Your search within this document for 'posishon' resulted in 24 matching pages.
 
1

“...na Otrobanda i den "landhuis" den kunuku. Aki nos ta papia di kolonisador, pero mas bien den sentido poltiko, esta hendenan relashon ku mandatarionan hulandes ku tabata gobern, no den sentido di loke spanan ta usa komo "colono", hende ku ta kultiv tera f porlomnos ta biba na sierto lug (den kunuku). "Hala awa na pos" den kunuku na prinsipio di siglo. Mester nota ku tera no ta produs, tampoko pa e "shonnan". Tg nan ta manten apariensia ku nan kas grandi i tereno grandi, nan kunuku seku i nan posishon di "shon" ku kabai i kitoki. Pero nan mes ta pasa nesesidat. Na "Punda", esta den stat, tin poko di e grupo ak ta biba tambe. Den nan bo ta haa algn komersiante i empleado di gobirnu. Nan ta sigui e profeshon di nan antepasado i ta yuda gobern pueblo den Koloniale Raad. Nan relashon ku pueblo simpel, desendiente di katibu, ta di un distanshamentu hopi grandi. Maske nan tambe tin desendiente ku e pueblo, hopi bi yu di nan kri di kas, nan no ta duna e yunan ak nmber di famia ma ta kambia e nmber...”
2

“...9 Asina ant nos ta haa ta kore den e mes poblashon varios divishon: segn desendensha (kol), segn posishon sosial i ekonmiko (empleo, fishi, entrada) ma tambe segn kultura (desendiente di hulandes kolonisador, di kunuku f di proletariado). I di mes divishon segn nashonalidat esta ingles di Islariba, portugus, polako, arabir, venezolano, colombiano tc. E kontaktonan mas estrecho ta entre e yu di Krsou mes, sea hende simpel di stat f kunuku, sea kunukero f proletario. Pueblo di Krsou den apnas un 35 aa a kambia totalmente nos por bisa. E lucha di bida moderno ta bai domina. No ta e pueblo simpel i pasifiko, yen di pasenshi i ku ta wanta tur kos, sin muchu sn ni chns, ni komodidat di bida, ma tin awor un gran parti ku tin di bringa pa su eksistensha i pa manten su mes. Tin tambe e otro grupo grandi ku ta probech di tur oportunidat i bo ta haa ku komersio ta krese i bankonan ta bai dilanti, meskos tambe ta lanta un grupo di mtenar i un klase media di empleadonan ku ta ofisinista. Isla despues...”
3

“...tin di asist "Gezaghebber". Dimes ku e "konsehonan" ak no tin muchu balor, ma kon ku bo ke mir e ta un elekshon ta turna lug maske ta den un grupo masha chikitu. Esei nunka Korsou no a konos. Gobirnu insular di kada isla ta kai bou di Koloniale Raad. Di mes ku katlikonan difsilmente por drenta Koloniale Raad, pasobra ta hende simpel ta katliko. Algn hulandes katliko por logra, pero di e pueblo mes ta imposibel. Aki nos ta haa un trabou di Iglesia Katliko ku ta kumins buska famianan di sierto posishon pero di tur manera di kol poko mas kla of hasta blanku (desendiente di hulandesnan generalmente) i ta yudanan pa "drenta sosiedat". Poko poko nan ta bai turna parti den bida "sosial" mas ay. Diferente ta bai studia na Hulanda i ta grada. Herarkia di Iglesia ta favores e grupo ak di tur manera, p.e. tur institushon katliko ta hasi kompra serka sierto famianan, ta e hendenan ak tin puestonan importante durante seremonianan den misa, ta nan klero ta bishit regularmente etc. Asina e grupo ak ta...”
4

“... van Beek en Donk rebah e suma ku el a pidi ta logra tg konsentimentu di Raad, e ta keda satisfecho i konten tu pasobra a logra algu. Henter e periodo di gobernador Brantjes (gobernador di 1921 pa 1928) instrukshon ta un di e problemanan grandi te ora logra rekonosementu di skol partikular (lesa katliko). Por ta ku resentimentu di parti di e "Shonnan" di ntes ku a mira nan katibu bira "hende ku derecho" ta loke a pone e poltika kolonial bira anti-katliko na Krsou? Mas bien miedu pa no prd e posishon privilegi? Otro punto ku lo tabata interesante pa hasi investigashon mas profundo riba dje. Di tur manera ta bon kla ku mishon katliko na Krsou a buska pa yuda e pueblo progres kontra di e poltika kolonial i ku lei di e mes gobirnu kolonial den man. Koloniale Raad, maske ku poder hopi redus, komo ta un papel di konsehero nan tin, ta eksig kada bes mas konsiderashon. Interes ta pa logra redus gastunan di gobirnu mas tantu posibel i hasta tin un tendensha pa buska sierto "independensha" den asuntu...”
5

“...17 Tabatin korant na papiamentu, tabatin buki di misa na papiamentu i e trabou kultural ku grupo di Sosiedat di San Hose tantu na Pietermaai komo na Otrobanda a yuda nos hbennan den nan formashon tantu religioso komo kultural. Pa afirm e posishon den politika nos a mustra mas ariba, ku Iglesia katliko a krea un "lite katliko", prom eksklusivamente ku hende di kol kla, e nmbernan manera Zeppenfeldt, Boomgaart, Romijn, Ellis etc. tabata pertenes na e grupo aki. Mas lat, despues ku Mons. Verriet bira obispu i ku kambio di sistema kolonial, nos ta bin haa oumento di e grupo awor di pueblo mes. Nan ta tantu den regionnan mas ariba (di e lite menshon, esta di famianan ku "nmber", komo den e regionnan mas abou ku ta bai formando nan mes den Volksbond i den trabou poltiko. Huntu ku Mensing, Zeppenfeldt, Boomgaard, Ellis, nos ta haa awor Sprockel, Kroon etc. Algn di e personanan ak sigur tabatin influensha grandi. Maske ta klero tabata pone nan na kabes di diferente organisashon tabata hendenan...”
6

“...religion asept, kasi por bisa sin sa presisamente pakiko, ya ku e "religion" no ta kompletamente di dje. No ta Korsou so tin e problemanan ak, ma inkulturashon ta kos di apnas e tempunan ak, awe e ta kobra forsa den mundu religioso. Iglesianan Protestant Di e grupo, por sierto hopi chik, di Protestant, nos por bisa ku nan ta keda hopi aisl for di e pueblo simpel. E baluarte den Fort Amsterdam, ya kaba ta duna e iglesia ak un posishon hopi elev. Nos a remark kaba, den asuntu di nmbernan, un distanshamentu hopi grandi i ta komprendibel. Turnando na kuenta e posishon di mayor parti di protestantnan, den nan gran mayoria e famianan desendiente di kolonisadornan hulandes i otro hulandesnan ku a bin estables na Korsou i ta traha den gobirnu f na skol di gobirnu i algn empresa, no por tabata otro. Ora ku refinera kumins, ta trese kantidat di makamba pa bin traha.Hopi di nan ku ta di un nivel di trahad manual i e yunan di Srnam ku ta estables na Krsou tambe ta protestant, pero nan si tin sierto...”
7

“...famianan hudiu tabata hopi bia esun ku a kria i sia e muchanan di e famianan ak i "Snoa" di Krsou e prom di Amerika. tabatin asina hopi interkambio kultural, ounke no di un manera struktur. Mas bien dor di un konvivensia hopi grandi. Nos mester krda aki riba e historia den beibel di Abraham ku Sara i Agar i nan yu Isaac i Ismael. Nunka e hudiunan no a meskla ofisialmente ku e pueblo simpel i a pesar di tur laso familiar no-ofisial a keda e distanshamentu. Tabata un poko difsil tambe mirando e posishon sosial i den bida ekonmiko di Krsou pa...”
8

“...Resumiendo Si mester resumi e temporada ak, ant nos lo mester karakteris e tempu ak komo un temporada di transishon. Pueblo di Krsou ta un pueblo pasfiko, pober den su gran mayoria. Kunukero i artesanonan ta hasi tur nan posibel. Prinsipalmente hende di fishi ta haa hopi bon nmber. E gremio mas haltu ta komersiante, bankero i otronan den gobirnu. Pueblo ta part estrktamente segn situashon finansiero i di kol. E mes un lia di divishon ta kore segn religion: pober i simpel ta katliko, riku i di sierto posishon ta protestant i hudiu, maske naturalmente tin algun eksepshon. Ku yegada di industria petrolero situashon ta kambia totalmente. E masa ta keda un parti su mes, ku mes idiosinkrasia i mes sistema di biba i e otro ta atkir un mentalidat i sistema di biba ku nos a yama "proletario". E delaster grupo aki ta keda refors enormemente pa e kambionan dor di imigrantenan i nan sistema di biba, un gran kantidat ta hende di kol, obrero industrial i di diferente religion. Esei tin su influensha riba henter...”
9

“...E parti kisas mas importante tabata futbl i ta e parti ak di Sithoc, den temporada turbulento ku ta bai bini ta afilia na e "Voetbalbond" i ta laga e sentral katliko ku nmber di K.S.C. (Katholieke Sport Centrale). Otro klup ku no por laga di menshon ta "Independiente", un klup ku lo tin hopi influensha riba situashon poltiko na Krsou. Di parti di e otro religionnan no tin muchu kos di bisa riba e terenonan ak. Protestantnan di den Frti, tabata atend prinsipalmente ku hendenan hulandes di bon posishon ku no tin mester di muchu atenshon den sentido sosial. Naturalmente tin aktonan karitativo. Otro organisashonnan Naturalmente no ta Iglesia Katliko s tabatin su organisashonnan den pueblo. Tin Club de Gezelligheid, ku e nmber mes ta bisa kiko e tabata i ta atend hendenan generalmente empresarionan i empleadonan haltu. Tabatin diferente organisashon di tur sorto pero no ku ningn tabata hasi un trabou ni indirektamente riba tereno sosial. Nos no por keda sin nombra nt aki e organisashon di hulandesnan...”
10

“...awor mes. Kurioso ta, ku no tin masha indikashon di un labor sosial drechi a no ser ku ta e trahamentu di kas pa pueblo, ya no di Volksbond ma di gobirnu mes (Marie Pompoen i Steenrijk). Ta te despues di 1945 ta kumins un interes pa lei i labornan sosial. Loke ta interes tur hende, hasta e pueblo ku no sa mes di kiko ta trata presisamente, ta e kuestion di outonomia, Gomez su kuki. Aki nos ta kere ku ta trata simplemente di e lucha pa poder. Esnan di ntes kier buska un manera di kontinu ku nan posishon i esnan nobo (Partido Catliko Curasoleo) pa haa poder i manten e derecho atkir di e pueblo simpel katliko. Ta hasi "uso" di pueblo: esnan mas dsil i humilde, di den kunuku, ta pertenes na partido katliko i esnan mas "rebelde", (esunnan ku nos a yama "proletario".) ta demokrat. 3. Korsou ta drif i landa den zeta E di dos guera mundial a konsum zeta na kantidat. Petroli a gana guera nan ta bisa i por ta masha bon. Segn nan ta bisa e bataya formal na Nort di Afrika a haa tur zeta pa aliadonan for...”
11

“...otronan mas humilde di barionan bieu di stat. E grupo di trahad di industria, habitante di barionan nobo, ta mas independiente, kisas dor di e kontakto ku tantu estranhero, pero tambe pa e situashon di independensha ekonmiko dor di trabou vast i entrada sigur na forma di salario. E hendenan ak dimes ta opone kontra e tantu "shonnan" ku tin. Pero na mes tempu kier imit e mes "shonnan" ei. E gana di identifik ku e "grandinan" f porlomnos esnan ku nan ta konsider ku tin sierto "kos" (kol, kabei, posishon, plaka) ku nan mes no tin, ta den tur gremio sin eksepshon. Gran ironia di bida esaki, pa falta di un formashon mas humano. Den poltika nos ta bai topa ku e abilidat di e mes "shonnan" ak ku ta bai kontrol pa basta tempu, parti di e pueblo (proletarionan). E "shonnan" ta bai usa esnan mas rebelde di den pueblo i nan ta logra e mes un kontrl ku tabatin ntes. Demokrasia ta bira un simpel wega di palabra. Antes e pueblo mester a asept esnan ku ta keda riba nan, awor nan mes ta bai "eleg i skohe"...”
12

“...esei tambe un parti di e dependensha di e poder religioso, prinsipalmente riba tereno poltiko ta bai keda elimin. E grupo mas rebelde, si hende kier yam' asina, ta sigui un rumbo diferente. Eseinan kier i ta gosa gritunan manera lo reson "mester di un Sukarno (e lider rebelde di Indonesia ku a kibra ku Hulanda) pa Krsou" (palabra di dkter Gungu Maal). Laga nos anot mesora ku aki ta bin result un divishon grandi den pueblo, pa motibu di e lucha fuerte i kruel ku ta bai sigui. Fuera di e kol i posishon sosial di ntes, awor ta e partido poltiko na kua bo ta pertenes f simpatis ta bira punto di diferensha grave. "Ami ta Nashonal", "Ami ta Democraat" i ora e partido nobo lanta ta bini aserka "Ami ta Catlico" ta e loke hende ta identifik su mes kun. Ta bon pa mustra aki riba un punto ku hopi hende no sa di dje direktamente. Na Krsou yu no-kas tabata na prinsipio di siglo e mayoria. Ku e trabou enorme di klero e situashon a bin drecha i Krsou tabatin durante di dos guera mundial un porshento di...”
13

“...80 marcha a perfekshon. Un propaganda ku atakenan hopi personal, aliment pa korant diario na papiamentu i spa manera La Prensa (konos pa su posishon antiklerikal) ta bira un arma poderoso i huntu ku e semanario krtiko "Lorito Real" ta fortifik posishon di "democraatnan" konsiderablemente. Partido Nashonal no ta prd tempu i tur bario ta haa nan mes lider. Un Fondo di Outonomia ta lanta i ta kumpra "Kas di Pueblo" den Penstraat. Poko poko tur hende ta papia di outonomia, sin sa hopi bia ta kiko t'e nifikashon eksakto. Hende muh, miembro di partido ta lanta "Muhnan di djarason", ku ta reun i yuda hasi propaganda pa partido. E situashon ta bai brua mas tantu ainda ora ku riba rden v j-D l j o * 4 di mons. Zeppenfeldt, kende ta Kas di Pueblo den Penstraat. rechas pubhkamente i ofisialmente Partido Nashonal nobo, ta lanta PARTIDO KATLIKO DI PUEBLO (KATHOLIEKE VOLKSPARTIJ), ku e mes nmber ku e partido di katlikonan di Hulanda. Na Zeemanshuis den Klipstraat, na loke awe ta Rouvilleweg, e partido...”
14

“... ku tambe ainda tin sierto posishon (ekonmiko f finansiero f den gobirnu). C.O.P. maske nan ta leu for di pueblo, despues di keda par riba su mes durante tempu, ta buska kolaborashon ku N.V.P. i despues ta djin kompleto i dispars den N.V.P. Relashon ku Hulanda i otro islanan Mester para ketu un ratu pa mira e kontaktonan i relashonnan entre partidonan di Krsou i di e otro islanan. Na Hulanda ta disid ku partishon di puestonan den Staten lo mester ta a base paritario entre Krsou i Aruba, esta 8-8. E famoso "ocho ocho" mester tee Rubianonan kontentu, pasobra Henny Eman di Arubaanse Volkspartij (A.V.P.) ta di opinion ku Aruba ta muchu bou di gara i dominio di Krsou, nan ta un pueblo di m.o.m. 40 mil habitante, ku nan propio ekonomia ku tambe ta drif riba zeta (Esso tin su refinera LAGO na San Nicolas) asina ta ku nan por ta bas den nan mes kas. Gomez mester tuma den maske e mes ta prefer 12 8 ya ku Krsou tin kasi dbel kantidat di habitante. Pa sigur su posishon den Staten e mester buska koalishon...”
15

“...voorman i su trahad den haf ta di e pueblo simpel humilde. Asina ta bai result ku tin dos grupo: N.H.U. i U.S.H.P. (Unie van Stuwadoors en Havendienst Personeel). Den kasi tur ramo ta bai result meskos: dos tipo di sindikato kada un ku kol di su partido. Na Mijnmaatschappij ta bai yega na un wlga, ku lo demostr klaramente e interes politiko ku kier mete i dirig sindikalismo. Geoffrey Stewart i Dixie Blaisse (tur dos ingls) ta para na kabes di un wlga ku a estay na Nieuwpoort. Gomez ta defend un posishon, ku hende no por komprend sin konos e wega poltiko. Un artkulo di lei nan ta aplik di tal manera ku ta hasi e wlga ilegal. (Hendenan di Newport f Nieuwpoort) ta ingles di Isla Ariba i antiano, hopi di nan partidario f porlomnos tin simpata pa partido Democraat. Naturalmente gran defensor di e grupo ak ta bira partido Demokrat ku ta gana e bataya tambe. Tg nunka nan no a logra dominio kompleto di e grupo di trahad di Newport ku semper a keda independiente (United Miners Union Curaao) U.M.U.C...”
16

“...idealista mas den partido, pero awor si mi tambe ta bai buska pa mi mes". Lstima pero e tabatin rason mirando kon kosnan ta birando. Mintras ku obispu Zeppenfeldt a deklar ku: p'e e partido katliko (KVP) ta e trabou esensial di Iglesia na Krsou, awor e vikario apostliko nobo mons. J.M. Holterman ta prohib e partido sigui usa e nmber katliko pasobra kasi henter pueblo ta katliko i no tin pakiko trese divishon den Iglesia pa motibu di poltika. Pueblo ta haa esaki un muestra di kurashi i ta elogi e posishon di obispu. Ko.V.P. E dirigentenan mes ta resist i ta kambia e nmber den Partido Konstruktivo Popular, manteniendo e mes siglanan Ko.V.P. (Konstruktieve Volks Partij). Ku esaki un kaptulo tristu di agitashon poltiko den Iglesia ta keda resolv, maske e dao hasi durante tantu tempu ta ireparable. Tur e dirigentenan prinsipal di e partido, ku tabata yama su mes katliko, ta bai haa puesto komo embahador, gezaghebber, direktor di banko di seguro sosial, bou di gobernashon di Partido Democraat. Despues...”
17

“...bai prd di tur e trabounan di mons. Verriet. Un kos ku sigur mester rekonos ta ku tempu Holterman tabata pastor na Sta Famia i a kumins den Colon ku Credit Union, sin duna di konos na pbliko e trabou ak, pastor Holterman tabata para firme tras di e inisiativa ak. Awor e ta bai duna oportunidat pa sali na kla ku e loke apnas ta kuminsando. For di aa 1957 ant, nos ta sinti un aire fresku ta bolbe supla den Iglesia na Krsou. Hasta "enemigunan" di Iglesia di ntes ta ekspres palabra di apresio pa e posishon di Holterman. Den e tempu aki tambe ta bai lanta un otro movementu pa hbennan obrero. "J.O.C." (Hubentut Obrero Katliko, na hulandes K.A.J.)4 ta kumins ku algun hben ku a kaba ambachtschool i un grupitu di hbensita ku algun tempu a milit den "Renasementu Cristian".5 Idea di J.O.C. ta pa hbennan forma nan nkleo, ku ta uni hbennan tur den un "servisio, un skol i un apostolado" pa logra adelanto i formashon kompleto di e grupo bandon ak. Hbennan (obrero sigur) no sa tin muchu di bisa, ni den s...”
18

“...ta kompletamente liber mas pa hasi i deshas. Tin algun otro grupo organis bou di guia di Domingo Alberto, pero atenshon di tur hende ta mas riba poltika i esei ta stroba tur desaroyo mas ay di sindikalismo. Di formashon den e gruponan ak tampoko no por papia. Tin un par di lider ta kana regla konfliktonan aki i aya pero no por papia di akshon sindikal fuera di organisashon di petroleronan. Tur akshon di e gruponan ak ta konsentr den Casa Sindikal na Pietermaaiweg. Mineronan ta keda manten nan posishon independiente i no ta interesa den poltika....”
19

“...di tantsimo aa ata nan awor ta kombers manera nada no a pasa. Straesa pa e echo ak a pone ku nan a konta un saserdote e estupides di laga poltika drenta bida di hende asina. E mes grupo ak di miembro, tratando kaso di un fiansa ku nan mes nunka lo no a hasi, pasobra nan ta komprend ku esei lo ta riba nan forsa, ta aserk e saserdote bisando ku nan ta komprend ku e persona ei mester di loke e ta pidi, pero e areglo nan no sa kon hasi, nan mes ta den kondishon di simple obrero i e persona den un posishon hopi mas ay. Asina cooperativanan a mustra e balor di edukashon i di kristianismo, ku no mester laga ni poltika ni e diferensha di gremio, ku bo ta pertenes n'e, hunga un rol den bo desishon, ma para habr pa tur hende: un detaye di desaroyo humano total. For di su prinsipio Credit Unionnan a kumins plama. Miembronan di C.U. Santa Famia ta kombers ku kompaeronan na trabou i e interes ta krese. Pronto ta pasa na funda mas credit union, na Bandabou, Bandariba, rnt stat i den diferente bario di...”
20

“...mustra muchu kos pa futuro, pero grasia na edukashon ku ta sigui krese por tin despues un algu bon ku por spera. Organisashonnan di obrero ta drenta despues di basta problema un tempu di speransa nobo. Algun grupo ta rekuper independensha di gremio obreril i ta kumins ku sirto formashon, pa maan tin lider kapas pa maneh e gremio di obrero. Otro organisashon ku ta lanta ta kooperativanan ku ta duna pueblo un oportunidat pa maneh su mes asuntunan. E por garantis un parti su mes futuro i su mes posishon. Poltika di mes no ta mira esaki ku bon wowo i kaminda por, ta stroba nan, tg e movementu ta basta fuerte den poko tempu ku e por sigui su kaminda pa yuda pueblo i duna sierto formashon maske ta masha tiki pa e nesesidat ku tin. No por nenga ku ta kumins ku sierto orientashon, pero ta apnas un par di gota di awa den un panchi kayente. Inseguridat ta sigui reina tur kaminda i no ta primint muchu pa un futuro serkano. 1. Tee kuenta ku pueblo ta yama "polako", tur e hudiunan askenasi ku a bini...”