un kaso singular den...”
|
|