Your search within this document for 'proletario' resulted in twelve matching pages.
1

“...keda biba den kunuku, ku su kas, su dos kabritu i su pida tera wardando awaseru kai pa e por planta su mainshi i su bonchi ku pinda. Sin lus ni awa di pipa manera su ruman na Punda, pero e ta biba manera hende, a pesar di tur su fayonan e konos rspt i e sa ku tin un Dios. E otro ruman, a prd su mes, bib na Punda den un kas ku apnas por karga e Kas di tabla di "obreronan". nmber ei, sin mayor speransa e ta kasi mas un kos ku un hende. E ta bira hasta rebld mirando duresa di bida. Esaki ta e "proletario" ku nos kier men i e ta un figura nobo den nos pueblo. Refinera na prinsipio di funshonamentu....”
2

“...9 Asina ant nos ta haa ta kore den e mes poblashon varios divishon: segn desendensha (kol), segn posishon sosial i ekonmiko (empleo, fishi, entrada) ma tambe segn kultura (desendiente di hulandes kolonisador, di kunuku f di proletariado). I di mes divishon segn nashonalidat esta ingles di Islariba, portugus, polako, arabir, venezolano, colombiano tc. E kontaktonan mas estrecho ta entre e yu di Krsou mes, sea hende simpel di stat f kunuku, sea kunukero f proletario. Pueblo di Krsou den apnas un 35 aa a kambia totalmente nos por bisa. E lucha di bida moderno ta bai domina. No ta e pueblo simpel i pasifiko, yen di pasenshi i ku ta wanta tur kos, sin muchu sn ni chns, ni komodidat di bida, ma tin awor un gran parti ku tin di bringa pa su eksistensha i pa manten su mes. Tin tambe e otro grupo grandi ku ta probech di tur oportunidat i bo ta haa ku komersio ta krese i bankonan ta bai dilanti, meskos tambe ta lanta un grupo di mtenar i un klase media di empleadonan ku ta ofisinista. Isla despues...”
3

“...asuntu di keda habri te anochi lat mas. Un prinsipio di legislashon sosial masha importante en kuanto oranan di trabou ta kumins asina. E rapport Verwey ta papia palabra bon kla enkuanto legislashon sosial na Krsou i den kolonia. (Un di e miembronan di SCEOM ku despues a bira masha konos den pueblo ta Ciro Kroon, miembro di staten, eilandsraad, diputado pa isla di Krsou, minister i prom minister.) Tur e gruponan ak ta mas bien trahad ku nos no por klasifik manera nos a nota anteriormente komo "proletario". No ta hende ku ta traha den industria i mas bien tur ta hende ku tin di haber ku "hende" den nan trabou, no simplemente ku mashin i kos. E grupo ak, ku rnt mundu ta e forsa laga nos bisa, mas revolusionario, no ta bira asina fsil un tereno pa Iglesia kumins un trabou i nan ta keda un poko na mrgen. Esei ta bira notable ora ku riba tereno di refinera proklam un wlga i tin problema basta grave na aa 1936. Iglesia...”
4

“...gremio mas haltu ta komersiante, bankero i otronan den gobirnu. Pueblo ta part estrktamente segn situashon finansiero i di kol. E mes un lia di divishon ta kore segn religion: pober i simpel ta katliko, riku i di sierto posishon ta protestant i hudiu, maske naturalmente tin algun eksepshon. Ku yegada di industria petrolero situashon ta kambia totalmente. E masa ta keda un parti su mes, ku mes idiosinkrasia i mes sistema di biba i e otro ta atkir un mentalidat i sistema di biba ku nos a yama "proletario". E delaster grupo aki ta keda refors enormemente pa e kambionan dor di imigrantenan i nan sistema di biba, un gran kantidat ta hende di kol, obrero industrial i di diferente religion. Esei tin su influensha riba henter pueblo su manera di pensa tambe. Industria nobo ta kaba ku e trabou di fishi pa un gran parti i komersiantenan chik di af ta turna ofer di yu di pueblo. Pa gran parti ta e komersio dirig riba pueblo simpel. Iglesia katliko ta mira su forsa krese di un banda, ku posibilidat i...”
5

“...41 "proletario". E kambio di mentalidat aki ta bai ehers un kambio hopi grandi den e masa popular di yu di Krsou. Riba tereno poltiko i religioso nos lo mira konsekuenshanan di esaki i resultado lo ta un sosiedat divid, ya no pa motibu di kolo, ni di religion ku ta asentu i bira algu otro, ma pa motibunan prinsipalmente sosial i poltiko. Un sosiedat asina por duna chns i oportunidat na tur sorto di wega poltiko. 2. Di kolonialismo pa demokrasia parsial Pareu ku a haa notisia ku lo bini un kambio den struktura di gobirnu kolonial, tur forsanan a kumins prepar. Prinsipalmente Iglesia Katliko a mira un chns pa turna direkshon i guia di e masa pa medio di su influensha direkto riba miembronan di Staten ku lo mester bini. Enbista di e trabou di benefisensia hasi durante aanan largu, e interes pa yuda i asist e pueblo humilde i algun akshon den sentido sosial realis pa figuranan manera van de Pavert i Verriet, ounke esaki pint un poko di paternalismo, Iglesia ta esun mas yam pa probech di e ...”
6

“...pueblo den e pakus di Jonckheernan bou di Hotel Americano na Awas, mas hben tambe, bira presidnt. No por nenga ku aki un mente hopi kla i konosed di sirkunstanshanan a mira posibilidat i a hunga ku tur e teklanan di sentimentu humano pa lanta un partido ku lo bai bira hopi popular den kurso di tempu. Manera tabata di spera imediatamente ta lanta un kampaa fuerte. Problemanan na skol ku maestro i maestranan religioso ta haa un eskape den e movementu nobo. Klero no tin atrakshon pa e gremio obrero-proletario, e difikultat ku nos a menshon ta pone henter K.S.C. i kune tur otro organisashon di Iglesia i di Volksbond tambali. No ta krtika direktamente kontra e loke ta sosed, ma e sistema paternalista ku nos a denunsi kaba ta e motibu grave pa e partido nobo kohe tantu forsa te sali i gana e prom elekshon ku nan a partisip den dje. Mesora ta lansa e gritu di outonomia. Gomez ku semper a boga pa outonomia es desir ls di e gremio dominante di den koloniale raad, pa pueblo por atend di un f otro manera...”
7

“...interes tur hende, hasta e pueblo ku no sa mes di kiko ta trata presisamente, ta e kuestion di outonomia, Gomez su kuki. Aki nos ta kere ku ta trata simplemente di e lucha pa poder. Esnan di ntes kier buska un manera di kontinu ku nan posishon i esnan nobo (Partido Catliko Curasoleo) pa haa poder i manten e derecho atkir di e pueblo simpel katliko. Ta hasi "uso" di pueblo: esnan mas dsil i humilde, di den kunuku, ta pertenes na partido katliko i esnan mas "rebelde", (esunnan ku nos a yama "proletario".) ta demokrat. 3. Korsou ta drif i landa den zeta E di dos guera mundial a konsum zeta na kantidat. Petroli a gana guera nan ta bisa i por ta masha bon. Segn nan ta bisa e bataya formal na Nort di Afrika a haa tur zeta pa aliadonan for di Krsou i Aruba. E islanan ak a mira nan refinera ta traha na ful kapasidat. Plaka ta lora kasi sin lmite. Komersio ta den un "boom" formal, ma na mes tempu nos ta mira artesanonan ku apnas ta haa un chns chikitu, ta bai dispars tg ora kos drecha. Si ntes tur...”
8

“..."obrero" den industria, e grupo ku ta lanta nobo. Awor unda nan kohe? Ken por atend e pueblo i dun' algu di su mes balor atrobe? Apnas na fin di aanan trinta ta nombra un saserdote pa atend hendenan ku ta traha riba Isla i e ta hasi misa na Asiento, pero generalmente ta un par di hulandes ta asist. Pero organisashon sosial (sindikal) no ta eksisti i kasi no por tampoko pa e dominio ku kompania tin riba tur kos. Tin sirtamente un divishon bon mark den pueblo entre e masa humilde i e masa obrero, proletario. Pero e pueblo (e masa humilde) i den su gran mayora hende muh, ainda ta forma e parti ku ta asept religion i religiosonan siegamente i den nan no tin sintimentu di rebelda. Pueblo en general despues di elekshon ta warda riba algu, ma e mes no sa kiko. Ta tempu pa un "profeta" lanta den pueblo. Un hende ku lo por mustra riba e posibel rekuperashon di su propio balornan i su propio identidat, ku e ta bai prdiendo mas i mas. Awor mr. dr. Moiss Frumencio Da Costa Gomez, kende ya a demostr su kapasidat...”
9

“...117 "VITO" ta ekspreshon di e loke henter pueblo lo kier, pero ta keda espres solamente pa algn hende. "Vito" ta skirbi ku e ta kontra tur kos i tur hende i ta nombra hasta diferente persona na nan mes nmber. E ta kontra e sistema di hasi nchi i ta skirbi lenga i palabra vulgar, e kier saka tur kos ku ta robes na kla, tira riba kaya. Esnan mas hben den pueblo i en gran parti tambe e gremio di obrero-proletario, ta guli loke "Vito" ta skirbi. Otronan ku no ta di akuerdo ku e sistema (vulgar, habr di mas) ta opon, pero tin di rekonos ku e echonan mes en gran parti t'ei. Nan ta gosa chik chik e loke Brown ta hasi, maske nan ta kritik e fuertemente tin bia. Stanley Brown. Poltikamente e pueblo ta mira ku awor poko poko su mes yunan ta subi i kumins haa poder. E desendiente di e "grandinan" di ntes ta kabando, algn numa di esnan mas hben ta sigui. Tur tg a turna over e mes sistema di trabou. Pueblo di su banda ta sigui kere den su "doctoor" i su "Papi kar'e apel", mintras ku e lider-nan nobo...”
10

“...den problema tin mester di dje. Tg pa bida kultural tin semper obranan di teatro, tin algu di muzik pero e loke pueblo ta kore tras di dje ta e musika di pleis, pa balia i pa ora di fiesta. Nos mester bisa ku e pueblo, maske e ta haa skol, maske tin algn oportunidat pa bai dilanti, e ta keda ku un instrukshon ku ta relativamente poko. Nos por bisa trankilamente ku tin sigur instrukshon, pero di formashon mes, esei ta poko i no ta logra drenta e pueblo simpel, mnos ainda esun ku nos ta yama proletario. 6. Sindikalismo birando fuerte, pero divid E movementu popular ku ta bai hasi un avanse grandi mes den aanan sesenta ta e movementu sindikal, di obreronan. E kos mas importante ku nan ta logra sin duda ta e eliminashon total di tur influensha di partidonan poltiko den organisashon sindikal. Ta duele ku esaki mester a sosed finalmente na un manera violento, pero envista di e situashon ku ta reina kasi no tabata por otro. Kambio den sindikatonan Kristian E kambio ku Bond Kristian di Trahadnan...”
11

“...esfuerso, pero ningn hende sa ki rumbo e kier kohe. Un homber bondadoso, ku hopi brio i sigur hopi bon intenshon, pero bend totalmente na partido. Ningn garanta no tabatin ku e sindikatonan ak lo por a logra hopi kos. Den obreronan ku ta lantando nan sindikato, manera den aviashon (N.A.B.L.P .= Ned. Antilliaanse Bond voor Luchtvaart Personeel) i hospital C.B.V. (Christelijke Bond voor Verpleegkundigen) no tin muchu nimo pa djin e sentral di Casa Sindikal (muchu poltiko) ademas ta e gremio mas "proletario", obreronan poko rudo. Kisas pa motibu di prinsipio, di tur manera nan ta djin mas bien e grupo "kristian" es desir C.C.V. pero no ta asept liderasgo di Tschumie asina tantu. E kontaktonan ku K.A.B. (Katholieke Arbeiders Bond), despues N.K.V. (Nederlands Katholiek Vakverbond) di Hulanda ta duna oportuni-dat pa haa asistensha tkniko. Ta bini di Hulanda sr. Piet van Zeyl, eksperto den C.A.O., ku a yuda varios pais na mundu ku kontratashon kolektivo. Van Zeyl ta papia ku dirigente i asesornan...”
12

“...na kuenta kiko ta pasando. E pueblo a krese na un manera ku ningn hende no a spera nunka. E tabatin chns di biba su mes bida un poko. Huntu ku algu di industria a bini algu di progreso. E pueblo a mira kantidat di estranhero basha bini riba Krsou i basta hopi a keda integr kompletamente, diferensha entre esnan di kol mas kla i otro mas skur a keda eksist, puestonan mas importante semper ta pa esnan kol kla. Tabatin diferensha tambe denter di rumannan mes ora un bai traha den industria i bira proletario i e otro keda humilde den su mes ambiente. Ta kos ku el a asept komo masha normal. Enseansa a bira importante p'e i chns tin tur kaminda si e ke pa sia algu mas, ma e no ta haa rekonosementu di su balor, di su mes kosnan, ni di su mes idioma, ni di su kustumbernan. Solamente religion na un manera karitativo, pero paternalista ta baha bini serka dje, ta aserk, pero kasi ta eksig pa e bira katliko estilo "Hulanda". Situashon ta kambia p'e, ora e mira poltika dun e porlomnos un idea ku e ta hasi...”