Your search within this document for 'posibilidat' resulted in twelve matching pages.
1

“..."proletario". E delaster grupo aki ta keda refors enormemente pa e kambionan dor di imigrantenan i nan sistema di biba, un gran kantidat ta hende di kol, obrero industrial i di diferente religion. Esei tin su influensha riba henter pueblo su manera di pensa tambe. Industria nobo ta kaba ku e trabou di fishi pa un gran parti i komersiantenan chik di af ta turna ofer di yu di pueblo. Pa gran parti ta e komersio dirig riba pueblo simpel. Iglesia katliko ta mira su forsa krese di un banda, ku posibilidat i interes prinsipalmente den siansa. Pero di otro banda e "paternalismo" ta pone sufri un prdida di grep riba gran parti di pueblo. Organisashonnan ya no ta solamente di klero i dirig pa nan, ma poko poko pueblo ta lanta for di soo i ta bai turna hopi kos ofer. Kulturalmente ainda religion katliko tin hopi ta hasi, no solamente den enseansa, kuido di enfrmo, ma tambe ku su trabou organisatorio di gruponan den pueblo, pero aki tambe kolonialismo ta hunga un papel hopi grandi. E paternalismo...”
2

“...58 1. Kambio di mentalidat den pueblo Kontakto ku pueblo di Korsou a haa ku tur e imigrantenan ya pa varios aa, huntu ku e trupanan di sld ku ta baha riba Krsou durante di dos gera mundial, mester bai produsi un kambio den pueblo. Pone aserka e posibilidat pa haa tur fasilidat material pa bida di hende, e situashon aki ta pone pueblo lubid e tempu di miseria di apnas un binti aa prom. E pueblo ta bai sinti su mes balor mas tantu i kria un manera di pensa mas liber, mas outnomo. Tuma solamente e asuntu di awa. Komo awaseru no ta kai regular-mente, tin tempu di sekura teribel, hendenan tabatin nan "renbak", tambe garoshi di awa ta pasa bende awa di yobe pa hende por bebe. Gobirnu tin atenshon pa dam-nan den kunuku etc. Ora ku na fin di aanan binti nos haa "awa di pipa" ya no tin mester di garoshi di awa, ni di renbak. Konstrukshon di kas ta kambia, hendenan ta sinti nan mes mas liber. Den aanan trinta ya kos ta totalmente kambi. Asuntu di kos friu, ku mester a warda den "eis-boks" a bai for...”
3

“...Rosario i Kroon. Ku esaki wega a bai rnt. Awor por present e partido nobo komo algu di pueblo mes, maske tras di kortina ta otro hendenan tin rienda den nan man. Figuranan manera August Jonckheer, abogado konos, ta keda tras di teln pero ta parse e "brain" tras di partido. Ta laga Efrain Jonckheer, mas simptiko i konos pa pueblo den e pakus di Jonckheernan bou di Hotel Americano na Awas, mas hben tambe, bira presidnt. No por nenga ku aki un mente hopi kla i konosed di sirkunstanshanan a mira posibilidat i a hunga ku tur e teklanan di sentimentu humano pa lanta un partido ku lo bai bira hopi popular den kurso di tempu. Manera tabata di spera imediatamente ta lanta un kampaa fuerte. Problemanan na skol ku maestro i maestranan religioso ta haa un eskape den e movementu nobo. Klero no tin atrakshon pa e gremio obrero-proletario, e difikultat ku nos a menshon ta pone henter K.S.C. i kune tur otro organisashon di Iglesia i di Volksbond tambali. No ta krtika direktamente kontra e loke ta sosed, ma...”
4

“...kantidat di mucha ku ta sigui M.U.L.O. ta oument. Pueblo kier mira su yunan mas kapasit bai dilanti. Maske no ta un kos ku ta manifest su mes dje tantu ei. Di otro banda yu di Hulandesnan i di esnan mas pudiente, ku si tin kustumber di manda nan yu bai studia af, no tabatin oportunidat. Kos ta bira prt. Isla ku ta trese su hendenan pa un par di aa so, awor ta mira nan muchanan sin por sigui studia, loke lo tabata e kaso normal si no tabatin guera. Asina ta lanta un komishon ku lo bai studia posibilidat pa instrukshon sekundario. Na Indonesia nan tabata konos e sistema di A.M.S. (Algemene Middelbare School) i esei ta bai kopia awor pa Krsou tambe. Dia 17 di sptmber 1941 porta di A.M.S. ta habri i ta un skol di gobirnu. Durante dkadanan largu ta Mishon katliko tabatin primisia di skol pa nos pueblo. Pa un falta grave di vishon awor ta neglish e adelanto ku ta...”
5

“...ksito, prinsipalmente ku e sktanan ku ta kumins aktua den pueblo direktamente. No por bisa ku e otro religionnan a demostr un nteres abirto den desaroyo poltiko ni sosial di nos pueblo. Algu di benefisensia tur tin. 5. Edukashon ta preparashon pa kambio Instrukshon na Krsou, a pesar di tur su faltanan, manera e falta total di adaptashon na mentalidat di pueblo, sirkunstanshanan partikular etc. a logra ku mayoria di pueblo a haa sierto grado di instrukshon. Despues ku A.M.S. a lanta i ofres posibilidat pa bai studia mas aleu na Hulanda, mishon katliko a sinti nesesidat di nan tambe kumins ku enseansa sekundario. A habri Radulphuscollege na L.B. Smith-plein, den Otrobanda, den e parti dilanti di loke tabata yama Thomascollege-"bovenbouw". Den algun barak e hbennan tabata haa ls segn plan di H.B.S.-B i un formashon ku a kumins nobo esta H.H.S. ku no tabata presisamente H.B.S.-A pero un formashon dirig riba nesesidatnan di gobirnu i empresanan lokal. Pa motibu di eksigensha legal mester a buska...”
6

“...demokrasia, ku a kumins na Krsou i Antia. Mester bisa s ku no tin muchu atenshon pa edukashon den sentido di tknika. Ambachtschool St. Jozef, ta sali di Montekristu bieu i ta muda pa un edifisio nobo djis ei banda mes na Rif. Hbennan ku sigui un kurso espesial (V.M.T.O., Voorbereidend Middelbaar Technisch Onderwijs) lo por yega na pasa un eksamen pa por sigui enseansa tkniko sekundario na Hulanda (M.T.S.), pero ta masha poko por logra, pasobra e programa di skol di fishi no tabata kontempl posibilidat pa instrukshon mas ay. Na Isla ta eksisti "bedrijfschool" kaminda ta prepar muchanan pa traha den refinera i diferente hben ku sali di A.B.S. St. Jozef ta sigui nan formashon tkniko na e skol ei. Entrada di M.M.S. awe "Maria Immaculata Liceum". Di Ambachtschool St. Jozef nos mester bisa ku ta e prom skol ku a kumins ku e vak "maatschappijleer". Buskando un manera pa interes adapt nos enseansa di religion, hasi mas algu "vivensial" a disid tempu di direktor van Geelen, pa trese un kambio i duna...”
7

“...Hbennan ku diploma MULO ta rondia tur kaminda pa nan bai sigui studia i ta yena barkunan italianu, hulandes, spa pa manda Europa. Mester bolbe remark aki e falta di vishon: pa estudio tkniko, ku ta birando kada dia mas importante, ta masha poko beka tin i pa muchanan di skol di fishi asta ta kasi imposibel alkans un beka. Atrobe ora na un momentu dado tin 10 hben di pueblo simpel ku ta grada na skol tkniko i kier sigui nan estudio ta 4 (kuater) di nan so por haa chns pasobra no a tee kuenta ku posibilidat pa mas. Maske kuanto a lucha i papia i diskut, tabata imposibel. Porfin a manda nan tur den bodega di barku italiano ku ta transport emigrantenan i a trata na manten tur kuater ku beka priv durante un aa. Den nan tabatin presisamente Willy Franco ing, kende despues a bira diputado pa enseansa pa Krsou i tabata gezaghebber interino. Sin inisiativa partikular ta dudoso si Franco q.e.p.d. hamas lo a logra. Ing. "Willy" Franco...”
8

“... birando fuerte, pero divid. 1. Krsou ta haa otro tipo di lider Es ku kere ku tur e kambionan ku a turna lug den pueblo ta kos ku a pone nos hendenan bira mas krtiko, mas konsiente di nan mes, ta bai sali gravemente kibok. Nos a nota kambionan grandi: dor di imigrashon i e meskla di pueblo outktono ku estranheronan, e kambio dor di sirkunstanshanan ekonmiko favorabel, ku ta hasi mnos dependiente, e kambio ku derecho di voto ku posibilidat pa skohe su mes gobernantenan, e posibilidat kre pa organisashonnan propio no mas domin pa partidonan poltiko i e posibilidat mas ay di instrukshon, no a hasi e pueblo ni mas konsiente ni mas motiv pa konstru su mes futuro, ni mas krtiko di e loke ta rondon e. Un parti esaki sigur ta deb na e wega ku ta hunga kun e i e dominio ku e ta sinti ainda. Tur esaki ta krea un sentido di frustrashon. Fa e sigur su bida e ta sigui esun ku e ta kere por yud e, sigur un entrada, un beka of un kas. E tin di entreg su mes i kasi no ta permiti pensa pa su mes. Asina...”
9

“...temporada di mayor independensha personal i kambionan poltiko e pueblo a kumins ekspres su mes ku krtika tin bia severo. Ku kambionan poltiko e kos a yega na un ekstremo, ku hasta por bisa a aleh gran parti di poblashon di prktikanan religioso. Ni maske a bini un kambio grandi den sistema di evangelisashon, e dao hasi no ta fsil pa super. Ku obispu Holterman, ku ta rekonos outonomia di pueblo i ta mustra riba e nesesidat di turna futuro den bo mes man, tin un alivio pa pueblo, awor muchu mas posibilidat pa hende aktua pa su mes. Ku un kresementu den ekumenismo, ku ta fasilit interkambio den diferente religion kristian ku ntes no tabata soport otro, awor tin hasta selebrashonnan huntu. Saserdote ta predik den krki i dominan den misa. Matrimonio miksto no ta problema asina grandi mas. Konsilio di Vatikano a sanshon loke tabata biba i krese den pueblo i a duna direkshon. Pueblo ta sinti su mes mas liber, pero ta keda e aoransa pa loke tabata ntes. Hopi no ta komprend e kambionan ku ta turnando...”
10

“...un religion berdaderamente enkam no ta primint muchu pa futuro. Kiko bisa: Iglesia i religion ta konos un retroseso f un temporada di purifikashon? 5. Enseansa ta sigu avans; mes falta di adaptashon Un desaroyo berdadero ku kumins den pueblo ta eksig kada bes mas tantu pa sigui progresa. Esaki ta pasa ku enseansa na Krsou tambe. Tur banda por nota ku tin un interes pa bai dilanti. Pueblo ta manda su yunan skol na gran kantidat. Tin un ansha pa sia. Gobirnu ta rekonos esei i ta ofres awor un posibilidat pa opten grado akadmiko na Krsou mes. Un avanse enorme ku mester lanta henter komunidat. Universidat di A ntia U.N.A. Rechtshogeschool ta keda formalmente lant. Basta estudiante ta inskrib, meskos ku tabata e kaso tempu a lanta A.M.S. Peter Stuyvesant, awor...”
11

“...di medisina, despues di e parti teriko, tambe tin fasilidatnan na Krsou mes, den kooperashon ku Universidat di Groningen na Hulanda. Krsou a progres mas di loke hopi a kere i spera i ta sigur ku lo sigui tambe ku e adelanto ku a kumins. Estudionan sekundario ta oument enormemente kompar ku loke tabata na prinsipio. Ta konstru partinan nobo, na tur e skolnan ak i ainda tin nesesidat pa mas. Hopi di nos estudiantenan ku lo kier studia mas ay, mester akud na eksterior pasobra lokalmente no tin posibilidat. Ta kumins ku formashon di maestro di skol na e mes skolnan sekundario aki, pa despues lanta un Akademia Pedaggiko. Ta duele si di konstat ku mintras na Hulanda ta bai adaptando kontinuamente e sistema di enseansa ku ta konos komo Mmut, na Krsou parse ta manten tur kos riba e mesun ideanan di aanan sesenta. Tin manera un miedu pa adapt na bida i nesesidatnan di Krsou mes. Pa desgrasia di nos pueblo, durante hopi tempu e idioma papiamentu ku ta rekonos tur kaminda kaba i tin su propio historia...”
12

“...outntiko di pueblo trahad kompletamente liber. Maske kon divid nan ta e kambionan efektu a result benefisioso pa desaroyo di pueblo, aseptashon di gremio di obrero komo un forsa ku mester konta ku ne. Ma kos no tabata dje fsil ei manera e ta pinta. Tabata nesesario un kolaborashon di tur grupo di obrero pa sali di e revolushon anrkiko ku a turna lug. No tabatin union berdadero, mas bien un kooperashon di momentu. Plannan pa futuro no tabatin di ningn sorto. No por a yega na diskut na drechi e posibilidat pa bini na un partido di obrero. Sindikato A.H.U. di "Papa" Godett a lansa ku Nita e partido F.O.L.. Otro gruponan ni a sosten ni a partisip masivamente. Lucha i kompetensha a sigui den e gremio di obrero apesar di esfuersonan djaf pa yega na un struktura unitario. Di Hulanda a present e tres federashonnan di obrero N.K.V., N.V.V. i C.N.V.. E plan tabata pa yega na un sindikalismo unitario, es desir tur sindikato lo mester a pertenes na e niko sentral sindikal, manteniendo sierto independensha...”