| 1 |
 |
“...diferensha di kol ta kos ku ta tee kuenta kun, hopi bia ta e aspekto finansiero ta trese distanshamentu: skol di plaka i skol di pomada.
Mintras ku den kultura di nos pueblo idioma ta faktor di union komo lenga komun, algn hende manera a indik, ta manten nan idioma hulandes. Lo bini un lucha fuerte pa motibu di idioma denter di Iglesia katliko mes, manera nos lo bini bk riba dje.
Den kurso di aanan papiamentu tg ta kobra importansha, pero lo dura basta ainda prom ku e logra e rekonosementu total. Mientrastantu kantidat di palabra hulandes ta drenta nos idioma i ta bin "daa" si por bisa 'sina e idioma di pueblo....”
|
|
| 2 |
 |
“...e partido ak a keda den poder di e delaster sekretario ku tabata sr. Ernesto Rosendaal.) Atrobe nos ta mira akshon klerikal ta determinante. Sierto miembronan di klero ta pusha un figura dilanti pa bira Vikario Apostliko, sal di e gremio di "lite" katliko form pa e mes klero ak.
E vikario apostliko (obispu) nobo siendo antiano, nasi na Aruba i lant na Krsou, no ta identifik ku pueblo mas simpel.
E Vikario Apostliko nobo ta mons.
Antoninus van der Veen Zeppenfeldt di rden di predikadornan.
Mientrastantu Partido Democraat ta hunga ku e pueblo i ta la su mes ku e obrero industrial i e masa den barionan margin, pober, na rant di stat i den stat. Probechando di e situashon reinante e partido ta buska figuranan hben i dinmiko, (ku tin f tabatin problema ku klero), pa atak mishon katliko (e.o. Ciro D. Kroon, ruman di Jos Maria Kroon, miembro di staten pa Partido Catlico Curasoleo i gran figura den Volksbond!).
Tambe ta buska afiliado den gruponan ku no ta direktamente yu di Krsou manera Boneriano...”
|
|
| 3 |
 |
“...83
Ma e pueblo ku nunka a sia spar ni yuda su mes, ni muchu mnos kumins un empresa ku no ta un fishi, no sa drechi kiko hasi ku loke e tin. Asina ta ku e ta gasta bai. Negoshinan ta krese i e pueblo ta gasta kedando sin muchu reserva.
Mientrastantu den mundu kos ta kambia i Krsou ta keda ketu keriendo ku tur kos lo sigui drei manera e tabata ltimamente.
Turistanan, ku despues di guera ta kumins bini Krsou, no ta e mes tipo di ntes. Si promnan ay ta hende ku hopi entrada ta bini ku barkunan manera esnan di Grace Line (e bapor "Santa'nan) awor ta hende mas humilde ta bini, ta empleadonan ta kumins muf di un parti pa otro. Dimes ku e kantidat ta oument pero ta difsil pa nos bisa si empresa i negoshinan ta probech meskos. Di parti di Korsou tin un idea pa kumins ku trahamentu di hotl, pero e prinsipio riba Rif ku e fantasma di "Stuyvesanthotel" ku mester tabata di luho, no a yega mas aleu ku e fundeshi ku tabata senk riba rif. Falta di vishon f di konosementu of di tur dos? Otro hende lo mester...”
|
|
| 4 |
 |
“...bini un yu di Krsou studi den agrikultura. E kier kumins traha den e rea ak. Ma ta ken por ta dje loko ei di kere ku Krsou por produs nada? E ingeniero nobo ir. Pieters Kwiers ta keda tur frustr pa falta di apoyo. Ma ki problema tin, si pueblo mester kome, ata tur1 kos ta bini djaf? E dos tres hendenan ku tin nan krio di galia, ku algun baka ku ta kamna rnt, ta parse mas bien un hbi ku un plan ku tin balor pa ekonomia di nos pueblo. E mes falta di interes pa planta di semper ta sigui reina. Mientrastantu chines i portuguesnan s ta saka tur sorto di kos for di nos tera i ta bende ku nos hendenan, nan s por biba di algu di hortikultura.
Komrsio:
Komrsio den man di mes hendenan, esta "polakonan" ku nan pakus i arabir ku tienda, ta mira ku algun portugus tambe ta drenta asuntu di bendementu. Den nan frutera, kaminda ta bende e loke nan produs nan ta bai dilanti i poko poko frutera ta bai bira supermerkado.
E pueblo mes ta para un banda i ta laga otro hasi. Nos ta traha gana sn i gast'e mesora...”
|
|
| 5 |
 |
“...nada, apnas nan tin e korant La Union, nan setr pa kaso di morto i e kasnan den Volksbondstraat i na Juan Domingo, ku ta bai pasa over pa doonan poko-poko.
Pa sindikatonan yega na un kontrato kolektivo ta sumamente difsil, ya ku ta dos sindikato tin tur kaminda i kada un ku su propio interes poltiko. P'esei mes ta trata tur kaminda pa elimin e kontrinkante. Esnan ku ta probech ta e empresanan, ku no tin di enfrent dos grupo i ta prefer di laga nan dos bringa otro i sinta warda resultado. Mientrastantu areglonan ta sigui manera nan ta.
Iglesia i organisashonnan sosial
Despues ku mons. Zeppenfeldt retir komo obispu i Holterman sinta, e interes di Iglesia ta krese pa e situashon obrero tambe. Ta present un okashon, despues ku lanta ofisialmente Credit Unionnan, ku ya tabata eksisti pero sin ku obispu (Zeppenfeldt) formalmente tabata na altura.
Kontakto ku sindikato di haf (N.H.U. Nationale Havenarbeirders Unie) ta bai bira hopi mas intenso ora ku na aa 1959 lanta "Credit Union Santa Ana" pa...”
|
|
| 6 |
 |
“...kompanianan, ku ta haa un sla duru ku un wlga prolong. Partido di Gomez ta propon un Komishon di "bon servisio" bou di guia di sr. Cathalina (kende despues ta bltu i djin D.P.). Asina e obreronan desesper, ku Tschumie komo lider, ta yega na un areglo tg. Esaki no ta satisfas ningn hende. Godett ta desilushon meskos ku Bb Rojer i nan ta sinta warda kiko mas ta bai sosed.
Asina ant un sindikato nobo, ku orientashon distinto ta hasi su entrada den fila di sindikalismo.
Edukashon, formashon sindikal
Mientrastantu e bnt nobo C.B.H. (Christelijke Bond van Havenarbeiders: Bnt kristian di trahadnan den haf), yam den boka di pueblo "bnt...”
|
|
| 7 |
 |
“...130
guia di lidernan di C.B.H., HORECAF i BONECO i N.A.V.A. bou di guia di R. Tschumie. E delasternan ak tin apoyo di van Zeyl i di N.K.V. di Hulanda, e otronan ta keda rekonos pa CLASC komo e berdadero grupo di bont di orientashon kristian. N.A.V.A. despues ta keda apsorb pa gruponan di Casa Sindical ora esakinan bira poko mas liber di poltikeria despues di e revuelta di 30 di mei 1969.
C.C.V. mientrastantu ta turna over e instituto INFORSIC, ku ta sigui ku su kursonan ku asistensha di CLASC. Hopi ta esnan ku ta asist na kursonan di CLASC na Caracas, Venezuela.
A.V.V.C. (Algemeen Verbond van Vrije Vakverenigingen Curacao)
Di e grupo di sindikatonan afili na Casa Sindical den Pietermaaiweg, P.W.F.C. (bnt di petroleronan) ta esun mas fuerte, e forsa mksimo ku mayor alkanse finansiero. E federashon ak tin su kontaktonan den region di Karibe i Latino Amerika via O.R.I.T. (Organisashon regional di sindikaktonan liber) i naturalmente nan ta afili na e organisashon internashonal I.C.F.T.U. (...”
|
|
| 8 |
 |
“...kiko tin di hasi, tur ta aktua sin pensa. Tabata imposibel pa stp e masa, ku simplemente a bira loko, a prd kabes.
Ehmpel di e deskonsertashon aki tin hopi: Un grupo di hben ta drenta un negoshi i kohe motersaikel pusha subi seru, sinta i baha hasiendo zonido ku nan boka. Meskos ku mucha chikitu ku ta hunga. Pa stp nan di destru i yena e lug ku awa, ku nan ta saka di laman basha den e negoshi pa "paga kandela" ku no tabatin (!), ta mustra nan ku tal otro kaminda un kandela nobo a kumins. Mientrastantu ta tee marinir, ku a bini pa yuda domin un situashon ku a sali for di man i ta para kla pa kumins bati nan trankil. Ta mustra e hbennan ku tal kaminda un kandela nobo grandi a kumins. Tur ta plama paa i sali na kareda. Situashon einan ta normalis atrobe. Tur kaminda ta meskos i no tin manera pa para e "wega" aki.
Ora ku wlguistanan haa sa ku Godett a haa tiru, un grupo grandi...”
|
|
| 9 |
 |
“...islanan huntu no ta yega ni 40.000 persona. No ta nada strao ant ku e idea di "koalishon di islanan" ta bira algu ku hasta por yama ridkulo. Dimes isla di KRSOU lo kier bai para e so, ku sierto relashon ku e otronan pa motibunan humano i hasta histriko i pasobra kantidat di yu di Krsou ta biba na e islanan ei (prinsipalmente St. Maarten).
Kiko futuro lo trese, si lo tin algn oportunidat ora ku Europa bira un i e islanan di Karibe kumins kolabor mas ntimamente ta kos ku ningn hende no por bisa. Mientrastantu e desaroyo di nos pueblo den e siglo ak studi mas detenidamente por yuda nos konstru un futuro pa nos mes pueblo di Krsou.
3. Ekonomia buskando rutanan nobo
Kaminda tin revolushon, tin destrukshon i loke ta pi ta e konfiansa hopi bia ta keda destru den pueblo. Esaki ta trese ku ne, ku ekonomia, ku no ta tee kuenta ku hende, ma ta biba su mes bida, no ta muchu aktivo den pueblonan ku konos revolushon. Trankilidat i rden ta loke mester. Ma huntu ku esei tambe forsa laboral, ku no ta muchu eksigente...”
|
|