Your search within this document for 'nivel' resulted in 17 matching pages.
1

“...6 Na final di e periodo di kresementu deb prinsipalmente na estable-sementu di kompania di petroleo Krsou ta ha'e ku un kantidat grandi di estranhero. Senso di 1930 ta duna nos pa Krsou 6.765 estanhero den kual no ta inklu hulandes di Hulanda ni di Srnam. Mas ku 13 % ant di nos poblashon ta estranhero i kontando hendenan di Hulanda i Srnam, nos ta yega sigur riba un 15 %. Mayor part di estranheronan ku estables ta hende ku tin sierto nivel ekonmiko, porlomnos mas ku e mayoria di yu di Krsou. Dor di matrimonio f bibamentu ku nos poblashon mas humilde e influensha ta krese mas i mas. Tee kuenta ak ku semper kompania di petroleo a tee su hendenan ser tras di waya den barionan apart i asina infuensha hulandes di Hulanda mes no ta dje grandi ei. Mas bien ta hendenan di e islanan ingles i yunan di Srnam ta meskla ku e pueblo. Portuguesnan tampoko no dje tantu ei. Meskos mester bisa di e polakonan ("partisher") i chines ku arabir i hindunan ku tambe ta drenta Krsou mas tantu. Notabel ta kon "arabir"...”
2

“...indik, problema pa mobilidat sosial den pueblo pa falta di skol adeku. Asina e distansha den pueblo tambe ta keda asentu. "Proletariado" Un punto ku nos no por laga di mustra riba dje ta e loke a trese un divishon den pueblo humilde mes, okashon direktamente pa introdukshon di industria petrolero na Krsou i esei ta un grupo nobo ku nos kier yama "proletariado" den e sentido di e palabra mas bien peyorativo. Mintras ku prom ku refinera hende di kunuku i hende di stat ta biba mas o mnos na e mes nivel i tin mas o mnos e mes kultura i normanan sosial i moral, ora refinera kumins traha e ta trese un kambio radikal den manera di biba di gran kantidat di hende. E poblashon lokal ta bai sufr un kambio drstiko. Hopi di nos hendenan ta bira "peon" na Isla i ta traha den industria i mester aten nan mes na reglanan di industria moderno. Nan no por keda biba den kunuku mas, pasobra mainta tempran mester ta na nan trabou. Asina kantidat di hende ta bin biba den stat of rnt di stat, mas serka di Isla....”
3

“...katibu pa sirbi', e no a laga di buska tg emansipashon di katibu. El a organis trabou di mishon i despues di dje tabata muchu mas fsil pa dominikanonan turna ofer di e susesor di Mons. Niewindt, Mons. Kistemaker. Interior di Misa di Santa Ana, pro-katedral den aanan 1920/1930. E klero i religiosonan tur tabata bini di Hulanda; hasta Mons. Niewindt a funda un seminario na Barber, pa seminarista hulandes ku lo traha na Krsou. No a pensa ku nos hendenan mes lo por a yega na saserdosio. Sigur ku e nivel kultural di nos hendenan tabata hopi abou, pero un Luis Brion tambe tabata di famia katliko. Tambe e lei di Iglesia ku no ta permit yu nas fuera di matrimonio (ilegtimo) bira "pader" tabata un hndikp. Di religiosonan si mester rekonos i prinsipalmente den religiosanan a kumins ku trabou di vokashon serka nos damitanan i diferente a yega na bisti hbito....”
4

“...Roodeweg. Skolnan tabata konos figuranan manera frater Richardus q.e.p.d. ku tabata un "tata" pa tur su muchanan di St. Vincentiusschool, e famoso sentro di edukashon pa nos muchanan ku tabata bai skol-di-prnada. Asina kantidat di nmber por menshon di sur den kunuku i na "punda" ku a hasi tur posibel pa yuda lanta nivel di nos pueblo. Nos hendenan tabatin hasta un poko timides pa yama religiosonan "makamba", nan ta mas bien "hulandes" mustrando asina ku e palabra makamba a kobra poko poko un nifikashon algu negativo. Ademas di skol i fuera di hospital i kuido di leproso i hende demente, tabatin otro tipo di trabou mas, interesante manera e koronan den misa, ku hopi tabata na nivel. Tabatin trahamentu di kanchi ku a duna damitanan un fishi i a bira na Saba un fuente di ingreso importante. Nos a menshon e "wenkel di pader" (cooperativa), pero tabatin aki aya mas di e trabounan ak ku nos ta yama di interes sosio-ekonmiko, pero na eskala muchu menor. Na fin di siglo pas a bini di Italia algn saserdote...”
5

“...20 totalmente. "E ta stroba desaroyo di nos muchanan ku no ta logra asina un nivel sufisientemente haltu den enseansa". E lucha ta bai por alto te ku ta yega na un desishon salomniko: na Thomascollege katisashi lo ta na hulandes i na Vincentiusschool lo ta na papiamentu. Frater Herman a bandon nos isla. Skol di suman ta sigui e mes sistema: na skol di pomada, St. Anaschool ta papiamentu i na Martinusgesticht ta hulandes. E solushon tabata un solushon mas prktiko ku di prinsipio. Hasta durante misa di mucha na "katedral" (Sta. Ana) misa di djasabra ta na papiamentu i djadumingu na hulandes. Asina historia kolonial ta demostr su mes hasta den seno di Iglesia, na skol i hasta den misa. Hulandes ta parse mas importante, sea pa prinsipio f pa nesesidat prktiko. E influensha den pueblo ta keda igual, e pueblo ta sinti komo si fuera tur loke ta di "madre patria" ta e niko kos ku ta bal i semper ta mih. Den e kaso ak klero ta sali mas o mnos vensedor, maske den nan mes tambe tin hopi rasgo di ...”
6

“...Amsterdam, ya kaba ta duna e iglesia ak un posishon hopi elev. Nos a remark kaba, den asuntu di nmbernan, un distanshamentu hopi grandi i ta komprendibel. Turnando na kuenta e posishon di mayor parti di protestantnan, den nan gran mayoria e famianan desendiente di kolonisadornan hulandes i otro hulandesnan ku a bin estables na Korsou i ta traha den gobirnu f na skol di gobirnu i algn empresa, no por tabata otro. Ora ku refinera kumins, ta trese kantidat di makamba pa bin traha.Hopi di nan ku ta di un nivel di trahad manual i e yunan di Srnam ku ta estables na Krsou tambe ta protestant, pero nan si tin sierto relashon ku pueblo.Den aanan binti ora ku e grupo keda ampli ku hendenan di Isla-riba i dje islanan ingles, e kontakto ta krese entre gruponan di diferente reli-gion, awor tin protestant reform, anglikano, metodista i kisas algn otro denominashon mas. Den aanan binti pa trinta a bini tambe Leger des Heils, ku nan banda ta...”
7

“...Otrobanda, na entrada di Sta. Famia, den Kaya Grandi di Punda, na Julianaplein i te na Porta di Isla. No por nenga ku aki tabatin trabou serio hasi i poko negoshi tin ku a logra hasi tantu asina i habri tantsimo filial. Sinembargo meskos ku a sosod ku e negoshinan chik den Kaya Grandi di Otrobanda, Koperativa "Wenkel di Pader" tambe a deka hopi, pero a sigui eksist komo un fundashon, te ora ku a bende e edifisio algn aa despues ku Banko Maduro. Sigur e koperativa ak a yuda masha hopi famia i a elev e nivel di bida di tur su sosionan ku ta karga nmber netamente di pueblo manera Fraai, Lasten, Suriel, Mendes etc. Pero un problema grandi den e funshonamentu mes di e koperativa tabata falta di konosementu di prinsipionan koperativo i...”
8

“...72 habitante i konsekuentemente ku e oumento di skol, tin mas hende ku ta haa mente poko habri. Balornan spiritual, atenshon pa balornan kultural ta krese. Den guera, kisas pa falta di literatura for di Hulanda ta lanta un revista hopi interesante ku e nmber "LUX". Artkulonan sin duda di balor ta keda publik. Historia, literatura, artkulonan krtiko riba diferente tereno i na nivel ta sali regularmente publik. Riba inisiativa di e konosido dr. Chris Engels, mdiko, poeta i msiko, eskultor i pintor, ta lanta e revista "de Stoep" ku ta bin kubri e bash ku tabatin pa motibu di okupashon aleman na Europa. Den "De Stoep" ku poesa di Luc Tournier (dr. Engels) ta duna oportunidat pa hopi hende deskonos sali dilanti awor ku nan obra, e.o. Oda Blinder (Yolanda Corsen). Tambe ta sali algun poesa na papiamentu den e revista ak. Algu inoudito te awor pasobra ta korantnan manera La Cruz i La Union tabata publik poesia na papiamentu. Ta lanta awor un berdadero interes pa literatura. E hben Oda Blinder...”
9

“...pueblo desifr. 3. Desaroyo ekonmiko sin vishon Krsou den tempu di guera i mesora despues tabata landa i drif riba zeta. No ta import awor pa mira kiko e Refinera di Shell tabata nifik pa ekonomia mundial ni pa nos gobirnu. Loke ta import nos ta pa mira kiko e ta trese pa e pueblo mes direktamente. Gobirnu sigur ta probech di e entradanan ku tin di parti di refinamentu di petroli i negoshinan ku ta krese. Tg no tin muchu atenshon pa un trabou di desaroyo ekonmiko. Tampoko ta atend debidamente ku e nivel di belasting ku tantu refinera komo otronan ku ta probech di e situashon. Den Staten e bos di algun persona ku kier oumento di belasting pa esnan ku tin mas entrada no ta haa oido. Miembronan di Staten f no tin idea di e situashon f loke kisas ta mas pi no tin vishon pa un futuro di ekonomia di nos pueblo. Un bonansa den pueblo ta innegable. Konsekuentemente e idea di ta un hende riba su mes, sin tin mester di kana buska asistensha serka otro ta un echo....”
10

“...Aruba ta disid tg. Ta lgiko ku un pueblo, sin ningn formashon sosial ni poltiko, no sa kiko e hasi ku e oportunidat ku ta dun'. Ta interes personal so ta konta pasobra tg no ta logra, tampoko tin idea di un komunidat mas grandi. "Ta loke ami por haa" ta bira importante. Ku esei e fasilidat, pa primint hende tur sorto di kos, ta lanta, maske bo sa di antemano ku bo no por kumpli ku tur kos tg. E pueblo asina ta bai prd su kara, pasobra "maske bo gana elekshon na nivel di eilandsraad i bo por disid pa bo mes isla, si bo gana mes na nivel...”
11

“...95 di gobirnu sentral, bo por prd, pasobra ta koalishon di islanan ta loke ta konta na nivel di gobernashon sentral". Esaki mes ta pone ku hende no ta komprend nada di e situashon. Pa sierto kos bo mester di gobirnu insular, pa otro kos gobirnu sentral. Un kos s e pueblo ta bai saka bentaha for di dje i esei ta e bekanan ku ta bai kai na kantidat, pero lo bini bk riba esaki, ku pa nos pueblo a result masha importante mes. No por bisa ku tabatin muchu kambio den nos poblashon mes. Estranheronan ku a drenta na kantidat for di final di aanan binti i ku a oument enormemente den aanan trinta no ta bini asina tantu mas. E kresementu awor ta bini prinsipalmente djaden. Kantidat di straero a drenta matrimonio ku yu di Krsou. Esnan tambe, ku a bini kas kaba, ta estables nan mes definitivamente. Muchanan ta yena skol i nos ta haa un sorto di yu di Krsou nobo, yu di meskla di poblashon outktono i otronan ku a bini djaf. (Meskos ta sosed p.e. na e pais bisia Venezuela despues di guera i hopi ntes na...”
12

“...haa beka pa bai af pa estudio, algu nunka visto na nos islanan. Di tur e loke Partido Nashonal a hasi den e temporada aki inmediatamente despues di outonomia, kisas ta e asuntu di beka ta bai result lo mas importante. Riba nivel sentral, den Staten ta mesun wega poltiko ta tuma lug. No ta import asina tantu, kiko por hasi pa pueblo, ma ki imgen bo ta krea ku e loke ta hasi. Un problema ku ta tuma lug riba tur dos nivel ta e asuntu di hinka hende komo mtenar den gobirnu. No ta import asina tantu e nesesidat, ni e kapasidat, ni formashon, ma ta asuntu di "yuda" partidario i votadornan. Ku esaki tantu riba nivel insular komo sentral ta krea un situashon asombroso, ku enorme kantidat di empleado di gobirnu, loke despues ta result kontraprodusente. Penshun di Behes Riba nivel sentral tambe ta bini algun areglo ku sigur mester elogi, esaki ta inisiativa di Partido Democraat, maske na prinsipio e manera pa introdus e plan tabata un poko dudoso: ta e asuntu di penshun di behes. Di nos grandinan ta...”
13

“...opten voto. Asuntu di vota ku volmacht ta yega te na un ekstremo, di tal manera ku solamente ku volmacht kaba un partido kasi por tin garanta di un asiento den legislatura. Falta di sentido krtiko den pueblo ta pon guli tur e kosnan ak. Despues di elekshon ta kumins e otro "wega" di hala representantenan di un partido kontrario na bo banda. E ta sosed den tur partido mes. Ku esaki nos ta nota un falta total di seriedat i gobernashon korekto den nos lidernan poltiko. E wega ak no ta solamnete riba nivel insular, pero den gobernashon sentral ta meskos. Meskos negoshamentu ku partidonan di otro islanan. Un partido chikitu ku un of dos asiento ta bira asina masha importante mes pa e posishon "klave" ku nan por tin den un sistema asina. Esaki ta pone Henny Eman grita na un momentu ku "ku mi kuater of sinku asientonan ta ami ta klave". E situashon kre pa "Statuut" ta venga su mes awor, e divishon di islanan ku nan par di voto den e konstelashon general ta kousa e gran problema pa gobernashon. E pueblo...”
14

“...125 Lucha tabatin sin duda, meskos ku na Hulanda, pero e rekonosementu di derecho di pueblo pa haa e instrukshon ku e mes ke, ta keda rekonos. Mishon katliko na Krsou a hasi bon uso di e oportunidat aki. Tg mester bisa ku henter e sistema famoso di instrukshon na Antia ta kompletamente segn sistema i mtodo hulandes. Kisas ta p'esei mes e pueblo no a probech di loke e ta haa riba teblachi. Idioma di instrukshon ta un problema sigur pa esnan di nivel sosial poko mas abou, ku fuera di skol no ta ni tende e idioma ak papi. Tin diferente problema prktiko ku ta surgi den e konstelashon di Antia i prinsipalmente di Krsou. Engeneral mayor parti di hbennan ku kita skol tabata bai traha na ofisina di gobirnu of di kompanianan manera komersio, banko i otro sektornan priva. Den gobirnu tur kos ta bai na hulandes i generalmente ta trabou simpel di atministrashon. Den empresanan mas ku hulandes ta ingles i f spa ta nesesario (komersio, hotl, banko etc.). Mientras mas e poblashon krese, mas nos ta mira...”
15

“...duna un orientashon religioso sin e iradiashon sosial ku e mester tin di su mes. Ora ku kumins adapt na Krsou e sistema nobo di Hulanda ku lei famoso(?) Mamut, ant e tiki formashon ku ntes hendenan tabata haa na M.U.LO. ta keda elimin. Enberdat mas mucha por sigui sia den diferente ramo, pero e nivel s ta baha basta. Fuera di algn grupo ku tin nan klup pa debat, otro organisashonnan, ku lo por a duna un sirto formashon i hasi algn trabou sosial den pueblo, no por bisa tin muchu kos ta sosed. Kultura Den loke nos ta yama kultura general tin mas movementu ku anteriormente. Tin mas hende interes pa edit buki na papiamentu i eskritoman na hulandes tambe ta basta aktivo. Pero atrobe e loke ta sali, na nivel, ta generalmente hulandes. Atrobe kos ku ta keda poko aleh di e pueblo simpel. Sindikatonan tambe ta kumins basta aktivo ku nan kursonan di formashon sindikal i tantu den grupo di sindikatonan kristian komo esnan afili na Casa Sindikal. Ku basta regularidat tin kurso pa lidernan sindikal. Hasta...”
16

“...128 mundu di trabou ta bira haf di Krsou. (Sa pasa kos strao: e prom wlga na Krsou tabata den haf, e lantamento di e prome bnt a-poltiko despues di gera tabata den haf, awor eliminashon di poltika den mundu sindikal ta kumins tambe den haf!) Ma no ta riba nivel primario so tin kambio. Den henter e movementu, ku ta yama su mes kristian, C.C.V. (Curaaosch Christelijk Vakverbond) mester bini un otro manera di atend sindikatonan di e orientashon ei, ku ta hopi dbil mes. Despues ku Bnt Kristian di Haf a kumins mustra ku e t'ei i ta yega na un C.A.O. esun di prom den haf, otro grupo di trahad ta aserk Bb Rojer i ta bin lanta HORECAF pa trahadnan di hotl, restorant etc. E dos gruponan aki ta kumins traha fuertemente. Tin problema grave den sektor hotelero, ningn di nan no konos un C.A.O., restorantnan mnos, e kampo di bataya ta amplio, pero no tin hende sufisiente. Mester bini un sisema pa prepar lidernan pa problemanan ku ta present diariamente. INFORSIC E dos gruponan ltimo menshon ak (C.B.H...”
17

“...den nan organisashon ta interes pa yuda kaminda por. I.P.K. (Inisiativa Partikular Krsou) i tur sorto di organisashon ta aktivo i ta yuda duna pueblo loke ntes ni por a pensa. I.F.E. (Instituto di Formashon den Enfermera) ta prepar enfermero i enfermeranan riba kasi tur nivel. Por ltimo mester nombra un otro fundashon ku a lanta pa kubri sierto nesesidatnan den enseansa i esei ta F.E.S.S.K.A. (Fundashon pa Estudio Superior i Sientfiko Katliko di Antia) ku ta organis kurso riba nivel universitario di filosofa i siensianan religioso ku hopi atenshon na doktrina sosial di Iglesia. Asina Iglesia katliko ku riba tur nivel di enseansa tabata semper masha aktivo, riba e nivel ak tambe ta duna su apoyo. Krsou su desaroyo riba nivel edukativo ta indiskutibel. Ta sigur ku por mih, pero esei no ta kita ku tin adelanto serio....”