| 1 |
 |
“...Generalmente pueblo ta haa oportunidat di yuda den algun kos ku "klero" of "religiosonan" ta hasi, pero e desishonnan mes ta keda den man di otro hende. Responsabilidat mes pueblo no tin nodi di karga. Un programa ant dirig riba formashon di lider ta deskonos totalmente. Esaki mes a pone ku mas bien ta un figura proftiko mester a lanta pa kumins enkamin, move e pueblo den sirto direkshon.
2. Kuadro poltiko totalmente nobo
Despues di 1945, ora ku Partido Democraat gana elekshon ta surgi un malkontentu formal den filanan di Partido Catlico Curasoleo.
Den e temporada ak, tin un Ronde Tafel Conferentie pa disid tokante outonomia pa nos islanan. Gomez ta bai Hulanda pa represent islanan di Karibe hulandes i ta boga pa su ideal di semper: outonomia. Inkomprendibel ta e aktitut di sierto lidernan di su mes partido, ku den persona di sr. Ch. B. Debrot, ta manda un telegram Hulanda pa mustra ku pueblo ainda no ta "rijp" (hechu, madur) pa un outonomia i ku Gomez no por papia pa Partido Catlico Curasoleo...”
|
|
| 2 |
 |
“...hopi di nan partidario f porlomnos tin simpata pa partido Democraat. Naturalmente gran defensor di e grupo ak ta bira partido Demokrat ku ta gana e bataya tambe. Tg nunka nan no a logra dominio kompleto di e grupo di trahad di Newport ku semper a keda independiente (United Miners Union Curaao) U.M.U.C. a manten su mes independiente. Prom viktoria grandi di Democraat kontra Nashonal. E prom C.A.O. (kontrato kolektivo di trabou) ta keda realis na Mijnmaatschappij.
Riba Isla konstantemente tin malkontentu. Hendenan no ta asept kon ke e situashon mas. Ta lanta bos pa kumins ku un sindikato independiente i ta rechas e "Konseho" pa asuntunan di obrero ku kompania a instal. Bon kla por mira man di Partido Democraat den e asuntu ak. Figuranan manera mr. Stephanus van der Meer, kende a bini Krsou pa Volksbond manera nos a splika ta milit den filanan di D.P.. Figuranan ku interes sosial manera Ciro Kroon (ntes miembro diS.C.E.O.M.)ie abogado R. Isa ta hendenan ku ta asist i yuda e obrero industrial...”
|
|
| 3 |
 |
“...sinku asientonan ta ami ta klave".
E situashon kre pa "Statuut" ta venga su mes awor, e divishon di islanan ku nan par di voto den e konstelashon general ta kousa e gran problema pa gobernashon.
E pueblo ku ta par un banda, ta weta e wega ak turna lug, pero e no por hasi nada. Sistema di poltika tradishonal ta keda manten su mes. Pero e situashon ak mes ta bai kreando un ambiente di gran disgustu i impotensha ku por bira eksplosivo. Intrankilidat ta reina.
Den partidonan mes, ta bai kumins un malkontentu ku e situashon i un ta bai para kontra otro den e mes partido. No tin e koheshon mas di ntes. Segn nos ta kere ta e falta di ideologa ta kumins kousa e disgustunan ak. No ta tur tin e mes pensamentu, ni ta dispuesto di sigui na e manera tradishonal di hasi poltika. Te awor ak e tabata muchu personalista, bas riba un persona i no riba un idea.
Algn ehmpel por ilustr e loke nos ta ekspon aki. Partido Nashonal tabatin kustumber di laga tur esnan ku sali eleh firma un "karta di retiro" sin fecha...”
|
|
| 4 |
 |
“...136
inkreibel, pero ta indik un sintimentu profundo di malkontentu i frustrashon, awor e por mustra ken e ta. Kisas esaki por a keda asina, te einan, pero ora hende prd kabes e ta komet lokura.
Tristu ta, ku tin kantidat di hende ku ta sinti nan mes ofendi si bo mester bisa ku ta nos tur a faya. No ta kuestion di kulpabilidat, ma kuestion di rekonos bo fout, bo fayonan ku a kousa destrukshon i a trese desgrasia i estankamentu di progreso den pueblo pa basta tempu. Ningn hende ku sano huisio lo kier a kousa 30 di mei na Krsou deliberadamente ni boluntariamente, ni sikiera esnan ku a kima i hrta.
Ta kuestion di sinta 'wor i studia, medit, mira kiko a bai robes pa evit den futuro un ripitishon di e tragedia ku ta tras di lomba. Dios laga ku hende sia di su pasado i di su erornan.
Den su karta djis despues di e lantamentu formal ak, mons. Holterman ta mustra eksaktamente riba esaki: "no kulpa, sino rekonos ku nos tur tabata fout".
1. Un pueblo ta prd kabes i ta distru su lug
Durante dkada di...”
|
|
| 5 |
 |
“...E.K. (Sindikato di Trahadornan den Enseansa na Krsou). S.I.T.E.K. ta bai kobrando forsa i hasta ta deklar wlga pa defend derechonan i gremio di maestronan i ta haa stul pa diskut ku gobirnu algn asuntu di maneho di enseansa. Di parti di miembronan s mester bisa ku atenshon ta poko. No tin tantu partisipashon si no ta na momentu di problema. Tampoko tin interes pa turna parti den aktividatnan sindikal normal i mnos ainda den formashon mas sosial. Ta normal ku den situashon asina mester bini malkontentu i prinsipalmente maestronan di skolnan katliko, bon intenshon i ku kier mira mas partisipashon ta lanta nan mes sindikato, ku no ta logra muchu akohida, pero ku lo por bira un forsa grandi riba su mes. Tenshon den mundu di enseansa tin bes ta bai asina haltu, ku ta wlga i despues kos ta bai result te dilanti di mesa brd serka hues, ku ta duna SITEK rason ku nan a wlga.
Engeneral por bisa ku sindikatonan a bira hopi mas serio. No ta trata solamente di buska oumentu di salario, kondishonnan faborabel...”
|
|