Your search within this document for 'radikal' resulted in twelve matching pages.
1

“...bini. Tur hende a hari, sin kier a kere, ni mira. Na aa 1964 un profesor di Universidat di Ro Piedras na Puerto Rico den su estudio di situashon poltiko den Caribe a pega riba estudio di Korsou i for di e loke nos ta propon aki el a deklar di a kumins komprend algu di Korsou. Ta parse ku pa studia nos, bo mester ta djaden. Ma poko ta tribi di ekspon nan ideanan pa no trapa riba pia di otro ni ofend otro. E idea ak a stroba desaroyo di un krtika propio sano i konstruktivo i ta eksig un kambio radikal si nos kier progresa i konta. Esaki ta un relato of estudio rpido pa yuda nos bira mas krtiko di nos mes. Pa duna studiosonan oportunidat kisas pa kritik e estudio ak, rechas' si ta nesesario i bini despues ku un berdadero estudio deten di loke nos ta ekspon. Nos kier kontribu na avanse di nos pueblo evitando e malunan ku a pasa of ta pasando i buska e kaminda berdadero di progreso. No ta e idea di publik historia di Korsou den siglo 20. Esei lo eksig otro tipo di estudio. Tampoko ta e intenshon...”
2

“...asentu. "Proletariado" Un punto ku nos no por laga di mustra riba dje ta e loke a trese un divishon den pueblo humilde mes, okashon direktamente pa introdukshon di industria petrolero na Krsou i esei ta un grupo nobo ku nos kier yama "proletariado" den e sentido di e palabra mas bien peyorativo. Mintras ku prom ku refinera hende di kunuku i hende di stat ta biba mas o mnos na e mes nivel i tin mas o mnos e mes kultura i normanan sosial i moral, ora refinera kumins traha e ta trese un kambio radikal den manera di biba di gran kantidat di hende. E poblashon lokal ta bai sufr un kambio drstiko. Hopi di nos hendenan ta bira "peon" na Isla i ta traha den industria i mester aten nan mes na reglanan di industria moderno. Nan no por keda biba den kunuku mas, pasobra mainta tempran mester ta na nan trabou. Asina kantidat di hende ta bin biba den stat of rnt di stat, mas serka di Isla. Barionan manera Marchena, Wishi, Dmi, Charo, Suffisant, Groot Kwartier, Rancho, Buena Vista, Dein, Fleur de Marie...”
3

“...sin eksperensha ni konosementu sufisiente nan no ta logra. Volksbond ku a intermedi i mester a wanta basta insulto pasobra e ta par na banda di e welguistanan ta lanta despues di wlga: un bnt pa trahad den haf, ku e nmber di "San Telmo" (1922), e prom sindikato di pueblo na Kolonia di Krsou. Sindikalismo ta hasi su entrada, algn aa despues ku industria moderno a estables na Krsou. Nota ku n ta den industria e wlga ta turna lug, ma den haf; meskos lo sosod despues di hopi aa ora ku bini kambio radikal den sistema sindikal di Antia. E lucha den haf tabatin su importansha. Pero lstima ku mester bisa ku tabata un kos pasahero. Pueblo a sakudi wl i un rebelin pa buska sierto rekonosementu a estay, pero obreronan sin formashon i hopi eksplot no por a "kapitalis" e movementu ak. Despues Felix Chakuto mes, ku a duna tantu speransa pa un movementu nobo, a eklips despues di a sali for di prizn i no kier a tende mes di e "hendenan ei ku no ta komprend nan mes balor i a lagu' na kaya". Volksbond tin...”
4

“...mazonera na e isla transes ei. Un figura asina na Korsou sigur tabata bonbin den fila di hendenan ku konos e anti-klerikalismo i anti-katolisismo di mazonera, maske nan forsa a deka hopi. Un partido mas ta bai turna parti na elekshon pa e prom Staten i esei ta "Curacaosche Politieke Unie". Den su mayoria hendenan di e sektor mas haltu den kolonia i algun hulandes. Tur ta personanan ku sigur no tin interes di e pueblo simpel muchu na pechu. Den e grupo ak tabatin dos parti unu mas hben i mas radikal i otro mas moder, pero aki no ta interes muchu e detaye ak. Gobernador pues tin di nombra algun hende komo miembro di Staten. Ta klaramente un medida di transishon entre kolonialismo total i un demokrasia maske ta dbil. Na mes tempu ta un oportunidat pa e grupo di koloniale raad buska pa manten sierto influensha. Prom elekshon ta result den un viktoria kompleto pa Partido Catliko Curasoleo. Resultado di elekshon na Krsou ta duna e partido aki 3 asiento di 10 i e personanan ta dr. Da Costa Gmez...”
5

“...kunuku etc. Ora ku na fin di aanan binti nos haa "awa di pipa" ya no tin mester di garoshi di awa, ni di renbak. Konstrukshon di kas ta kambia, hendenan ta sinti nan mes mas liber. Den aanan trinta ya kos ta totalmente kambi. Asuntu di kos friu, ku mester a warda den "eis-boks" a bai for di moda, ta "frigidaire" ta manda i alimento mes ta bira hopi mas vari, no ta wors seku i mrtadl i ham hereb so ta kome, tin hopi mas kos di kome ku pan ku bo ta warda den friu. Esaki ta djis pa mustra kambionan radikal ku ta tuma lug den pueblo den apnas un par di aa pero kos ta bai aseler muchu mas awor. Ora ku alemannan drenta Hulanda i la Reina mester hui bai London, pueblo ta haa un shk, e shok di nan bida. Prom tur kos hulandes ta de lo mehor, por lo mnos mas ay di loke bo mes por i ta bal. E manera di pensa ak, den sentido ku tur kos di Hulanda ta superior, a kumins kambia un tiki ku e plteman di prinsipio di aanan binti, awor e ta haa e glpi di grasia por bisa. Yu di Krsou tur tabata indign pa e okupashon...”
6

“...Meisjes School) banda di Maria College, tambe den Otrobanda. E skolnan ak tur ta yena mesora ku mucha, di kende ntes tabata bisa ku nan lo no por yega na kaba nan estudio sekundario nunka. Maria Immaculata ta e niko skol ku tin dosente pa latin i griego, komo ku e ta un "liceo", maske esaki no a dura muchu mas. Na prinsipio ta skol pa mucha muh s (Middelbare Meisjes School MMS). Despues lo e bira skol miksto meskos ku tur otro skol. E kambio aki ta basta radikal, pero tempu no ta para ketu i desaroyo tin bia ta trese kambionan radikal....”
7

“...palabr pa manda un par di su dirigentenan Caracas, kaminda un saserdote jesuta (Manuel Aguirre S.J.) tin un "sirkulo di formashon sindikal i sosial", i ta regla tur kos. E biahe pa Hulanda ta sigui, pero e formashon di otro hende mas ku por bin bira lider ta keda sin realis. Ora ku despues di un reunion na Havana, Cuba na 1959, e lider mksimo di C.L.A.S.C. sr. Emilio Mspero yega Krsou, pa atend asuntunan di sindikalismo kristian, ta mustr' riba e fayonan grandi ku tin i ku mester bini kambio radikal. Mspero sinembargo ta para 'riba ku ta Tschumie mester skucha i sigui, ant asina tur kontakto ku C.L.A.S.C. ta stanka. E lider so ta biaha bai bini i ta laga fantasa inform dirigentenan latinoamerikano. Di adelanto den organisashonnan sindikal no por ripar nada. E sindikatonan li ku Partido Democraat ta hopi mas aktivo, ma aki tambe e akshon ta keda prinsipalmente riba Isla, kaminda despues di lucha fuerte ta logra rekonosementu i ta firma un prom kontrato kolektivo. Un prinsipio di algu, maske...”
8

“...mes partido UNPOCO, huntu ku su ruman Guillermo Rosario, no a afekt Partido Demokraat mayormente. Tampoko e problema ora ta buska un ministro president nobo pa reemplas Efrain Jonckheer ora esaki mester baha. Tin tres kandidato: Ciro Kroon (homber di pueblo di kuna humilde), R. Isa (di famia sirio, arabir i abogado) i S. (Boy) Rosendaal (kende a sigui sirto estudio na Europa). E lucha ta keda disid na fabor di Ciro Kroon. Otro problema ta ku George Hueck ta pasa di Partido Demokraat pa Partido Radikal, sin entreg su asiento, e ta haa ku ta pueblo a skoh e i ta pueblo mester bah e i no partido. E partido sinembargo ta sigui manten su posishon. U.R.A. (Union Reformista Antiano) U.R.A. ta un partido ku a nase komo konsekuensha lgiko di henter e desaroyo te na e momentunan ak. Laga nos purba pone e puntonan, ku a sali dilanti kaba, pero ku nos ta bai mira awor den e perspektiva di un partido nobo ku lo mester por lanta. Na prom lug e situashon demogrfiko. Hopi hben ta lanta ku no ta mar na e ideanan...”
9

“...prinsipal ta e pida pan di kada dia, ku ta algu ku nan no ta mira tin relashon ku prktikanan religioso. E seminario ku a lanta na aa 1955 pa forma nos mes hbennan pa karera eklesistiko no a duna muchu fruta, maske kon i kuantu a purba. Aki tambe e manera di pensa hulandes ta demostr di no ta adapt na mentalidat di hendenan di Krsou. Diferensha denter di klero hulandes mes, ku ta e gran mayoria (apenas tin algn yu di tera) i mentalidat di esunnan di ntes i otro di despues di gera ku ideanan poko radikal, den bista di pueblo no ta kos ku e ta kustumbr ku ne. Reunion di Credit Union den bario. Pero a pesar di tur renovashon ku tin, e interes pa e bida normal di pueblo kasi no t'ei. Kursiyonan di Kristiandat, ku lo mester a hiba religion direktamente den bida di tur dia, komo fundeshi di un vishon nobo di bida humano, no tin e efekto ku a spera di dje. Holterman a hasi tur su esfuerso, el a mira hopi bia na unda mester pone atenshon. Despues di Verriet ta Holterman a saka dos karta pastoral, mustrando...”
10

“..."algu" mester a pasa. Ata aki e falta di formashon ku ta manifest su mes. Pueblo deskuid i oprim, maske kon pasfiko di naturalesa, si no atend debidamente ant ta revolushon por spera, na un manera destruktivo. Hopi lug na nos kontinente a konos sorto di situashonnan asina. Ma ta sigur ku esnan, ku mester biba di idealismo, sin buska interes personal, dunando guia i formashon si nan a hasi nan trabou manera ta di spera di nan, ant lo por a evit violensha i yega na un revolushon pasfiko i un kambio radikal sin kibra ni kima. Pueblo di Krsou lo mester lanta di nobo, pero lo atend su nesesidatnan berdadero den futuro? 2. Aktornan riba esenario poltiko ta kambia, e mes presentashon ta sigui. Poltikonan durante i djis despues di wlga i kimamentu di Willemstad, ta manera hendenan ku no ta kapas di komprend kiko a pasa. Tur kos tabata bou di kontrl semper i poder tabata apsoluto. E pueblo simpel, trankil semper a asept tur kos. Di unda e lantamentu ak a bini? Ta buska kulpabel i ta Brown ku VITO ta esnan...”
11

“...yega na un akuerdo: partido poltiko nobo influensh pa sindikatonan f ta buska otro manera? Nita, kende a kai ser pasobra el a pidi gobirnu baha, ta sali liber ora un representashon di sindikatonan intermedi. E tin su idea bon kla i Godett ta sigui huntu ku ne despues ku e sali di hospital, kaminda a saka bala for di su kurpa. Nan ta desidido i ta lansa idea di partido nobo F.O.L. (Frente Obrero i Liberashon). Hopi hende den sindikato no ta di akuerdo, pero hbennan i desempleadonan i esnan mas radikal den obreronan si ta fuerte tras di F.O.L.. U.R.A. ta buska sosten di tur partido chikitu di oposishon pa forma un frente nobo. Pero no ta logra, muchu hopi interes personal, den diferente grupo. Algn miembro prominente di Partido Nashonal, ku despues di morto di Gmez ta keda maneh pa Juancho Evertsz, inteligente i masha astuto, ta pidi pa reun ku tur partido ku ta den oposishon (tur ta den oposishon pasobra ta D.P. so ta manda durante aanan kaba). Ta tee varios reunion i dirig pa e mes saserdote...”
12

“...despues kos ta bai result te dilanti di mesa brd serka hues, ku ta duna SITEK rason ku nan a wlga. Engeneral por bisa ku sindikatonan a bira hopi mas serio. No ta trata solamente di buska oumentu di salario, kondishonnan faborabel laboral tambe ta haa atenshon. Tin momentu ku tur sindikato huntu ta sinta na mesa i diskut asuntunan di interes komun. Union sinembargo mas struktural ainda ta hopi leu i lo dura basta prom ku yega asina leu. A.B.V.O. e sindikato di mtenarnan tambe konos kambionan radikal. No ta fsil asina pa nan wlga, ma e ta sosed ora no tin salida. Ta difsil pa logra muchu kos den tempu di berans i asina dirigentenan ta logra ku trahadnan di gobirnu tambe ta asept pa entreg ora kos ta difsil. Nan ta prd un areglo hopi faborabel di fakansi, oumento normal p.e pa aanan di trabou i ta bini areglo nobo di enfermedat. Otro empresanan tambe den kua gobirnu ta akshonista prinsipal, sa tin nan problema i ei ta A.B.V.O. ta represent trahadnan, maske nan no ta mtenar mas. Asina problema...”