Your search within this document for 'saserdote' resulted in 27 matching pages.
 
1

“...Amado E.J. Rmer a nase na Korsou na 1921. Despues di a bai skol di frater na St. Thomascollege el a sigui studia na seminario menor na Hulanda: St. Domi-nicuscollege di padernan dominikano na Nijmegen. Pa motibu di gera e ta bolbe Korsou pa bai kaba estudio pa saserdote na Caracas. Orden saserdote na 1946 el a bai termin su estudio di teologa na Universidat Gregoriana di Roma, finalisando na 1949 ku doktorado den teologa. Bk na Antia e ta traha poko tempu na pro katedral di Santa Ana i na San Francisco na Oranjestad, Aruba. Na 1951 e ta bira kapelan di Santa Famia te 1977. Den e temporada ak e ta lanta J.O.C. (Hubentut Obrero Katliko), Credit Unionnan na Antia, Sindikalismo Kristian i A.A. (Alkohliko Annimo), pa bira despues pastor interino na Jandoret. Durante dies aa el a traha na Latino Amrika pa credit union i Iglesianan i a hasi diferente biahe pa Asia i Afrika....”
2

“...ingles, kaminda anglikanonan i tambe metodistanan si a trata di hasi e pueblonan simpel asept nan religion. Na Krsou esei no tabata e kaso. Saserdotenan straero ku ta bini di pasashi i ta keda algn tempu a logra batis kasi tur hende. Tempu di Mons. Niewindt tabatin mas organisashon den Iglesia Katliko. Despues ku padernan dominikano (e padernan di "paa blanku", manera pueblo tabata yama nan), a turna e enkargo na aa 1870 pa atend e islanan ak, a bini un sistema di mishon muchu mas regular. Algn saserdote...”
3

“...15 sekular (diosesano, ku no ta pertenes na ningn rden ma ta simplemente orden saserdote) ku tabatei, a keda. Ora ku vikariato a haa yudansa di suman di Rosendaal i despues frateman di Tilburg i tambe suman di Breda pa hospital, e or'ei ya tabatin un Iglesia formal na Krsou i tur e otro islanan. Ripar ku e pueblo humilde "di kol" ta kasi kompletamente katliko. Mons. Niewindt, e prom vikario apostliko, konsagr obispu, tabatin gran interes pa pueblo. Maske e mes tabatin katibu pa sirbi', e no a laga di buska tg emansipashon di katibu. El a organis trabou di mishon i despues di dje tabata muchu mas fsil pa dominikanonan turna ofer di e susesor di Mons. Niewindt, Mons. Kistemaker. Interior di Misa di Santa Ana, pro-katedral den aanan 1920/1930. E klero i religiosonan tur tabata bini di Hulanda; hasta Mons. Niewindt a funda un seminario na Barber, pa seminarista hulandes ku lo traha na Krsou. No a pensa ku nos hendenan mes lo por a yega na saserdosio. Sigur ku e nivel kultural di nos hendenan...”
4

“...16 E poblashon mas grandi tabata indigente, yen di nesesidat i un di e trabounan di tantu saserdote komo religiosonan tabata konsisti ademas di e trabounan litrgiko i di atministrashon di sakramento, di kuido di enfrmo, dirigi skolnan prinsipalmente pa hende mas pober i e gran trabou di asistensha na pobernan. Limosna i tur sorto di asistensha pa paa, kas i kuido di wskent (hurfano) tabata hasi di mishon katliko un institushon ku a hasi bon tur momentu tur kaminda. Tabatin skol, hospital, "weeshuis" i lug pa leproso i hende di kabes i ta sur ku frater a atendnan. Den tempu di sekura pastorinan tabata lug di refugio pa tur hende. E renbak di S. Willibrordo, un enorme konstrukshon, a perkur pa hendenan di e barionan ei den tempu di mas tristu di sekura por a gosa di awa na abundansha. Sinembargo e Iglesia di Krsou i e otro islanan tabata netamente hulandes. Un faktor, esaki masha importante, ku tabatin su parti positivo i negativo. Positivo den sentido ku por a atend ku un gobirnu kolonial...”
5

“...ta mih. Den e kaso ak klero ta sali mas o mnos vensedor, maske den nan mes tambe tin hopi rasgo di kolonialismo. Antianisashon di Iglesia? Maske Iglesia katliko semper tabata un sosten grandi pa pueblo, ora ku a bini un organisashon mas kla, ku saserdote fiho, religiosonan na skol, misa i skol, hospital etc. i tur sorto di organisashon, tabatin un falta grandi di "antianisashon" den sentido ku no a hasi muchu na trabou vokashonal. Apnas nos konos un par di saserdote antiyano: monseor Ellis (saserdote sekular) kende a termin su estudio na Skrpn, Schoonewolf, ku a bira saserdote sekular na Valencia, Venezuela, Zeppenfeldt, di rden di dominikanonan i meskos mas lat den aanan trinta L. Kranwinkel di padernan dominikano i Julio Henriquez, otro saserdote sekular ku a studia na Caracas, Venezuela. Di parti di religiosonan e suman tantu di skol, komo di hospital s a hasi un trabou grandioso i a logra ku kantidat di hbensita a bira sur, tantu di Krsou komo di Aruba i Bonaire i tambe algn di Islariba...”
6

“...mas slido. E korant La Union ta hasiendo un trabou magnfiko. Den poko tempu Volksbond ta bira algu importante den pueblo. Defensor di derechonan di poblashon humilde i propulsor di kultura religioso. Interesante tambe ta pa mira kon e tempu ak La Union ta ofres oportunidat na eskritornan na "papiamentu", lenga di e pueblo hopi desbaloris pa kolonialismo. Diferente novela i poesa ta apares den e korant ak ku semper a keda di Volksbond i no direktamente di Vikariato Apostliko, maske tabatin un saserdote na timn. Lo hiba nos muchu leu pa duna un idea mas detay di e importansha di e korant ak pa nos pueblo. Un idea ku ta lanta ta e asistensha finansiero na hendenan den nesesidat. Ku sparmentu (ku zegel, manera tabata konos na Hulanda): Liga San Antonio...”
7

“...dr. de la Try reklam ku e "shofr" no por ta un shofr ma hende ku kier skonde su nmber, ta result ku ta pader Reginald Dellaert O.P., e pader ku a sigui trabou di pader Verriet den Volksbond i mas tantu i prinsipalmente komo redaktor di La Union. Pader Dellaert despues di un fakansi na Hulanda ta keda nombr pa bai traha na Zuid Afrika, presisamente kaminda tin "apartheid". Esaki ta un momentu importante tambe kaminda ta kumins un kiebro entre e lite form pa Iglesia katliko i e pueblo ku algn saserdote na kabes. Verriet mes a kumins ku e distanshamentu ak ora ku el a buska hende pa forma direktiva di Volksbond na prinsipio di aanan binti. Na kabes di Volksbond nos ta haa pa hopi tempu komo presidente e famoso John Horris Sprockel, un maestro di skol gradu na Hulanda, ku alma generoso, dedik na tur loke ta trabou di Iglesia. T'e a sali den e lucha durante wlga den haf, tambe algn otro adulto hben manera Jos Maria Kroon ("Shon Djs"), Constan Casiano, Johan Rib, John de Jongh botikario di "Botika...”
8

“...35 esenario fiho ku normalmente ta usa pa komedor di muchanan. Papia di un teatro mes, no ta kos ku tabatin na Korsou, apnas tabatin algun sine i pa representashon di arte teatral no tabatin nada. Un saserdote pader Koenen O.P. a lansa idea di un eatro i a forma komishon pa rekoh plaka, ta buska arkitekto i porfin ta bini den kur di obispu, tras di Martinusgesticht un teatro ku e nmber Teatro Brion. Tur skol ta haa chns awor di present nan mes obra teatral, Volksbond ta tene su Reunion di Gala eiden i Thomaskring ta hasi bon uso di e lokal aki. Famia Maduro, ku ta biba den Langestraat ta bini regularmente ku shownan yam "veladanan kultural" ku baile, kanto, skch etc. Tambe tin idea di kompeti ku e sinenan i den Teatro Brion ta buska i logra pa pasa pelikula pa mucha i hende grandi. Sin duda Teatro Brion a yena un bashi i a duna oportunidat pa hopi aktividat, asina tambe reunion poltiko di e Partido Catliko Curasoleo ku t'ei lanta ta tene su reunionnan ei den. Te lat den aanan sinkuenta...”
9

“...pidi mons. Verriet, esta di organis "lidernan" di nos pueblo, hende ku vishon i espritu evangliko ku lo por a tuma e parti di desishon i organisashon tambe hunto ku e lidernan religioso. Den e sentido ak s, no tabatin muchu avanse, ounke ku den Thomaskring nos sa ku tabatin aspirashon den e sentido ak. Klero tabata muchu imponente. Di aki tambe ku apnas tabatin idea ta lanta den hbennan, pa bida religioso, porlomnos no di hende hmber. Den e temporada aki diferente hben a bai kumins estudio pa saserdote pero no por bisa ku esei tabata konsekuensha di un trabou di religiosonan den e sentido di foment vokashon, mas bien algu spontneo di den pueblo mes. Asina ant Iglesia ta par sin ta prepar pa e problemanan ku lo surgi despues. 5. Enseansa popular Instrukshon sigur ta kos ku tabatin preokupashon p'e den nos pueblo. Tur hende lo kier a mira nan yu bira mtenar, f sia kualke kos ku no ta simpel fishi. Pueblo simpel ku no ta mira un chns, ta manda su yu sikiera wenkel1 pa e por gana su pan maan....”
10

“...ta un balor, ku e mes ta duna na algu sin realis ku ta un algu ku ta kontra dje mes. Komo poltika a bira asina importante den pueblo, ora ku Partido Catliko Curasoleo prd elekshon na aa 1945 pueblo ta mira ku hasta lidernan religioso ta kumins prd kontrl riba e masa. Nos a mira ku no tabatin atenshon pa organis e grupo di "obrero" den industria, e grupo ku ta lanta nobo. Awor unda nan kohe? Ken por atend e pueblo i dun' algu di su mes balor atrobe? Apnas na fin di aanan trinta ta nombra un saserdote pa atend hendenan ku ta traha riba Isla i e ta hasi misa na Asiento, pero generalmente ta un par di hulandes ta asist. Pero organisashon sosial (sindikal) no ta eksisti i kasi no por tampoko pa e dominio ku kompania tin riba tur kos. Tin sirtamente un divishon bon mark den pueblo entre e masa humilde i e masa obrero, proletario. Pero e pueblo (e masa humilde) i den su gran mayora hende muh, ainda ta forma e parti ku ta asept religion i religiosonan siegamente i den nan no tin sintimentu di rebelda...”
11

“...Penstraat. rechas pubhkamente i ofisialmente Partido Nashonal nobo, ta lanta PARTIDO KATLIKO DI PUEBLO (KATHOLIEKE VOLKSPARTIJ), ku e mes nmber ku e partido di katlikonan di Hulanda. Na Zeemanshuis den Klipstraat, na loke awe ta Rouvilleweg, e partido ta keda lant bou di guia di sr. J.H. Sprockel, mr. I. Debrot (kende resientemente a yega for di Hulanda despues di su estudio) i pader Mhlman sekretario di obispu. Parti importante di e partido nobo lo bira: hende muh, ku ta sigui tur loke ta bini di saserdote i religiosonan. Tabatin un grupo di hben, den nan mayoria hbennan di St. Thomaskring, ku na nos pareser tabatin mas komprenshon pa e situashon i ta trese e idea dilanti pa djin komo grupo e partido di Gomez. Naturalmente Gomez ta mustra ku nan por djin wl, pero komo persona i no komo grupo. Infiltrashon di grupo naturalmente por bira peligroso pa e partido. E idea ak ant no ta haa akohida i tampoko e dirigentenan di Partido Katliko (nobo) no ta mira nada eiden. Ta bon pa apunt aki ku partido...”
12

“...pero den esaki tambe D.P. ta bai mustra mas inisiativa. No tin ningn kaminda un interes pa movementu kooperativista ku sigur lo por a yuda tantu den formashon di lider, komo den atenshon pa nesesidatnan di pueblo i mayor desaroyo di pueblo i partisipashon den ekonomia nashonal. Komienso di Credit Union Na prinsipio di aanan sinkuenta ta bai kumins awor un movementu nobo, ku lo tin mas influensha den pueblo di loke hopi por a pensa. Den Colon, e bario ofisialmente mas miserabel di Krsou, un saserdote antiano, ku apnas poko tempu a regres Krsou ta kumins ku un grupo di hben un kooperativa di spar i krdito Credit Union. Apnas un 18 hben i algun adulto ta sinta bou di un palu di indju pa diskut durante vrios luna tur siman asuntunan relashon ku bida di pueblo mes, su nesesidatnan, asuntunan religioso, bida di famia, medionan di eksistensha, organisashonnan sosial ku tin etc. etc. Na final na un momentu dado un hben Juan Coco, karpint di su fishi ta sklama: "Stp di papia, ban purba". Asina e...”
13

“...90 Canad, nos ta haa den Colon na Krsou. Ta e forma di "adult education" pa medio di kooperativa. Na Ambachtschool St. Jozef e mes saserdote aki, ku a kumins ku credit union ta bai kumins ku lsnan di orientashon sosial (maatschappijleer) ku despues di lucha ta logra implant komo parti di lsnan di religion, manera a indik kaba. Otro skolnan ta kumins ku e tipo di orientashon asina i e prom, si nos no ta kibok, tabata M.M.S....”
14

“...lider obrero ta bai ser, sin un motibu visto; ora ku e seora akud serka un abogado konos, e abogado ta puntra "si e seora tin un f otro amigu f konos den partido, pasobra si no t'asina ant lubid." Es ku ta ku partido ta bon, es ku no ta ku partido no tin ningn chns. Klaro ku asina no tin interes den pueblo pa hasi nada konstruktivo, simplemente ta buska pa logra un f otro kos personal i lubid sobr. Un papel poko strao ta esun di e Partido Katliko di Pueblo. Bou di e etikt di ta katliko, ku saserdote riba podio na reunionnan pbliko, e partido a kere di por konta sikiera ku votonan di hende muh, lokual a result un ilushon kibok. Tin sin duda tg algun figura interesante i ku sirto kapasidat manera e ekonomista drs. B. Leito, Elias Morkos, ir. "Doppy" van Eps i varios hben mas e.o. Vivian Vinck, Siegfried Rigaud etc.....”
15

“...morto pa Iglesia Katliko. Na momentu ku na Hulanda obispunan publik e desdichado "Mandement" na Krsou klero ta tuma esaki komo dgma di Iglesia. Tur saserdote ta haa e dokumento ak pa studia i pa gran mayoria ta e ltimo palabra. Pueblo mes ni konos Mandement, ni ta interes pa konos, e ta keda un kos totalmente deskonos, hasta tin saserdote ku no ta interes mes pa lesa e dokumento ak.3 Den e tempu ak, ta bini algun saserdote hben di Hulanda. Ta hendenan ku a pasa den guera, a mira kambionan grandi na Hulanda mes. Despues ku un saserdote antiano a hasi estudio poko mas avans, di mes ta bai kumins manda Antia saserdote ku tambe a studia poko mas. Den nan tin diferente ku no ta kompletamente di akuerdo ku e ideanan di prom ku guera. Tin asina un distanshamentu for di e loke semper tabata sistema di mishoneronan. E "shon pastor" ta kai i e saserdote hben ta purba mas tantu di integr den pueblo. Algun di esnan di mas edat tambe ta kumins pensa otro. E paternalismo ku...”
16

“...bida segn leinan di Iglesia den misa i otro mas propio, ku su mes deboshonnan na kas ku su mes alt i su santunan, orashonnan etc. Iglesia ta hasi hopi trabou edukativo, pero manera a indik tur skol ta sigui tur sorto di "Ot en Sien" ku no ta adapt na mentalidat di pueblo, meskos na skolnan katliko, e formashon ant ta un poko un vrnis. Apresio pa obranan di benefisensia di Iglesia t'ei, pero tin mnos mester di dje awor. Bishita na kas di hende a disminu hopi (poblashon a krese i kantidat di saserdote no ta krese na igual proporshon) i e konosementu di bida di kas asina tambe a baha. Atministrashon di sakramentu i katisashi na skol ta e kosnan mas importante. Holterman kier trese un kambio. Hendenan mester bira mas responsabel, nan mester tin mas formashon. Asina e ta bini ku idea pa kumins na Krsou tambe i despues na e otro islanan ku e movementu nobo ku ta lantando den mundu esta "Kursiyo di Kristiandat", kursonan krtiku di dos dia, masha intensivo ku ta uni konosementu di religion ku ...”
17

“...rekonosementu ofisial. (Tee kuenta ku ta e partido kontrario ta na mando.) Romano Tschumie, hmber hopi religioso organisad sindikalista di N.V.P., kier bai Hulanda pero tin miedu di kai den man di "komunista f sosialistanan". E ta aserk un saserdote ku ta interes den trabou sindikal pa konseho. Despues di e biahe ta bai un petishon ofisial di e gruponan di N.V.P., ku ta organis den C.C.V. (Curaaosch Christelijk Vakverbond), pa afiliashon na I.C.V. (Internationaal Christelijk Vakverbond). Ta bini un karta di sr. van Istendael, dirigente di I.C.V. pa mr. Isaac Debrot (miembro dirigente di e partido K.V.P., pidiendo konseho, kiko nan hasi, pasobra ta un organisashon di Partido Nashonal, konsider enemigu di e grupo katliko (K.V.P.). Debrot na su turno ta aserk e saserdote ku ta interes den obranan sosial i ta risibi konseho pa mih no kontest nada, i asina I.C.V. mes mira kon nan ta hasi,...”
18

“...gruponan manera di panadero, shofr di bus i taxi, no ta dje fuerte ei i no tin muchu aktividat. Den haf, lug di hende ku mnos formashon generalmente, kada bes tin konfikto i kada bes ta logra algun sn mas pa e trahadnan. Siegamente tur hende ta sigui loke R. Tschumie propon i hasi. Di formashon no tin apsolutamente nada, simplemente ta kuestion di tee hende mas o mnos kontentu i haa votado pa elekshon. Prom ku Tschumie bai Hulanda ta palabr pa manda un par di su dirigentenan Caracas, kaminda un saserdote jesuta (Manuel Aguirre S.J.) tin un "sirkulo di formashon sindikal i sosial", i ta regla tur kos. E biahe pa Hulanda ta sigui, pero e formashon di otro hende mas ku por bin bira lider ta keda sin realis. Ora ku despues di un reunion na Havana, Cuba na 1959, e lider mksimo di C.L.A.S.C. sr. Emilio Mspero yega Krsou, pa atend asuntunan di sindikalismo kristian, ta mustr' riba e fayonan grandi ku tin i ku mester bini kambio radikal. Mspero sinembargo ta para 'riba ku ta Tschumie mester skucha i...”
19

“...komishon di krdito di un kooperativa, dos miembro ku tabata amigu ntes, pero ku despues, pa motibu ku kada un tabata di un otro partido, a keda aanan largu sin sikiera kuminda otro, awor nan ta sint den e mes komishon i tin di diskut problema di e hendenan ku nan mester yuda. Despues di tantsimo aa ata nan awor ta kombers manera nada no a pasa. Straesa pa e echo ak a pone ku nan a konta un saserdote e estupides di laga poltika drenta bida di hende asina. E mes grupo ak di miembro, tratando kaso di un fiansa ku nan mes nunka lo no a hasi, pasobra nan ta komprend ku esei lo ta riba nan forsa, ta aserk e saserdote bisando ku nan ta komprend ku e persona ei mester di loke e ta pidi, pero e areglo nan no sa kon hasi, nan mes ta den kondishon di simple obrero i e persona den un posishon hopi mas ay. Asina cooperativanan a mustra e balor di edukashon i di kristianismo, ku no mester laga ni poltika ni e diferensha di gremio, ku bo ta pertenes n'e, hunga un rol den bo desishon, ma para habr pa tur hende:...”
20

“...outonomia, awe (na 1995) e poblashon total ta yega banda di 30.000, mintras ku Krsou tin + 150.000 i Aruba + 70.000, Bonaire apnas 15.000 habitante. 3. "Mandement" ta un dokumento di obispunan di Hulanda, ku ta urgi katlikonan pa keda manten fieldat na nan organisashonnan espesialmente Katholieke Volks Partij (KVP) i ta rechas e situashon kaminda hopi katliko a kumins djin Partij van de Arbeid. 4. J.O.C. (Hubentut obrero katliko) ta un movementu di hbennan obrero fund pa mons. Joseph Cardijn, saserdote belga ku a dedik henter su bida na forma-shon di hben obreronan. E movementu Jocista a yega di ta e organisashon mas grandi ku mas hben afili ku e organisashon komunista internashonal. 5. "Rinascita Cristiana" (Renasementu Krisitan) ta usa e mes sistema di J.O.C., pero aplik na un grupo di seorita mas bien di klase media. Tabata inisiativa di pader Lyonnet, jesuita profesor di Instituto Bbliko di Roma. 6. E di sinku edishon a sali na 1980....”