| 1 |
 |
“...ta bini. Ta hende rudo, bebed di yenfer, sin nan famia ni nada, riba nan mes, dos tres den kamber i fin di siman i djadumingu asina semper nan ta selebr. E idea di makamba, hende mas ay, mas eduk, ta kai na awa kompletamente. Esnan ku tin di haber ku plternan ta mira ku tur hende ta meskos i den hende blanku hulandes tambe tin hende simpel i rudo manera nos konos tur parti di Krsou. Kon leu e influensha di e hendenan ak i nan manera di biba a kontribu pa e palabra "makamba" kobra un sentido negativo ta kos ku lo mester studia mas...”
|
|
| 2 |
 |
“...hasi bon tur momentu tur kaminda. Tabatin skol, hospital, "weeshuis" i lug pa leproso i hende di kabes i ta sur ku frater a atendnan. Den tempu di sekura pastorinan tabata lug di refugio pa tur hende. E renbak di S. Willibrordo, un enorme konstrukshon, a perkur pa hendenan di e barionan ei den tempu di mas tristu di sekura por a gosa di awa na abundansha.
Sinembargo e Iglesia di Krsou i e otro islanan tabata netamente hulandes. Un faktor, esaki masha importante, ku tabatin su parti positivo i negativo. Positivo den sentido ku por a atend ku un gobirnu kolonial hulandes mas fsilmente. Tabatin sierto rspt di parti di desendientenan di hulandes den Koloniale Raad, pero na mes tempu e tabata asentu e distansha entre e pueblo simpel katliko i su lidernan religioso ku a para bira "shon", maske ta "Bon Shon". E religion no ta bira karni i wesu di e hendenan, algu ta keda strao i den prktika ta nota esei.
Gobernador tambe ta katliko pa basta tempu kaba i e tin su asiento espesial den misa di Santa...”
|
|
| 3 |
 |
“...mons. Verriet preokup ta pidi diferente figura sentral pa nan komentario. Lstima ku archivo di obispado di Willemstad a bai prd i asina ta masha difsil pa rekonstru e loke e personanan ak a duna komo nan opinion. Un komentario nos a logra di haa i tin den nos poder, ta duna komo motibu di e debakle ak: poko aktividat di partido, korantnan catliko ku krtika destruktivo riba e loke staten ta hasi i na momentunan mas inoportuno, tambe direktamente ta nombra algun miembro di klero ku tabata hopi negativo den nan ekspreshonnan enkuanto Partido Catlico Curasoleo. (Ripar ku nos ta nombra konstan temen te e partido ku su nmber kompleto pa evit konfushon ku e Partido Katliko di Pueblo ku despues ta bai lanta i no ta simplemente siguimentu di e mes partido bou di otro nmber, ma un partido kompletamente nobo!).
Durante 1945 ta sali un serie di artkulo den Beurs en Nieuwsberichten, pidiendo mas libertat individual. Libertat prinsipalmente pa empresanan (krda e akshonnan di konseho kolonial kontra leinan...”
|
|
| 4 |
 |
“...religioso of saserdosio, si no tin chns di gana plaka.
Algn ta bai sia pa maestro of pa enfermero ora bekanan kumins yobe. Ma tur hende ta buska "kos", un manera fsil pa yega na sn. Prinsipalmente fsil, ku no ta eksigi muchu trabou tampoko. E aspekto aki di bida di hende, ku e no ta e so riba mundu i ku ta huntu mester bringa i lucha pa yega na algu pa nos tur ta bon, esei bo no ta haa fsilmente.
Formashon di lider den e sentido aki, ta leu for di e panorama di nos hendenan.
Tg no ta tur kos ta negativo den Iglesia. Holterman, e obispu grandi manera un kas, ta motiv i ta anim kaminda e por.
E ta lanta hasta un sentro katektiko pa hiba sistema di enseansa di religion mas den pueblo, mas adapt na e situashon, pero esnan ku mester traha ku e institushon ak no ta kapas na haa e direkshon adeku, no ta fsil tampoko. Den "Legion di Maria", ku ta haa sosten kompleto di obispu, ta kumins sia hendenan ku nan mester ta aktivo riba un base religioso i di benefisensia. Den su "Kursiyo di Kristiandat" e...”
|
|
| 5 |
 |
“...n, den nos pueblo di Krsou.
Gruponan di A.V.V.C. tambe tin nan programa di formashon. Pero tin un diferensha notable entre programa di A.V.V.C. i di INFORSIC. Mintras e ltimo ta trata puntonan ideolgiko manera balor di hende, di sosiedat, di trabou, derecho laboral, historia di sindikalismo general etc. e otronan ta pone mas atenshon na e parti organisatorio i hasta ta invit representante di doonan di empresa, patronnan, pa dikta konferensha pa lidernan laboral. Riba su mes esaki no ta nada negativo, pero mester tee kuenta ku e mentalidat di nos empresario-nan. Nos ta nota un miedo di parti di A.V.V.C. di menta sikiera e palabra ideologia.
Un otro punto di diferensha entre e dos federashonnan aki ta sinta den e sistema prktiko p.e. den kontratashon kolektivo. Mintras ku C.C.V. ta konsult previamente ku miembronan i ta pone atenshon na detaye, hopi empresa ta prefer di trata ku sindikatonan di A.V.V.C., (di komprend).
Maske tin diferensha grandi denter di e federashonnan tg debesen-kuando...”
|
|
| 6 |
 |
“...E eksponente prinsipal lo mester bira gobernador di Krsou. Ya kaba tin un boneriano "di famia" ku a logra, pero mr. dr. N. (Cola) Debrot ta par riba e weganan ku ta turna lug. Ta inkonsebibel ku den un situashon manera Krsou tabata lo por a pone e eks-prom ministro E. Jonckheer komo gobernador, lo tabata kolmo di falta di vishon. E situashon ni poltikamente no ta kumbin ningn hende.
Di parti di poltika no por a spera muchu kos positivo den e aanan ak. Pero tin e otro faktornan ku ta mas bien negativo ta traha: diferenshanan rasial, desempleo kresiente, korupshon i un falta di rekonosementu di balor di e pueblo i di su dignidat. Algu ta kushi pero poltika ta sigui su wega di semper....”
|
|
| 7 |
 |
“...148
Euforia den sierto gruponan. Hasta na Hulanda hbennan ta kere ku pueblo a lanta pa skohe un rumbo nobo i esei lo tabata ku e partido nobo. Nada mas difsil ku konvens e hendenan ku esaki ta un voto negativo, es desir kontra di e partidonan tradishonal ma no tantu na fabor di F.O.L.
Pa formashon di gobirnu tin hopi difikultat, pero porfin ta yega na un koalishon den kua F.O.L. ta partisip i ta haa puesto di un minister den persona di Amador Nita. Ken por a kere nunka. Meskos ku ora Godett i Brown (ku ainda ta den prizn) a sali eleg ta saka un ptrt den korant kaminda nan dos ta par den palasio huntu ku gobernador Debrot. Pueblo ta pone un prom paso den e kas di gobernashon mas haltu ku tin. Ora ku Nita fayes ant ta Godett mes ta asum puesto di minister.
Kosnan ta sigui un tras di otro mustrando ku tin kambio ta biniendo. Gobernador nobo ta yu di pueblo, di famia simpel i di kolo no di kustumber: drs. Ben Leito, hende hopi kapasit, ku a demostr esei den situashon difsil komo gezaghebber...”
|
|
| 8 |
 |
“...tambe ta dedik na mehor situashon general, elekshonnan ta sigui riba e mesun pia. Partido Demokraat ta bolbe gana elekshon ku S. Rosendaal na kabes. F.O.L. ta manten su mes, anke ku mnos voto i e dos partidonan rival di ntes N.V.P. i D.P. ta sigui ku nan wega di semper. Tin bia hende no ta sia. F.O.L. s ta bai debilitando. M.A.N. ku no ta mira ku e tin muchu akohida den pueblo ainda, ta bai huntu ku F.O.L.. Despues, mirando ku F.O.L. no tin muchu aseptashon mas (pueblo a keda semper ku voto negativo) ta bai purba riba su mes i ta logra konvens pueblo ku hende di pueblo, di Bndabou, (Don Martina i Willy Franco) tambe por gobern.
E partido D.P. den kurso di aanan siguiente ta bai kada bes mas atras. Pa motibu di divishon interno (dirigentenan ta sali i lanta nan mes partidito kada bes: C. Kroon, S. Rosendaal, E. Cijntje. Pa falta di aseptashon den pueblo, ku ta bira algu mas konsiente, no tin muchu speransa mas. N.V.P. no tin nodi di preokup, ku salimentu di partido asina tantu, ni di divishon...”
|
|