Your search within this document for 'mesora' resulted in 19 matching pages.
1

“...tin mucha ku no ta katliko, e gran mayoria di skol tabata den man di Iglesia Katliko, gui pa e diferente kongregashonnan. Skol di frater, e famoso St. Thomascollege, tabata konsider tur semper e mih skol di Krsou. Kasi tur mucha tabata bai skol di un f otro manera, hopi tabata falta naturalmente pa motibu di e pobresa ku ta laga mucha sin sapatu, ni sikiera alpargata of kts i sin kos pa pone na pia i no por bai skol. Tabata un sorto di ritual ku ta demostr e apresio ku pueblo tin pa skol. Aki mesora nos ta mira ku no ta tur hende ta meskos i asina tambe tabatin dos sorto di skol: "skol di plaka" kaminda ta paga un suma pa luna pa kada mucha i si ta varios ruman, e siguientenan ta paga kada bes un algu mnos i "skol di pomada" kaminda no ta paga nada. Konos tabata skol di frater Thomascollege (skol di plaka) i Vincentiusschool (skol di pomada). Suman di Rosendaal tabatin Martinusgesticht (skol di plaka) i St. Annaschool (skol di pomada). Mester nota aki ku suman di Rosendaal tabatin e famossimo...”
2

“...on di Iglesia: poko f basta paternalista. Ta un organisashon kultural, asistenshal i di lucha pa derecho di e pueblo humilde prinsipalmente katliko. Fund na 1919 e organisashon ta ha' ku gran difikultat, kisas pa motibu di paternalismo i idealismo eksager. Tg e idea bsiko ta di gran balor. Ora ku Pijpers bira malu i fayes apnas poko tempu despues di a funda Volksbond, tin hasta idea pa likid e grupo. Awor obispu Vuylsteke ta nombra pader Pedro Inocencio Verriet O.P. komo asesor di Volksbond. Mesora bida nobo i forsa nobo ta anim e grupo i Verriet ta buska varios hben e.o. e maestro John Horris Sprockel, pa yuda den organisashon: ta revis statuto hasi nan un poko mas demokrtiko, ta pone atenshon na trabou ku direktamente ta posibel manera "skol di anochi" pa hende ku no sa lesa ni skirbi, ta lanta un fondo di spar San Antonio, pa yuda otro den kaso di nesesidat manera enfrmedat etc. ta lanta un sosiedat di entiero ku ta duna masha bon resultado i ta parti dividendo hopi aa largu. Tambe for...”
3

“...no ta fsil i no tin sn tampoko pa spar muchu kos. Ma e fondo di asistensha den kaso di enfrmedat, o un ke otro kalamidat ta yuda hopi, pa saka famianan di problema, pasobra no tabatin ningn sorto di previshon sosial. E situashon ta bai drechando pa pueblo finansieramente unabes ku tin industria petrolero i ekonomia ta haa un bida. E fondo "San Antonio" no por manten su mes pa muchu tempu i ta dispars. Poko poko ideanan di Volksbond ta keda realis pa gran parti. No ta tur kos grandi ta kumins mesora. Ta hasi algn kos chikitu pa pueblo, ta tee velada (obra teatral, reunion i "show" manera nos ta bisa awe), ta traha riba elevashon di kultura (velada, korant i e banda Excelsior bou di guia di Constan Casiano) i ta sali na defensa di derechonan di pueblo. Informashon tantu lokal komo internashonal ta bira kos di tur dia i ta nan korant La Union ta inform pueblo. Mintrastantu ta trahando na plannan mas grandi: kas pa pueblo, skol di fishi i sindikalismo ya mas al dia i mas ekspand. Na aa 1931...”
4

“...31 Kareda di kas den Volksbondstraat. formalis despues ku e bira obispu i yega Krsou. Mesora su prt'i wowo, su Volksbond, ta bolbe kobra forsa i den poko tempu nos ta mira otro sindikatonan lanta: Don Bosco (1934) pa maestro/anan di skol, ounke ku esaki no ta refleh muchu e espiritu kombativo di sindikalismo. Pa e shofur di bus i taksi ta lanta "San Cristbal", pa trahad den tienda i pakus e famoso "SCEOM" (sociedat catlico pa empleadonan di ofisina i mostrador). E sindikato aki pa trahad di pakus, tienda i ofisina a keda funda na 1934. E tempunan ay pakus i tienda tabata keda habri for di mainta masha tempran te anochi hopi lat. No tin djasabra ni djadumingu liber. Te nueb'or di anochi por a pasa kumpra kos den tienda i pakus. Pa e trabou ku e sindikato aki SCEOM a hasi i nan reklamonan, ta logra ku djadumingu ta bira dia liber i no tin asuntu di keda habri te anochi lat mas. Un prinsipio di legislashon sosial masha importante en kuanto oranan di trabou ta kumins asina. E rapport Verwey...”
5

“...e totalidat di asiento den staten. Di e miembronan 10 lo mester a sali eleg pa e kantidat chikitu di poblashon e otro 5 personanan lo a keda nombra pa gobernador. Kier men ant ku 5 % di poblashon por a skohe apnas dos tersera parti di miembronan di staten. Kualke hende lo hasi pa e loke nos ta yama "drenta era di demokrasia", pero sikiera awor maske ta un par di hende por tin algu di bisa den asuntu di personanan ku lo maneh nan lug i nan bida. Asina nos por komprend tambe ku Iglesia a kumins mesora ku forma su grupo di hende ku lo a prepar pa elekshon. Obispu di e tempu ei, e famoso mons. Petrus Inocentius Verriet, a yama algun bon katliko pa present su plan: dr. Moiss Frumensio da Costa Gmez, e gran lder poltiko di Krsou, algun persona mas di R.K. Volksbond: e.o. John Horris Sprockel, Jos Maria Kroon, Constan Casiano i tambe algun katliko konos ku no tabata direktamente lig ku Volksbond manera Jacques Ellis, Elias A. Rmer, W.F.G. Mensing i algun persona mas. Nos sa ku Elias Rmer a puntra...”
6

“...42 mons. Verriet si no ta mih lanta un grupo di "akshon katliko" pasobra henter poblashon ta katliko i e no tabata mira pakiko lanta un partido katliko, mas bien un partido por trese divishon den pueblo. Tg el a asept, ku tempu ta krtiku i ku mester bini ku algu ku mesora por drenta lucha poltiko. Formashon di pueblo i lidernan lo bini despues. Eksigensha di sierto grado di instrukshon a pone ku a kore rnt Krsou pa prepar hendenan pa pasa un sorto di eksamen, ya ku e entrada di f 1200 pa aa tabata kos kasi imposibel pa alkans, pero e estudio si por a duna resultado. Miembronan di Volksbond ku asistensha di diferente otro persona a kore di Westpunt te Oost-Mons. P.I. Verriet O.P. Vikario punt pa yuda hendenan sia lesa na drechi Apostliko. i traha sm. CURACAOSCHE KATHOLIEKE PARTIJ (Partido Catliko Curasoleo) Partido Catliko Curasoleo a lanta riba inisiativa di mons. Verriet, e mes a biba Volksbond na prinsipio di aanan binti, e tabata e persona ku a turna inisiativa pa lanta e prom sindikato...”
7

“...gobernador ademas di esun ku a logra sali eleg. Mester tee kuenta ku tur empleado haltu tantu di gobirnu meskos na Isla ta hulandes ku por vota sigur. Importansha di elementonan ekonmiko i industrial ta bon manten den formashon di e "Staten" di nos pueblo. Forsanan ta netamente part den Staten i pueblo tin un representante fuerte den persona di dr. Costa Gmez, kende mesora ta pidi pa amplia e kantidat di votadnan. Masa di pueblo no por vota i obreronan estranhero tampoko. Muhnan no tin derecho di voto i ta nan por bin forma awor e grupo grandi ku ta bai duna e partido katliko curasoleo e forsa mas grandi. Otro punto ku mester atend mesora tambe ta e legislashon sosial. Ku...”
8

“...ta lanta un kampaa fuerte. Problemanan na skol ku maestro i maestranan religioso ta haa un eskape den e movementu nobo. Klero no tin atrakshon pa e gremio obrero-proletario, e difikultat ku nos a menshon ta pone henter K.S.C. i kune tur otro organisashon di Iglesia i di Volksbond tambali. No ta krtika direktamente kontra e loke ta sosed, ma e sistema paternalista ku nos a denunsi kaba ta e motibu grave pa e partido nobo kohe tantu forsa te sali i gana e prom elekshon ku nan a partisip den dje. Mesora ta lansa e gritu di outonomia. Gomez ku semper a boga pa outonomia es desir ls di e gremio dominante di den koloniale raad, pa pueblo por atend di un f otro manera su mes asuntunan na lug di kamna na man di Hulanda, awor ta haa un aliado, pero muchu mas revolushonario i ku sigur no ke tende pa un figura di pueblo simpel manera Gmez. Gmez ta mira su programa poltiko tum pa e mes hendenan di kual e tabata buska su outonomia. Momentu sin duda trgiko pa e persona ak. Pero despues lo e mester pasa...”
9

“...kuenta ku ta e masa grandi di hende ku no a meskla i no a kambia di mentalidat) ta bai haa awor "e profeta" ku e tempu ak ta pidi. Ku esei tambe un parti di e dependensha di e poder religioso, prinsipalmente riba tereno poltiko ta bai keda elimin. E grupo mas rebelde, si hende kier yam' asina, ta sigui un rumbo diferente. Eseinan kier i ta gosa gritunan manera lo reson "mester di un Sukarno (e lider rebelde di Indonesia ku a kibra ku Hulanda) pa Krsou" (palabra di dkter Gungu Maal). Laga nos anot mesora ku aki ta bin result un divishon grandi den pueblo, pa motibu di e lucha fuerte i kruel ku ta bai sigui. Fuera di e kol i posishon sosial di ntes, awor ta e partido poltiko na kua bo ta pertenes f simpatis ta bira punto di diferensha grave. "Ami ta Nashonal", "Ami ta Democraat" i ora e partido nobo lanta ta bini aserka "Ami ta Catlico" ta e loke hende ta identifik su mes kun. Ta bon pa mustra aki riba un punto ku hopi hende no sa di dje direktamente. Na Krsou yu no-kas tabata na prinsipio di...”
10

“...industria i esakinan prinsipalmente den trahadnan di Isla i Nieuwpoort (mina di fsfat). Sindikatonan di Volksbond, ku ya no tin e forsa di ntes mas ta kai komo vktima di Partido Nashonal, maske no tabata direktamente e idea di likidnan, ma mas bien di buska votado den trahadnan. Interes di sindikatonan ta para bira p' un gran parti un interes poltiko mas ku sosial, ounke no ta deskart esaki totalmente. Otro problema ant pa nos pueblo desifr. 3. Desaroyo ekonmiko sin vishon Krsou den tempu di guera i mesora despues tabata landa i drif riba zeta. No ta import awor pa mira kiko e Refinera di Shell tabata nifik pa ekonomia mundial ni pa nos gobirnu. Loke ta import nos ta pa mira kiko e ta trese pa e pueblo mes direktamente. Gobirnu sigur ta probech di e entradanan ku tin di parti di refinamentu di petroli i negoshinan ku ta krese. Tg no tin muchu atenshon pa un trabou di desaroyo ekonmiko. Tampoko ta atend debidamente ku e nivel di belasting ku tantu refinera komo otronan ku ta probech di e situashon...”
11

“...hbennan ku bai studia na Hulanda tabatin di bolbe sigui un aa mas pa pasa nan H.B.S.-A. Den un reunion den Club S. Tarcisio na Santa Famia, algun akadmiko antiano a lanta fuertemente kontra e sistema ak i a logra ku a bin kambio pa hasi di Radulphus un H.B.S.-A i B. Radulphus college na Cas Corweg, despues di tabata dilanti di Thomascollege den algun barak. Despues di poko tempu ta kumins ku M.M.S. (Middelbare Meisjes School) banda di Maria College, tambe den Otrobanda. E skolnan ak tur ta yena mesora ku mucha, di kende ntes tabata bisa ku nan lo no por yega na kaba nan estudio sekundario nunka. Maria Immaculata ta e niko skol ku tin dosente pa latin i griego, komo ku e ta un "liceo", maske esaki no a dura muchu mas. Na prinsipio ta skol pa mucha muh s (Middelbare Meisjes School MMS). Despues lo e bira skol miksto meskos ku tur otro skol. E kambio aki ta basta radikal, pero tempu no ta para ketu i desaroyo tin bia ta trese kambionan radikal....”
12

“...herarka mes no (por) tin ningn nteres. > Un di e prom akshonnan poltiko den direkshon di sindikalismo nos ta haa ora ku algun dirigente di San Telmo den haf present na ofisina di Volksbond pa eksig nan sn pasobra nan no kier keda mas bou di Volksbond. Sr. C. Casiano, tesorero, ta skirbi mesora un chk na nmber di e dirigentenan i ta entrege. Ma e figuranan ak ku nunka a maneh chk, no sa kiko nan hasi, ta pidi e mes Casiano, ward' pa nan te ora nan bini bk despues. Casiano ta nenga. E lidernan ta baha bai ku chk, pero likidando asina prktikamente e loke un tempu tabata yama S. Telmo, sindikatonan di trahad den haf. (nb. esaki ta relato di pader Brada, kende a keda komo asesor despues di morto di pader de Bruyn). Mesora ta lanta un bnt nobo pa e mes trahad bou di guia di Romano Tschumie, un di e gran propagandistanan di partido Nashonal. Ku...”
13

“...nesesidatnan natural normal. Ta algu kompletamente nobo pa tur e hendenan ak i ta result sumamente interesante. Ta diskut tambe sistemanan ku ta reina den mundu, sosialismo i komunismo i e kapitalismo ku ta domin den nos mes pueblo. Kosnan ku nunka nan no a tende di nan i ku nan ta guli ku masha nteres mes. Asina den e forma di kooperativa ak un prom fiansa ta bai na yuda un miembro kumpra muebel segunda mano pa su kas, otro ta fia pa kumpra paa i sapatu i ta bai buska trabou bon bisti i ta haa mesora. Kantidat di kos e hendenan ta mira ku por logra ora ku bo mes pone man na obra. Ta kuminsamentu di un trabou edukativo den sentido sosial, ku pueblo no a konos. Edukashon di adulto. Interesante ta pa esnan ku konos e famoso Instituto Coady e "extension school" di St. Francis Xavier University, Antigonish (Canada), pa deskubr aki eksaktamente e mes manera di pensa i mes sistema di traha ku a kumins na...”
14

“...Mientrastantu chines i portuguesnan s ta saka tur sorto di kos for di nos tera i ta bende ku nos hendenan, nan s por biba di algu di hortikultura. Komrsio: Komrsio den man di mes hendenan, esta "polakonan" ku nan pakus i arabir ku tienda, ta mira ku algun portugus tambe ta drenta asuntu di bendementu. Den nan frutera, kaminda ta bende e loke nan produs nan ta bai dilanti i poko poko frutera ta bai bira supermerkado. E pueblo mes ta para un banda i ta laga otro hasi. Nos ta traha gana sn i gast'e mesora, sigui traha i sigui gasta mintras otronan ta produs i ta bai dilanti. Apnas tin dos tres yu di Krsou outktono ku ta sigui ku nan empresa: Prince, Jaime Sprock, Capello i de Windtnan ku nan famoso Moda di Paris. Den Punda negoshinan di nmber manera El Globo, La Fortuna, El Pan...”
15

“...101 Grande, El Ideal di shon Toni Prince, nan tambe ta debilit i por ltimo un kantidat ta pasa den man di polako i indionan, kedando solamente "shon Toni Prince" ku su "El Ideal". Den nos pueblo mes kasi no tin e anhelo pa kumins hasi algu pa su mes. Ainda nos ta kustumbr di ta dependiente? Unda nos hendenan di fishi a keda? Sigur ta mas fsil i mas barata manera nos a indik kaba, pa bo kumpra kosnan import, tur kla, drenta kumpra un flus f shimis i sali bai bisti mesora i esei, e fasilidat di bida ta kibra inisiativa di nos mes hendenan. Sirbishi i no produkshon: Di otro banda tin kontratista, elktrishn, frfd etc. i hopi bon mes, den pueblo i garashinan tambe por biba bon. Pero nos ta mira ku empresanan mas grandi di kontratista, di frfd etc. ta bai den man di hulandesnan ku ta emple nos trahadnan. Algun antiano ta traha algun kas, misa, pero e kosnan grandi ta den man di estranhero. Henter ekonomia di nos pueblo kasi ta den man di estranhero. Bankonan lokal naturalmente ta krese, pero...”
16

“...107 ni "kr" (D.P.) ni "berd" (N.V.P.) ma di kolo imakulado blanku kompleto. Nan ta komprend i kier buska mas kontakto. Wilson "Papa" Godett. Hubert "Bb" Rojer. Den pur ta organis un reunion ku e dos personanan ak den kur di Tarcisiusclub banda di misa di Santa Famia i ta disid ku por bini ku un sindikato nobo, ku lo por ofres un solushon. Nan ta firma hasta un protokl di solushon. Mesora ta yama algun dirigente mas di credit union Santa Ana, ku ta ansioso pa mira kiko ta bai pasa i nan ta funda e prom bont kristian totalmente independiente di partidonan poltiko i di Iglesia. Situashon ta hopi krtiko i e bont nobo ta haa rekonosementu ofisial den korto tempu. Ciro Kroon, ku ta ministro na e momentu ei, ta ofres su kolaborashon pa logra e rekonosementu den apnas dos siman di tempu. Ora ku kere ku por present awor un solushon, ta dal atrobe den e bareranan poltiko tg. Kompanianan, ku tin nan interes i kontakto ku N.V.P., (fuera di K.N.S.M., ku si kier mira un solushon di ki sorto ku ta) no...”
17

“...nan mes a konos for di Canada franses (caisses populaires) ta dirig na kooperashon pa produkshon. A purba sigur na Krsou tambe, maske ta na eskala redus, pero e nesesidat di nos hendenan i e falta di formashon, a hiba e movementu mas den direkshon di krdito pa konsumid. Asina maske e kooperativanan ak a result basta fuerte, prinsipalmente esunnan den diferente empresa i gremionan trahad, apnas algun ke otro a logra un akshon komunitario den barionan. Sigur, tabatin e nesesidat ku mester a kubri mesora i e falta di sentido sosial den pueblo, ku pa di prom bia ta han e ku sorto di akshon asina, kaminda e mes mester tuma su futuro den su mes man, no ta un kos asina fsil pa logra. Un kos a keda grab den pueblo i esei ta ku e movemento ta di pueblo i pa pueblo, maneh pa e mes pueblo. Den poko tempu idea di credit union ta plama. Na fin di 1959 tin 9 kooperativa ku riba 500 miembro asosi. Un grupo di srkulo di estudio, ku a dedik su mes na studia ensklikanan sosial di Iglesia ta produs algun dirigente...”
18

“...di bnt "pasobra e ta ¡responsabel" i awor ate sint pa dirig e mes bnt ak, huntu ku otro kompaeronan di muchu mas edat. E sistema demokrtiko ak tampoko tabata konos, ta poltika tabata pone f pusha hendenan dilanti. Wilson "Papa" Godett, kompaero di lucha di Rojer, a bltu kontra di su amigu pasobra e mes, Godett, no kier djin C.B.H. (ku e ta konsider, ekivokadamente, un bnt dirig pa klero). Pa asuntu di un trahad ku Rojer kier yuda, Godett ta kanta wlga den haf. Algn persona, ku interes poltiko, mesora ta mira chns pa elimin e menasa di un C.B.H.. E wlga loko ta pone ku hasta ta bini di Hulanda un persona pa atend e problema grave ak. Sr. Laan, eksperto den asuntu di haf, ta logra finalmente ku ta bini un solushon, ku ningn hende no a spera, ni tabata e intenshon: un bnt nobo di Godett i Amador Nita (A.H.U.) ta lanta pa trahadnan ls (den "losse dienst", es desir tur dia ta buska ken ta traha e dia ei) i C.B.H. ta represent esnan den vaste dienst. Ta keda elimin pues presisamente e dos bntnan...”
19

“...(Curacaosche Federatie van Werknemers) dirig pa e sindikalista Ewald Ong a Kwie. E bnt ak ke afili tur trahad, maske kon chikitu e empresa ta, no tin grupo speshal, pero tur trahad di unda ku ta. Den poko tempu (tee kuenta ku idea di lucha di bntnan ta kos di tur dia) ta logra un kantidat grandi di trahad. Tin papi hasta di algn mil, den korto tempu. C.A.O. di apnas dos tres blachi di papel nan ta sera pa e trahadnan ak. Un punto importante wl, pero semper ku smak poko marga, ta asuntu di areglo mesora di pagamentu di kontribushon via "inhouding" riba salario (kit direktamente for di salario). Nota: e punto ak den bntnan kristian nunka tabatin e importansha nesesario, mas bien ta: idea tabata konta i bo trabou i entrega personal, lokual sigur ta difsil pa logra. Den A.V.V.C. na aa 1968 nos ta haa e siguiente sindikatonan afili: A.B.V.O. - bnt di empleadonan di gobirnu U.W.G.E. - bnt di trahadnan di sentral elktriko C.A.D.M.U. - bnt di trahadnan di Dokmaatschapppij C.F.W. - federashon di trahadnan...”