Your search within this document for 'nesesario' resulted in 17 matching pages.
1

“...Korsou i for di e loke nos ta propon aki el a deklar di a kumins komprend algu di Korsou. Ta parse ku pa studia nos, bo mester ta djaden. Ma poko ta tribi di ekspon nan ideanan pa no trapa riba pia di otro ni ofend otro. E idea ak a stroba desaroyo di un krtika propio sano i konstruktivo i ta eksig un kambio radikal si nos kier progresa i konta. Esaki ta un relato of estudio rpido pa yuda nos bira mas krtiko di nos mes. Pa duna studiosonan oportunidat kisas pa kritik e estudio ak, rechas' si ta nesesario i bini despues ku un berdadero estudio deten di loke nos ta ekspon. Nos kier kontribu na avanse di nos pueblo evitando e malunan ku a pasa of ta pasando i buska e kaminda berdadero di progreso. No ta e idea di publik historia di Korsou den siglo 20. Esei lo eksig otro tipo di estudio. Tampoko ta e intenshon di duna eksaktamente un idea di loke nos pueblo ta. Simplemente opservando loke tabata pasando den kurso di aanan den e siglo ak i prinsipalmente e temporada ku personalmente nos tabatin...”
2

“...situashon di kas ta pone ku muchanan hopi bia no por probech sufisiente di e oportunidat ku nan ta haa i e eksigenshanan pa aktua komo maestro/a no ta garantis un labor edukativo di mas haltu, e motivashon si ta mas di loke por a spera den masha hopi kaso. E supsidio ak no ta fsil pa opten. Ora ku gobernador propon un supsidio pa skolnan di mishon, Koloniale Raad kier eksig pa maestronan "no sia kos ku ta kontrario na rspt deb na otro religionnan". Algu ku awe ta parse lgiko, pero ku no ta nesesario pone komo kondishon pa supsidio. Despues tin kontra pa duna supsidio mes. Ora gobernador van Beek en Donk rebah e suma ku el a pidi ta logra tg konsentimentu di Raad, e ta keda satisfecho i konten tu pasobra a logra algu. Henter e periodo di gobernador Brantjes (gobernador di 1921 pa 1928) instrukshon ta un di e problemanan grandi te ora logra rekonosementu di skol partikular (lesa katliko). Por ta ku resentimentu di parti di e "Shonnan" di ntes ku a mira nan katibu bira "hende ku derecho" ta...”
3

“...Mama Krsou i si nos ta krda bon hasta Mama Maria, ora ku a pidiele e papel ku e tabatin den su man, el a bira bisa ku kara serio: "n esaki ta poesia numa" i ta sker e papel na pida pida chikitu i ta tire den kos di sushi. Pa Gomez ta poltika tin balor, saka e yu di Krsou for di bou di tutela di otro (Hulanda) pa e para riba su mes pia. Gomez no kier ta poeta ma poltiko, yu di Krsou. Ta parse nos ku e situashon generalis den nos pueblo di Krsou ta, ku nos ta kere ku skol ta duna e formashon nesesario. Esaki ta simplemente un kibokashon grandi. Hende ta sia, bai skol, pa despues gana su sn. Ni skol katliko no tin e interes ak di un formashon sosial humano, ni na ni despues di skol. Mester rekonos ku den St. Thomaskring, fund for di aanan binti, tabatin algu, ounke no muchu di formashon den sentido sosial. Tampoko den Volksbond, fuera di ls pa sia lesa skirbi, tabatin algun programa edukativo masha general, sinembargo apnas debesenkuando, insidentalmente. Atrobe mester rekonos ku den La Union...”
4

“...85 preparashon nesesario. No ta frater so tin, hasta mayor parti di dosentenan ta laiko, un kambio esaki hopi grandi den sistema eskolar te awor ak. Pa mucha muhnan ainda no tin oportunidat, pasobra kontrario na A.M.S. di gobirnu Radulphuscollege ainda ta pa mucha hmber so. Un problema ku lo mester a keda solushon ta e kaso di H.H.S. (hogere handelsschool?) ku no tabata duna entrada na enseansa universitario ni na skolnan superior di enseansa na Hulanda. Atrobe ta mira ku ta tee mas kuenta ku e nesesidatnan di e gremio di esnan mas haltu den komunidat i no presisamente di e pueblo, ku tin deseo di avans. Ku diploma di H.H.S. e hbennan ku bai studia na Hulanda tabatin di bolbe sigui un aa mas pa pasa nan H.B.S.-A. Den un reunion den Club S. Tarcisio na Santa Famia, algun akadmiko antiano a lanta fuertemente kontra e sistema ak i a logra ku a bin kambio pa hasi di Radulphus un H.B.S.-A i B. Radulphus college na Cas Corweg, despues di tabata dilanti di Thomascollege den algun barak. Despues...”
5

“...e tempu djis despues di guera di aanan 40 tabata un tempu hopi turbulento, ku partidonan poltiko ku ta kobra importansha inkonsebibel, ta habri pueblo for di otro, ta tumba figuranan ku semper tabata di konsiderashon. Tur otro nteres ta keda domin pa e interes poltiko personalista ku ta reina i ta kria divishon teribel den pueblo. Kontra i na lug di e paternalismo klerikal awor ta bai lanta un otro paternalismo pero di dirigentenan poltiko ku ta tuma over. Ekonomia no ta gosa di e atenshon nesesario i ta bai result despues di tempu den un problema ku por a mira dilanti, pero ta demostr e falta di vishon. Religion ku tantu a sosten pueblo den su kresementu, awor ta result un faktor mas bien di duda, di konfushon, sin tin su rais den e bida di pueblo mes. Enseansa ta krese i por bin ofres un oportunidat nobo, pero ei tambe ta falta un adaptashon na mentalidat di e pueblo. Maske ta logra basta, sigur no ta formando lider den sentido sosial. Sindikalismo ku ta un nesesidat den tur pueblo moderno...”
6

“...votador di kada grupo (es desir kada grupo tniko) pero esei no ta fsil. Pa poblashon total i votadornan e siguiente kuadro: habitante votador puesto den Krsou 100.000 40.192 12 Aruba 50.000 14.549 8 Bonaire 12.000 2.353 1 Islariba 10.000 1.494 l2 2. Poder poltiko bk den man di esnan ku a dirig "kolonia" Despues ku na aa 1949 Partido Nacional di Pueblo logra viktoria basta grandi, ta sigui e wega poltiko mas grandi ku pueblo a konos. E kuestion di kibra "quorum" (perkur pa no tin e kantidat nesesario pa por tee reunion di Staten i di eilandsraad dor di keda sin firma e lista di presensia), ta kos di tur dia....”
7

“...102 tabata eksisti i ku nan kier a bolbe impon ta result un anakronismo imposibel. Na aa 1956 obispu Zeppenfeldt ta retir. Fin di aa ta keda nombr Johannes Michael Holterman, di rden di predikadornan, un persona ku for di tempu ku el a bini Krsou a purba di komprend pueblo i a hasi tur su posibel pa motiv hende i laga nan traha, hasi, karga responsabilidat nan mes. Holterman ta mira ku poltika, maske nesesario, no ta e kos mas importante. Ademas e no ta mira pakiko tin tantu animosidat kontra partido Nashonal i su lider. Di otro banda no tin pakiko un grupito sinti su mes representante f eksponente di ideanan di Iglesia katliko den un partido ku e nmber ei. P'esei mes manera nos a mustra kaba e ta prohib pa usa e palabra "katliko" den nmber di partido. Awor ta e grupo ak ta resent kontra Holterman. Algun ta papia di "un pu den nan lomba" i nan ta uni prktikamente ku Partido Democraat, no komo grupo, pero komo persona. Ku esaki e papel direktamente aktivo di Iglesia den poltika ta keda algu...”
8

“...resultado ku tabatin na Blgika i otro paisnan Latino Amerikano, nos ta mira na Krsou tambe. Diferente di e hbennan ak despues di tempu lo bira lider den poltika i tur sorto di empresa. Den e siguiente dies aanan, aanan sesenta, ta bini un kambio basta grandi den akshon eklesial na Antia, ant basta positivo. 5. Instrukshon pa un posibel futuro Pa e faktor instrukshon, e temporada siguiente despues di outonomia ta sumamente importante. Lo mester ripit aki tambe algu ku a bisa anteriormente, pero ta nesesario pa mih komprenshon. No solamente skolnan ta oument konsiderablemente (poblashon ta krese), skolnan sekundario tambe ta oument drstikamente. E mandamentu di mucha Hulanda ku beka, ta un programa ku ta bai duna resultado den poko tempu. Hbennan mih form, ku mas konosementu ta kumins bini bek na fin di aanan sinkuenta i ta yena skol komo maestro i dosente, ta kumins traha komo trahad sosial, ta atend enfermonan etc. etc. Pero tambe tin otro kambio mes importante i esei ta e adaptashon di material...”
9

“...tempu numa. Falta di eksperensha, falta di formashon sosial i e afan pa mustra ku nan mes por, a pone ku diferente hben a laga e asuntu di formashon un banda i kere ku nan por dal bai. Si tee kuenta ku e atakenan formal i violento tin bi di parti di "VITO", ku no ta tee konsiderashon i e falta di apoyo finansiero di parti di empresanan, ku manera ta kustumber ta sosten partidonan tradishonal fuertemente, U.R.A. no por tabatin bida largu. Maske kuantu a mustra diferente di e integrantenan ku ta nesesario konos pueblo i su manera di biba i husga tambe di traha huntu ku nan den nan mes organisashonnan, ta difsil pa hbennan so logra konfiansa i interes di e pueblo votado. Algn bes U.R.A. ta saka un persona, pero despues di e revuelta di 30 di mei 1969 gran parti di Uristanan ta bolbe e seno kaminda nan a sali, esta Partido Nashonal. Algn di e otronan tambe a bai i asina loke a pronostik uristanan a sali brdat: boso ta speransa, pero si boso faya lo bini un sorto di revolushon den pueblo. Futuro...”
10

“...ta kai, pueblo mes no ta sinti ainda dje tantu ei, pasobra ta kumins ku manda estranheronan kas. Inglesnan di Islariba ta retir, pero hopi di nan a spar i na nan isla por kumins algu pa nan mes, f bai biba trankil di nan penshun. Den pueblo mes e grupo di portugus ta kobra basta forsa ekonmikamente den tur nan simplesa. Nan ta trahad di brd i di frutera ta pasa pa tienda i supermerkado eliminando hopi bes tienda di arabirnan. E haf nobo grandi por ofres un apertura, pero ta keda sin e ekipo nesesario moderno. Hende por pensa seriamente riba kiko ta pasando ku Krsou, ta parse ku e no tin bida na drechi. Poblashon ta oument i ku esei tambe e kantidat di hende ku ta sin trabou. Emigrashon ta kumins Ta parse ku tin un chns den eksterior. Di Hulanda ta bini doonan di empresa grandi ku ta buska trahad pa bai traha na Hulanda. Bronswerk ta un di e promnan, pero despues ta sigui mas i mas. Hopi hende ta kumins bandon Krsou, hopi yu di tera, ku no ta mira un futuro mas na nan mes lug. Tampoko por...”
11

“...problema sigur pa esnan di nivel sosial poko mas abou, ku fuera di skol no ta ni tende e idioma ak papi. Tin diferente problema prktiko ku ta surgi den e konstelashon di Antia i prinsipalmente di Krsou. Engeneral mayor parti di hbennan ku kita skol tabata bai traha na ofisina di gobirnu of di kompanianan manera komersio, banko i otro sektornan priva. Den gobirnu tur kos ta bai na hulandes i generalmente ta trabou simpel di atministrashon. Den empresanan mas ku hulandes ta ingles i f spa ta nesesario (komersio, hotl, banko etc.). Mientras mas e poblashon krese, mas nos ta mira ku pa e gran mayora di empresa idioma hulandes ta bira mnos importante. Un diferensha den trabou: den gobirnu f den sektor priva. Skol no ta prepar nos hendenan pa esaki. Na kas tur Dios ta papia papiamentu i ora sende radio f televishon mayor parti di programa ta na spa i ingles, poko na papiamentu pero mnos ainda na hulandes. Si nos turna korantnan, tin dos diario na hulandes (Amigoe di Curaao i Beurs en Nieuwsberichten...”
12

“...studiando e mih manera pa organis un Federashon ta skohe un direktiva nobo i miembronan di C.B.H. i di HORECAF ta sali eleh, lokual no ta di agrado di diferente grupo otro. Un problema internashonal ta present: lucha di obreronan i di pueblo na Haiti ta eksig atenshon di henter mundu, prinsipalmente di Latino Amerika i di Karibe. Libertat di e rumannan na Haiti ta bira un batata kayente, mas ainda ora ku CLASC lansa proposishon pa kolekt sn i manda Haiti pa yuda i hasta pa kumpra arma, si ta nesesario pa manda e isla ak. C.B.H., HORECAF i BONECO ta di akuerdo. Enfermeronan i trahadnan den aviashon apoy pa shfurnan den C.C.V. ta kontra. Van Zeyl ta skohe abiertamente pa banda di e grupo ak i nan ta disid di sali for di C.C.V. i funda nan mes federashon kristian bou di guia di R. Tschumie: N.A.V.A. ku ta nmber di e federashon nobo ku tin nan mes ofisina den Roodeweg, pero di trabou sindikal mes no ta muchu kos. Awor ant tin dos federashon kristian(?). C.C.V. bou di...”
13

“...tur trahad di unda ku ta. Den poko tempu (tee kuenta ku idea di lucha di bntnan ta kos di tur dia) ta logra un kantidat grandi di trahad. Tin papi hasta di algn mil, den korto tempu. C.A.O. di apnas dos tres blachi di papel nan ta sera pa e trahadnan ak. Un punto importante wl, pero semper ku smak poko marga, ta asuntu di areglo mesora di pagamentu di kontribushon via "inhouding" riba salario (kit direktamente for di salario). Nota: e punto ak den bntnan kristian nunka tabatin e importansha nesesario, mas bien ta: idea tabata konta i bo trabou i entrega personal, lokual sigur ta difsil pa logra. Den A.V.V.C. na aa 1968 nos ta haa e siguiente sindikatonan afili: A.B.V.O. - bnt di empleadonan di gobirnu U.W.G.E. - bnt di trahadnan di sentral elktriko C.A.D.M.U. - bnt di trahadnan di Dokmaatschapppij C.F.W. - federashon di trahadnan di Krsou (di tur sorto)...”
14

“...riba komunidat. Mester bisa tambe ku kantidat grandi di maestro ainda ta hulandes i nan ta bini pa algn aa i no ta logra integr den komunidat kompletamente. Antiyanisashon i e ambiente ku ta reina lo pone e situashon kambia totalmente. Ta lanta varios otro sindikato di maestro pa skol di gobirnu i pa skol di fishi. Dosentenan den instrukshon sekundario tambe ta bini ku nan mes organisashon. Un berdadero maremagnum di sindikato den enseansa, ku no ta duna ningn sorto di efektividat na trabounan nesesario. Dimes un situashon asina no por sigui muchu tempu mas i pronto lo present un aserkamentu i lo yega na un sindikato niko den enseansa. Prome V.L.C. (Vereniging van...”
15

“...Horecaf ta trese kasi un divishon den asosiashon di hotlnan mes i lo a sera kontrato ku "Flamboyant Beach" di un doo hulandes i otro na "Country Inn" di doo kurasoleo. E dos grandinan, ku ta Hilton i Intercontinental (doonan merikano), no kier tende di Horecaf. E doo hulandes Hazeleger konos sindikalismo i na Hulanda ta un grupo rekonos komo parti di bida, e yu di Krsou doo ta ripar ku Horecaf no ta lucha so pa mas entrada, ni ta pone tur atenshon na trahad so, ma ta yuda kompania mes, ora ta nesesario pa e por saka kara. Tin kom-prenshon pa sindikalismo den e dos gruponan ak, lokual no por bisa di ningn manera di e doonan merikano. Lucha ta asina fuerte tin bia ku den kuestion di dos tres luna ta tee varios wlga tras di otro. Tabata interesante pa mira kon un dirigente di NKV di Hulanda, konsehero di Horecaf, hmber di hopi eksperensha den sindi-kalismo kier asist Horecaf den su lucha kontra Hilton. Na un manera poko ingenuo e kier sinta dialog, mintras ku lidernan lokal, konosiendo personanan...”
16

“...143 di solidaridat ku C.F.W., kos ta bai sali for di man. Godett i Brown ta turna over. "Vito" tabatin su influensha riba pueblo i ta e momentu pa mustra ku no ta wanta mas, punto final mester pone. Ripar ku ya no ta e dirigentenan sindikal ta maneh e movementu ku ta lanta pero personanan ku tin idea mas bien revolushonario. Desaroyo di henter e asuntu ak por haa deskrib diferente kaminda. Raprt 30 di mei No ta historia nos kier trese dilanti, p'esei no ta nesesario trese kronolgikamente loke a turna lug e dianan di revuelta den nos pueblo. E raprt 30 di mei, trah pa un komishon, ku a studia henter e asuntu, ta basta kompleto i ta mustra e pasonan ku ta parse realmente e loke a turna lug. Anlisis ku e raprt ta duna ta hopi aseptabel i ta mustra ku e problema, e asuntu a kumins komo un problema laboral, bira despues rasial i por ltimo result un asuntu poltiko. Personalmente nos lo no ke separ e aspektonan ak di otro. Ken por bisa ku ta problema laboral tabata prom i henter e situashon poltiko...”
17

“...oumento konsiderabel, kambionan den bida di hendenan di Krsou a pone ku nan a pasa engran parte den man di partidonan poltiko. Despues atrobe ta bini gruponan totalmente riba nan mes te por fin trinta di mei ta hasi sindikalismo un movementu outntiko di pueblo trahad kompletamente liber. Maske kon divid nan ta e kambionan efektu a result benefisioso pa desaroyo di pueblo, aseptashon di gremio di obrero komo un forsa ku mester konta ku ne. Ma kos no tabata dje fsil ei manera e ta pinta. Tabata nesesario un kolaborashon di tur grupo di obrero pa sali di e revolushon anrkiko ku a turna lug. No tabatin union berdadero, mas bien un kooperashon di momentu. Plannan pa futuro no tabatin di ningn sorto. No por a yega na diskut na drechi e posibilidat pa bini na un partido di obrero. Sindikato A.H.U. di "Papa" Godett a lansa ku Nita e partido F.O.L.. Otro gruponan ni a sosten ni a partisip masivamente. Lucha i kompetensha a sigui den e gremio di obrero apesar di esfuersonan djaf pa yega na un struktura...”