| 1 |
 |
“...riba un poblashon ku na aa 1900 tabata yega m.o.m. 30.000 habitante i ya pa aa 1980 ku un total di m.o.m. 140.000 nos ta haa un komunidat hopi diferensha pa motibu di nashonalidat (un 50 asina), di rasa, di status sosial i ekonmiko i di masha poko reflekshon krtiko di su mes. Un bida ku ta asept tur kos manera e ta bini, sin problema, sin buska di kon ni nada. Asina ta i no tin pakiko diskut ni buska problema.
Mas fasilidat, pasobra ta un isla chik di un par di kilometer kuadr, poko hende relativamente, un pueblo ser den su mes i brdadero isla pa su estado geogrfiko, pa su idioma propio i pa su falta di kontakto ntimo ku mundu eksterior, kontakto ekonmiko si tin hopi ku henter mundu. Un haf magnfiko ku hopi hende ta envidia, ta pone nos den kontakto ku mundu henter i nos hendenan tin fasilidat pa komunik na diferente idioma, pero no ta pasa djei. Kumpra bende, hasi sn. Pero drenta alma di nos pueblo, ta muchu mas difsil pa no bisa imposibel. Tg e pueblo su mente ta hopi habr i e ta djin...”
|
|
| 2 |
 |
“... ni e kapasidat, ni formashon, ma ta asuntu di "yuda" partidario i votadornan. Ku esaki tantu riba nivel insular komo sentral ta krea un situashon asombroso, ku enorme kantidat di empleado di gobirnu, loke despues ta result kontraprodusente.
Penshun di Behes
Riba nivel sentral tambe ta bini algun areglo ku sigur mester elogi, esaki ta inisiativa di Partido Democraat, maske na prinsipio e manera pa introdus e plan tabata un poko dudoso: ta e asuntu di penshun di behes.
Di nos grandinan ta relativamente poko hende tabata gosa di un penshun. Sigur no tabata algu generalis. Mayor parti di nos grandinan mester a hala faha sera ora baha di trabou pa motibu di edat. Awor tur por haa maske ta algu, hasta si bo no a traha un trabou remuner (manera amanan di kas). Esaki tabata un di e adelantonan grandi pa kua mester elogi Partido Democraat.
Loke ta kurioso ta, ku hendenan di pueblo no ta ripar ku ta e mes hendenan di sirto gremio, semper ta na e puestonan haltu den gobirnu, sea ku nan tin kapasidat...”
|
|
| 3 |
 |
“...radio f televishon mayor parti di programa ta na spa i ingles, poko na papiamentu pero mnos ainda na hulandes.
Si nos turna korantnan, tin dos diario na hulandes (Amigoe di Curaao i Beurs en Nieuwsberichten pero tin un diario (La Prensa) i dos semanario (La Cruz i La Union) na papiamentu. Huntu ku Vit ta e medionan ku ta yega mas lih serka pueblo. "Mensahero" ku ta sali despues, den kual La Cruz ta inkorpor tambe ta na papiamentu.
Revistanan ku ta drenta Krsou ta na ingles i tambe spa pero relativamente poko na hulandes.
Biblioteka tin naturalmente gran kantidat di buki na tur idioma prinsipalmente na hulandes mnos na spa i ingles i otro idioma. Pueblo no ta hasi uso dje tantu ei di biblioteka, lstima, pero berdat, nos pueblo ta lesa poko i si e lesa mes ta su korantnan na papiamentu i revistanan manera VITO. Kos fsil e ta gusta i un poko tendensioso, ku basta di polmika f krtika, preferiblemente personal, ta skirbimentu na un sistema hasta mnos "parlamentario" pero satur di kosnan popular...”
|
|
| 4 |
 |
“...regularmente charla i hasta kurso, pero esakinan ta hopi bia kurso di kosementu i di kushina sin muchu idea general di mundu i di bida. No ta presisamente e formashon ku un pueblo den problema tin mester di dje.
Tg pa bida kultural tin semper obranan di teatro, tin algu di muzik pero e loke pueblo ta kore tras di dje ta e musika di pleis, pa balia i pa ora di fiesta.
Nos mester bisa ku e pueblo, maske e ta haa skol, maske tin algn oportunidat pa bai dilanti, e ta keda ku un instrukshon ku ta relativamente poko. Nos por bisa trankilamente ku tin sigur instrukshon, pero di formashon mes, esei ta poko i no ta logra drenta e pueblo simpel, mnos ainda esun ku nos ta yama proletario.
6. Sindikalismo birando fuerte, pero divid
E movementu popular ku ta bai hasi un avanse grandi mes den aanan sesenta ta e movementu sindikal, di obreronan. E kos mas importante ku nan ta logra sin duda ta e eliminashon total di tur influensha di partidonan poltiko den organisashon sindikal. Ta duele ku esaki mester a...”
|
|