Your search within this document for 'figura' resulted in 23 matching pages.
 
1

“...dos kabritu i su pida tera wardando awaseru kai pa e por planta su mainshi i su bonchi ku pinda. Sin lus ni awa di pipa manera su ruman na Punda, pero e ta biba manera hende, a pesar di tur su fayonan e konos rspt i e sa ku tin un Dios. E otro ruman, a prd su mes, bib na Punda den un kas ku apnas por karga e Kas di tabla di "obreronan". nmber ei, sin mayor speransa e ta kasi mas un kos ku un hende. E ta bira hasta rebld mirando duresa di bida. Esaki ta e "proletario" ku nos kier men i e ta un figura nobo den nos pueblo. Refinera na prinsipio di funshonamentu....”
2

“...33 prinsipalmente esun di ekspanshon kontinuo di tantu kantidat di sosio komo di edukashon di e mes sosionan. E statuto ademas tabata konten sierto artkulo ku ta atent kontra otro prinsipio bsiko di koperativa ku ta kontrl demokrtiko, esta ku ta sosionan mes ta disid tur kos riba un base di kada sosio un voto. Den e koperativa menshon e asesor spiritual (figura ku nos ta haa den tur organisashon katliko di e tempu ei) tabatin derecho di "veto". Di un banda por komprend esei, unabes ku edukashon di e sosionan por tabata hopi abou, pero asina mes nos ta mira kon e "paternalismo di Iglesia" ta keda asentu den bida di pueblo. (d) Sint Thomaskring ta otro organisashon ku tabatin gran akohida den nos pueblo. Hbennan maskulino ku a kaba nan edukashon i a grada na St. Thomascollege a keda organis den un sosiedat ku tin un toke kultural, religioso, di formashon orient riba bida pbliko, i tambe algu di dibertishon i deporte. Na aa 1929 bou di guia di frater Rigobert i Canutus i ku asistensha di pader...”
3

“...simpel, ku kapasidat, pa yuda nan yuda nan mes. Asina el a buska dktor da Costa Gomez, kende a skirbi un tsis kritikando kolonialismo hulandes, lokual sigur sigur no a hasi masha stim denter di klero di e tempu ay. Den e Partido ak por a konta ku e figura destak di dr. da Costa Gmez ("dktoor") manera pueblo a yam' semper i ku el a para riba tambe pa nan konos komo tal, siendo yu di e pueblo simpel, pa rspt tambe el a laga su barba krese, siendo di estatura masha chikitu mes, e barba ei, ku e tabatin "pa rspt" (manera e mes a bisa nos, konstantemente e tabata hala i ranka ora e ta papia f diskuti un kos serio). Naturalmente tabatin algun hulandes katliko den e grupo, pero pa ku e pueblo mes no tabata nifik muchu kos. Gmez ant tabata e figura sentral, pero ku no kier ,, ,, ^ ^ ^ ^ Mr. Dr. Moiss t. Da Costa Gmez....”
4

“...43 a kamna na man di klero, siendo e mes basta form den asuntunan poltiko. Meskos tambe tabatin otro figuranan independiente, ku a mira un manera di traha pa e pueblo den partido sin ku nan kier ta mar na klero. E partido aki por a konta tambe ku e sekretario di Mons. Verrriet esta pader Irenaeus de Bruin O.P., kende a traha na St. Barthelemy i a hiba un lucha feros kontra mazonera na e isla transes ei. Un figura asina na Korsou sigur tabata bonbin den fila di hendenan ku konos e anti-klerikalismo i anti-katolisismo di mazonera, maske nan forsa a deka hopi. Un partido mas ta bai turna parti na elekshon pa e prom Staten i esei ta "Curacaosche Politieke Unie". Den su mayoria hendenan di e sektor mas haltu den kolonia i algun hulandes. Tur ta personanan ku sigur no tin interes di e pueblo simpel muchu na pechu. Den e grupo ak tabatin dos parti unu mas hben i mas radikal i otro mas moder, pero aki no ta interes muchu e detaye ak. Gobernador pues tin di nombra algun hende komo miembro di Staten...”
5

“...aktividat di Iglesia fuera di skol i misa, ma mas den komunidat mes. No ku esei no tabata eksisti, nos konos e famoso Thomaskring pa hbennan adulto ku ta kaba St. Thomascollege. Nos konos tambe St. Vincentiusharmonie i klup di bala di Skrpn (Scherpenheuvel) i un di e prom klupnan di futbol fund pa frater August: Jong Holland. Tambe ta eksisti ainda R.K. Volksbond i Wenkel di Pader (cooperativa). Pero ta bini un stankamentu den e dos gruponan delaster menshon. Mester di otro tipo di organisashon i un figura manera mons. Verriet ta komprend...”
6

“...sentido di desaroyo fuera di loke skol ku misa ta duna. Un trabou dirig na implantashon di hustisia sosial, di edukashon fuera di skol den organisashonnan pa hubentut, den trahamentu di kas, oumento di skol ku idea pa forma hende tambe den ramo di tknika, deporte etc. Sinembargo mester nota, no simplemente pa ripit, ma pa e importansha ku e tin pa mas lat, ku aki atrobe nos ta haa tur aktividat konsentr den man di algun figura klave, sin ku direktamente masa di pueblo mes ta tuma parti den desishonnan. Mester rekonos wl ku e aktividatnan ta enorme durante e temporada ak. Figura manera pader de Bruin O.P. ku durante su fakansi ta kolekt sn i ku esei por kumins organisashonnan manera K.S.C. (Katholieke Sportcentrale) i K.J.C. (Katholieke Jeugdcentrale) pa hbennan manera Jonge Wacht i klupnan di deporte. Tambe ta logra traha dos misa: di Jandoret i di Groot Kwartier. Na Groot Kwartier n kaminda Obispu lo a dese, esta na kaminda grandi ma mas paden; despues s tabata por a lanta un "krki protestant"...”
7

“...te riba progreso di pueblo mes den su totalidat. No por bisa ku aktividat poltiko a trese esei, ma mas bien aktividat poltiko a bini komo konsekuensha di e situashon, un desaroyo ekonmiko i skolnan ku ta sigui krese i oument, naturalmente e demokra-tisashon ku ta kumins den bida poltiko a keda adelant un poko pa e promesa di kambio den gobernashon kambiando Koloniale Raad pa Staten. Nos ta papia aki di un desaroyo ku ta bai tuma lug motiv pa sirkunstanshanan ku ta pone ku un f otro persona f figura ku vishon ta kumins organis pueblo. E masa ta haa chns di bai dilanti i yuda su mes. Den kaso di sierto adelanto ekonmiko, hopi bia no ta e nesesidatnan material direktamente, sino e sintimentunan di libertat, di kier ta igual na otro ku nan ta konsider superior, ta pone ku nan ta organis nan mes. Naturalmente tin diferente otro motibu mas pa hende kumins ku organisashon. Pero nos tin un ehmpel di e prom kaso den lantamentu di kooperativa ku nos a topa ku nmber di "Wenkel di pader", di Volksbond...”
8

“...trabou ku mineronan i henter e movementu sindikal. Atrobe ta mons. Verriet ta esun ku ta stimul, sin haa muchu akohida serka su mes klero a no ser un ke otro manera pader de Bruin, pader Penninx, Bartel i e segundo sekretario di obispu ku ta pader Brada. Pero mester bolbe ripit ku tur esakinan tambe tabatin e mentalidat di "hasi pa hende" sin laga e hende yuda su mes i hasi pa su mes. Ambtenarenbond Na prinsipio di aanan trinta, ora ku e kantidat di empleado di gobirnu a oument tabatin algun figura di sierto formashon den nan a bin lanta un organisashon di empleadonan di gobirnu ku a tuma e nmber di "Ambtenarenbond". Tabata un organisashon ku tabata kares di e arma mas poderoso ku sindikatonan semper tin: nan no tin derecho di wlga. Komo ku empleado di gobirnu no por a wlga e organisashon aki a buska un manera di dilogo ku hefenan di gobirnu pa regla algun kos pa su miembronan. Hopi no por a hasi, pero sikiera tabatin un representashon di e gremio aki dilanti di nan hefe di trabou. Riba...”
9

“...pa poltika i e loke mester hasi al momentu, kosnan di tur dia pero sin vishon di un futuro adapt na kambionan drstiko ku ta turnando lug. Un pragmatismo pues, ku no tin mira riba futuro. E bos pidiendo pa bira "bas den nos mes kas" ta masha dbil mes. Partido Demokrtiko Pa e prom elekshon durante di dos guera mundial no tabatin mas ku un solo partido. Esaki no kier men ku e gremio ku ntes tabata domin den konseho kolonial a sinta drumi. No tin den e grupo ak ningn hende ku por lansa su mes komo figura popular, ku ta atra pueblo. Ta pensa pa aserka katlikonan ku di...”
10

“...dinmiko Ciro D. Kroon. Komo regalo for di shelu ta present un problema denter di e organisashon di korfbal di K.S.C. Un klup ku nmber "Independiente" kier hunga wega di korfbal miksto. Klero i ku nan direktiva di KSC ta opon. E rumannan Rosario, Guillermo i Rafael ta defend punto di bista di klup, pero no por logra kambia e sistema di KSC i e klup Independiente ta retir su afiliashon. Ku esaki un grupo di hende di pueblo ta kla pa kumins aktividat tambe riba tereno direktamente poltiko. Otro figura ku por bira interesante ta e lider obrero, kende ya ta karga nmber di ta komunista pasobra e tabata meti den e kaso di wlga na Isla, ta "Baba" Kibbelaar. Da Costa Gmez, e mes tambe tabata konsehero di e grupo wlguista, ta mira su mes kompaeronan di lucha pasa pa e banda kontrario i djin e hendenan ku kier rekuper e poder ku ntes nan tabatin. Nos a mustra kaba riba e grupo di obrero i di nos mes hendenan ku ta biba rnt di stat i den barionan margin, hende ku ansha di libertat i deseo di lucha...”
11

“...di outonomia. Gomez ku semper a boga pa outonomia es desir ls di e gremio dominante di den koloniale raad, pa pueblo por atend di un f otro manera su mes asuntunan na lug di kamna na man di Hulanda, awor ta haa un aliado, pero muchu mas revolushonario i ku sigur no ke tende pa un figura di pueblo simpel manera Gmez. Gmez ta mira su programa poltiko tum pa e mes hendenan di kual e tabata buska su outonomia. Momentu sin duda trgiko pa e persona ak. Pero despues lo e mester pasa den un momentu ainda mas teribel ora ku e mira ku no ta e mes sino Jonckheer ta bai firma e famoso "Statuut" ku tin di garantis outonomia pa Antia. Partido Catliko Curasoleo ta prd elekshon i mons. Verriet preokup ta pidi diferente figura sentral pa nan komentario. Lstima ku archivo di obispado di Willemstad a bai prd i asina ta masha difsil pa rekonstru e loke e personanan ak a duna komo nan opinion. Un komentario nos a logra di haa i tin den nos poder, ta duna komo motibu di e debakle ak: poko aktividat di partido...”
12

“..., kas etc. di yu di Krsou). E figura di gobernador Piet Kasteel ta otro detaye importante den e lucha poltiko di aanan 1945. Dr. Kasteel, un katliko kasi por bisa fantiko, ta un figura hopi outokrtiko. Hopi di e argumentunan di Statius Muller kontra "burokrasia" ta mas bien kontra gobernador, porlomnos esei ta nos opinion. Partido Demokrtiko ta haa otro asuntu pa lanta fuertemente kontra dje i esei ta e kaso di ontslag di dr. de Regt, pa sierto aktitutnan konsider kontra gobirnu. Ta bini despues otro asuntu ku ta demobilisashon di skuternan. Maske pueblo tabata gosa su skuternan den parada i ora haa notisia ku den mondi £¡r p Kastee¡ nan ta lastra mih ku kualke otro grupo, tg ningn hende no ta pro skteri. Militarismo no ta kos pa yu di Krsou. Staten ant ta kontra pa sigui vota plaka pa "defensa". Tur e puntonan ariba menshon ta keda ampliamente diskut den e korant, ku ta e arma mas poderoso di partido Demokrat. Un otro publikashon "Lorito Real" ku e figura sentral di "Azijn Banana" edit...”
13

“...65 Dr. M.F. da Costa Gomez Un figura ku no por laga di menshon riba su mes ta e hmber chikitu di estatura, ku su barba pa "rspt", ademan formal i digno, postura no masha natural, poko studi, wowo chikitu penetrante, un frenta ku ta demostr ku ei tras mester tin un arsenal na idea i pensamentu, enfin un hmber bon plant riba su Mr. dr. Moiss F. da Costa Gomez, "doktor" den boka di pueblo, rondon di su siguidornan. Gomez ta bai studia na Hulanda. Pa problemanan personal e tin di kita for di Canisiuscollege, di pader jesuitanan na Nijmegen, un aa i mei m.o.m. prom ku eksamen final. E ta studia pa su mes i ta present pa eksamen resultando eksitoso a pesar di e poko tempu ku e tabatin pa prepar. Gomez no ta ken pa laga ningn hende strobe ora e kier logra algu, a no ser pa forsa mayor of pa manehonan strao. Segn un pader jesuta ku a konos'e: Gomez tabata un di e estudiantenan mas kapasit, pero ku tabata sa tambe kiko e ke. Su estudio di derecho e ta sigui na Universidat katliko di Nijmegen. Tur...”
14

“...atenshon na e aspekto sosial i di formashon di su idealnan. Riba kual Gomez a kontest ku kisas t'asina "pero pa esei mi tin bo tata" (Elias A. Rmer, kende den Staten, ki ironia, hopi bes ta konta ku apoyo di presisamente e hmber ku ta represent refinera di petroli). Kisas esaki mes a pone ku Gomez no tabatin den pueblo e ksito ku mester a spera di dje. Esaki mes ta pone nos pensa ku Gomez su aktuashon den e wlga riba Isla tabata mas bien un chns pa kumins aktua politikamente. Pa kualke studioso e figura di Gomez mester ta sumamente interesante pa analis. Un kos nos por ripit, Gomez ta mustra un "demagogo" di primera, bon orador, pero poko edukador. Kmbersando ku "doktor" e pregunta: di kon bo no ta forma hbennan den poltika ku tur e ideanan ku bo tin, e kontesta ta: "atami ta skirbi i duna konferensha tur kaminda pa forma pueblo". Ta parse ku no tin tempu of no tin muchu nteres pa dedik na formashon, un trabou pa futuro, tur kos mester sosed awor mes. Kurioso ta, ku no tin masha indikashon di...”
15

“...tendensha di habri for di e organisashonnan netamente katliko. Nos no ta Hulanda. Frater Andreas ku a mira su klup SITHOC ta krese, kier afili na C.V.B.. Tin problema, pasobra ta un idea kontrario na e loke ku klero tabata dese. Di mons. Verriet nunka nos no a haa sa kiko tabata su opinion. Tabatin kos muchu mas importante ta sosed tambe e tempu aki, di tal manera ku lo e no tabatin muchu atenshon pa e problema menor aki. Esei lo por a duna nos un impreshon mas eksakto di pensamentu di e gran figura ak. En todo kaso e glpi ak pa K.S.C. tambe tabata duru i henter e trabou hasi, for di e momentu ak ta haa un sla i ta kumins debilit. No tantu pa e hecho mes, sino pa e tendensha di kibra ku paternalismo. Un kos importante pa Iglesia ta e kaso di Amigoe di Curaao ku a bira diario. E korant ak ku ta hopi les mes pa tur esnan ku sa algu di hulandes, tin un redaktor ku no tin miedu di enfrent hasta gobernador. Korant den tempu di guera ta sali ku hopi kolumna bash, ku lter grandi skirbi "censuur"...”
16

“...Iglesia katliko ta apuntando. Falta di integrashon den mentalidat di nos pueblo, e bonansa ku ta duna pueblo idea di mayor libertat, tur esakinan ta stroba organisashonnan, fund pa bin yuda, pero awor ta keda stank. Falta grandi di liderasgo den pueblo ta stroba un desaroyo mas ay. Riba tereno di enseansa tin hopi avanse ta sigur, no solamente skolnan bsiko ta oument, pero tambe tin un komienso ku instrukshon medio, ounke no riba tereno di tknika. Kultura enkuanto ekspreshon artstiko ta haa algun figura interesante i ta duna pueblo un idea di ta pertenes na un algu ku ta superior na e simpel "desendensha di katibu inkulto" ku semper tabata konsider e. Den e situashon ambivalente ak nos pueblo mester sigui. Di dos Guera Mundial ta kaba i ta un mundu nobo ta bai lanta for di e destrukshon makabro ku tabatin na Europa i a pone henter mundu sufri. Krsou tambe ta bai sali di guera kambi radikalmente. 1. cf. Kasteel, dr. Annemarie: "Staatkundige ontwikkeling der Nederlandse Antillen" pg 74s. 2. Despues...”
17

“...partido nobo lanta ta bini aserka "Ami ta Catlico" ta e loke hende ta identifik su mes kun. Ta bon pa mustra aki riba un punto ku hopi hende no sa di dje direktamente. Na Krsou yu no-kas tabata na prinsipio di siglo e mayoria. Ku e trabou enorme di klero e situashon a bin drecha i Krsou tabatin durante di dos guera mundial un porshento di yu no-kas banda di 38 pa 40 porshento, mintras ku Venezuela p.e. tabatin mas o mnos un 75 porshento i e islanan otro di Karibe ingles i franses algu paresido. E figura di mama den nos pueblo, ta sigui ta importante. Hopi bes mas importante ku e hmber machista ku ta tata tin bia sin sa, f sigur sin ke karga su responsabilidat. Ser yu ta supon porlomnos un MAMA i hendenan di Krsou ta yama nan mes tambe "YU di Krsou" i nos ta bisa "Krsou ta mal mama i bon madrasa". Importansha di esaki Gomez a komprend i a rekonos. Na Hulanda...”
18

“...pone ku mas bien ta un figura proftiko mester a lanta pa kumins enkamin, move e pueblo den sirto direkshon. 2. Kuadro poltiko totalmente nobo Despues di 1945, ora ku Partido Democraat gana elekshon ta surgi un malkontentu formal den filanan di Partido Catlico Curasoleo. Den e temporada ak, tin un Ronde Tafel Conferentie pa disid tokante outonomia pa nos islanan. Gomez ta bai Hulanda pa represent islanan di Karibe hulandes i ta boga pa su ideal di semper: outonomia. Inkomprendibel ta e aktitut di sierto lidernan di su mes partido, ku den persona di sr. Ch. B. Debrot, ta manda un telegram Hulanda pa mustra ku pueblo ainda no ta "rijp" (hechu, madur) pa un outonomia i ku Gomez no por papia pa Partido Catlico Curasoleo, maske no ta e partido a mande Hulanda pa partisip. Esaki huntu ku un kontroversia den korant entre pader Mhlman i Gomez, ta provok un kiebro formal entre Gomez i klero. Di tur banda hendenan ta buska kousa di e derota. Mons. Verriet ta pidi diferente figura prominente pa duna nan...”
19

“...delaster sekretario ku tabata sr. Ernesto Rosendaal.) Atrobe nos ta mira akshon klerikal ta determinante. Sierto miembronan di klero ta pusha un figura dilanti pa bira Vikario Apostliko, sal di e gremio di "lite" katliko form pa e mes klero ak. E vikario apostliko (obispu) nobo siendo antiano, nasi na Aruba i lant na Krsou, no ta identifik ku pueblo mas simpel. E Vikario Apostliko nobo ta mons. Antoninus van der Veen Zeppenfeldt di rden di predikadornan. Mientrastantu Partido Democraat ta hunga ku e pueblo i ta la su mes ku e obrero industrial i e masa den barionan margin, pober, na rant di stat i den stat. Probechando di e situashon reinante e partido ta buska figuranan hben i dinmiko, (ku tin f tabatin problema ku klero), pa atak mishon katliko (e.o. Ciro D. Kroon, ruman di Jos Maria Kroon, miembro di staten pa Partido Catlico Curasoleo i gran figura den Volksbond!). Tambe ta buska afiliado den gruponan ku no ta direktamente yu di Krsou manera Boneriano, personanan di Islariba i Srnam. Ta...”
20

“...82 determin ki banda nan sosten. Na Hulanda K.V.P. ainda ta hopi mar na Iglesia Katliko, mintras ku na Krsou Partido Nashonal a haa un rechaso kompleto di obispu Zeppenfeldt. E asuntu ta hopi bru enkuanto ideologa, f mas bien pa falta di ideologa. Mas bien tur kos ta drei rnt di personanan ku ta guia pueblo. "Doctoor" manera tabata yama Gomez ta un figura i "Papi kar'e apel" (Efrain Jonckheer) ta e kontrinkantenan prinsipal. K.V.P. ku a nase chik lo keda chik tambe i maske nan por ta hopi violento e lucha ta mas bien dirig kontra Gomez i su partido ku kontra Partido Democraat. Unda e pueblo mes ta keda? Kiko e pensa? Pa un banda ta fsil sigui persona i no tantu un ideologa ku tg ningn hende no konos. Si studia e programa di e partidonan bon, ant hende no ta kaba di komprend pakiko mester tabatin tantu desperdisio di energa, pasobra tur ta boga pa e mes un kosnan. Pero manera hopi bia ta sosed ta e PERSONA ta konta i no e loke e ta buska. Akshon sindikal poltiko Si tin un kos ku despues...”