1 |
 |
“...anti-katolisismo di mazonera, maske nan forsa a deka hopi.
Un partido mas ta bai turna parti na elekshon pa e prom Staten i esei ta "Curacaosche Politieke Unie". Den su mayoria hendenan di e sektor mas haltu den kolonia i algun hulandes. Tur ta personanan ku sigur no tin interes di e pueblo simpel muchu na pechu. Den e grupo ak tabatin dos parti unu mas hben i mas radikal i otro mas moder, pero aki no ta interes muchu e detaye ak.
Gobernador pues tin di nombra algun hende komo miembro di Staten. Ta klaramente un medida di transishon entre kolonialismo total i un demokrasia maske ta dbil. Na mes tempu ta un oportunidat pa e grupo di koloniale raad buska pa manten sierto influensha.
Prom elekshon ta result den un viktoria kompleto pa Partido Catliko Curasoleo.
Resultado di elekshon na Krsou ta duna e partido aki 3 asiento di 10 i e personanan ta dr. Da Costa Gmez, Ernesto Martijn, mr. A. Desertine (hulandes di Hulanda). Aki nos por mira e influensha di klero direktamente. Ku Desertine a sali eleg...”
|
|
2 |
 |
“...pa algun tempu.
E situashon ak ta pone nos pensa riba un mucha ku ta birando grandi i ta bai deskubriendo foutnan di su mes mayornan, pero komo ku e no ta form ainda e ta huzga hopi bia robes. E ke un libertat eksesivo, di mas. Ma na mes tempu e ta deskubr su mes posibilidatnan. Fsilmente e ta kai pa esnan ku ta kontra di e loke ku semper el a atmir i mira komo sagrado. Falta di sentido krtiko por pon e hasta prd kabes i bira destruktor di balornan berdadero.
Tur esaki ta bai demostr su mes klaramente den e lucha poltiko ku ta bai sigui. Kambio di mentalidat i falta di formashon lo pone...”
|
|
3 |
 |
“...64
kos, nan ta pref era un situashon di kolonia pa Krsou, ma ku hopi outonomia den asuntunan interno (prinsipalmente ekonmiko finansiero).
Gomez tambe ta ekspres su opinion enkuanto situashon kolonial den un diskurso ku a bira famoso i a haa masha hopi reakshon. Komo ku e ta atak trabou di kolonia fuertemente, korant Amigoe di Curaao (di vikariato) ta lanta kontra Gomez.
Klaramente ta result ku di parti di hopi hende nan no tin komprendementu kiko ta nifik yu di Korsou i loke nan ta sinti. Interesante ta den e konteksto aki e artikulonan di pader M. Mhlman ku e ta yama "spil di Antia" (Spiegelbeeld der Antillen).2 Esaki ta un serie di artkulo interesante riba nan mes i ku hopi kos bon, pero ku kier mira Krsou den un spil "hulandes" pa falta presisamente di komprendementu di loke ta alma di nos pueblo (lesa p.e. loke e ta bisa di bistimentu, kas etc. di yu di Krsou).
E figura di gobernador Piet Kasteel ta otro detaye importante den e lucha poltiko di aanan 1945. Dr.
Kasteel, un katliko kasi...”
|
|
4 |
 |
“...Demokraat tambe ta bai lanta su sindikatonan. Den haf e trahad riba boto di lots i riba brg, un grupo chik ta bai ku Demokraat. Ta un grupo ku por kompar mas bien ku e obrero industrial, e voorman i su trahad den haf ta di e pueblo simpel humilde. Asina ta bai result ku tin dos grupo: N.H.U. i U.S.H.P. (Unie van Stuwadoors en Havendienst Personeel). Den kasi tur ramo ta bai result meskos: dos tipo di sindikato kada un ku kol di su partido.
Na Mijnmaatschappij ta bai yega na un wlga, ku lo demostr klaramente e interes politiko ku kier mete i dirig sindikalismo. Geoffrey Stewart i Dixie Blaisse (tur dos ingls) ta para na kabes di un wlga ku a estay na Nieuwpoort. Gomez ta defend un posishon, ku hende no por komprend sin konos e wega poltiko. Un artkulo di lei nan ta aplik di tal manera ku ta hasi e wlga ilegal. (Hendenan di Newport f Nieuwpoort) ta ingles di Isla Ariba i antiano, hopi di nan partidario f porlomnos tin simpata pa partido Democraat. Naturalmente gran defensor di e grupo ak ta bira...”
|
|
5 |
 |
“...eksig oumento di salario s, ma ta bai buska otro derechonan manera mih trato na trabou, ta papia di yega na un C.A.O., penshun, hasta ta lanta idea di un "cooperativa di trahad" di haf na lug di Havencentrale (ku varios bi a keda propon pa otronan). Kasi tur ta kosnan i ideanan deskonos den haf di Krsou. Ta eksig tur loke ta kondishonnan humano na trabou. Enfin un kantidat di kos e poko hendenan (m.o.m. 80) ta boga p'e.
E trahad no tin e edukashon sufisiente pa komprend e kosnan ak tampoko, klaramente ta keda manifest esaki ora ku un trahad di haf ta bisa ku "no tin mester di C.A.O. pasobra nan tin un kaba ant aprob pa gobirnu" (e kier a men ku nan tin statutonan aprob). Esaki ta e situashon di nos hendenan i e loke ku C.B.H. ta propon pa kibra i drecha. Ma ta sumamente difsil.
Un kambio den direktiva di C.B.H. ta pone, ku un di e revolushonarionan di prom ora H. (Bb) Rojer kier infiltr den direktiva di bnt. E ta buska un grupo di hende mas hben i nan ta present na reunion i kumins eksig...”
|
|
6 |
 |
“...otro. Tabata interesante pa mira kon un dirigente di NKV di Hulanda, konsehero di Horecaf, hmber di hopi eksperensha den sindi-kalismo kier asist Horecaf den su lucha kontra Hilton. Na un manera poko ingenuo e kier sinta dialog, mintras ku lidernan lokal, konosiendo personanan ku tin di trata ku ne ta mustra forsa i ta dal man riba mesa, lanta bai ora kos no ta kamna i asina ta mustra ku mester di rspt i ta a base di forsa por logra algu. Esaki ta sosed tambe. Diferensha di mentalidat ta keda klaramente ekspon den e kaso ak.
Ma no ta den hotl so tin problema. Shell ta laga tur trahamentu di bleki, drum etc, den man di e kompania hulandes ku ta estables, esta Werkspoor. Esaki ta turna hendenan ku Shell ta kita di trabou i ta manda nan bk ku areglo hopi mnos kumbiniente pa e trahad. Ta kumbin Shell, ta kumbin Werkspoor pero ta un desgrasia pa e trahad ku ta bai atras. No tin areglo legal pa asuntu di kitamentu di hende for di trabou, no tin lei di retiro na drechi, por kita hende basta pagele...”
|
|