Your search within this document for 'rekonosementu' resulted in 19 matching pages.
1

“...trese kun konsekuenshanan grave pa nos Krsou. Idioma propio: PAPIAMENTU Maske kon part e hendenan ta, pasobra e grado di rekonosementu sosial ta depend di nan kol i tambe enparte porlomnos di nan religion, tg den otro aspekto pueblo ta demostr un unidat basta grandi manera nos a indik. Lenga papiamentu ta yuda hopi den esei. Por nota ku na skol katliko, ku ta e gran mayoria, maske algu di diferensha di kol ta kos ku ta tee kuenta kun, hopi bia ta e aspekto finansiero ta trese distanshamentu: skol di plaka i skol di pomada. Mintras ku den kultura di nos pueblo idioma ta faktor di union komo lenga komun, algn hende manera a indik, ta manten nan idioma hulandes. Lo bini un lucha fuerte pa motibu di idioma denter di Iglesia katliko mes, manera nos lo bini bk riba dje. Den kurso di aanan papiamentu tg ta kobra importansha, pero lo dura basta ainda prom ku e logra e rekonosementu total. Mientrastantu kantidat di palabra hulandes ta drenta nos idioma i ta bin "daa" si por bisa 'sina e idioma di pueblo...”
2

“...Koloniale Raad kier eksig pa maestronan "no sia kos ku ta kontrario na rspt deb na otro religionnan". Algu ku awe ta parse lgiko, pero ku no ta nesesario pone komo kondishon pa supsidio. Despues tin kontra pa duna supsidio mes. Ora gobernador van Beek en Donk rebah e suma ku el a pidi ta logra tg konsentimentu di Raad, e ta keda satisfecho i konten tu pasobra a logra algu. Henter e periodo di gobernador Brantjes (gobernador di 1921 pa 1928) instrukshon ta un di e problemanan grandi te ora logra rekonosementu di skol partikular (lesa katliko). Por ta ku resentimentu di parti di e "Shonnan" di ntes ku a mira nan katibu bira "hende ku derecho" ta loke a pone e poltika kolonial bira anti-katliko na Krsou? Mas bien miedu pa no prd e posishon privilegi? Otro punto ku lo tabata interesante pa hasi investigashon mas profundo riba dje. Di tur manera ta bon kla ku mishon katliko na Krsou a buska pa yuda e pueblo progres kontra di e poltika kolonial i ku lei di e mes gobirnu kolonial den man. Koloniale Raad...”
3

“...un bnt pa trahad den haf, ku e nmber di "San Telmo" (1922), e prom sindikato di pueblo na Kolonia di Krsou. Sindikalismo ta hasi su entrada, algn aa despues ku industria moderno a estables na Krsou. Nota ku n ta den industria e wlga ta turna lug, ma den haf; meskos lo sosod despues di hopi aa ora ku bini kambio radikal den sistema sindikal di Antia. E lucha den haf tabatin su importansha. Pero lstima ku mester bisa ku tabata un kos pasahero. Pueblo a sakudi wl i un rebelin pa buska sierto rekonosementu a estay, pero obreronan sin formashon i hopi eksplot no por a "kapitalis" e movementu ak. Despues Felix Chakuto mes, ku a duna tantu speransa pa un movementu nobo, a eklips despues di a sali for di prizn i no kier a tende mes di e "hendenan ei ku no ta komprend nan mes balor i a lagu' na kaya". Volksbond tin hopi plan manera nos a mira kaba. E skolnan di anochi na kual varios trahad den haf ta turna parti i otro hendenan di fishi ta kumins ku un formashon mas slido. E korant La Union ta hasiendo...”
4

“...Punda pasobra ta den stat so tin Mulo. Den kunuku skolnan ta sigui riba e msun pa i ainda ta manten e diferensha entre skol di pomada i skol di plaka. Conscientiesteeg 35: lokal pa ls di teora di Abs. St. Joseph. Pa prepar hbennan pa traha ku man, Volksbond ta lanta e prom Ambachtschool St."Joseph" ku hopi sakrifisio i problema. No ta kos ku nos a konos i e idea ta reina ku skol di fishi no tin e mes balor ku Mulo, ta pa muchanan ku no por sia! Verriet i su Volksbond ta persist i ta logra rekonosementu kompleto di gobirnu i refinera mes ta yuda ku algun dosente. Di gobirnu ta logra saka un supsidio ku hopi difikultat. Pero ambachtschool ta lanta den "kur di Obispu" i pa ls di teora ta usa e lokal ku a result di ta e edifi-sio ntimamente lig ku desaroyo di nos pueblo, konos komo Conscientiesteeg 35; den kur di obispu, peg ku teatro Brion ta duna prktika....”
5

“...mas kapasit, pero ku tabata sa tambe kiko e ke. Su estudio di derecho e ta sigui na Universidat katliko di Nijmegen. Tur su atenshon ta bai na loke ta e "estado i situashon kolonial" na Antia, ku e ta abo-res kordialmente. E personalidat ak konstantemente ta trompek i ta ha'e ku problema, ku falta di komprenshon (skol, wlga na Isla, problema ku klero den partido, otro ta firma Statuut etc. etc.). Tg e ta sigui su lucha no tantu personal, ma pa su pueblo, pa Korsou. Debesenkuando e ta logra rekonosementu. Tur hende sa.di su inteligensia pero no tur kier asept su persona. Pero e ta sipti su mes yu di...”
6

“...Europa. Den "De Stoep" ku poesa di Luc Tournier (dr. Engels) ta duna oportunidat pa hopi hende deskonos sali dilanti awor ku nan obra, e.o. Oda Blinder (Yolanda Corsen). Tambe ta sali algun poesa na papiamentu den e revista ak. Algu inoudito te awor pasobra ta korantnan manera La Cruz i La Union tabata publik poesia na papiamentu. Ta lanta awor un berdadero interes pa literatura. E hben Oda Blinder (Yolanda Corsen) ta publik algun poesia sublime. Importante ta, ku "papiamentu" ta kumins haa rekonosementu ku ha-mas hende por a soa, den e kaso ak di de Stoep. Diferente di nos eskritornan mas famoso di ltimo tempu a forma, nos por bisa, den e temporada ak di den guera: Pierre Lauffer, Jules de Palm, Rene de Rooy, e trio konos di den tempu di guera i otronan manera Tip Marugg, Boeli van Leeuwen, Guillermo Dr. Chr. Engels, mdiko, artista, Rosario ta kumins debut komo poltiko. eskritor. Hben ainda nan lo krese i bin duna nmber na nos pueblo. Ta masha tempu kaba ku no ta lanta tantu eskritor asina...”
7

“...maske kon dbil nan por ta, no tin ni e mnimo di rekonosementu. Lidernan politiko, ku ta manten nan mes mas los di influensha klerikal, tampoko no ta konta. Gomez mes ta ha ku lomba kontra muraya ora e kumins lucha pa un Krsou mas los di Hulanda. Den e kuadro aki, e parti influyente di klero ta propon e figura di un obispu nobo den persona di mons. v.d. Veen Zeppenfeldt. Esaki ta bai enfrent Gomez direktamente i esei ta trese un kiebra den fielnan ku ta enfrent otro bisando ku ami ta "katliko" i abo ta "nashonal", ekspres den sentido poltiko por ta dos kos diferente, pero den sentido religioso ta simplemente un disparati, ku pueblo no ta komprend. Asina ant Iglesia ta kumins prd sierto influensha riba pueblo den asuntu di bida pbliko. Tur loke ta benefisensia ta sigui, maske na un manera diferente. Wit Gele Kruis ta hasiendo un trabou fenomenal, meskos ku hospital, ku ta krese na un manera inkreibel. Skol di fishi St. Jozef ta haa rekonosementu i nos hbennan ta mustra algu mas di interes pa...”
8

“...A.J.)4 ta kumins ku algun hben ku a kaba ambachtschool i un grupitu di hbensita ku algun tempu a milit den "Renasementu Cristian".5 Idea di J.O.C. ta pa hbennan forma nan nkleo, ku ta uni hbennan tur den un "servisio, un skol i un apostolado" pa logra adelanto i formashon kompleto di e grupo bandon ak. Hbennan (obrero sigur) no sa tin muchu di bisa, ni den sindikatonan, ni den organisashonnan, ni ningn kaminda pa motibu di nan edat, hopi bia pa falta di formashon i pi pa un total falta di rekonosementu. J.O.C. di Krsou ta krese den poko tempu i ta ofres loke nunka hben obreronan no tabatin, ademas nan ta organis tur sorto di kos pa otro hbennan di mnos rekurso i den barionan ta tee e famoso "friendship-day" tin bia pa mas ku 500 mucha di den bario. Nan formashon ta kamna pareu ku aktividatnan i nan konosementu di Sagrada Skritura, na un manera prktiko ta duna un formashon ku poko bia hende ta haa. Mes resultado ku tabatin na Blgika i otro paisnan Latino Amerikano, nos ta mira na Krsou tambe...”
9

“...manera frateman Martinus, Gualbert, Serapio i Amoldo ta fiha atenshon riba kosnan di pueblo mes. Ademas otro maestronan hulandes manera Verstappen, van Noort etc. ta tuma inisiativa pa adaptashon den diferente vak ku tekstonan propio. Ta un lstima wl, ku papiamentu mes, e idioma nativo no ta haa e atenshon ni rekonosementu deb. Loke ta sosod na skolnan awor ta algu ku no por keda sin su efekto saludabel. Pueblo, nos muchanan mes, ta kumins sinti nan propio balor mas tantu, "nan mes kosnan" tambe ta "kos di sia". Nos shimaruku, fruta di knter di kaminda na kunuku, tin mes f mas balor pa su kantidat di vitamina C, ku otro frutanan manera anasa f apelsina. Maske ta un poko rekonosementu mas ta kria pa loke ta propio. Asina por prepar pa un futuro, pa un kambio sikiera, un maan diferente. Sinembargo mester bolbe ripit aki, ku e formashon di adulto ta algu deskonos, e formashon direktamente den sentido sosial, fuera di e tiki ku "Kursiyonan di Kristiandat" por ofres no tin ainda. Ma algun hben...”
10

“...kristian, ta mustr' riba e fayonan grandi ku tin i ku mester bini kambio radikal. Mspero sinembargo ta para 'riba ku ta Tschumie mester skucha i sigui, ant asina tur kontakto ku C.L.A.S.C. ta stanka. E lider so ta biaha bai bini i ta laga fantasa inform dirigentenan latinoamerikano. Di adelanto den organisashonnan sindikal no por ripar nada. E sindikatonan li ku Partido Democraat ta hopi mas aktivo, ma aki tambe e akshon ta keda prinsipalmente riba Isla, kaminda despues di lucha fuerte ta logra rekonosementu i ta firma un prom kontrato kolektivo. Un prinsipio di algu, maske kisas kontenido di e kontrato mes no ta dje tantu ei, ma porlomnos kompania no ta kompletamente liber mas pa hasi i deshas. Tin algun otro grupo organis bou di guia di Domingo Alberto, pero atenshon di tur hende ta mas riba poltika i esei ta stroba tur desaroyo mas ay di sindikalismo. Di formashon den e gruponan ak tampoko no por papia. Tin un par di lider ta kana regla konfliktonan aki i aya pero no por papia di akshon sindikal...”
11

“...e dos personanan ak den kur di Tarcisiusclub banda di misa di Santa Famia i ta disid ku por bini ku un sindikato nobo, ku lo por ofres un solushon. Nan ta firma hasta un protokl di solushon. Mesora ta yama algun dirigente mas di credit union Santa Ana, ku ta ansioso pa mira kiko ta bai pasa i nan ta funda e prom bont kristian totalmente independiente di partidonan poltiko i di Iglesia. Situashon ta hopi krtiko i e bont nobo ta haa rekonosementu ofisial den korto tempu. Ciro Kroon, ku ta ministro na e momentu ei, ta ofres su kolaborashon pa logra e rekonosementu den apnas dos siman di tempu. Ora ku kere ku por present awor un solushon, ta dal atrobe den e bareranan poltiko tg. Kompanianan, ku tin nan interes i kontakto ku N.V.P., (fuera di K.N.S.M., ku si kier mira un solushon di ki sorto ku ta) no ta muchu di akuerdo i di parti di mediador di gobirnu (D.P.) ta inaseptabel un paso asina, pa un bnt nobo kristian ant independiente bini ku un solushon. Poltika ta bolbe hunga ku interes di obrero...”
12

“...Jacobsen, mand pa NW di Hulanda, pa yuda bntnan di Casa Sindical, e ta lansa e idea di kumins kontratashon di un C.A.O. pa trahad den haf. Jacobsen ta akud serka e animador di credit union i di Bnt Portada di un edishon di e manual di kristian i ta propon pa e dos gruponan Credit Union. so sinta na mesa, esta U.S.H.P. (di D.P.) i C.B.H. (independiente). Teniendo af Nationale Havenarbeiders Unie, ku tin e gran mayoria di trahad den haf afili, naturalmente e fli no por a sub. Tg esaki ta demostr e rekonosementu di e grupo di ni sikiera shen hende den haf di Krsou. Despues e mes Jacobsen aki ta skirbi un artkulo den e revista di ambtenarenbond, mustrando riba e peliger ku Credit Union ta enser pa sindikatonan, basando su mes riba e palabra "union" ku na Merka nan ta usa pa (labour)-union, ku ta un sindikato. Falta esaki di konosementu, f ta "his master's voice" nos mester mira den un akshon asina. Sr. Jules Rojer, propagador di credit union ta kontest'e debidamente i e asuntu ta keda einan. Pero e...”
13

“...Bronswerk ta un di e promnan, pero despues ta sigui mas i mas. Hopi hende ta kumins bandon Krsou, hopi yu di tera, ku no ta mira un futuro mas na nan mes lug. Tampoko por mira ningn trabou serio di parti di gobirnu pa alivi sikiera e situashon di Krsou i su hendenan. Ta parse ku ta solushon no tin. Hasi poltika ta muchu mas importante, ta pesei nan ta "poltiko". Ekonomia di Krsou ta manera un problema sin salida i loke por kumins mes ta frakas f ta kere di por usa pueblo sin dun su derecho i rekonosementu. Difikultat grandi tin pa e sindikatonan, ku ademas siguiendo lineanan poltiko ainda, ta bringa otro konstantemente, redusiendo e forsa positivo ku lo por a kontribu sikiera na un poko mas di rosea pa e pueblo. E masa di pueblo ta sigui bai atras ekonmikamente. Esnan ku ta biba di "onderstand di gobirnu" ta oument. Distansha entre esnan ku tin i esnan ku apnas por biba ta krese dia pa dia mas tantu i konsekuenshanan lo ta grave. "Vito" ta mustra konstantemente riba e difikultatnan di pueblo...”
14

“... di lucha pa derecho, enfin di un religion "enkam", e ta bisa, "no, ta falta di konosementu di religion mes", pasobra e ta mira e dos aspektonan ak komo inseparabel, sin esun e otro no ta eksist. Realmente e pueblo a sia ku tin un Dios, den tres persona, ku mester bai misa djadumingu, ku tin shete sakramentu ku tin dies mandamentu etc., pero e no ta mira ku derecho i obligashon ta enser den e mes ideanan ak, ku trabou ta algu berdaderamente "religioso", ku lucha pa su propio liberashon i rekonosementu komo hende tambe ta inklu den e doktrina i enseansa di Iglesia. Pueblo ta konfes ku el a falta misa, hasta ku el a bishit kampo di prostitushon i a papia palabra malu, pero nunka... ku el a keda sin bai traha sin motibiu, of ku el a hrta hende ku ta traha p'e nengando un salario hustu, tampoko ku nan tin tantu tempu nu, sin papia sikiera ku otro. Nunka e ta restitu nada ku el a kita inhustamente f fia di otro, ni keda sin paga bk su...”
15

“...125 Lucha tabatin sin duda, meskos ku na Hulanda, pero e rekonosementu di derecho di pueblo pa haa e instrukshon ku e mes ke, ta keda rekonos. Mishon katliko na Krsou a hasi bon uso di e oportunidat aki. Tg mester bisa ku henter e sistema famoso di instrukshon na Antia ta kompletamente segn sistema i mtodo hulandes. Kisas ta p'esei mes e pueblo no a probech di loke e ta haa riba teblachi. Idioma di instrukshon ta un problema sigur pa esnan di nivel sosial poko mas abou, ku fuera di skol no ta ni tende e idioma ak papi. Tin diferente problema prktiko ku ta surgi den e konstelashon di Antia i prinsipalmente di Krsou. Engeneral mayor parti di hbennan ku kita skol tabata bai traha na ofisina di gobirnu of di kompanianan manera komersio, banko i otro sektornan priva. Den gobirnu tur kos ta bai na hulandes i generalmente ta trabou simpel di atministrashon. Den empresanan mas ku hulandes ta ingles i f spa ta nesesario (komersio, hotl, banko etc.). Mientras mas e poblashon krese, mas nos ta mira...”
16

“...di gobirnu, di nos ekonomia, di nos situashon sosial enfin di nos bida kompleto. Ma ken a spera di un pueblo pasfiko, un pueblo humilde manera esun di Krsou, ku lo e lanta kima kantidat di negoshi i baha un gobirnu ku e mes a skohe apnas algn aa prom? Trinta di Mei tabata un desbordamentu di emoshon, domin durante hopi tempu largu. Tabata un gritu di alarma di un pueblo domin, eksplot, maltrat, pero ku tabata biba ku wowo ser. Tabata un gritu desesper di hendenan ku kier ta liber, ku kier rekonosementu, ku no ta mira ningn futuro nan dilanti i ku no tin nada di gana ni di prd. Esaki a pone ku pueblo a lanta pa venga su mes. Un detaye simpel ku a turna por laga nos komprend loke a kousa e desgrasia ak: na porta di isla, un hmber ta para un outo ku un shfur makamba. E ta laga e hmber bisa unda e ta bai i djis ta pas dos wanta i e ta kita bai. "H, m'a pasa e makamba ei un wanta" asina e mester a pensa, pasobra e no a hasi nada mas, sino kamna bai trankil i satisfecho. Ta kos...”
17

“...pueblo a mira kantidat di estranhero basha bini riba Krsou i basta hopi a keda integr kompletamente, diferensha entre esnan di kol mas kla i otro mas skur a keda eksist, puestonan mas importante semper ta pa esnan kol kla. Tabatin diferensha tambe denter di rumannan mes ora un bai traha den industria i bira proletario i e otro keda humilde den su mes ambiente. Ta kos ku el a asept komo masha normal. Enseansa a bira importante p'e i chns tin tur kaminda si e ke pa sia algu mas, ma e no ta haa rekonosementu di su balor, di su mes kosnan, ni di su mes idioma, ni di su kustumbernan. Solamente religion na un manera karitativo, pero paternalista ta baha bini serka dje, ta aserk, pero kasi ta eksig pa e bira katliko estilo "Hulanda". Situashon ta kambia p'e, ora e mira poltika dun e porlomnos un idea ku e ta hasi algu pa su mes. Ora e haa su chns den organisashonnan (prinsipalmente di Iglesia) e ta probech, pero "sintiendo su mes" e ta resist un poko e paternalismo. Tg engeneral por bisa ku e ta baha...”
18

“...famia" ku a logra, pero mr. dr. N. (Cola) Debrot ta par riba e weganan ku ta turna lug. Ta inkonsebibel ku den un situashon manera Krsou tabata lo por a pone e eks-prom ministro E. Jonckheer komo gobernador, lo tabata kolmo di falta di vishon. E situashon ni poltikamente no ta kumbin ningn hende. Di parti di poltika no por a spera muchu kos positivo den e aanan ak. Pero tin e otro faktornan ku ta mas bien negativo ta traha: diferenshanan rasial, desempleo kresiente, korupshon i un falta di rekonosementu di balor di e pueblo i di su dignidat. Algu ta kushi pero poltika ta sigui su wega di semper....”
19

“...maan, ta kompetensha ta manda i no sistema di kooperashon ku otro pa huntu yega na algu. Un enseansa liberal pues, ku ta kria hende egoista, individualista, par riba su mes pero totalmente los for di tur otro. Ta sigur ku lo mester bini un adaptashon total na e loke ta di pueblo mes, kuminsando ku sia su idioma, ku ta parti masha importante di su mes bida, di su personalidat. 6. Lucha sindikal: euforia i peliger di poder sin kontrol Pueblo trahad, ku semper ta keda tras, ta bai eksig awor rekonosementu. Mester bai tee kuenta ku esun ku direktamente ta produs f ta duna su sirbishi na pueblo. Ku su organisashonnan sindikal, maske kon dbil i kon desun nan ta, e oportunidat pa logra algu via kontratashon kolektivo ta duna pueblo oportunidat pa partisip un tiki mas den e loke ekonomia tin. E gran masa di desempleado ku dia pa dia ta bira mas grandi i e peliger ku tin di prd trabou kada momentu ta debilit forsa di sindikatonan un poko. Poko poko tur sindikato ta sinti e nesesidat di deklar abirtamente...”