Your search within this document for 'partikular' resulted in 13 matching pages.
1

“...debakle ora ku obreronan a lanta i a kima gran parti di nos stat. Un pueblo ta meskos ku hende. E ta nase i krese i den su kresementu tin influensha di su ambiente, di susesonan anterior den su historia; tur ta determin hopi bia su futuro. Tirando un bista atras nos lo por mira den futuro si nos buska rais di e susesonan i e loke a motiv un sierto manera di biba i aktua. Pueblo di Korsou den esaki no ta diferente di otro pueblonan mas grandi. Wl por bisa ku pa pueblo antiano i kurasoleo en partikular nos ta haa mas difikultat i na mes momentu mas fasilidat ku den otro kasonan. Mas difikultat pasobra riba un poblashon ku na aa 1900 tabata yega m.o.m. 30.000 habitante i ya pa aa 1980 ku un total di m.o.m. 140.000 nos ta haa un komunidat hopi diferensha pa motibu di nashonalidat (un 50 asina), di rasa, di status sosial i ekonmiko i di masha poko reflekshon krtiko di su mes. Un bida ku ta asept tur kos manera e ta bini, sin problema, sin buska di kon ni nada. Asina ta i no tin pakiko diskut...”
2

“...ii pa papia na drechi. Korsou pa e motibunan ak mes a result atraktivo pa studiosonan, pero e mesun isla ku e ta, ta pone ku e no ta haa e atenshon ku e ta meres. Ya ta tempu kaba mi tabatin intenshon di publik un idea rpido pero sirkunstanshanan partikular no a prmit sino te awor ak. Na aa 1962 a sali publik den Vrij Nederland un entrevista, ku a pronostik susesonan ku lo bini. Tur hende a hari, sin kier a kere, ni mira. Na aa 1964 un profesor di Universidat di Ro Piedras na Puerto Rico den su estudio di situashon poltiko den Caribe a pega riba estudio di Korsou i for di e loke nos ta propon aki el a deklar di a kumins komprend algu di Korsou. Ta parse ku pa studia nos, bo mester ta djaden. Ma poko ta tribi di ekspon nan ideanan pa no trapa riba pia di otro ni ofend otro. E idea ak a stroba desaroyo di un krtika propio sano i konstruktivo i ta eksig un kambio radikal si nos kier progresa i konta. Esaki ta un relato of estudio rpido pa yuda nos bira mas krtiko di nos mes. Pa duna studiosonan...”
3

“...pa maestronan "no sia kos ku ta kontrario na rspt deb na otro religionnan". Algu ku awe ta parse lgiko, pero ku no ta nesesario pone komo kondishon pa supsidio. Despues tin kontra pa duna supsidio mes. Ora gobernador van Beek en Donk rebah e suma ku el a pidi ta logra tg konsentimentu di Raad, e ta keda satisfecho i konten tu pasobra a logra algu. Henter e periodo di gobernador Brantjes (gobernador di 1921 pa 1928) instrukshon ta un di e problemanan grandi te ora logra rekonosementu di skol partikular (lesa katliko). Por ta ku resentimentu di parti di e "Shonnan" di ntes ku a mira nan katibu bira "hende ku derecho" ta loke a pone e poltika kolonial bira anti-katliko na Krsou? Mas bien miedu pa no prd e posishon privilegi? Otro punto ku lo tabata interesante pa hasi investigashon mas profundo riba dje. Di tur manera ta bon kla ku mishon katliko na Krsou a buska pa yuda e pueblo progres kontra di e poltika kolonial i ku lei di e mes gobirnu kolonial den man. Koloniale Raad, maske ku poder...”
4

“...otro luganan. Obra di man, ku por kompet ku hopi obra maestra den eksterior, t'ei ainda pa demostr habilidat di nos hendenan. Un bishita na museo di Krsou ta mustra nos kashi, kama, mesa i stul. Mira e konfeshonario den misa di Santa Famia i hopi otro kos mas. Lstima ku hopi hulandes a kumpra kantidat di nos mueble bieu pa hiba "madre patria" enpobresiendo asina nos balornan kultural, ma un konsuelo ta keda, ku sikiera fo'i tera nan ta mira i apresi ken nos ta. Trabou di plat i filigrana en partikular, ta hopi apresi i tin kantidat di obra ainda ku ta bolbe kobra interes den tempu moderno. Otro fishinan manera sneiru, sapat ta importante i ta sia muchanan na "wenkel", manera tabata bisa, despues di skol. Trahamentu di sombr den kunuku. Trahamentu di sombr di kabana, esta sombr di Panama, ta importante pa Krsou i ta yuda ekonomia. Mas bien ta trabou di hende muh na kas. Machi bieu i hopi mas ta sinta traha sombr na kantidat ku ta bende por mayor. Tin skol di sombr ku diploma di diferente...”
5

“...ilegtimo (yu no-kas) na prinsipio di e siglo ak, di otro banda tabatin sur si i ku a sali di e mesun famianan. E problema grandi ta ku hbennan no ta identifik nan mes fsilmente ku e "hulandes mishonero", sigur no e mucha hmber. Tg entre 1930 pa 1940 tabatin varios hben ku interes pa bira saserdote. Ora ku Kruisvaardernan di St. Jan, konos na Krsou komo Broedernan di Brakapoti, kumins traha, den poko tempu nan ta logra ku varios hben ku interes ta djin e instituto sekular ak, pero pa motibunan partikular e grupo no ta logra estables su mes manera e otro kongregashonnan religioso. Un kos mester nota den henter e asuntu di religion katliko i esei ta e "karakter netamente europeo, hulandes", di nos edukashon religioso....”
6

“...49 Pa mucha muh ta kumins ku "centrale scholen" prekursor di huishoudschool den e mes edifisio ku nos a menshon, despues ku ambachtschool St. Joseph muda pa Montekristu bieu band'i Colon. Den e tempu aki ta bin lanta otro skol partikular mas, esta Willem de Zwijgerschool. Esaki ta un skol bsiko pa muchanan hopi bia di mnos rekurso ekonmiko. Ta inisiativa di mazonera, ku ta kumins nt dilanti di misa di Santa Aa, na un kas ariba. Despues e skol ta muda pa Frederikstraat, kaminda un tempu tabatin un lug habri (aki tabatin ntes sine Wilhelmina i sirko sa keda einan mes tambe). E skol aki kompar ku otro skolnan no a dura muchu tempu i hasta Thomascollege a tuma e lokalnan na Frederikstraat over. Loke nos a bisa di nos skolnan katliko, ta konta pa skolnan di gobirnu. Notabel ta ku nunka gobirnu no a interes pa lanta skol den kunuku ni skol di fishi. Hasta e skol di pomada, Emmaschool, tabata den stat. Tantu Wilhelmina-komo Hendrikschool tabata forma muchanan te na Mulo i tampoko aki gobirnu nunka...”
7

“...sin rekonos e kambionan ku ta turnando lug. E otro religionnan, tur ta haa un oportunidat, proselitismo tin algu di ksito, prinsipalmente ku e sktanan ku ta kumins aktua den pueblo direktamente. No por bisa ku e otro religionnan a demostr un nteres abirto den desaroyo poltiko ni sosial di nos pueblo. Algu di benefisensia tur tin. 5. Edukashon ta preparashon pa kambio Instrukshon na Krsou, a pesar di tur su faltanan, manera e falta total di adaptashon na mentalidat di pueblo, sirkunstanshanan partikular etc. a logra ku mayoria di pueblo a haa sierto grado di instrukshon. Despues ku A.M.S. a lanta i ofres posibilidat pa bai studia mas aleu na Hulanda, mishon katliko a sinti nesesidat di nan tambe kumins ku enseansa sekundario. A habri Radulphuscollege na L.B. Smith-plein, den Otrobanda, den e parti dilanti di loke tabata yama Thomascollege-"bovenbouw". Den algun barak e hbennan tabata haa ls segn plan di H.B.S.-B i un formashon ku a kumins nobo esta H.H.S. ku no tabata presisamente H.B.S.-A...”
8

“... na realidat histriko Di mesun pueblo ku a konos sierto desaroyo den sentido di "un salario fiho garantis", si e logra algu mas di instrukshon, ku simplemente un edukashon bsiko, ta bai eksig tambe riba otro terenonan e mes oportunidat di por disid pa su mes. E ta kumins sinti ku e tin derecho pa eleg su mes lidernan poltiko. Ta di lament s, ku un pueblo sin lider di base, maske kuantu lider tin den tp, lo sufri konsekuenshanan fastioso. Fsilmente nan por bira vktima di interesnan personal partikular i asina result trahando kontra nan mes, manera a sosed. Algu di esaki nos lo kontra kun den e siguiente desaroyo di nos pueblo. Mester tee kuenta ku maske kuantu skolnan ta bai dilanti, ta keda e fayo grandi di falta di un formashon sosial, ku ni mishon katliko no ta duna. Volksbond ku un tempu a mustra ku su korant "La Union", di kier ofres pueblo algu mas, a mira su intentonan frustra ora ku pader Reginald Dellaert O.P. mester a bandon Krsou. E kaso di p. Dellaert (aanan binti) tabata mustra...”
9

“...hben di pueblo simpel ku ta grada na skol tkniko i kier sigui nan estudio ta 4 (kuater) di nan so por haa chns pasobra no a tee kuenta ku posibilidat pa mas. Maske kuanto a lucha i papia i diskut, tabata imposibel. Porfin a manda nan tur den bodega di barku italiano ku ta transport emigrantenan i a trata na manten tur kuater ku beka priv durante un aa. Den nan tabatin presisamente Willy Franco ing, kende despues a bira diputado pa enseansa pa Krsou i tabata gezaghebber interino. Sin inisiativa partikular ta dudoso si Franco q.e.p.d. hamas lo a logra. Ing. "Willy" Franco...”
10

“...radio ta independiente mas. Tur ta bou di kntrl estrikto. Ora ku present e famoso kaso di un redaktor di e korant Beurs en Nieuwsberichten, ku ta tribi mustra riba algun iregularidat ant kier a saka e "hulandes ei" (de Wit) for di Krsou. Otro figura ku ta tuma su retiro ta mr. van Binsbergen (prokurador) ku no por sigui traha bou di e sirkunstanshanan ak. Hasta ta bai nombra un presidente di Korte ku ta result un frakaso, un figura dudoso ku tin di bai, lagando kantidat di rumor atras. Un kaso partikular ku por ilustr e situashon ak: un lider obrero ta bai ser, sin un motibu visto; ora ku e seora akud serka un abogado konos, e abogado ta puntra "si e seora tin un f otro amigu f konos den partido, pasobra si no t'asina ant lubid." Es ku ta ku partido ta bon, es ku no ta ku partido no tin ningn chns. Klaro ku asina no tin interes den pueblo pa hasi nada konstruktivo, simplemente ta buska pa logra un f otro kos personal i lubid sobr. Un papel poko strao ta esun di e Partido Katliko di Pueblo....”
11

“...tin di bini djaf, kunukunan ta bash, paa, alimento, sapatu tur kos ta import i nos hendenan di fishi ya no tin muchu kos di hasi. Kosednan di ntes, ku tabata hopi, a baha drstikamente. Awor kiko nos ta mira? Ku esun empresa ku tantu nos ta konfia riba dje, ta kumins su strimlaining, ta deskart un kantidat di kos ku e mes tabata hasi. Tur ta pasa den man di otro kompanianan, transporte di riba isla mes, trahamentu di bar i bleki pa zeta (WESCAR), un kantidat di puesto di refinera ta pasa pa partikular, persona i empresanan chik, ku nunka di nan bida por garantis e loke refinera mes tabata duna. E pueblo ta sinti ku suela ta tambale bou di su pia. Algn kompania ku a bini ta kumins ku furia, pero despues ta para na nada, sea pasobra e produkto no ta dje bon ei (fabrika di chukulati) of pasobra otro kaminda por haa man di obra hopi mas barata (Texas Instruments). Gobirnu sintiendo ku kos no ta bai manera hende por a dese ta ofres kompanianan ku present nan plan un "tax holiday", es desir nan...”
12

“...mes tera, ku mester duna instrukshon na un idioma straero ta stroba, un desaroyo mas rpido i efisiente. Un bon maneho ku hende kapas ta sigur ku lo por yuda pueblo den e proseso di desaroyo propio ku el a kumins. Mester elogi tambe e interes ku tin pa adaptashon di hende di Krsou pa tur sorto di fishi prktiko, di kki i weiter te "programeur" di kmpiuter na FEFFYK. Otro kursonan tambe ta turna lug tur parti, desempleadonan den nan organisashon ta interes pa yuda kaminda por. I.P.K. (Inisiativa Partikular Krsou) i tur sorto di organisashon ta aktivo i ta yuda duna pueblo loke ntes ni por a pensa. I.F.E. (Instituto di Formashon den Enfermera) ta prepar enfermero i enfermeranan riba kasi tur nivel. Por ltimo mester nombra un otro fundashon ku a lanta pa kubri sierto nesesidatnan den enseansa i esei ta F.E.S.S.K.A. (Fundashon pa Estudio Superior i Sientfiko Katliko di Antia) ku ta organis kurso riba nivel universitario di filosofa i siensianan religioso ku hopi atenshon na doktrina sosial di Iglesia...”
13

“...n ku lo por kontribu di brd na formashon di nos pueblo. Plam tur kaminda i ku fasilidatnan adeku por yega na hasi un trabou na tur skina di Krsou. Meskos mester bisa di e kantidat di organisashon di dama ku nan propio edifisio SEDA (Sede di Damanan) bou di guia di Steering Committee. Pa hubentut tin e organisashon sal di K.J.C., esta J.C.C. (Jeugd Centrale Curacao) ku ta trata di abark tur organisashon pa hubentut, ku mas o mnos ksito. Tin kantidat di organisashon mas, tantu religioso komo partikular, ku ta trata na ofres asistensha na pueblo. Hopi di e trabou ta di benefisensia, pasobra nesesidat ta grandi, pero kisas un atenshon mas tantu na e aspekto formativo den sentido sosial lo a kontribu mas na e desaroyo tan dese....”