Your search within this document for 'programa' resulted in 13 matching pages.
1

“...algu di e diskriminashon pa motibu di kol. Ta keda remarkabel ku yu di pueblo simpel (katliko) ta bai skol katliko i muchanan desendiente di e kolonisador hulandes (protestant) i hudiu ta bai skol di gobirnu. Tee kuenta ku no ta eksklusiva-mente e gruponan ak ta bai skol katliko f skol di gobirnu, pero ta e tendensha nos ta anot ak. Tin tambe e famoso Emmaschool pa hende di pueblo ku ta skol di gobirnu, ku basta hopi mucha pero no di kompar ku e skolnan di mishon. Tur skol sinembargo tin e mes programa i mes eksigensha pa ksamen final. E yu di pueblo ku tin un tiki chns i ta gana un poko mas ta manda su yu skol katliko di "plaka" i e instrukshon ta algu mas avans ku skol "di pomada". Lstima ku mester bisa ku skolnan di kunuku si ta keda poko atras i ta skol di pomada so tin i e chns den bida pa e hendenan ak ta hopi redus generalmente. Nos kier mustra aki riba ekspreshon di un shfur di bus, tesorero di su Credit Union ku a bisa: "ami ta skol di kunuku mi a bai i ni katisashi mi no por a sia...”
2

“...esnan algu mas i algu mnos i tambe den e loke ta determin den poblashon di Krsou nan "status sosial", esta kol. Por bisa ku edukadnan ta spera ku sierto grupo lo por sia mih ku otro i tin bia hasta ta pone esnan mehorsitu huntu i e otronan apart. Un echo ta ku religiosonan a i tabata yuda diferente yu di pueblo ku mas kapasidat pa bai skol di plaka. Esei no ta kita ku mester asept ku tabatin sierto diskriminashon. E diskriminashon no ta sinta solamente den pagamentu di skol ma e "pensum", e programa i eksigenshanan, tambe tabata diferente. Un mucha ku seis klas di skol di pomada lo mester keda un aa mas den di seis klas di skol di plaka pa e por a sigui pa M.U.L.O.. Tur skol di M.U.L.O. tabata di plaka i normal tabata e loke tabata yama M.U.L.O.-A ku bastante di idioma i komersio i tenementu di buki i M.U.L.O.-B ku tin mas tantu di siensianan eksakto....”
3

“... despues e skol a pasa pa Frederikstraat den kur di Joubert, na e lug kaminda nos ta krda tabatin un di e prom sinenan:"sine Wilhelmina" (sine na airu lber). Nos sistema di skol sinembargo ta konfirm notablemente e loke Paolo Freire ta yama "edukashon bankario", sin kasi nada di kreatividat ni di konsientisashon di un pueblo ku tantu tabatin nesesidat di un formashon den sentido sosial na e momentu ei. Kasi no tin chns pa desaroy e loke tin den bo mes. Ademas e sistema di aplik no solamente programa i sistema hulandes, ma e lenga hulandes komo vehkulo pa siansa, a stroba deskubrimentu di e alma propio kurasoleo. Un anotashon espesial ta meres AMBACHTSCHOOL SINT JOZEF,...”
4

“...ta bai lanta hopi despues un "bedrijfschool" pa prepar hbennan pa trabou riba Isla mes. Pa mucha muh fuera di e "skol di sombr" ku su diferente gradonan di kapasitashon no tin muchu kos. Mons. Verriet ta bai hasi uso di e lokalnan den Hanchi 'i Bientu, (Conscientiesteeg 35) pa lanta e loke nan a yama "Centrale school" pa damsitanan sia kose, borda, traha tur sorto di hantwrk etc. Ta lstima ku mester konstat ku huntu ku e formashon ku nos hendenan ta haa na skol, den sentido di instrukshon ku programa i lenga hulandes, no tin nada ku ta duna pueblo sintimentu pa su mes kosnan. E mucha no ta sia konos su balornan propio, apnas algu di su historia i su geografa, pero si e konos diferente pueblesito di Hulanda ku makambanan mes no sa di dje. Atrobe nos ta haa ku frateman ta trese un kambio chikitu: frater Realino ta skirbi un: geografa di Krsou i Karibe i un buki di "Plantkunde van Curaao" kaminda nos ta sia sikiera konos nos mata, flor i frutanan. Huntu ku esaki nos a remark kaba ku tin un...”
5

“...paternalista ku nos a denunsi kaba ta e motibu grave pa e partido nobo kohe tantu forsa te sali i gana e prom elekshon ku nan a partisip den dje. Mesora ta lansa e gritu di outonomia. Gomez ku semper a boga pa outonomia es desir ls di e gremio dominante di den koloniale raad, pa pueblo por atend di un f otro manera su mes asuntunan na lug di kamna na man di Hulanda, awor ta haa un aliado, pero muchu mas revolushonario i ku sigur no ke tende pa un figura di pueblo simpel manera Gmez. Gmez ta mira su programa poltiko tum pa e mes hendenan di kual e tabata buska su outonomia. Momentu sin duda trgiko pa e persona ak. Pero despues lo e mester pasa den un momentu ainda mas teribel ora ku e mira ku no ta e mes sino Jonckheer ta bai firma e famoso "Statuut" ku tin di garantis outonomia pa Antia. Partido Catliko Curasoleo ta prd elekshon i mons. Verriet preokup ta pidi diferente figura sentral pa nan komentario. Lstima ku archivo di obispado di Willemstad a bai prd i asina ta masha difsil pa rekonstru e...”
6

“...interes ak di un formashon sosial humano, ni na ni despues di skol. Mester rekonos ku den St. Thomaskring, fund for di aanan binti, tabatin algu, ounke no muchu di formashon den sentido sosial. Tampoko den Volksbond, fuera di ls pa sia lesa skirbi, tabatin algun programa edukativo masha general, sinembargo apnas debesenkuando, insidentalmente. Atrobe mester rekonos ku den La Union a sali tradukshon di e prom ensklika sosial di papa Leon XIII "Rerum Novarum". Pero no por bisa ku tabatin un formashon adeku, ni muchu mnos kontinu. Generalmente pueblo ta haa oportunidat di yuda den algun kos ku "klero" of "religiosonan" ta hasi, pero e desishonnan mes ta keda den man di otro hende. Responsabilidat mes pueblo no tin nodi di karga. Un programa ant dirig riba formashon di lider ta deskonos totalmente. Esaki mes a pone ku mas bien ta un figura proftiko mester a lanta pa kumins enkamin, move e pueblo den sirto direkshon. 2. Kuadro poltiko totalmente nobo Despues di 1945, ora ku Partido Democraat gana...”
7

“...pa falta di ideologa. Mas bien tur kos ta drei rnt di personanan ku ta guia pueblo. "Doctoor" manera tabata yama Gomez ta un figura i "Papi kar'e apel" (Efrain Jonckheer) ta e kontrinkantenan prinsipal. K.V.P. ku a nase chik lo keda chik tambe i maske nan por ta hopi violento e lucha ta mas bien dirig kontra Gomez i su partido ku kontra Partido Democraat. Unda e pueblo mes ta keda? Kiko e pensa? Pa un banda ta fsil sigui persona i no tantu un ideologa ku tg ningn hende no konos. Si studia e programa di e partidonan bon, ant hende no ta kaba di komprend pakiko mester tabatin tantu desperdisio di energa, pasobra tur ta boga pa e mes un kosnan. Pero manera hopi bia ta sosed ta e PERSONA ta konta i no e loke e ta buska. Akshon sindikal poltiko Si tin un kos ku despues lo bolbe riba dje, ant ta e akshon sindikal ku ta bai lanta fuertemente, inisi i propaga pa e diferente partidonan poltiko. Partido Nashonal ta kumins infiltr den sindikatonan di Volksbond i ta logra elimin e prom sindikato di...”
8

“...Hulanda. Esaki tabata konsekuensha lgiko di e demokrasia, ku a kumins na Krsou i Antia. Mester bisa s ku no tin muchu atenshon pa edukashon den sentido di tknika. Ambachtschool St. Jozef, ta sali di Montekristu bieu i ta muda pa un edifisio nobo djis ei banda mes na Rif. Hbennan ku sigui un kurso espesial (V.M.T.O., Voorbereidend Middelbaar Technisch Onderwijs) lo por yega na pasa un eksamen pa por sigui enseansa tkniko sekundario na Hulanda (M.T.S.), pero ta masha poko por logra, pasobra e programa di skol di fishi no tabata kontempl posibilidat pa instrukshon mas ay. Na Isla ta eksisti "bedrijfschool" kaminda ta prepar muchanan pa traha den refinera i diferente hben ku sali di A.B.S. St. Jozef ta sigui nan formashon tkniko na e skol ei. Entrada di M.M.S. awe "Maria Immaculata Liceum". Di Ambachtschool St. Jozef nos mester bisa ku ta e prom skol ku a kumins ku e vak "maatschappijleer". Buskando un manera pa interes adapt nos enseansa di religion, hasi mas algu "vivensial" a disid tempu...”
9

“...103 kooperativanan di krdito (Credit Union) i ta anim nan tur momentu. E ta interes tambe den situashon di obreronan en general i ta mustra interes den un programa di trabou sosial di parti di Iglesia. Ku duele e ta mira loke a bai prd di tur e trabounan di mons. Verriet. Un kos ku sigur mester rekonos ta ku tempu Holterman tabata pastor na Sta Famia i a kumins den Colon ku Credit Union, sin duna di konos na pbliko e trabou ak, pastor Holterman tabata para firme tras di e inisiativa ak. Awor e ta bai duna oportunidat pa sali na kla ku e loke apnas ta kuminsando. For di aa 1957 ant, nos ta sinti un aire fresku ta bolbe supla den Iglesia na Krsou. Hasta "enemigunan" di Iglesia di ntes ta ekspres palabra di apresio pa e posishon di Holterman. Den e tempu aki tambe ta bai lanta un otro movementu pa hbennan obrero. "J.O.C." (Hubentut Obrero Katliko, na hulandes K.A.J.)4 ta kumins ku algun hben ku a kaba ambachtschool i un grupitu di hbensita ku algun tempu a milit den "Renasementu Cristian"...”
10

“...awor poko poko su mes yunan ta subi i kumins haa poder. E desendiente di e "grandinan" di ntes ta kabando, algn numa di esnan mas hben ta sigui. Tur tg a turna over e mes sistema di trabou. Pueblo di su banda ta sigui kere den su "doctoor" i su "Papi kar'e apel", mintras ku e lider-nan nobo, ku ta lantando kier kibra i buska rumbo nobo. No ta di straa ku den e tempu ak gruponan manera "Hu-bentut demokrtiko" i "Joc'ista-nan (di hbennan obrero) tin basta akohida. "Hubentut na marcha" tin su mes programa na radio i televishon ora esaki kumins. Por ltimo nos ta haa e hbennan di "Gomezplein" ku hasta ta bira un atrakshon turs-tiko. Poblashon ta krese ku paso asombroso. No ta imigra-shon ta kousa di oumento. E yunan di esnan ku a estables den aanan binti i trinta, awor ta hben i a haa chns di studia tambe algu mas ku nan mes mayornan. Maske nan tin ideanan mas avans i no kier asept e situashon di ntes, ainda e mayornan no ta dje grandi ei na edat, ademas nan ta otro lant i no kier turna parti den...”
11

“...na kas, tin kantidat di seter pa ora morto present. Tur esei ta berdat i hasta tabatin un prinsipio di akshon sosial ku organisashon di hubentut, di deporte i prinsipalmente den sindikalismo. Pero metiendo su mes ku poltika e mishon katliko na Krsou a sali mas bien komo vktima ku su mes sistema paternalista i sin kai na kuenta di tempu ku ta kambia rpidamente. E fayo mas grandi den e temporada ak tabata sinta den e total ousensia di un faktor edukativo sosial. Doktrina di Evangelio no ta un programa ni di poltika, ni di ekonomia, ma s tin idea pa ilustr un kaminda sigur si e ta bon aplik i adapt na bida real. Religion lo mester bira un idea "enkam" es desir e mester bira karni i wesu di un pueblo den tur su hasi. Pa esei mester tin un "tradukshon" di evangelio den bida real, mester konos e konteksto histriko di pueblo i mester biba ku bista habr pa loke ta turna lug. I ta presisamente aki den nos lidernan a faya. No a rekonos e kambionan ku ta na bista di tur ku kier mira. E idea di kier...”
12

“...sektornan priva. Den gobirnu tur kos ta bai na hulandes i generalmente ta trabou simpel di atministrashon. Den empresanan mas ku hulandes ta ingles i f spa ta nesesario (komersio, hotl, banko etc.). Mientras mas e poblashon krese, mas nos ta mira ku pa e gran mayora di empresa idioma hulandes ta bira mnos importante. Un diferensha den trabou: den gobirnu f den sektor priva. Skol no ta prepar nos hendenan pa esaki. Na kas tur Dios ta papia papiamentu i ora sende radio f televishon mayor parti di programa ta na spa i ingles, poko na papiamentu pero mnos ainda na hulandes. Si nos turna korantnan, tin dos diario na hulandes (Amigoe di Curaao i Beurs en Nieuwsberichten pero tin un diario (La Prensa) i dos semanario (La Cruz i La Union) na papiamentu. Huntu ku Vit ta e medionan ku ta yega mas lih serka pueblo. "Mensahero" ku ta sali despues, den kual La Cruz ta inkorpor tambe ta na papiamentu. Revistanan ku ta drenta Krsou ta na ingles i tambe spa pero relativamente poko na hulandes. Biblioteka tin...”
13

“...estranheria, imigrantenan of yu di esakinan, mintras den e otro tipo di bntnan ta nmbernan mas bien di e pueblo bib na Krsou pa aos kaba. (Di un banda: Spencer, Chitick, Venloo, Ong a Kwie, van Sichem etc. ma tambe p.e. Ilario, Isebia etc. Di otro banda: Rojer, Semerel, Rosario, Koko, Sambo etc.). No ku esaki tin ningn importansha prktiko, sino ta indikativo di e integrashon ku ta turnando lug, di imigrantenan, den nos pueblo di Krsou. Gruponan di A.V.V.C. tambe tin nan programa di formashon. Pero tin un diferensha notable entre programa di A.V.V.C. i di INFORSIC. Mintras e ltimo ta trata puntonan ideolgiko manera balor di hende, di sosiedat, di trabou, derecho laboral, historia di sindikalismo general etc. e otronan ta pone mas atenshon na e parti organisatorio i hasta ta invit representante di doonan di empresa, patronnan, pa dikta konferensha pa lidernan laboral. Riba su mes esaki no ta nada negativo, pero mester tee kuenta ku e mentalidat di nos empresario-nan. Nos ta nota un miedo di parti...”