Your search within this document for 'korant' resulted in 23 matching pages.
 
1

“...17 Tabatin korant na papiamentu, tabatin buki di misa na papiamentu i e trabou kultural ku grupo di Sosiedat di San Hose tantu na Pietermaai komo na Otrobanda a yuda nos hbennan den nan formashon tantu religioso komo kultural. Pa afirm e posishon den politika nos a mustra mas ariba, ku Iglesia katliko a krea un "lite katliko", prom eksklusivamente ku hende di kol kla, e nmbernan manera Zeppenfeldt, Boomgaart, Romijn, Ellis etc. tabata pertenes na e grupo aki. Mas lat, despues ku Mons. Verriet bira obispu i ku kambio di sistema kolonial, nos ta bin haa oumento di e grupo awor di pueblo mes. Nan ta tantu den regionnan mas ariba (di e lite menshon, esta di famianan ku "nmber", komo den e regionnan mas abou ku ta bai formando nan mes den Volksbond i den trabou poltiko. Huntu ku Mensing, Zeppenfeldt, Boomgaard, Ellis, nos ta haa awor Sprockel, Kroon etc. Algn di e personanan ak sigur tabatin influensha grandi. Maske ta klero tabata pone nan na kabes di diferente organisashon tabata hendenan...”
2

“...i pa Iglesia. Ta nan ta bai organis e prom sindikato den Kolonia di Krsou, ku nmber di San Telmo, pa trahadnan di Haf. Ta Volksbond ta kumins ku un fondo di spar San Antonio i ku prom skol di fishi den Conscientiesteeg ku e nmber Ambachtschool St Jozef, ta Volksbond mes ta kumins ku kas pa pueblo, e promnan den Volksbondstraat na Santa Famia, despues na Mundu Nobo, Juan Domingo den Otrobanda i den Oranjestraat na kabamentu di Pietermaai. Volksbond tin tambe su mes rgano ku ta bira sin duda e korant mas importante den su tempu, porlomnos pa pueblo simpel, esta La Union. Nan...”
3

“...un f mas rgano skirb pa manten su pueblo na altura i yuda krea un pensamentu eklesial. Asina nos ta mira tres korant for di prinsipio di e siglo ak: Amigoe di Curaao, na hulandes, mas bien pa hendenan ku poko mas instrukshon, La Cruz pa pueblo simpel, kaminda pader Raymundus Wahlen O.P. sekretario di obispu a skirbi masha hopi mes, aanan largu i a hinka hopi spa den papiamentu, un semanario meskos ku e otronan, ku orientashon general. La Union di tur korant di Iglesia, redakt pa pader Verriet mes, tabata un instrumento di lucha i lucha tin bia fuerte, na defensa i propagashon di doktrina di Iglesia i di derechonan di pueblo. Ta e korant ku hasta a publik tradukshon di ensklikanan sosial i direktivanan di Roma den asuntu sosial manera Rerum Novarum. Pa hbennan i muchanan di skol tin tur sorto di organisashon religioso manera Kongregashi di la Birgen, Kruzada Eukarstiko i korant pa hbennan manera "Hou en Trouw", redakt pa frateman di Tilburg, na hulandes i na Thomascollege tabatin otro revista...”
4

“...hasi nan un poko mas demokrtiko, ta pone atenshon na trabou ku direktamente ta posibel manera "skol di anochi" pa hende ku no sa lesa ni skirbi, ta lanta un fondo di spar San Antonio, pa yuda otro den kaso di nesesidat manera enfrmedat etc. ta lanta un sosiedat di entiero ku ta duna masha bon resultado i ta parti dividendo hopi aa largu. Tambe for di aa 1921 ta kumins un korant di Volksbond ku nmber di otro korant, ku tabata eksist anteriormente, esta La Union. E korant ak den poko tempu ta bira un di e korantnan mas importante den pueblo. Sigur esun ku mas ta bringa pa adelanto di e loke nan sa yama "hmber chik". E korant "La Union" ta redakt pa pader Verriet mes. Den pueblo naturalmente tin hopi hende ku ta lesa La Union, pasobra nan ta sinti ku ta di nan e ta. Hopi ta esnan ku a sia lesa-skirbi serka sr. E. Goilo, maestro di skol anochi. Ora e no por sigui mas, ta drenta diferente karta di hende ku kier buska un manera pa manten e kursonan habr. Esei ta indik tambe e interes di e pueblo...”
5

“...nan mes balor i a lagu' na kaya". Volksbond tin hopi plan manera nos a mira kaba. E skolnan di anochi na kual varios trahad den haf ta turna parti i otro hendenan di fishi ta kumins ku un formashon mas slido. E korant La Union ta hasiendo un trabou magnfiko. Den poko tempu Volksbond ta bira algu importante den pueblo. Defensor di derechonan di poblashon humilde i propulsor di kultura religioso. Interesante tambe ta pa mira kon e tempu ak La Union ta ofres oportunidat na eskritornan na "papiamentu", lenga di e pueblo hopi desbaloris pa kolonialismo. Diferente novela i poesa ta apares den e korant ak ku semper a keda di Volksbond i no direktamente di Vikariato Apostliko, maske tabatin un saserdote na timn. Lo hiba nos muchu leu pa duna un idea mas detay di e importansha di e korant ak pa nos pueblo. Un idea ku ta lanta ta e asistensha finansiero na hendenan den nesesidat. Ku sparmentu (ku zegel, manera tabata konos na Hulanda): Liga San Antonio...”
6

“...pueblo finansieramente unabes ku tin industria petrolero i ekonomia ta haa un bida. E fondo "San Antonio" no por manten su mes pa muchu tempu i ta dispars. Poko poko ideanan di Volksbond ta keda realis pa gran parti. No ta tur kos grandi ta kumins mesora. Ta hasi algn kos chikitu pa pueblo, ta tee velada (obra teatral, reunion i "show" manera nos ta bisa awe), ta traha riba elevashon di kultura (velada, korant i e banda Excelsior bou di guia di Constan Casiano) i ta sali na defensa di derechonan di pueblo. Informashon tantu lokal komo internashonal ta bira kos di tur dia i ta nan korant La Union ta inform pueblo. Mintrastantu ta trahando na plannan mas grandi: kas pa pueblo, skol di fishi i sindikalismo ya mas al dia i mas ekspand. Na aa 1931 ta kumins definitivamente ku e prom skol di fishi na Antianan Hulandes. Ambachtschool Sint Jozef ta habri su porta den "kur di obispu" tras di Misa di Santa Ana i den e kas konos komo Conscientiesteeg 35 ta tee ls di teora. Ku esaki so kaba Volksbond...”
7

“...32 ta keda para un banda, pero e hben kurasoleo, intelektual di apnas 29 aa di edat, ku ansha pa kumins un trabou poltiko ta djin i ta keda despues dester na Islariba pa algn tempu. Asina Mr. Dr. Moiss Frumencio Da Costa Gmez ta hasi su entrada den nos historia, no ku, ma banda di Iglesia. Den akshon poltiko s e ta forma parti i ta un di e fundadornan di Partido Katliko Kurasoleo. Otro asuntu interesante pa menshon ta e diskushon den korant entre "un shofr" i dr. C. de la Try Ellis. E lucha intelektual ak por sierto tabata basta fuerte i ora ku dr. de la Try reklam ku e "shofr" no por ta un shofr ma hende ku kier skonde su nmber, ta result ku ta pader Reginald Dellaert O.P., e pader ku a sigui trabou di pader Verriet den Volksbond i mas tantu i prinsipalmente komo redaktor di La Union. Pader Dellaert despues di un fakansi na Hulanda ta keda nombr pa bai traha na Zuid Afrika, presisamente kaminda tin "apartheid". Esaki ta un momentu importante tambe kaminda ta kumins un kiebro entre e lite...”
8

“... ansha pa "kos". Enfin tur esaki i muchu mas ta di gran influensha riba mentalidat i manera di biba di un pueblo. Lo mester nota esei den e aspektonan importante di bida, manera den religion, den poltika i kultura en general. E Korsou chikitu, ku poblashon berdaderamente kosmopolita, fsilmente por probech di e situashonnan ak. Komunikashon va radio a trese Venezuela i Merka hopi serka. Islanan un ku otro, pa medio di vuelonan ta limit e tempu largu pa pasa i tuma kontakto di un isla ku otro. Korant, medio importante di komunikashon ta sali diariamente ku notisia di rnt mundu i tur loke ta pasa den nos mes lug. Kantidat di estranhero sld ta keda no solamente manera turista pa un par di dia, ma simannan i lunanan largu i ta trese mas apertura. Mester rekonos s ku no ta tur e kosnan ak a traha na fabor di elevashon moral di nos pueblo, pero no por nenga ku avanse en berdat ta tuma lug masha rpido mes den tur otro sentido: Vishon di nos hendenan ta amplia i ta keda dirig riba un mundu te awor...”
9

“...un isla ku mester a sinti su mes teriblemente kolonis ant tabata presisamente Krsou ku ni sikiera a konos un politieraad, manera Aruba, ku nan mes elekshon. Enkuesta: despues di guera kiko ? Ora na aa 1944 ta parse ku gera ta bai haa su fin, ant tin un tentativa di enkuesta na Krsou pa mira kiko ta para di e islanan aki despues di guera. Den un kontesta di mr. S. van der Meer nos ta lesa lo siguiente: "parse ningn hende no ta ripar e revolushon sosial violento ku ta tuma lug. No ta skirbi den korant i ningn hende no ta rekonos pblikamente ku kada luna e struktura di komunidat ta kambiando mas drstikamente ku promnan ay den dies aa di tempu." Emilio Lopes Henriquez ta pidi pa mih relashon entre trahad i patron: "E manera ku patronnan ta trata trahadnan den hopi sentido ta penoso, si bo ripar kon e patronnan ta oument nan empresa kada bes i ta mehor nan kondishon di bida i e obreronan mester traha aanan largu sin un futuro, mintras ku nan ta kolabor pa otro enrikes nan mes, ant mester asept...”
10

“...64 kos, nan ta pref era un situashon di kolonia pa Krsou, ma ku hopi outonomia den asuntunan interno (prinsipalmente ekonmiko finansiero). Gomez tambe ta ekspres su opinion enkuanto situashon kolonial den un diskurso ku a bira famoso i a haa masha hopi reakshon. Komo ku e ta atak trabou di kolonia fuertemente, korant Amigoe di Curaao (di vikariato) ta lanta kontra Gomez. Klaramente ta result ku di parti di hopi hende nan no tin komprendementu kiko ta nifik yu di Korsou i loke nan ta sinti. Interesante ta den e konteksto aki e artikulonan di pader M. Mhlman ku e ta yama "spil di Antia" (Spiegelbeeld der Antillen).2 Esaki ta un serie di artkulo interesante riba nan mes i ku hopi kos bon, pero ku kier mira Krsou den un spil "hulandes" pa falta presisamente di komprendementu di loke ta alma di nos pueblo (lesa p.e. loke e ta bisa di bistimentu, kas etc. di yu di Krsou). E figura di gobernador Piet Kasteel ta otro detaye importante den e lucha poltiko di aanan 1945. Dr. Kasteel, un katliko kasi...”
11

“...gran figura ak. En todo kaso e glpi ak pa K.S.C. tambe tabata duru i henter e trabou hasi, for di e momentu ak ta haa un sla i ta kumins debilit. No tantu pa e hecho mes, sino pa e tendensha di kibra ku paternalismo. Un kos importante pa Iglesia ta e kaso di Amigoe di Curaao ku a bira diario. E korant ak ku ta hopi les mes pa tur esnan ku sa algu di hulandes, tin un redaktor ku no tin miedu di enfrent hasta gobernador. Korant den tempu di guera ta sali ku hopi kolumna bash, ku lter grandi skirbi "censuur", e sensura ku mester a kontrol loke ta publik den tempu di guera. Esaki mes ta duna e korant un gran aseptashon, pasobra hende lo ke sa kiko ta e kosnan prohib pa lesa. Ma na mes tempu den korant dirig pa dr. Johan Hartog,3 ta sali varios bia artkulo di parti di klero, ku ta sinti su mes elev riba pueblo i su lidernan. Hasta hende sin preparashon adeku f mas ay ta atak Gomez riba puntonan ku ta su spesi-alidat, esta riba tereno estatal. Dimes ku esaki tambe ta kousa mal impreshon den pueblo...”
12

“...kaminda. Tg naturalmente tin aktividat den tur e gruponan, ounke na un manera redusi, djadumingu mainta ta e niko chns pa reuni. Klupnan sosial St Thomaskring. For di final di aanan binti e organisashon ak ta eksisti. Awor, ku e desaroyo ku nos ta siguiendo, den Thomaskring ta lanta hasta inisiativanan nobo pa un klup sosial na estilo di otro klupnan manera Centro Social Catliko ku ta eksisti pa algun tempu kaba na Pietermaai. Nan ta habri un klup den edifisio nobo di "drukkerij", ariba, kaminda e korant Amigoe di Curaao tin su ofisina den "Hanch'i bientu". Despues di poko tempu e klup (Thomaskring) ta muda pa e parti ariba di edifisio di Thomas Henriquez, gran propulsor di e klup ak i doo di su Sportshop, na subida di Ser'i Klip. E hbennan i miembronan no asina hben ta bai hunga un papel importante, den bida poltiko despues. Kisas mas ku tur e otro klup sosialnan ku Krsou konos. Tin varios otro di e sorto di klupnan ak fuera di Club de Gezelligheid, den e edifisio famoso di Penha na entrada...”
13

“...kaba i ta un mundu nobo ta bai lanta for di e destrukshon makabro ku tabatin na Europa i a pone henter mundu sufri. Krsou tambe ta bai sali di guera kambi radikalmente. 1. cf. Kasteel, dr. Annemarie: "Staatkundige ontwikkeling der Nederlandse Antillen" pg 74s. 2. Despues ta publik e artkulonan ak den forma di foyeto. 3. dr. Johan Hartog, doktor den teologa oriental, hmber inteligente i hopi independiente ta redaktor en hefe di "Amigoe di Curaao" durante di dos guera mundial, den e temporada aki korant Amigoe ta bira diario. E no ta muchu amigu di gobernador Kasteel ni di klero. Despues di guera e ta traha na biblioteka pbliko di Krsou i Aruba i ta skirbi diferente obra di historia di nos islanan te na su penshun. E ta kas ku Elisabeth Wouters, yu di eks-gober-nador. Aktualmente e ta biba na Salzburg, Austria....”
14

“...Conferentie pa disid tokante outonomia pa nos islanan. Gomez ta bai Hulanda pa represent islanan di Karibe hulandes i ta boga pa su ideal di semper: outonomia. Inkomprendibel ta e aktitut di sierto lidernan di su mes partido, ku den persona di sr. Ch. B. Debrot, ta manda un telegram Hulanda pa mustra ku pueblo ainda no ta "rijp" (hechu, madur) pa un outonomia i ku Gomez no por papia pa Partido Catlico Curasoleo, maske no ta e partido a mande Hulanda pa partisip. Esaki huntu ku un kontroversia den korant entre pader Mhlman i Gomez, ta provok un kiebro formal entre Gomez i klero. Di tur banda hendenan ta buska kousa di e derota. Mons. Verriet ta pidi diferente figura prominente pa duna nan opinion personal. Lstima ku archivo di disesis di Willemstad a kima i di Partido Catlico Curasoleo nos no sa na unda el a keda. Sinembargo nos por a logra un kopia di kontesta di un persona, ku por asept ku su opinion ta kuadra ku opinion di varios otro. E ta duna komo kousa i motibu: mal organisashon, disputanan...”
15

“...80 marcha a perfekshon. Un propaganda ku atakenan hopi personal, aliment pa korant diario na papiamentu i spa manera La Prensa (konos pa su posishon antiklerikal) ta bira un arma poderoso i huntu ku e semanario krtiko "Lorito Real" ta fortifik posishon di "democraatnan" konsiderablemente. Partido Nashonal no ta prd tempu i tur bario ta haa nan mes lider. Un Fondo di Outonomia ta lanta i ta kumpra "Kas di Pueblo" den Penstraat. Poko poko tur hende ta papia di outonomia, sin sa hopi bia ta kiko t'e nifikashon eksakto. Hende muh, miembro di partido ta lanta "Muhnan di djarason", ku ta reun i yuda hasi propaganda pa partido. E situashon ta bai brua mas tantu ainda ora ku riba rden v j-D l j o * 4 di mons. Zeppenfeldt, kende ta Kas di Pueblo den Penstraat. rechas pubhkamente i ofisialmente Partido Nashonal nobo, ta lanta PARTIDO KATLIKO DI PUEBLO (KATHOLIEKE VOLKSPARTIJ), ku e mes nmber ku e partido di katlikonan di Hulanda. Na Zeemanshuis den Klipstraat, na loke awe ta Rouvilleweg, e partido...”
16

“...bira vktima di interesnan personal partikular i asina result trahando kontra nan mes, manera a sosed. Algu di esaki nos lo kontra kun den e siguiente desaroyo di nos pueblo. Mester tee kuenta ku maske kuantu skolnan ta bai dilanti, ta keda e fayo grandi di falta di un formashon sosial, ku ni mishon katliko no ta duna. Volksbond ku un tempu a mustra ku su korant "La Union", di kier ofres pueblo algu mas, a mira su intentonan frustra ora ku pader Reginald Dellaert O.P. mester a bandon Krsou. E kaso di p. Dellaert (aanan binti) tabata mustra den ki direkshon henter e manera di pensa di klero tabata bai. Den un kontroversia, hib den un korant lokal (katliko), entre "un shofr" i Mr. Dr. de La Try Ellis, figura prominente di lite katliko, de La Try Ellis ta kumins kritik e persona di "un shofr" bisando ku e no ta tribi di pone su nmber bou di su artkulonan. Den siguiente nmero ta sali un artkulo firm: P. fr. R. Dellaert O.P. "un shofr". Ku esaki hende por a komprend, ku despues di un fakansi, Dellaert...”
17

“...durante e temporada ku pueblo ta "gosa" di outonomia, ta simplemente un lucha pa poder tin, pa sinta manda. Un lucha pa poder ku ta siega hende. Pueblo den e tempu ak ta biba ku sierto ansha, hasta sustu. Pasobra kualke kos lo por pasa i un yu mester bai studia, f bo mester di un kas, f kiko ku ta ku lo bo por tin mester, ta bai bira problema. Boka di pueblo ta ser. Fuera di Amigoe di Curaao no tin tampoko un korant ku ta tribi di mustra riba e difikultatnan ak. Ni korant, ni radio ta independiente mas. Tur ta bou di kntrl estrikto. Ora ku present e famoso kaso di un redaktor di e korant Beurs en Nieuwsberichten, ku ta tribi mustra riba algun iregularidat ant kier a saka e "hulandes ei" (de Wit) for di Krsou. Otro figura ku ta tuma su retiro ta mr. van Binsbergen (prokurador) ku no por sigui traha bou di e sirkunstanshanan ak. Hasta ta bai nombra un presidente di Korte ku ta result un frakaso, un figura dudoso ku tin di bai, lagando kantidat di rumor atras. Un kaso partikular ku por ilustr...”
18

“...106 Riba Isla ademas di P.W.F.C. tin e organi-sashon di employnan ku ta V.G.K.S., ku no ta un instrumento di lucha ni di reivindikashon di derecho, ma mas bien ta hendenan ku ta trata pa hasi algu pa employnan i pa nan por pasa ratunan agradabel, kumpra kos barata i ta yuda den sierto akshonnan kultural general i deporte. Volksbond ta kabando kasi na nada, apnas nan tin e korant La Union, nan setr pa kaso di morto i e kasnan den Volksbondstraat i na Juan Domingo, ku ta bai pasa over pa doonan poko-poko. Pa sindikatonan yega na un kontrato kolektivo ta sumamente difsil, ya ku ta dos sindikato tin tur kaminda i kada un ku su propio interes poltiko. P'esei mes ta trata tur kaminda pa elimin e kontrinkante. Esnan ku ta probech ta e empresanan, ku no tin di enfrent dos grupo i ta prefer di laga nan dos bringa otro i sinta warda resultado. Mientrastantu areglonan ta sigui manera nan ta. Iglesia i organisashonnan sosial Despues ku mons. Zeppenfeldt retir komo obispu i Holterman sinta, e interes...”
19

“...haa nan ku un masa, ku manera semper ta amorfo i difsil di motiv, sin speransa hopi bia i sin energia sufisiente. Ehmpel di lidernan asina nos ta haa den figuranan manera Hubert (Bb) Rojer, Oscar Semerel, Papa Godett, Amador Nita i Willy Haize (lidernan sindikal). Esakinan kier kambio pero ta haa nan ku un masa ku ta parse ku no ke (of no por) move. Otronan manera Stanley Brown ta mas revolusionario i riba tereno kultural (Brown ta maestro di skol) nan kier kibra ku loke ta frus den pueblo. E korant...”
20

“...e ta gusta i un poko tendensioso, ku basta di polmika f krtika, preferiblemente personal, ta skirbimentu na un sistema hasta mnos "parlamentario" pero satur di kosnan popular. Engeneral lektura no ta asina popular i medionan di komunikashon no ta ofres masha material edukativo i si hasi mes ta generalmente na hulandes, loke pueblo no ta hasi uso di dje (ni ta komprend drechi?). Tin naturalmente e varios otro publikashonnan ta sali regularmente, manera Cooperador Antiyano i Cooperador ku ta e korant di credit union, algn publikashon di sindikatonan i boletn di diferente sorto, pero pa tur ta konta ku pueblo no ta buskanan masha, si nan ta serio i hopi bi e balor edukativo ta hopi redus. Na skolnan ta prepar hendenan pa "praktijk", ku vaknan ku ta mnos formativo den sentido general. Si akaso tin mes riba nan roster e vak "orientashon sosial" of "maatschappijleer", ant esaki ta bin resulta den algu di "staatsinrichting" i no un formashon ideolgiko segn tendenshanan konos den...”